Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 10 października 2019 r. w sprawie polityki zatrudnienia i polityki społecznej w strefie euro (2019/2111(INI)).

Dzienniki UE

Dz.U.UE.C.2021.202.35

Akt nienormatywny

Wersja od: 28 maja 2021 r.

Polityczne strategie społeczne i na rzecz zatrudnienia w strefie euro

P9_TA(2019)0033

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 10 października 2019 r. w sprawie polityki zatrudnienia i polityki społecznej w strefie euro (2019/2111(INI))

(2021/C 202/08)

(Dz.U.UE C z dnia 28 maja 2021 r.)

Parlament Europejski,

mając na uwadze, że w dalszym ciągu poprawiają się warunki na rynku pracy w UE, głównie dzięki temu, że sytuacja gospodarcza na świecie jest od dłuższego czasu korzystna; mając na uwadze, że wskaźnik zatrudnienia nadal wzrasta i w ostatnim kwartale 2018 r. osiągnął rekordowy poziom 73,5 %, co oznacza 240,7 mln zatrudnionych; mając na uwadze, że wskaźnik zatrudnienia w strefie euro wzrósł z 66,5 % w 2017 r. do 67,4 % w 2018 r.; mając na uwadze, że nadal występują istotne różnice między wskaźnikami zatrudnienia w poszczególnych państwach członkowskich, regionach i grupach ludności; mając na uwadze, że tempo wzrostu wskaźnika zatrudnienia uległo spowolnieniu oraz że tendencja ta będzie się prawdopodobnie utrzymywać; mając na uwadze, że przy zachowaniu takiej dynamiki w 2020 r. wskaźnik zatrudnienia wyniesie 74,3 %;

mając na uwadze, że znacznie wzrósł wskaźnik zatrudnienia pracowników w wieku powyżej 55 lat; mając na uwadze, że w 2018 r. wskaźnik zatrudnienia pracowników w wieku od 55 do 64 lat w strefie euro wyniósł 58,8 %, czyli wciąż znacznie poniżej średniej; mając na uwadze, że w tej kategorii wiekowej niższy wskaźnik zatrudnienia (52,9 %) odnotowano w przypadku kobiet; mając na uwadze, że według prognoz demograficznych liczba starszych pracowników będzie rosła; mając na uwadze, że zmiany demograficzne mają wpływ na systemy emerytur, opieki zdrowotnej i opieki długoterminowej;

mając na uwadze, że znaczną część osób zatrudnionych stanowią ubodzy pracujący; mając na uwadze, że w 2017 r. 9,4 % zatrudnionych było zagrożonych ubóstwem, a prawie 20,5 mln pracowników żyło w gospodarstwach domowych zagrożonych ubóstwem; mając na uwadze, że w przypadku niektórych grup ludności, zwłaszcza osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy, samozatrudnionych, pracowników tymczasowych, osób młodszych, z niższym wykształceniem i jednoosobowych gospodarstw domowych, ubóstwo pracujących jest znacznie większe i w niektórych przypadkach istotnie wzrosło w ostatnich latach;

mając na uwadze, że w 2018 r. różnica wskaźnika zatrudnienia kobiet i mężczyzn wyniosła 11,6 punktu procentowego i od 2013 r. pozostała prawie bez zmian; mając na uwadze, że w skali UE kobiety zarabiają średnio o 16 % mniej niż mężczyźni, aczkolwiek wartość ta znacznie się różni w poszczególnych państwach członkowskich; mając na uwadze, że w UE-28 zróżnicowanie emerytur ze względu na płeć w przypadku emerytów w wieku od 65 do 79 lat wynosi około 37,2 %; mając na uwadze, że w całej UE podział obowiązków opiekuńczych między kobietami a mężczyznami jest wciąż nierówny;

mając na uwadze, że od 2013 r. łączna liczba przepracowywanych godzin stale, choć powoli wzrasta; mając na uwadze, że wskaźnik stałego zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu nadal rośnie, natomiast wskaźnik zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu w 2018 r. spadał; mając na uwadze, że odsetek osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy w UE zwiększył się z 15 % w 2002 r. do 19 % w 2017 r.; mając na uwadze, że zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy było w UE w 2017 r. znacznie powszechniejsze wśród kobiet (31 %) niż wśród mężczyzn (8 %); mając na uwadze, że liczba osób zmuszonych do pracy w niepełnym wymiarze czasu utrzymuje się nadal na bardzo wysokim poziomie i jest o 1,3 mln wyższa niż w 2008 r.; mając na uwadze, że odsetek pracowników tymczasowych w UE wzrósł z 11 % w 2002 r. do 13 % w 2017 r.;

mając na uwadze, że w czerwcu 2019 r. wskaźnik bezrobocia obniżył się w UE do 6,3 %, a w strefie euro do 7,5 %; mając na uwadze, że obniżył się on we wszystkich grupach wiekowych, zarówno wśród mężczyzn, jak i wśród kobiet; mając na uwadze, że w poszczególnych państwach członkowskich wskaźniki te nadal znacznie się różnią, a rozbieżności między wskaźnikami bezrobocia w poszczególnych krajach i regionach pogłębiają się od 2007 r.; mając na uwadze, że bezrobocie osób młodych pozostaje niedopuszczalnie wysokie i w kwietniu 2019 r. wynosiło 14,2 % (w 2018 r. średnia dla UE wynosiła 15,2 %, zaś dla strefy euro 16,9 %), jest jednak niższe niż przed kryzysem w 2008 r.; mając na uwadze, że istnieją bardzo wyraźne różnice między poszczególnymi państwami członkowskimi; mając na uwadze, że średnio co druga osoba bezrobotna poszukująca pracy nie pracuje od ponad 12 miesięcy, a długotrwałe bezrobocie wynosi 3,8 % i utrzymuje się powyżej poziomu sprzed kryzysu, czyli 2,9 %; mając na uwadze, że bezrobocie pozostaje szczególnie wysokie wśród osób z niepełnosprawnościami;

