Regulamin nr 132 Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG ONZ) - Jednolite przepisy dotyczące homologacji dodatkowych układów ograniczających emisję zanieczyszczeń przeznaczonych do pojazdów ciężkich, ciągników rolniczych i leśnych oraz maszyn jezdnych nieporuszających się po drogach wyposażonych w silniki o zapłonie samoczynnym [2018/630].
Dz.U.UE.L.2018.109.100
Akt obowiązującyRegulamin nr 132 Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG ONZ) - Jednolite przepisy dotyczące homologacji dodatkowych układów ograniczających emisję zanieczyszczeń przeznaczonych do pojazdów ciężkich, ciągników rolniczych i leśnych oraz maszyn jezdnych nieporuszających się po drogach wyposażonych w silniki o zapłonie samoczynnym [2018/630]
serię poprawek 01 do regulaminu: data wejścia w życie: 22 stycznia 2015 r.
SPIS TREŚCI
REGULAMIN
2. Zakres
3. Definicje
4. Wystąpienie o homologację
5. Oznakowanie i etykiety
6. Homologacja
7. Wymogi ogólne
8. Wymogi dotyczące osiągów
9. Wymogi dotyczące trwałości
10. Zakres zastosowania
11. Zmiany referencyjnych poziomów emisji z silnika
12. Wybór połączenia badanych silników i dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń
13. Specyfikacje pomiaru emisji
14. Rodzina dodatkowych układów ograniczających emisję cząstek stałych
15. Rodzina dodatkowych układów ograniczających emisję NOx
16. Rodzina dodatkowych układów ograniczających emisję NOx i cząstek stałych
17. Paliwo i jednostkowe zużycie paliwa
18. Działanie podczas eksploatacji i zagrożenie bezpieczeństwa
19. Emisje hałasu
20. Montaż dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń
21. Zmiana i rozszerzenie homologacji dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń
22. Zgodność produkcji
23. Sankcje z tytułu niezgodności produkcji
24. Ostateczne zaniechanie produkcji
25. Nazwy i adresy upoważnionych placówek technicznych wykonujących badania homologacyjne oraz nazwy i adresy organów udzielających homologacji typu
26. Przepisy przejściowe
ZAŁĄCZNIKI
1. Dokument informacyjny
2. Zawiadomienie
3. Dodatek do zawiadomienia dotyczącego typu dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń zgodnie z regulaminem nr 132
4. Układ znaku homologacji typu systemu dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń
5. Badanie dodatkowego układu ograniczającego emisję cząstek stałych (dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń klasy I lub II)
6. Badanie dodatkowego układu ograniczającego emisję NOx (dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń klasy III)
7. Badanie dodatkowego układu ograniczającego emisję NOx i cząstek stałych (dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń klasy IV)
8. Sekwencje badania
9. Tabele równoważności wartości dopuszczalnych
10. Wymogi dotyczące układu diagnostyki kontroli emisji NOx dodatkowego układu ograniczającego emisję NOx lub NOx i cząstek stałych wymagającego zastosowania odczynnika
11. Instrukcja montażu i obsługi
12. Szczegółowe wymogi dotyczące homologacji dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń w odniesieniu do wartości dopuszczalnych emisji określonych w serii poprawek 06 do regulaminu nr 49
1. CEL
W niniejszym regulaminie określono zharmonizowaną metodę klasyfikacji, oceny i homologacji dodatkowych układów ograniczających emisję cząstek stałych, tlenków azotu (NOx) lub zarówno cząstek stałych, jak i NOx, oraz metodę określania poziomów emisji z silników Diesla wykorzystywanych do zastosowań objętych zakresem wskazanym w pkt 2.
Regulamin zapewnia ramowe wytyczne w odniesieniu do homologacji dodatkowych układów ograniczających emisję zanieczyszczeń przeznaczonych do różnych zastosowań wraz ze wskazaniem odpowiednich poziomów efektywności środowiskowej oraz w odniesieniu do identyfikacji takich poziomów na potrzeby homologacji typu.
2. ZAKRES
Niniejszy regulamin ma zastosowanie do dodatkowych układów ograniczających emisję zanieczyszczeń montowanych w:
2.1. w pojazdach kategorii M2, M3 i N 1 oraz ich silnikach Diesla, z wyłączeniem pojazdów homologowanych zgodnie z regulaminem nr 83;
2.2. w silnikach Diesla o mocy netto większej niż 18 kW, ale nie większej niż 560 kW, montowanych w maszynach jezdnych nieporuszających się po drogach 2 , używanych ze zmienną prędkością;
2.3. w silnikach Diesla o mocy netto większej niż 18 kW, ale nie większej niż 560 kW, montowanych w maszynach jezdnych nieporuszających się po drogach 3 , używanych ze stałą prędkością;
2.4. w silnikach Diesla o mocy netto większej niż 18 kW, ale nie większej niż 560 kW, montowanych w pojazdach kategorii T 4 .