mając na uwadze, że według Eurostatu w 2017 r. w UE-28 było 8,973 mln pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach poniżej posiadanych kwalifikacji; mając na uwadze, że należy do tego dodać 8,127 mln osób, które mogły pracować, ale nie szukały pracy, i kolejne 2,289 mln osób, które szukały pracy, ale nie były w stanie szybko jej rozpocząć; mając na uwadze, że oznacza to, że w 2017 r. w UE-28 w pewien sposób bezrobotnych było łącznie 19,389 mln osób nieuwzględnionych we wskaźniku bezrobocia i że liczba ta jest niemal równa liczbie osób uznanych za bezrobotne (18,776 mln);

mając na uwadze, że pozioma i pionowa segmentacja rynku pracy oraz ubóstwo pracujących utrzymują się i dotyczą w szczególności kobiet, osób o niskich umiejętnościach, osób młodych i starszych, osób niepełnosprawnych, mniejszości narodowych, językowych, etnicznych i seksualnych oraz osób ze środowisk migracyjnych; mając na uwadze, że w 2016 r. wskaźnik zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami wyniósł 48,1 %, czyli znacznie mniej niż średni wskaźnik zatrudnienia;

mając na uwadze, że nadal rośnie wskaźnik wakatów, a niedopasowanie popytu i podaży na rynku pracy pozostaje istotną przyczyną bezrobocia w wielu państwach członkowskich; mając na uwadze, że strukturalne niedopasowanie umiejętności i niedobór wykwalifikowanej siły roboczej dotyczą wielu sektorów, m.in. turystyki, tradycyjnego rzemiosła i ICT, i że zgodnie z przewidywaniami różnica między zapotrzebowaniem na specjalistów a ich dostępnością w UE ma wzrosnąć do 2020 r. do około 500 tys. osób; mając na uwadze, że mimo obaw dotyczących coraz większego niedoboru kwalifikacji i wykwalifikowanej kadry około 39 % pracowników w UE zmuszonych jest zajmować niskiej jakości stanowiska poniżej ich kwalifikacji;

mając na uwadze, że według szacunków Europejskiego Centrum Rozwoju Kształcenia Zawodowego (Cedefop) dystrybucja umiejętności wśród siły roboczej w dużej mierze odpowiadała kwalifikacjom poszukiwanym na rynku pracy w 2017 r., a podaż pracy przekraczała popyt w odniesieniu do wszystkich typów kwalifikacji, przy czym różnica była szczególnie wysoka w przypadku niskiego i średniego poziomu kwalifikacji; mając na uwadze, że zapotrzebowanie na wykwalifikowaną siłę roboczą prawdopodobnie będzie rosło, a najnowsze prognozy Cedefopu wskazują, że w latach 2017-2025 utworzonych zostanie ponad 13 mln miejsc pracy wymagających wysokiego wykształcenia, natomiast liczba miejsc pracy wymagających niskich kwalifikacji zmaleje o prawie 6 mln;

mając na uwadze, że prognozy Cedefopu wskazują na równoległy wzrost zapotrzebowania na umiejętności i ich podaży do 2025 r.; mając na uwadze, że zgodnie z przewidywaniami podaż umiejętności ma jednak rosnąć nieco szybciej niż zapotrzebowanie na nie i na przykład odsetek pracowników posiadających jedynie wykształcenie podstawowe lub średnie I stopnia ma spaść z 20,2 % w 2017 r. do 16,8 % w 2025 r.; mając na uwadze, że odsetek miejsc pracy dla osób z niskimi kwalifikacjami ma spaść z 18,4 % do 15,4 %, przy czym te równoległe zmiany nie wykluczają potencjalnych niedopasowań umiejętności, takich jak zbyt wysokie kwalifikacje;

mając na uwadze, że ponad jedna piąta Europejczyków jest zagrożona ubóstwem i wykluczeniem społecznym; mając na uwadze, że poczyniono pewne postępy w realizacji celu strategii "Europa 2020" dotyczącego ograniczenia ubóstwa, gdyż liczba osób dotkniętych ubóstwem zmniejszyła się od 2008 r. o 5,6 mln, jednak osiągniecie celu ograniczenia tej wielkości o co najmniej 20 mln do 2020 r. pozostaje bardzo odległe w sytuacji, gdy zagrożonych ubóstwem jest 113 mln osób; mając na uwadze, że wyższy poziom ubóstwa dotyka słabszych grup społecznych, takich jak dzieci, osoby samotnie wychowujące dzieci, osoby niepełnosprawne oraz osoby cierpiące na przewlekłe choroby fizyczne i psychiczne, migranci, Romowie i mniejszości etniczne, długotrwale bezrobotni oraz bezdomni; mając na uwadze szybko narastające zjawisko ubóstwa pracujących (9,6 %) oraz pogłębiającą się lukę ubóstwa i nierówności w całej UE; mając na uwadze, że transfery socjalne mają istotny wpływ na ograniczanie ubóstwa w państwach członkowskich (średnio o 32,4 % w 2017 r., nie uwzględniając emerytur); mając na uwadze, że wpływ ten zmniejszał się każdego roku od 2010 r. (z wyjątkiem 2013 r.), a różnice między państwami członkowskimi są znaczne;