3. DEFINICJE
Do celów niniejszego regulaminu:
3.1. "regeneracja aktywna" oznacza każdy dodatkowych środek przeznaczony do zapoczątkowania procesu regeneracji w przypadku dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń z regeneracją ciągła lub okresową;
3.2. "współczynniki dostosowania" oznaczają addytywny zwiększający współczynnik dostosowania i addytywny zmniejszający współczynnik dostosowania lub współczynniki mnożnikowe uwzględniane przy regeneracji okresowej;
3.3. "zakres zastosowania" oznacza gamę silników, w których można stosować dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń homologowany zgodnie z niniejszym regulaminem;
3.4. "dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń klasy I" oznacza dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń służący wyłącznie do kontroli emisji cząstek stałych i niepowodujący zwiększenia bezpośrednich emisji NO2;
3.5. "dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń klasy IIA lub IIB" oznacza dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń służący wyłącznie do kontroli emisji cząstek stałych i niepowodujący zwiększenia bezpośrednich emisji NO2 z rury wydechowej na poziomie przekraczającym procentową wartość określoną w pkt 8.4.2 na podstawie referencyjnego poziomu emisji NO2 z silnika;
3.6. "dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń klasy III" oznacza dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń służący wyłącznie do kontroli emisji NOx;
3.7. "dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń klasy IV" oznacza dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń służący zarówno do kontroli emisji cząstek stałych, jak i do kontroli emisji NOx;
3.8. "regeneracja ciągła" oznacza proces regeneracji systemu wtórnej obróbki spalin, który zachodzi stale, lub co najmniej raz w każdym mającym zastosowanie cyklu badania;
3.9. "układ deNOx" oznacza system wtórnej obróbki spalin przeznaczony do redukcji emisji tlenków azotu (NOx) (np. aktywne i pasywne katalizatory NOx z mieszanki ubogiej, absorbenty NOx oraz układy selektywnej redukcji katalitycznej (SCR));
3.10. "układ monitorowania kontroli emisji" oznacza układ monitorujący funkcjonowanie środków kontroli emisji, w które wyposażony jest silnik lub dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń zgodnie z wymaganiami pkt 18 niniejszego regulaminu;
3.11. "referencyjny poziom emisji z silnika" oznacza emisje pochodzące z danego silnika lub układu silnika niewyposażonych w żaden dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń. W przypadku silników niewyposażonych w system wtórnej obróbki spalin referencyjne poziomy emisji z silnika są równe emisjom nieoczyszczonych spalin z silnika. W przypadku silników wyposażonych w system wtórnej obróbki spalin referencyjne poziomy emisji z silnika są równe emisjom z rury wydechowej za systemem wtórnej obróbki spalin;
3.12. "rodzina silników" oznacza utworzoną przez producenta grupę układów silników, które w związku z ich konstrukcją, zdefiniowaną odpowiednio w pkt 7 regulaminu nr 49 lub pkt 7 regulaminu nr 96, posiadają podobne charakterystyki emisji spalin. Wszystkie silniki należące do rodziny muszą spełniać obowiązujące wymagania dotyczące obowiązujących wartości dopuszczalnych emisji zanieczyszczeń;
3.13. "układ silnika" oznacza silnik, układ sterowania emisją oraz interfejs (sprzęt i komunikaty) umożliwiający komunikację między jedną lub większą liczbą elektronicznych jednostek sterowania układu silnika (ECU) i wszelkim innym mechanizmem napędowym lub jednostką sterowania pojazdu;
3.14. "ESC" oznacza cykl badania składający się z 13 faz w warunkach ustalonych stosowanych zgodnie z odpowiednią serią poprawek do regulaminu nr 49;
3.15. "ETC" oznacza cykl badania składający się z 1 800 sekundowych faz w warunkach nieustalonych zdefiniowanych w odpowiedniej serii poprawek do regulaminu nr 49 i stosowanych zgodnie z tą serią;
3.16. "zanieczyszczenia gazowe" oznaczają tlenek węgla, węglowodory (przy założeniu stosunku CH1,85 dla Diesla), tlenki azotu (NOx wyrażone jako równoważnik NO2) oraz dwutlenek azotu (NO2);
3.17. "stan obciążenia" oznacza ładunek cząstek stałych znajdujący się w dowolnym momencie w układzie ograniczającym emisje cząstek stałych (takim jak filtr), wyrażoną jako część maksymalnego ładunku cząstek stałych, jaka może zostać zatrzymana w tym układzie w danych warunkach drogowych bez uruchomienia zewnętrznych środków regeneracji;
3.18. "producent" oznacza osobę lub jednostkę, która jest odpowiedzialna przed organem udzielającym homologacji typu za wszystkie aspekty procesu homologacji typu i może udowodnić, że posiada wymagane właściwości i niezbędne środki do celów dokonywania oceny jakości i zapewnienia zgodności produkcji. Nie jest istotne, czy osoba lub jednostka bezpośrednio uczestniczy we wszystkich etapach wytwarzania pojazdu, układu, części lub oddzielnego zespołu technicznego podlegającego procesowi homologacji;
3.19. "monter" oznacza osobę lub jednostkę, która jest odpowiedzialna na prawidłowy i bezpieczny montaż homologowanego dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń;
3.20. "układ diagnostyki kontroli emisji NOx (NCD)" oznacza system dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń, który jest w stanie:
a) wykrywać nieprawidłowe działanie kontroli emisji NOx;
b) identyfikować prawdopodobne przyczyny nieprawidłowego działania kontroli emisji NOx dzięki informacjom przechowywanym w pamięci komputera lub przekazywać te informacje na zewnątrz;
3.21. "dodatkowy układ ograniczający emisję NOx" oznacza dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń, którego sprawność w zakresie ograniczania masowego natężenia emisji umożliwia zakwalifikowanie go do danej klasy zdefiniowanej w niniejszym regulaminie;
3.22. "rodzina dodatkowych układów ograniczających emisję NOx" oznacza rodzinę układów ograniczających emisję NOx, których działanie jest identyczne pod względem technicznym zgodnie z pkt 15 niniejszego regulaminu;
3.23. "NRSC" oznacza cykl badania składający się z faz w warunkach ustalonych zdefiniowany w odpowiedniej serii poprawek do regulaminu nr 96 i stosowany zgodnie z tą serią;
3.24. "NRTC" oznacza cykl badania składający się z 1 173 sekundowych faz w warunkach nieustalonych zdefiniowany w odpowiedniej serii poprawek do regulaminu nr 96 i stosowany zgodnie z tą serią;
3.25. "pokładowy system ostrzegania operatora" oznacza układ wykrywający nieprawidłowe działanie lub usunięcie dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń;
3.26. "silnik macierzysty" oznacza silnik wybrany z rodziny silników w taki sposób, że jego właściwości w zakresie emisji zanieczyszczeń są właściwościami reprezentatywnymi dla tej rodziny silników;
3.27. "cząstki stałe" oznaczają wszelki materiał nagromadzony na określonym środku filtrującym, zdefiniowany w odpowiedniej serii poprawek do regulaminów nr 49 lub 96;
3.28. "dodatkowy układ ograniczający emisję cząstek stałych" oznacza dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń, którego sprawność w zakresie ograniczania emisji masy lub liczby cząstek stałych umożliwia zakwalifikowanie go do klasy zdefiniowanej w niniejszym regulaminie. Układ i strategia regeneracji stanowią część dodatkowego układu ograniczającego emisję cząstek stałych;
3.29. "rodzina dodatkowych układów ograniczających emisję cząstek stałych" oznacza rodzinę układów ograniczających emisję cząstek stałych, których działanie jest identyczne pod względem technicznym zgodnie z pkt 14 niniejszego regulaminu;
3.30. "regeneracja okresowa" oznacza proces regeneracji urządzenia kontroli emisji, która zachodzi regularnie, częściej niż co 100 godzin normalnej pracy silnika. Podczas cykli regeneracji normy emisji mogą ulegać przekroczeniu;
3.31. "liczba cząstek stałych" oznacza liczbę cząstek stałych zdefiniowaną w odpowiedniej serii poprawek do regulaminu nr 49;
3.32. "odczynnik" oznacza każdy środek przechowywany w zbiorniku w pojeździe, doprowadzany do systemu wtórnej obróbki spalin (jeżeli wymagane) na polecenie układu sterowania emisją;
3.33. "sprawność w zakresie ograniczania emisji" oznacza stosunek emisji za dodatkowym układem ograniczającym emisję zanieczyszczeń (EREC) do referencyjnych poziomów emisji z silnika(EBase), przy czym pomiary obu tych wartości są wykonywane zgodnie z procedurami określonymi w pkt 8.3.4 niniejszego regulaminu;
3.34. "poziom ograniczenia" oznacza sprawność w zakresie ograniczania emisji w ujęciu procentowym, którą ma zapewnić dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń, aby układ ten mógł zostać zakwalifikowany jako zapewniający poziom ograniczenia określony w pkt 8.3 niniejszego regulaminu;
3.35 "dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń" oznacza każdy układ ograniczający emisję cząstek stałych, NOx lub zarówno cząstek stałych, jak i NOx stosowany do celów modernizacyjnych. Obejmuje to wszelkiego rodzaju czujniki i oprogramowanie mające zasadnicze znaczenie pod względem działania układu. Za dodatkowe układy ograniczające emisję zanieczyszczeń nie uznaje się układów, które stanowią jedynie modyfikację istniejących zespołów sterujących układu silnika;
3.36 "narzędzie skanujące" oznacza zewnętrzne urządzenie badawcze używane do zewnętrznej komunikacji z układem NCD;
3.36.1. "niezastrzeżone narzędzie skanujące" oznacza narzędzie skanujące, które jest publicznie dostępne i może odczytywać komunikaty o usterce;
3.36.2. "oryginalne narzędzie skanujące" oznacza narzędzie skanujące stosowane wyłącznie przez producenta dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń i przez jego autoryzowane punkty sprzedaży, przy czym narzędzie może odczytywać komunikaty o usterce i umożliwiać uruchomienie silnika po aktywacji systemu wymuszającego;
3.37. "WHSC" oznacza cykl badania składający się z 13 faz w warunkach ustalonych zdefiniowanych w odpowiedniej serii poprawek do regulaminu nr 49 i stosowanych zgodnie z tą serią;
3.38. "WHTC" oznacza cykl badania składający się z 1 800 sekundowych faz w warunkach nieustalonych zdefiniowanych w odpowiedniej serii poprawek do regulaminu nr 49 i stosowanych zgodnie z tą serią.
4. WYSTĄPIENIE O HOMOLOGACJĘ
4.1. O udzielenie homologacji typu dla dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń powinien wystąpić producent lub jego należycie upoważniony przedstawiciel.
4.2. Do każdego dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń należy dołączyć następujące informacje:
a) nazwa handlowa lub znak towarowy producenta;
b) marka i numer identyfikacyjny części dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń odnotowane w dokumencie informacyjnym wydanym zgodnie ze wzorem określonym w załączniku 1;
c) zakres zastosowania (określony w pkt 10 niniejszego regulaminu), w tym rok produkcji, w odniesieniu do którego homologowano dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń, w tym, w stosownym przypadkach, oznakowanie pozwalające określić, czy dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń nadaje się do zamontowania w pojeździe wyposażonym w pokładowy układ diagnostyczny;
d) instrukcja dotycząca dodatkowego wyposażenia;
e) instrukcja obsługi dla użytkownika końcowego, w tym instrukcja konserwacji.
4.3. Wnioskodawca musi przedstawić dokument informacyjny zgodnie z załącznikiem 1 do niniejszego regulaminu. Wnioskodawca musi również dostarczyć próbkę lub próbki pobrane z dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń, które upoważniona placówka techniczna bada i przechowuje przez co najmniej pięć lat od daty udzielenie homologacji typu.
5. OZNAKOWANIE I ETYKIETY
5.1. Oznakowanie wszystkich dodatkowych układów ograniczających emisję zanieczyszczeń musi zawierać nazwę handlową lub markę producenta układu podaną w załączniku 1 do niniejszego regulaminu oraz numer identyfikacyjny podany w dokumencie informacyjnym wydanym zgodnie ze wzorem określonym w załączniku 1 do niniejszego regulaminu.
5.2. Wszystkie dodatkowe układy ograniczające emisję zanieczyszczeń powinny być identyfikowane za pomocą etykiety, która musi zawierać znak homologacji typu, w tym klasę, jak określono w załączniku 4. Przedmiotowa etykieta musi być trwale przytwierdzona do dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń i musi być czytelna po zamontowaniu dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń.
5.2.1. Aby zapewnić widoczność tej etykiety na zamontowanym układzie, producent może dostarczyć duplikat etykiety w celu jej przytwierdzenia przez montera montującego dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń. Ta etykieta musi zawierać czytelne słowo "duplikat".
5.2.2. Etykiety muszą zachować trwałość przez cały okres użytkowania układu. Etykiety muszą być wyraźnie czytelne, a litery i cyfry muszą być nieusuwalne. Ponadto etykiety należy przytwierdzać w sposób gwarantujący trwałość takiego przytwierdzenia równą okresowi użytkowania układu oraz uniemożliwiający usunięcie etykiet bez ich zniszczenia lub utraty czytelności.