mając na uwadze, że utrzymują się różnice dotyczące zakresu ochrony w ramach systemów zabezpieczenia społecznego i dostępu do usług; mając na uwadze, że pojawiły się nowe formy pracy, takie jak praca za pośrednictwem platform internetowych i samozatrudnienie; mając na uwadze, że ochrona socjalna tradycyjnie dotyczy osób, które pracują na podstawie umów na czas nieokreślony w pełnym wymiarze godzin, i w związku z tym wymaga dostosowania; mając na uwadze, że w szczególności pracownicy nietypowi często nie mają pełnego dostępu do ochrony socjalnej, a wiele osób samozatrudnionych nie jest objętych taką ochroną lub jest nią objętych jedynie w ograniczonym stopniu; mając na uwadze, że wciąż istnieje wiele przypadków fikcyjnego samozatrudnienia, które jest przyczyną niepewności, niestabilności i braku bezpieczeństwa i które dotyka w szczególności słabszych grup społecznych; mając na uwadze, że brak dostępu do ochrony socjalnej stanowi przeszkodę dla dobrostanu osób aktywnych zawodowo i funkcjonowania rynków pracy;

mając na uwadze różnice w średnim trwaniu życia związane ze statusem społeczno-gospodarczym; mając na uwadze, że rozbieżności te w dużej mierze odzwierciedlają różnice w narażeniu na czynniki ryzyka (w tym w pracy), przy czym w przypadku gospodarstw domowych o niskich dochodach brak zaspokojenia potrzeb zdrowotnych jest bardziej prawdopodobny niż w gospodarstwach domowych o wysokich dochodach; mając na uwadze, że w związku z tym ważne jest dalsze promowanie zdrowia i uwzględnianie go w polityce zatrudnienia i polityce społecznej;

AA.

mając na uwadze, że w 2017 r. dochód brutto do dyspozycji gospodarstwa domowego per capita w strefie euro przekraczał poziom sprzed kryzysu z 2008 r., taka sytuacja nie miała jednak miejsca w przypadku ośmiu państw członkowskich i w wielu regionach; mając na uwadze, że łączne dochody gospodarstw domowych rosły wolniej niż PKB, co oznacza, że gospodarstwa domowe jedynie w pewnym stopniu odczuły wzrost dochodów związany z poprawą sytuacji gospodarczej, i sugeruje, że obserwowany w ostatnim okresie wzrost gospodarczy nie obejmuje wszystkich ludzi; mając na uwadze, że w wielu państwach członkowskich średnie płace w ujęciu realnym wciąż pozostają poniżej poziomów sprzed kryzysu, a ich wzrost był niższy niż wzrost wydajności w 2017 r.; mając na uwadze, że nierówności dochodowe często mają związek z nierównym dostępem do kształcenia, szkolenia i ochrony socjalnej;

AC.

mając na uwadze, że zmiany, do jakich dochodzi na świecie, w tym cyfryzacja i transformacja środowiskowa, unaoczniają, że UE powinna pilnie przyjąć wspólne podejście; mając na uwadze, że te globalne wyzwania różnie wpływają na poszczególne regiony i terytoria; mając na uwadze, że dialog społeczny, partnerzy społeczni i społeczeństwo obywatelskie mają kluczowe znaczenie dla integracyjnej transformacji; mając na uwadze, że zaangażowanie partnerów społecznych w kształtowanie polityki jest wciąż niewielkie w wielu państwach członkowskich;

zwraca uwagę, że choć warunki gospodarcze w UE są obecnie korzystne, a ogólne zatrudnienie stopniowo rośnie, kwestią zasadniczą pozostaje szybkie uporanie się z bezrobociem młodzieży oraz z problemami młodzieży NEET, wciąż istnieje także pilna potrzeba poprawy sytuacji, jeżeli chodzi o długotrwałe bezrobocie, segmentację rynku pracy i nierówności na rynku pracy, integracja słabszych grup społecznych, ubóstwo pracujących i produktywność, zwłaszcza w kontekście potencjalnego spowolnienia gospodarki światowej lub recesji; wyraża głębokie ubolewanie nad faktem, że wzrost płac realnych na szczeblu Unii utrzymuje się poniżej poziomu, którego można by oczekiwać, biorąc pod uwagę korzystną sytuację na rynku pracy i wyniki gospodarcze; wzywa Komisję do przedstawienia propozycji europejskiego systemu reasekuracji świadczeń dla bezrobotnych, aby chronić obywateli i zmniejszyć presję na finanse publiczne podczas wstrząsów zewnętrznych;

odnotowuje wydane przez Komisję zalecenia dla poszczególnych krajów na rok 2019 i z zadowoleniem przyjmuje większy nacisk na inwestycje; zauważa, że nie wdrożono niemal jednej trzeciej zaleceń wydanych do 2018 r.; odnotowuje, że poczyniono znaczne postępy w realizacji zaleceń dotyczących przepisów regulujących stosunki pracy i ochronę zatrudnienia; ubolewa jednak nad faktem, że realizacja zaleceń dotyczących opieki zdrowotnej i opieki długoterminowej odbywa się niezwykle powoli, a postępy we wdrażaniu zaleceń z 2018 r. są mniejsze niż w przypadku zaleceń z lat poprzednich, i wzywa Komisję do wywarcia niezbędnego nacisku na państwa członkowskie, niezależnie od tego, czy należą do strefy euro, czy też nie, aby wdrożyły te zalecenia; uważa, że wdrożenie przyszłościowych reform ma kluczowe znaczenie dla wzmocnienia potencjału wzrostu gospodarki UE, wspierania integracji społecznej oraz zwiększenia praw socjalnych i dobrobytu wszystkich mieszkańców Unii;

zauważa, że utrzymują się znaczne różnice w zatrudnieniu między państwami, regionami i grupami ludności, przez co w przypadku niektórych państw, regionów i grup ludności główną bądź wręcz jedyną przewagą konkurencyjną na rynku pracy UE jest niski dochód lub niegodziwe warunki pracy; podkreśla, że państwa członkowskie i Komisja powinny zagwarantować wdrożenie konkretnych strategii politycznych na rzecz zatrudnienia, aby uporać się z ograniczeniami i trudnościami, z którymi borykają się regiony dotknięte problemami demograficznymi, takie jak regiony wyludnione lub słabo zaludnione, ze szczególnym naciskiem na sektor rolny, w celu wspierania ich zdolności do tworzenia miejsc pracy i wartości dodanej na obszarach wiejskich; uważa, że dla osiągnięcia celu strategii "Europa 2020", zakładającego wskaźnik zatrudnienia na poziomie co najmniej 75 %, konieczny jest wzrost wskaźników zatrudnienia oraz dochodów i promowanie tworzenia godnych miejsc pracy;