5.3. Znak homologacji musi składać się z:
a) okręgu otaczającego literę "E", po której następuje numer wyróżniający państwo, które udzieliło homologacji 5 ;
b) numeru niniejszego regulaminu, po którym następuje litera "R", myślnik i numer homologacji, po prawej stronie okręgu, jak opisano w załączniku 4 do niniejszego regulaminu. Numer homologacji podany jest w zawiadomieniu dotyczącym tego typu (zob. pkt 6.2 niniejszego regulaminu oraz załączniki 2 do niniejszego regulaminu) i poprzedzony jest dwiema cyframi wskazującymi numer ostatniej serii poprawek do niniejszego regulaminu;
c) oznaczenia klasy dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń.
5.4. Próbki z dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń przeznaczone do badania homologacyjnego należy wyraźnie opatrzyć nazwą wnioskodawcy i numerem referencyjnym wniosku.
6. HOMOLOGACJA
6.1. Homologacji typu należy udzielić, jeżeli dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń spełnia wymagania określone w niniejszym regulaminie.
6.2. Każdy dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń, na który udzielono homologacji, otrzymuje numer homologacji. Pierwsze dwie cyfry takiego numeru (obecnie 01, odpowiadające niniejszej serii poprawek) wskazują serię poprawek uwzględniającą ostatnie poważniejsze zmiany techniczne do regulaminu obowiązujące w chwili udzielania homologacji. Nie można nadać takiego samego numeru homologacji typu innemu dodatkowemu układowi ograniczającemu emisję zanieczyszczeń.
6.3. O udzieleniu, odmowie lub rozszerzeniu homologacji dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń zgodnie z niniejszym regulaminem Umawiające się Strony Porozumienia stosujące niniejszy regulamin powinny zostać powiadomione za pomocą formularza zawiadomienia zgodnego ze wzorem przedstawionym w załączniku 2 do niniejszego regulaminu.
7. WYMOGI OGÓLNE
7.1. Dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń, na który udzielona została homologacja zgodnie z niniejszym regulaminem, powinien zostać zaprojektowany, skonstruowany i przystosowany do montażu, tak aby zachowana została zgodność danego zastosowania z zasadami określonymi w niniejszym regulaminie przez cały okres normalnej eksploatacji dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń w normalnych warunkach jego użytkowania.
7.2. Dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń homologowany zgodnie z niniejszym regulaminem musi być trwały. Oznacza to, że należy go zaprojektować, skonstruować i przystosować do montażu w sposób zapewniający uzyskanie odpowiedniej odporności na zjawiska, takie jak korozja, utlenianie, drgania i naprężenia mechaniczne, na które układ będzie narażony w normalnych warunkach użytkowania. Szczegółowe wymagania dotyczące trwałości przedstawiono w pkt 9 niniejszego regulaminu.
7.3. Producent dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń musi dostarczyć dokumentację montażową, która zagwarantuje, że po zamontowaniu w pojeździe lub maszynie dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń będzie funkcjonował w połączeniu z niezbędnymi częściami maszyny w sposób zgodny z wymaganiami pkt 7, 8 i 9 niniejszego regulaminu. Wspomniana dokumentacja musi zawierać szczegółowe wymogi techniczne i przepisy dotyczące dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń (oprogramowania, osprzętu i sposobów komunikacji) niezbędne do celów poprawnego montażu dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń w maszynie.
7.4. Niedozwolone jest stosowanie układów umożliwiających obejście dodatkowego układu ograniczający emisję zanieczyszczeń lub ograniczających jego sprawność.
7.5. Dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń homologowany zgodnie z niniejszym regulaminem musi być wyposażony w pokładowy system ostrzegania operatora, który sygnalizuje kierowcy wystąpienie usterki wpływającej na sprawność dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń.
7.5.1. Dodatkowy układ ograniczający emisję cząstek stałych należy wyposażyć w urządzenie monitorujące, wykrywające nieprawidłowe działanie lub usunięcie dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń i ostrzegające operatora za pomocą wizualnego lub dźwiękowego sygnału ostrzegawczego. W przypadku dodatkowego układu ograniczającego emisję cząstek stałych, w którym stosowany jest odczynnik, urządzenie monitorujące może w razie potrzeby odcinać dopływ dowolnego odczynnika lub dodatku. System ostrzegania może opierać się na przykład na ciągłym pomiarze ciśnienia wstecznego spalin w układzie wydechowym silnika.
7.5.2. Szczegółowe wymogi mające zastosowanie do dodatkowego układu ograniczającego emisję NOx przedstawiono w pkt 7.7 poniżej i w załączniku 10 do niniejszego regulaminu.
7.5.2.1. Strategia kontroli emisji NOx zastosowana w dodatkowym układzie ograniczającym emisję zanieczyszczeń musi funkcjonować w każdych warunkach środowiskowych, jakie występują naturalnie na terytorium Umawiających się Stron, w szczególności w niskich temperaturach otoczenia.
7.5.3. Dodatkowy układ ograniczający łącznie emisję cząstek stałych i NOx (dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń klasy IV) musi być zgodny z przepisami określonymi w pkt 7.5.1, 7.5.2 i 7.5.2.1 niniejszego regulaminu.
7.5.4. Filtr zastosowany w dodatkowym układzie ograniczającym emisję cząstek stałych lub dodatkowym układzie ograniczającym łącznie emisję cząstek stałych i NOx należy zaprojektować i skonstruować w taki sposób, aby można go było zamontować tylko w jednym kierunku. Zamierzone lub niezamierzone odwrócenie filtra powinno być fizycznie niemożliwe.
7.6. Wymogi szczegółowe dotyczące dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń wymagającego zastosowania odczynnika lub dodatku.
7.6.1. Każdy oddzielny zbiornik zamontowany w pojeździe lub maszynie powinien być wyposażony w środki umożliwiające pobieranie próbek znajdujących się w nich płynów. Punkt próbkowania powinien być łatwo dostępny bez potrzeby korzystania ze specjalistycznego narzędzia lub urządzenia.