podkreśla, że potrzebne są dobrze przygotowane strategie polityczne i reformy rynku pracy pozwalające zapewnić wysokiej jakości zatrudnienie dzięki środkom, które zapewnią odpowiednie płace minimalne i godziwe wynagrodzenie, będą chronić i promować zdrowie i dobrostan pracowników, priorytetowo potraktują kwestię reintegracji bezrobotnych, będą promować równość szans i praw oraz równe traktowanie pracowników, w tym w sektorze publicznym, ułatwią równy dostęp do rynku pracy, ochronę socjalną dla wszystkich i mobilność pracowników, będą uwzględniać regiony wiejskie i odizolowane oraz będą przeciwdziałać nierównościom i nierównowadze płci;

z wielkim zaniepokojeniem odnotowuje wysoki poziom bezrobocia młodzieży w szeregu państw członkowskich oraz słabą pozycję nowo przyjmowanych młodych pracowników; apeluje w związku z tym do państw członkowskich i Komisji o uznanie za priorytet walki z bezrobociem młodzieży oraz o pełne wykorzystanie instrumentów finansowych, takich jak gwarancja dla młodzieży, programów UE, takich jak Erasmus +, a także specjalnie dostosowanych środków mających na celu walkę z bezrobociem młodzieży i wsparcie zatrudnienia ludzi młodych; głęboko ubolewa nad faktem, że wielu Europejczyków wbrew swojej woli jest zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy; odnotowuje, że ma to szkodliwy wpływ na ich ochronę socjalną;

zauważa, że aktywność zawodowa kobiet nadal rośnie, ale jest zaniepokojony, że od 2013 r. niemal bez zmian utrzymuje się różnica wskaźnika zatrudnienia kobiet i mężczyzn oraz że problem zróżnicowanej sytuacji kobiet i mężczyzn pod względem zatrudnienia i wynagrodzenia pozostaje poważny; odnotowuje z zaniepokojeniem nadreprezentację kobiet w sektorach niskopłatnych oraz fakt, że kobiety częściej pracują na stanowiskach poniżej swoich kwalifikacji; zwraca uwagę, że kilka państw członkowskich podjęło działania w celu eliminacji zróżnicowania wynagrodzeń ze względu na płeć; wzywa wszystkie państwa członkowskie do wzmożenia wysiłków na rzecz zmniejszenia zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć, zmniejszenia zróżnicowania emerytur ze względu na płeć oraz ograniczenia czynników zniechęcających do podejmowania pracy; wzywa Komisję do przedstawienia projektu dyrektywy w sprawie przejrzystości wynagrodzeń, aby szybko zlikwidować zróżnicowanie wynagrodzeń ze względu na płeć;

głęboko ubolewa, że cel barceloński, jakim jest zapewnienie dostępności opieki dla 90 % dzieci w wieku od trzech lat do rozpoczęcia obowiązkowej nauki szkolnej, nie zostanie osiągnięty; apeluje do wszystkich państw członkowskich o wzmożenie wysiłków na rzecz zwiększenia równowagi między życiem zawodowym a prywatnym oraz zapewnienia dostępu do przystępnych cenowo placówek opieki nad dziećmi, w tym najmłodszymi, i placówek opieki długoterminowej; wzywa państwa członkowskie do poprawy sytuacji pod względem szkoleń i warunków pracy w sektorze tych usług (w tym usług opieki zdrowotnej); apeluje do państw członkowskich o pełne i szybkie wdrożenie niedawno przyjętej dyrektywy w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz o zachęcenie większej liczby mężczyzn do korzystania z płatnego urlopu rodzicielskiego;

10.

zwraca uwagę na zalecenia dla poszczególnych krajów dotyczące utworzenia otwartego, konkurencyjnego i dynamicznego jednolitego rynku, który stanowi klucz do stymulowania produktywności, ułatwiania wzrostu i zapewniania możliwości zatrudnienia; w tym kontekście podkreśla znaczenie sprawiedliwego podziału wzrostu dobrobytu; apeluje do Komisji i państw członkowskich, aby wspierały produktywność przez reformy polegające na usuwaniu zbędnych uregulowań; podkreśla fakt, że inwestycje w bezpieczeństwo i higienę pracy nie tylko poprawiają jakość pracy i samopoczucie pracowników, lecz również mają pozytywny wpływ na wydajność i konkurencyjność europejskiej gospodarki;

11.

zwraca uwagę na potrzebę zwalczania dyskryminacji ze względu na wiek na rynkach pracy, na przykład poprzez niwelowanie różnic między młodymi i starszymi pokoleniami, podnoszenie świadomości na temat dyrektywy w sprawie w sprawie równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy 30 , w tym w sektorze publicznym, zapewnienie dostępu do możliwości uczenia się przez całe życie poprzez dostosowane do indywidualnych potrzeb kursy i szkolenia, zwalczanie różnic w emeryturach oraz wspieranie programów na rzecz mobilności i wymiany umiejętności wśród starszych mieszkańców UE; odnotowuje, że w przypadku pracowników starszych i mniej wykwalifikowanych znacznie mniej prawdopodobny jest udział w programach uczenia się przez całe życie; wzywa Komisję i państwa członkowskie do wzmożenia wysiłków na rzecz zmiany tej tendencji; jest zdania, że należy więcej uwagi poświęcać pracownikom starszym i strategiom politycznym, które zwiększą wsparcie na rzecz społeczeństwa aktywnego przez całe życie i umożliwią jego funkcjonowanie, w szczególności dzięki ukierunkowaniu na pracowników w wieku powyżej 50 lat;