7.6.2. Kierowca lub operator maszyny musi być informowany o poziomie odczynnika lub dodatku w zbiorniku zamontowanym w pojeździe lub maszynie za pomocą odpowiedniego wskaźnika mechanicznego lub elektronicznego zgodnie z załącznikiem 10 do niniejszego regulaminu. Wskaźnik poziomu odczynnika i wskaźnik ostrzegawczy należy umieścić w pobliżu wskaźnika poziomu paliwa.
7.6.3. W załączniku 1 do niniejszego regulaminu producent dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń musi określić właściwości takiego odczynnika, w tym jego rodzaj, stężenie, jeżeli odczynnik występuje w postaci roztworu, temperaturę roboczą oraz odesłania do międzynarodowych norm w odniesieniu do składu i jakości.
7.6.4. Składając wniosek o udzielenie homologacji typu, organowi udzielającemu homologacji typu należy przedstawić w formie pisemnej szczegółowe informacje obejmujące pełny opis charakterystyki funkcjonalnej i operacyjnej systemu ostrzegania operatora określonego w pkt 4 załącznika 10 do niniejszego regulaminu i systemu wymuszającego określonego w pkt 5 załącznika 10 do niniejszego regulaminu.
7.6.5. Zabezpieczenie odczynnika przed zamarzaniem
7.6.5.1. Dopuszcza się możliwość stosowania podgrzewanego lub niepodgrzewanego zbiornika odczynnika i układu dozowania. Układ podgrzewany musi spełniać wymogi określone w pkt 7.6.5.2.2 niniejszego regulaminu. Układ niepodgrzewany musi spełniać wymogi określone w pkt 6 załącznika 10 do niniejszego regulaminu. Informację o zastosowaniu niepodgrzewanego zbiornika odczynnika i układu dozowania należy zamieścić w pisemnej instrukcji przeznaczonej dla kierowcy lub operatora pojazdu lub maszyny.
7.6.5.2. Zbiornik odczynnika i układ dozowania
7.6.5.2.1. W przypadku zamarznięcia odczynnika maksymalnie w ciągu 70 minut po uruchomieniu pojazdu lub maszyny w temperaturze otoczenia wynoszącej 266 K (- 7 °C) odczynnik musi nadawać się do użycia.
7.6.5.2.2. Kryteria konstrukcji układu podgrzewanego
7.6.5.2.2.1. Zbiornik odczynnika i układ dozowania należy poddać kondycjonowaniu w temperaturze 255 K (- 18 °C) przez 72 godziny lub do czasu aż odczynnik przyjmie postać stałą, w zależności od tego, co nastąpi wcześniej.
7.6.5.2.2.2. Po upływie okresu kondycjonowania, o którym mowa w pkt 7.6.5.2.2.1 powyżej, pojazd/maszynę/silnik należy uruchomić i pozwolić im pracować w temperaturze otoczenia wynoszącej 266 K (- 7 °C) lub niższej w następujący sposób: 10-20 minut pracy na biegu jałowym, a następnie 50 minut przy obciążeniu nie większym niż 40 % obciążenia znamionowego.
7.6.5.2.2.3. Po zakończeniu procedury badania określonej w pkt 7.6.5.2.2.2 powyżej układ dozowania odczynnika musi być w pełni sprawny.
7.6.5.2.3. Ocenę kryteriów konstrukcji można przeprowadzić w zimnej komorze do badań z wykorzystaniem całego pojazdu lub całej maszyny lub części reprezentatywnych dla części, które mają zostać zamontowane w pojeździe lub maszynie, lub na podstawie badań terenowych.
7.7. Wymogi dotyczące środków kontroli emisji NOx stosowanych w dodatkowym układzie ograniczającym emisję zanieczyszczeń wymagającym odczynnika
7.7.1. Producent dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń przekazuje informacje w pełni opisujące funkcjonalne parametry pracy środków kontroli emisji NOx, korzystając w tym celu z dokumentacji określonej w załączniku 1.
7.7.2. Dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń należy wyposażyć w układ diagnostyki kontroli emisji NOx (NCD) zdolny do wykrywania nieprawidłowego działania kontroli emisji NOx (NCM). NCD muszą zostać zaprojektowane, skonstruowane i zamontowane w sposób umożliwiający spełnianie wymogów określonych w pkt 7 niniejszego regulaminu przez cały standardowy okres eksploatacji silnika w zwykłych warunkach użytkowania.
7.7.2.1. Układ NCD musi działać w następujących warunkach:
a) w temperaturze otoczenia od 266 K do 308 K (- 7 °C do 35 °C);
b) na każdej wysokości nad poziomem morza poniżej 1 600 m;
c) przy temperaturze cieczy chłodzącej silnik powyżej 343 K (70 °C).
Niniejszy punkt nie ma zastosowania w przypadku monitorowania poziomu odczynnika w zbiorniku, ponieważ w takim przypadku monitorowanie powinno odbywać się we wszystkich warunkach, w których pomiar jest technicznie wykonalny (np. we wszystkich warunkach, w których płynny odczynnik nie jest zamarznięty).
7.7.3. Układ NCD musi spełniać wymogi określone w załączniku 10.
7.8. Wymogi dotyczące obsługi
7.8.1. Producent dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń musi dostarczyć wszystkim kierowcom lub operatorom pojazdów lub maszyn pisemną instrukcję dotyczącą dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń i jego prawidłowej pracy.
Instrukcja musi zawierać informacje, że w przypadku nieprawidłowego działania dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń, kierowca lub operator zostanie powiadomiony o problemie przez system ostrzegania operatora oraz że w przypadku zignorowania ostrzeżenia zostanie aktywowany system wymuszający, który uniemożliwi ponowne uruchomienie pojazdu lub maszyny.
7.8.2. W instrukcji należy określić wymogi dotyczące prawidłowego użytkowania i obsługi dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń w celu utrzymania jego odpowiednich właściwości użytkowych w zakresie emisji, w tym, w stosownych przypadkach, prawidłowego stosowania odczynników ulegających zużyciu.