12.

podkreśla potrzebę walki z dyskryminacją grup etnicznych na rynku pracy oraz zwalczania zróżnicowania wynagrodzeń i emerytur ze względu na pochodzenie etniczne; wzywa Komisję do opracowania długoterminowej strategii planistycznej na rzecz integracji mniejszości etnicznych na rynku pracy, aby zmniejszyć ryzyko wykluczenia; apeluje do Komisji i państw członkowskich o wzmożenie wysiłków w walce z dyskryminacją ze względu na pochodzenie etniczne bądź przynależność do mniejszości lub mniejszości językowej przez podnoszenie świadomości, wdrażanie strategii na rzecz różnorodności oraz gromadzenie i analizowanie wiarygodnych danych zdezagregowanych dotyczących dyskryminacji;

13.

wzywa Komisję i państwa członkowskie, by zwiększyły wysiłki na rzecz zwiększenia integracji na rynku pracy grup najbardziej oddalonych od tego rynku, takich jak osoby samotnie wychowujące dzieci, opiekunowie nieformalni, osoby z długotrwałą chorobą, niepełnosprawnością, problemami zdrowotnymi lub złożonymi chorobami przewlekłymi, migranci i uchodźcy oraz osoby pochodzące z mniejszości etnicznych i religijnych, a także na rzecz ich lepszej integracji ze społeczeństwem;

14.

z zadowoleniem przyjmuje postępy w realizacji europejskiej strategii w sprawie niepełnosprawności 2010-2020, a zwłaszcza dyrektywę (UE) 2019/882 w sprawie dostępności 31 ; podkreśla jednak, że konieczne są dalsze działania; głęboko ubolewa nad faktem, że osoby niepełnosprawne nadal znajdują się w stale niekorzystnym położeniu pod względem zatrudnienia, kształcenia i włączenia społecznego; wzywa Komisję i państwa członkowskie do dalszego opracowywania konkretnych środków w ramach polityki w zakresie zatrudnienia i edukacji oraz polityki społecznej, aby zapewnić skuteczną integrację osób niepełnosprawnych, osób długotrwale lub przewlekle chorych, w tym osób z zaburzeniami psychicznymi i niepełnosprawnością psychospołeczną; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby wykroczyły poza działania wspierające i stworzyły większą liczbę zachęt do zatrudnienia, zapewniły lepszą dostępność i racjonalne usprawnienia 32 , m.in. dzięki pełnemu wykorzystaniu możliwości w zakresie integracji gospodarczej i społecznej oferowanych przez cyfryzację;

15.

zauważa wzrost liczby nowych form zatrudnienia, w tym przemiany spowodowane cyfryzacją i automatyzacją; podkreśla, że takie tendencje przynoszą korzyści, ale i wyzwania; podkreśla, jak ważna jest polityka uczenia się przez całe życie dla umożliwienia pracownikom przygotowania się do zmian na rynku pracy; zwraca uwagę na znaczenie dialogu społecznego, w szczególności przy opracowywaniu dalszych strategii mających na celu sprostanie tym wyzwaniom; zauważa, że przemiany te mogą prowadzić do niestandardowych i niepewnych form zatrudnienia; odnotowuje z zaniepokojeniem, że systemy ochrony socjalnej, w tym jeśli chodzi o płatne urlopy, są niedostosowane do potrzeb pracowników nietypowych i osób samozatrudnionych i są dla nich niedostępne; podkreśla, że fikcyjne samozatrudnienie jest utrzymującym się problemem, którym należy się zająć; apeluje do państw członkowskich o wdrożenie środków mających na celu uporanie się z tymi problemami, zwłaszcza przez stosowanie się do zalecenia Rady w sprawie dostępu pracowników oraz osób samozatrudnionych do ochrony socjalnej, przyjętego w dniu 6 grudnia 2018 r.; z zadowoleniem przyjmuje to zalecenie jako pierwszy krok, podkreśla jednak, że konieczne są dalsze działania w celu zapewnienia wszystkim dostępu do ochrony socjalnej;

16.

odnotowuje, że w ciągu ostatnich dwóch lat skala pracy za pośrednictwem platform internetowych w UE wzrosła o 25 % i dotyczy obecnie 5 mln pracowników oraz że jedna trzecia wszystkich transakcji zawieranych na platformach ma charakter transgraniczny; zauważa, że osoby pracujące za pośrednictwem platform internetowych często nie są objęte systemami ochrony socjalnej; podkreśla, że Komisja i państwa członkowskie powinny gromadzić lepsze i bardziej zharmonizowane dane dotyczące liczby osób pracujących za pośrednictwem platform internetowych, ich statusu zatrudnienia, zakresu obowiązków i dochodów; apeluje o skoordynowaną inicjatywę unijną mającą na celu zapewnienie osobom pracującym za pośrednictwem platform internetowych dostępu do ochrony socjalnej oraz zagwarantowanie im wszystkich praw pracowniczych i socjalnych, niezależnie od ich statusu zatrudnienia, a także apeluje o uwzględnienie osób pracujących za pośrednictwem platform w układach zbiorowych;

18.