7.8.3. Instrukcja musi być napisana w sposób przejrzysty i nietechniczny, w tym samym języku co instrukcja operatora dotycząca eksploatacji pojazdu lub maszyny.
7.8.4. W instrukcji należy określić, czy kierowca lub operator jest zobowiązany do uzupełniania odczynników podlegających zużyciu między zwykłymi przeglądami technicznymi. W instrukcji należy również określić wymaganą jakość odczynników. Należy w niej podać sposób uzupełniania zbiornika odczynnika przez operatora. Informacje te powinny również określać prawdopodobne tempo zużycia odczynnika i częstotliwość, z jaką musi być uzupełniany.
7.8.5. W instrukcji należy poinformować, że stosowanie i uzupełnianie wymaganego odczynnika o właściwej specyfikacji ma zasadnicze znaczenie dla spełnienia przez pojazd lub maszynę wymogów warunkujących wydanie homologacji dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń dla danego pojazdu lub maszyny.
7.8.6. W instrukcji należy poinformować, że użytkowanie pojazdu lub maszyny bez stosowania odczynnika, jeżeli jest on wymagany do zmniejszenia emisji zanieczyszczeń, może stanowić przestępstwo.
7.8.7. W instrukcji należy wyjaśnić sposób działania systemu ostrzegania operatora i systemu wymuszającego. Ponadto, w kontekście pracy i rejestracji błędów, należy w nich wyjaśnić konsekwencje zignorowania systemu ostrzegania, braku uzupełnienia poziomu odczynnika lub nieusunięcia problemu.
7.9. Udzielenie homologacji uzależnione jest od następujących podpunktów.
7.9.1. Dostarczenie przez producenta pisemnej instrukcji konserwacji, którą monter ma przekazać kierowcy lub operatorowi.
7.9.2. Dostarczenie przez producenta dokumentacji montażowej dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń.
7.9.3. Dostarczenie przez producenta instrukcji eksploatacji systemu ostrzegania operatora, systemu wymuszającego i (w stosownych przypadkach) zabezpieczenia przed zamarzaniem odczynnika, którą monter ma przekazać warsztatowi lub, w stosownych przypadkach, kierowcy lub operatorowi.
7.9.4. Dostarczenie przez producenta pisemnego oświadczenia monterowi, który ma je przekazać kierowcy lub operatorowi, dotyczącego normalnych warunków eksploatacji (zakresu temperatur, warunków środowiskowych itp.), w których dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń będzie działał prawidłowo.
8. WYMOGI DOTYCZĄCE OSIĄGÓW
8.1. Dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń objęty homologacją w ramach niniejszego regulaminu musi spełniać wszystkie następujące kryteria:
a) wartości dopuszczalne emisji określone w pkt 8.2;
b) poziomy ograniczenia emisji określone w pkt 8.3;
c) wymogi dotyczące emisji NO2 określone w pkt 8.4;
d) wymogi dotyczące emisji wtórnych określone w pkt 8.6.
8.2. Wartości dopuszczalne
Zmodernizowany układ silnika nie powinien przekraczać wartości dopuszczalnych emisji w odniesieniu do odpowiednich zanieczyszczeń (NOx lub cząstek stałych lub obu, stosownie do klasy dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń) dla bardziej rygorystycznego etapu redukcji emisji określonego w regulaminie nr 49 lub w stosownych przypadkach w regulaminie nr 96 i mierzonego z zastosowaniem procedury badania powiązanej z wartościami dopuszczalnymi, które należy osiągnąć. Zmodernizowany układ silnika musi spełniać co najmniej wymagania dotyczące wartości dopuszczalnych emisji dla etapu, dla którego silnik podstawowy otrzymał homologację w odniesieniu do każdego z pozostałych kontrolowanych zanieczyszczeń występujących na tym etapie.
8.2.1. Wymogi dotyczące każdej klasy dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń pod względem wartości dopuszczalnych na kolejnym bardziej rygorystycznym etapie redukcji emisji przedstawiono w tabelach zamieszczonych w załączniku 9 do niniejszego regulaminu.
8.2.2. W przypadku silnika, który nie otrzymał homologacji typu zgodnie z wymogami określonymi w regulaminie nr 49 lub 96, emisje wszystkich regulowanych zanieczyszczeń (CO, HC, NOx i cząstki stałe) w stanie początkowym nie mogą przekraczać wartości dopuszczalnych na etapie redukcji emisji bezpośrednio poprzedzającym etap, w odniesieniu do którego wystąpiono o homologację dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń.
8.3. Poziomy ograniczenia emisji zanieczyszczeń i sprawność w zakresie ich ograniczania
8.3.1. Poziom ograniczenia emisji dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń charakteryzuje się sprawnością w zakresie ograniczania emisji określoną w tabeli 1:
Tabela 1
Poziomy ograniczenia emisji
| Minimalna sprawność w zakresie ograniczania emisji (%) | ||
| Masa cząstek stałych | NOx | |
| Poziom ograniczenia emisji 01 | 90 | 60 |
8.3.2. Sprawność w zakresie ograniczania emisji określa się przez porównanie ważonego wyniku pomiaru emisji w trakcie badania WHTC dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń przeznaczonego do silników pojazdów ciężkich, lub ważonego wyniku pomiaru emisji w trakcie badania NRTC dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń przeznaczonego do silników maszyn jezdnych nieporuszających się po drogach lub ciągników rolniczych i leśnych. Sprawność w zakresie ograniczania emisji należy obliczyć zgodnie z pkt 8.3.4 niniejszego regulaminu.
8.3.3. Do celów niniejszego regulaminu sprawność w zakresie ograniczania emisji NOx ma zastosowanie do układów, których zadaniem jest obniżanie emisji NOx, natomiast poziom ograniczania emisji cząstek stałych ma zastosowanie do układów obniżających emisję cząstek stałych. W przypadku dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń klasy IV muszą zostać osiągnięte poziomy ograniczania emisji zarówno NOx, jak i cząstek stałych przedstawione w tabeli 1 zawartej w niniejszym regulaminie.