podkreśla, że transformacja systemów kształcenia i szkolenia jest konieczna, aby w pełni wykorzystać możliwości oferowane przez cyfryzację i ekologizację gospodarki oraz by rozwijać umiejętności, w tym umiejętności miękkie, i kompetencje wymagane do sprostania potrzebom rynku pracy i stawienia czoła wyzwaniom gospodarczym, społecznym i ekologicznym teraz i w przyszłości; uważa, że niedobory wykwalifikowanej siły roboczej i niedopasowanie umiejętności mogą stanowić poważne przeszkody dla inwestycji; podkreśla, że aby umożliwić zdobywanie odpowiednich umiejętności, należy poprawić jakość, dostępność, inkluzywność i przystępność cenową kształcenia i szkolenia, w tym szkolenia zawodowego, a także poprawić wzajemne uznawanie kwalifikacji; podkreśla, że ważne jest zachęcanie przedsiębiorstw do zwiększania inwestycji w szkolenia; podkreśla, że inwestycje w kształcenie mają kluczowe znaczenie dla spójności społecznej; podkreśla, jak ważne jest zajęcie się problemem osób wcześnie kończących naukę; wzywa państwa członkowskie do realizacji podwójnej strategii obejmującej zarówno włączającą edukację podstawową, jak i programy ukierunkowane na najsłabsze grupy; wzywa państwa członkowskie, aby intensyfikowały i promowały inwestycje w podnoszenie kwalifikacji i przekwalifikowanie, a także w kompleksowe szkolenia dotyczące umiejętności cyfrowych i zawodowych oraz umiejętności w zakresie przedsiębiorczości, z uwzględnieniem przejścia na gospodarkę cyfrową i bardziej ekologiczną oraz zapotrzebowania na wykwalifikowanych specjalistów w wielu krajach i regionach; podkreśla, że godne warunki pracy i zatrudnienia są zasadniczym czynnikiem przyciągającym wykwalifikowanych pracowników;

19.

zgadza się z Komisją, że potrzebne jest jak najszybsze podjęcie starań w związku z cyfryzacją, że UE jako całość musi przyspieszyć ten proces oraz że należy lepiej dostosować strategie polityczne na szczeblu Unii, państw członkowskich i regionów oraz połączyć zasoby publiczne i prywatne w celu zwiększenia inwestycji, a także wzmocnić synergie w gospodarce cyfrowej i społeczeństwie cyfrowym; podkreśla, że należy zapewnić skuteczną i sprawiedliwą transformację cyfrową usług oraz że nikt nie powinien zostać pominięty; podkreśla, że w programach upowszechniania umiejętności cyfrowych należy uwzględniać kwestie prywatności i ochrony danych;

20.

uważa, że wyzwania związane ze zmianą klimatu i przechodzeniem na bardziej ekologiczną gospodarkę wymagają zapewnienia decydującego wsparcia społeczeństwu, pracownikom i przedsiębiorstwom, aby pomóc im w radzeniu sobie z tymi kluczowymi przemianami, zwłaszcza w najsilniej dotkniętych regionach, przez udoskonalenie szkolenia i kształcenia z myślą o dostosowaniu umiejętności i tworzeniu miejsc pracy w sektorach środowiska i cyfrowym; apeluje o zwrócenie szczególnej uwagi na najsłabsze grupy społeczne, w tym osoby zagrożone ubóstwem lub skrajną deprywacją materialną;

21.

podkreśla, że intensywniejsze wykorzystywanie i rozwijanie umiejętności jest powiązane z tworzeniem wartości dodanej i zapewnianiem konkurencyjności oraz powinno być centralnym elementem unijnych strategii politycznych mających na celu promowanie wzrostu gospodarczego dzięki inwestycjom w umiejętności; zauważa, że chociaż umiejętności są niezbędnym warunkiem wzrostu gospodarczego, same w sobie nie są wystarczające; w związku z tym apeluje o środki dodatkowe, uzupełniające inwestycje w formalne kształcenie i szkolenie, aby tworzyć i planować wysokiej jakości miejsca pracy na rynku pracy, wykorzystujące umiejętności pracowników w stopniu maksymalnym;

22.

wyraża zaniepokojenie niezmiennie wysoką w Europie liczbą osób nieposiadających podstawowych umiejętności rozumowania matematycznego oraz pisania i czytania, których opanowanie to podstawowy warunek aktywnego uczestnictwa w społeczeństwie i rynku pracy; apeluje do państw członkowskich o przyjęcie zdecydowanych środków usprawniających systemy szkolenia w zakresie podstawowych umiejętności, w szczególności dla najbardziej zmargina- lizowanych grup w społeczeństwie; podkreśla znaczenie solidnych rozwiązań dotyczących walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego w celu zagwarantowania jak najpowszechniejszego uznawania umiejętności i kompetencji oraz w celu promowania elastycznego przechodzenia między poszczególnymi ścieżkami kształcenia i szkolenia;

23.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia zachęt i utrzymania pomocy technicznej w celu zwiększenia możliwości promowania godnej pracy dla młodych ludzi za pomocą programów zatrudnienia, wsparcia dla młodych przedsiębiorców za pośrednictwem EntreComp, programów przyuczania do zawodu wysokiej jakości oraz szkoleń językowych i zawodowych, w tym za pośrednictwem programów nauczania w państwach członkowskich, w ścisłej współpracy z przedsiębiorcami i społecznością naukową oraz innymi zainteresowanymi stronami;

25.