8.3.4. Sprawność w zakresie ograniczania emisji oblicza się na podstawie emisji odnośnej substancji zanieczyszczającej zmierzonej za dodatkowym układem ograniczającym emisję zanieczyszczeń (EREC) i emisji układu silnika zmierzonych przed zamontowaniem dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń (EBase) w odniesieniu do danej substancji zanieczyszczającej zmierzonej zgodnie z procedurami określonymi w niniejszym regulaminie:
sprawność w zakresie ograniczania emisji (procentowo) = (1 - (EREC/EBase)) × 100.
8.4. Wymogi dotyczące emisji NO2
8.4.1. W przypadku dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń klasy I nie może dochodzić do wzrostu emisji NO2 powyżej referencyjnych poziomów emisji NO2 zmierzonych zgodnie z załącznikiem 5 do niniejszego regulaminu.
8.4.2. W przypadku dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń klasy IIA stopniowy wzrost emisji NO2 nie może wynieść więcej niż 20 punktów procentowych powyżej poziomu zarejestrowanego bez zamontowanego dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń (poziom referencyjny). Jeżeli na przykład poziom referencyjny NO2 wynosi 10 % NOx, maksymalna dopuszczalna emisja NO2 z zamontowanym dodatkowym układem ograniczającym emisję zanieczyszczeń, zmierzona zgodnie z załącznikiem 5 do niniejszego regulaminu, wynosi 30 % NOx. W przypadku dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń klasy IIB stopniowy wzrost emisji NO2 nie może wynieść więcej niż 30 punktów procentowych.
8.4.3. W przypadku dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń klasy III nie może nastąpić żaden wzrost emisji NO2 mierzonej w g/kWh i określonej w załączniku 6 do niniejszego regulaminu.
8.4.4. W przypadku dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń klasy IV nie może nastąpić żaden wzrost emisji NO2 mierzonej w g/kWh i określonej w załączniku 7 do niniejszego regulaminu.
8.5. Wymogi dotyczące emisji liczbowej cząstek stałych
8.5.1. Układy redukcji emisji zanieczyszczeń klasy I, IIA lub IIB i klasy IV homologowane zgodnie z poziomem 01 ograniczenia emisji cząstek stałych muszą zapewniać sprawność w zakresie ograniczania liczby cząstek stałych wynoszącą co najmniej 97 % w stosunku do referencyjnych poziomów emisji z badanego silnika, jak określono w pkt 12, podczas pomiaru z zastosowaniem procedur badania określonych w niniejszym regulaminie.
8.5.2. Zezwala się na bezpośrednie pobieranie próbek z nierozcieńczonych spalin przed rozcieńczeniem. Stosunki rozcieńczenia rozcieńczalników liczby cząstek stałych (PND1 i PND2 układu przesyłu cząstek stałych zdefiniowanego w regulaminie nr 49) należy następnie dostosować do zakresu pomiarowego licznika cząstek stałych (PNC).
8.5.3. Sprawność w zakresie ograniczania liczby cząstek stałych określa się jako różnicę między wartością 1 i przenikaniem, które jest stosunkiem emisji liczbowej cząstek stałych za dodatkowym układem ograniczającym emisję zanieczyszczeń do emisji liczbowej cząstek stałych układu silnika przed zamontowaniem dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń. Sprawność w zakresie ograniczania liczby cząstek stałych podaje się w procentach. Sprawność w zakresie ograniczania liczby cząstek stałych określa się w odniesieniu do odpowiedniego cyklu badania zdefiniowanego w pkt 8.3.2.
sprawność w zakresie ograniczania emisji (procentowo) = (1 - (EREC/EBase)) × 100.
8.5.4. Jeżeli do pomiaru sprawności w zakresie ograniczania liczby cząstek stałych stosuje się równolegle dwa układy pomiaru liczby cząstek stałych, podczas równoczesnego pomiaru z tego samego punktu próbkowania muszą one dawać wyniki nieróżniące się o więcej niż 5 %.
8.6. Wymogi dotyczące emisji wtórnych
8.6.1. Producent dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń musi dostarczyć udokumentowane dowody w celu wykazania, że materiały i procesy użyte w dodatkowym układzie ograniczającym emisję zanieczyszczeń nie stwarzają żadnego dodatkowego zagrożenia dla zdrowia i środowiska.
8.6.2. W przypadku dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń klasy III i IV emisje amoniaku nie mogą przekraczać średniej wartości 25 ppm, mierzonej z wykorzystaniem procedur określonych w dodatku 7 do załącznika 4 do serii poprawek 06 do regulaminu nr 49.
8.6.3. Dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń nie może powodować wzrostu wtórnych emisji do poziomu stężeń uznawanych za niebezpieczne dla zdrowia.
8.6.4. Podmiot występujący o homologację powinien przedstawić ocenę osiągów dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń w odniesieniu do emisji wtórnej. Ocena obejmuje wszystkie prawdopodobne emisje wtórne z dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń, z uwzględnieniem zasady działania, konstrukcji, metody konstrukcji i wykorzystanych materiałów.
8.6.4.1. Ocena musi w szczególności:
a) w przypadkach gdy dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń zawiera miedź lub związki miedzi - uwzględniać możliwość powstawania dioksyn;
b) w przypadkach gdy dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń korzysta z katalizatora paliwowego należy uwzględnić wpływ na powstawanie emisji wtórnych:
(i) spowodowany brakiem tego katalizatora; oraz
(ii) spowodowany jego obecnością w stężeniu przekraczającym dwukrotnie zalecane lub przewidziane stężenie.
8.6.4.2. W ocenie należy wymienić wszystkie rodzaje rozpatrywanych emisji wtórnych.
8.6.4.3. Ocena może opierać się na rzetelnej analizie i ocenie technicznej, na wynikach badań lub symulacji, na wynikach analiz lub badań prowadzonych na podobnych układach lub technologiach, albo na dowolnej kombinacji tych elementów.