podkreśla, że cele społeczne i gospodarcze Unii powinny być traktowane jako równorzędne priorytety i że należy im zapewnić środki finansowe w następnym budżecie oraz że należy wzmocnić proces europejskiego semestru, włączając do niego wymiar społeczny przez cały okres jego trwania, przy zaangażowaniu właściwych organów UE i państw członkowskich, zajmujących się polityką społeczną; apeluje do Komisji o wzmocnienie zaleceń dla poszczególnych krajów kierowanych do członków strefy euro przez utworzenie macierzy ramowej, w której polityki społeczne związane z Europejskim filarem praw socjalnych (w dziedzinach takich jak sprzyjający włączeniu społecznemu dostęp do edukacji, zdrowie, żywienie, zatrudnienie, mieszkalnictwo i ochrona praw socjalnych) będą analizowane w podziale na segmenty społeczeństwa, na przykład dzieci, młodzież, osoby starsze, mniejszości, migranci, osoby z niepełnosprawnościami, co zapewni dużo bardziej precyzyjny obraz stanu zdrowia gospodarczego i społecznego państw członkowskich, a także o rozważenie ewentualnego rozszerzenia tego nowego komponentu zaleceń dla poszczególnych krajów na państwa członkowskie nienależące do strefy euro; zwraca uwagę, że zalecenia dla poszczególnych krajów powinny być spójne z celami gospodarczymi, społecznymi i środowiskowymi UE oraz powinny się wzajemnie wzmacniać, a nie sobie zaprzeczać; apeluje do Komisji i państw członkowskich o określenie europejskiej strategii na rzecz zrównoważonego rozwoju, aby stawić czoła wyzwaniom społecznym, gospodarczym i klimatycznym; wzywa Komisję i państwa członkowskie do wzmocnienia praw socjalnych poprzez zaproponowanie prawodawstwa, w tym instrumentów finansowych, w stosownych przypadkach i po przeglądzie, w celu wdrożenia Europejskiego filaru praw socjalnych w granicach ich odpowiednich kompetencji określonych w Traktatach;

27.

podkreśla, że dobrze funkcjonujący dialog społeczny, angażujący różne podmioty na różnych poziomach, stanowi kluczowe narzędzie kształtowania warunków pracy, pozwala zrównoważyć interesy pracowników i pracodawców i wnosi wkład zarówno w konkurencyjność gospodarczą, jak i w spójność społeczną; apeluje do państw członkowskich o dalsze wzmacnianie dialogu społecznego w całej Europie w celu zapewnienia równowagi w stosunkach pracy oraz, w razie potrzeby, poprawienia możliwości prowadzenia rokowań zbiorowych;

28.

ubolewa nad tym, że ubóstwo utrzymuje się na niedopuszczalnie wysokim poziomie; podkreśla, że w okresie spowolnienia gospodarczego istnieje większe zagrożenie ubóstwem; podkreśla, że choć w 2017 r. liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym (AROPE) w UE nadal malała, w tymże roku do grupy tej należało około 113 mln osób w UE i 74 mln osób w strefie euro; ubolewa, że cel strategii "Europa 2020" dotyczący ograniczenia ubóstwa najprawdopodobniej nie zostanie osiągnięty; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby podjęły niezbędne działania na rzecz ograniczenia ubóstwa, w tym ubóstwa pracujących i ubóstwa wśród słabszych grup; podkreśla potrzebę wyeliminowania ubóstwa dzieci i apeluje do Komisji, aby zaproponowała przepisy wdrażające europejską gwarancję dla dzieci; wzywa Komisję i państwa członkowskie do promowania opartej na prawach strategii walki z ubóstwem bazującej na zintegrowanym czynnym włączeniu społecznym, łączącej wdrażanie podstawowych praw socjalnych z wysokiej jakości usługami i miejscami pracy zapewniającymi godziwe wynagrodzenia; wzywa państwa członkowskie do opracowania działań i strategii zgodnie z Europejskim filarem praw socjalnych w celu zaspokojenia potrzeb społecznych osób, dla których rynek pracy jest niedostępny;

29.

podkreśla, że godne miejsca pracy, dostęp do odpowiedniej ochrony socjalnej niezależnie od stosunku pracy lub rodzaju umowy, wzrost płac oraz wysokiej jakości usługi publiczne dysponujące wystarczającymi zasobami, w tym systemy kształcenia i dostępne oferty uczenia się przez całe życie, mają znaczny wpływ na ograniczanie nierówności, ryzyka ubóstwa i wykluczenia społecznego oraz na poprawę zdrowia i dobrostanu; z zadowoleniem odnotowuje znaczny wpływ transferów socjalnych na ograniczanie ubóstwa; ubolewa jednak, że nie znajduje to odzwierciedlenia w polityce krajowej wszystkich państw członkowskich; podkreśla znaczenie przejrzystej oceny strategii "Europa 2020", szczególnie w dziedzinie ograniczania ubóstwa, oraz znaczenie rozwijania społecznej i zrównoważonej strategii na okres po 2020 r., priorytetowo traktującej eliminację ubóstwa i wspierającej wdrażanie Europejskiego filaru praw socjalnych i realizację celów zrównoważonego rozwoju dzięki konstruktywnemu dialogowi na szczeblu unijnym i krajowym ze społeczeństwem obywatelskim oraz z osobami, które bezpośrednio doświadczyły ubóstwa;

30.

zauważa, że w 2017 r. 9,4 % wszystkich osób zatrudnionych w UE było zagrożonych ubóstwem oraz że ubóstwo pracujących nasila się w wielu państwach członkowskich; podkreśla, że ubóstwo pracujących to podstawowa oznaka niesprawiedliwości społecznej, i uważa, że zasadnicze znaczenie ma zwiększenie siły nabywczej pracowników, wzmocnienie rokowań zbiorowych oraz zdefiniowanie silnego i zharmonizowanego systemu praw i zabezpieczeń dla wszystkich form pracy; wzywa państwa członkowskie do podjęcia zdecydowanych działań w celu dopilnowania, by wynagrodzenia pracowników wystarczały im na zapewnienie godnego życia sobie i swoim rodzinom; wzywa Komisję do przedstawienia instrumentu prawnego gwarantującego każdemu pracownikowi w Unii sprawiedliwą płacę minimalną, która może być ustalana w oparciu o tradycje krajowe lub w drodze układów zbiorowych czy przepisów prawa;

32.

odnotowuje budzący niepokój rozwój sytuacji na przeciążonych rynkach mieszkaniowych w szeregu państw członkowskich i jego niekorzystne konsekwencje dla osób o niskich dochodach, w szczególności w niektórych regionach; apeluje do państw członkowskich o wzmożenie działań w celu zastosowania się do zaleceń Komisji (ograniczenie występowania wąskich gardeł w zakresie podaży, usunięcie zakłóceń oraz ograniczenie nierówności wynikających z systemu podatkowego) oraz o podjęcie działań zgodnych z zaleceniem 19 Europejskiego filaru praw socjalnych;

34.

zauważa, że usługi socjalne i medyczne mają zasadnicze znaczenie dla wspierania walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym; odnotowuje z zaniepokojeniem, że większość państw członkowskich otrzymała zalecenia dla poszczególnych krajów dotyczące poprawy skuteczności, dostępności i zrównoważoności ich systemów publicznej opieki zdrowotnej; apeluje do państw członkowskich o wzmożenie wysiłków na rzecz dostępności, przystępności cenowej, jakości i opłacalności ich systemów opieki zdrowotnej; podkreśla znaczenie kampanii dotyczących profilaktyki i promowania zdrowia, zwłaszcza adresowanych do młodych osób z grup społecznych znajdujących się w niekorzystnej sytuacji; wzywa państwa członkowskie do poczynienia inwestycji z myślą o priorytetowym traktowaniu profilaktyki w ich politykach zdrowotnych; wzywa do aktywnego prowadzenia kampanii promujących zdrowie, zarówno fizyczne, jak i psychiczne; przypomina, jak ważne jest ułatwianie ponownej integracji na rynku pracy osób w wieku produkcyjnym, które powracają do zdrowia po chorobie; wzywa państwa członkowskie do inwestowania w usługi opiekuńcze dla osób na każdym etapie życia, do kontynuowania realizacji celów barcelońskich z 2002 r. w zakresie opieki nad dziećmi oraz do opracowania celów w zakresie opieki nad osobami starszymi i niesamodzielnymi;

1 Dz.U. L 123 z 12.5.2016, s. 1.

2 https://ec.europa.eu/commission/sites/beta-political/files/5-presidents-report_pl.pdf

3 Dz.U. C 179 z 25.5.2018, s. 1.

4 Teksty przyjęte, P8_TA(2019)0337.

5 Dz.U. L 307 z 18.11.2008, s. 11.

6 Teksty przyjęte, P8_TA(2018)0181.

7 Dz.U. L 188 z 12.7.2019, s. 79.

8 Dz.U. C 155 z 25.5.2011, s. 10.

9 Dz.U. L 150 z 14.6.2018, s. 93.

10 Dz.U. L 150 z 14.6.2018, s. 100.

11 Dz.U. L 150 z 14.6.2018, s. 109.

12 Dz.U. L 150 z 14.6.2018, s. 141.

13 Teksty przyjęte, P8_TA(2019)0202.

14 Teksty przyjęte, P8_TA(2018)0485.

15 Teksty przyjęte, P8_TA(2018)0432.

16 Teksty przyjęte, P8_TA(2018)0325.

17 Dz.U. C 356 z 4.10.2018, s. 89.

18 Dz.U. C 346 z 27.9.2018, s. 156.

19 Dz.U. C 337 z 20.9.2018, s. 135.

20 Dz.U. C 242 z 10.7.2018, s. 24.

21 Dz.U. C 76 z 28.2.2018, s. 93.

22 Dz.U. C 35 z 31.1.2018, s. 157.

23 Dz.U. C 366 z 27.10.2017, s. 117.

24 https://ec.europa.eu/health/state/glance_pl

25 https://ec.europa.eu/health/sites/health/files/state/docs/2018_healthatglance_rep_en.pdf

26 https://www.coe.int/en/web/turin-european-social-charter/turin-process

27 Dz.U. C 199 E z 7.7.2012, s. 25.

28 Dz.U. L 204 z 26.7.2006, s. 23.

29 Dz.U. L 186 z 11.7.2019, s. 105.

30 Dyrektywa Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiająca ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz.U. L 303 z 2.12.2000, s. 16).

31 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/882 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie wymogów dostępności produktów i usług (Dz.U. L 151 z 7.6.2019, s. 70).

32 Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych stanowi, że: "'Racjonalne usprawnienie" oznacza "konieczne i odpowiednie zmiany i dostosowania, nie nakładające nieproporcjonalnego lub nadmiernego obciążenia, jeśli jest to potrzebne w konkretnym przypadku, w celu zapewnienia osobom niepełnosprawnym możliwości korzystania z wszelkich praw człowieka i podstawowych wolności oraz ich wykonywania na zasadzie równości z innymi osobami" (http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20120001169); W art. 5 dyrektywy w sprawie równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy stwierdza się, że: "W celu zagwarantowania przestrzegania zasady równego traktowania osób niepełnosprawnych, przewiduje się wprowadzenie racjonalnych usprawnień. Oznacza to, że pracodawca podejmuje właściwe środki, z uwzględnieniem potrzeb konkretnej sytuacji, aby umożliwić osobie niepełnosprawnej dostęp do pracy, wykonywanie jej lub rozwój zawodowy bądź kształcenie, o ile środki te nie nakładają na pracodawcę nieproporcjonalnie wysokich obciążeń. Obciążenia te nie są nieproporcjonalne, jeżeli są w wystarczającym stopniu rekompensowane ze środków istniejących w ramach polityki prowadzonej przez dane Państwo Członkowskie na rzecz osób niepełnosprawnych." (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32000L0078&-from=PL) Na stronie internetowej Komisji czytamy: "Racjonalne usprawnienie to wszelkie zmiany w miejscu pracy lub w środowisku pracy, które są potrzebne do tego, by umożliwić osobie niepełnosprawnej stosowanie, wykonywanie i rozwijanie funkcji zawodowych lub podejmowanie szkoleń" (https://ec.europa.eu/social/home.jsp?langId=pl).

© Unia Europejska, http://eur-lex.europa.eu/
Za autentyczne uważa się wyłącznie dokumenty Unii Europejskiej opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.