8.6.4.4. Do celów niniejszego regulaminu emisje wtórne wytwarzane w stężeniach nieznacznie wyższych niż stężenia wytwarzane przez układy silników posiadające oryginalne wyposażenie uznaje się za nieszkodliwe dla zdrowia.
8.6.5. Warunkiem wstępnym otrzymania homologacji może być zobowiązanie wnioskodawcy do przeprowadzenia badań emisji wtórnych, jeżeli w świetle oceny osiągów dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń pod względem emisji wtórnej istnieją uzasadnione przesłanki, że wymogi określone w pkt 8.6.3 powyżej nie zostaną spełnione.
9. WYMOGI DOTYCZĄCE TRWAŁOŚCI
9.1. Wnioskodawca musi złożyć oświadczenie, że jeżeli dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń będzie użytkowany i konserwowany zgodnie z instrukcją producenta, zachowa zgodność z obowiązującymi przepisami w trakcie normalnej eksploatacji przez cały okres użytkowania:
a) w przypadku pojazdów kategorii M2 i M3 i N - dla przebiegu wynoszącego 200 000 km lub sześcioletniego okresu użytkowania, w zależności od tego, który z nich zostanie osiągnięty wcześniej;
b) w przypadku wszystkich innych urządzeń - przez 4 000 godzin pracy lub sześcioletni okres użytkowania, w zależności od tego, która z tych wartości zostanie osiągnięta wcześniej.
9.2. Wnioskodawca musi przeprowadzić trwające 1 000 godzin badanie trwałości na silniku z zamontowanym dodatkowym układem ograniczającym emisję zanieczyszczeń. Badanie to powinno być badaniem terenowym przeprowadzanym na układzie zastosowanym w typowym pojeździe lub maszynie w uzgodnieniu między organem udzielającym homologacji typu i wnioskodawcą albo badaniem na stanowisku do badań silnika. W przypadku badań na stanowisku do badań silnika cykl starzenia, obciążenie i prędkość odpowiadają warunkom zbliżonym w 10 % do pracy na biegu jałowego, w 10 % do przebiegu przejściowego, w 75 % do pracy z wysoką prędkością i dużym obciążeniem oraz w 5 % do pracy z niską prędkością i średnim obciążeniem.
Silnik wykorzystany do badania trwałości może się różnić od badanego silnika wykorzystywanego podczas badań mających na celu ustalenie poziomu ograniczenia emisji przez dodatkowy układ redukcji emisji zanieczyszczeń, ale musi być to silnik objęty deklarowanym zakresem zastosowania określonego dodatkowego układu redukcji emisji zanieczyszczeń.
9.3. Badanie obejmuje:
a) 1 000 godzin w okresie akumulacji godzin pracy dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń z rejestrowaniem wszystkich istotnych danych roboczych określonego silnika, w tym danych dotyczących rodzajów paliwa i oleju smarowego i ich zużycia, oraz w stosownych przypadkach danych dotyczących odczynnika lub dodatku stosowanego w dodatkowym układzie ograniczającym emisję zanieczyszczeń, i z ciągłym rejestrowaniem sekundowym temperatury spalin przed dodatkowym układem ograniczającym emisję zanieczyszczeń i strat ciśnienia na dodatkowym układzie ograniczającym emisję zanieczyszczeń. W przypadku badania terenowego dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń powinien zostać zaplombowany przez placówkę techniczną i dane musi rejestrować producent dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń lub operator pojazdu lub maszyny, które są poddawane badaniu trwałości;
b) w przypadku dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń, w którym stosowane są dodatek lub odczynniki, weryfikację prawidłowej szybkości dozowania należy przeprowadzić dodatkowo na początku badania terenowego, po 500 godzinach pracy i po 1 000 godzin pracy.
9.4. Po zakończeniu badania trwałości we wszelkich dalszych badaniach oceniających należy wykorzystać dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń zastosowany do wykazania trwałości z pierwotnym badanym silnikiem.
W przypadku gdy pierwotny badany silnik przestaje działać można zastosować silnik tego samego typu za uprzednią zgodą organu udzielającego homologacji typu.
9.5. Po zakończeniu akumulacji godzin pracy dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń musi spełnić wymogi określone w pkt 8 podczas badania przeprowadzanego zgodnie z pkt 9.4.
10. ZAKRES ZASTOSOWANIA
10.1. Zakres zastosowania obejmuje gamę silników lub układów silników, w których można stosować rodzinę dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń. Wnioskodawca powinien przekazać organowi udzielającemu homologacji typu szczegółowe informacje na temat zakresu zastosowania zgodnie z załącznikiem 3 do niniejszego regulaminu.
10.2. Zakres zastosowania ogranicza się do rodziny silników, do której należy badany silnik określony w pkt 12.
10.3. Zakres zastosowania można rozszerzyć o:
a) inne silniki wyprodukowane przez tego samego producenta silników; oraz
b) silniki innych producentów silników.
Jeżeli wnioskodawca może wykazać, że następujące kryteria cech silników są takie same jak w przypadku badanego silnika:
a) pojemność skokowa poszczególnych cylindrów w granicach ± 20 % pojemności badanego silnika;
b) sposób zasysania powietrza (silniki turbodoładowane lub silniki wolnossące);
c) z układem recyrkulacji spalin lub bez układu recyrkulacji spalin;
d) stała lub zmienna prędkość obrotowa silnika 6 ;
e) etap pomiaru referencyjnych poziomów emisji z silnika; oraz
f) z systemem wtórnej obróbki spalin lub bez tego systemu.
10.4. Zakresu zastosowania nie rozszerza się na silniki, w przypadku których wymogi na etapie pomiaru referencyjnych poziomów emisji z silnika są mniej rygorystyczne niż na etapie pomiaru referencyjnych poziomów emisji z badanego silnika.
10.5. Jeżeli wnioskodawca może udowodnić, że dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń badany pod kątem pojazdów kategorii M2, M3 i N oraz ich silników Diesla przeznaczony jest także do użycia w taki sam sposób pod względem konstrukcyjnym w silnikach Diesla maszyn jezdnych nieporuszających się po drogach lub pojazdów kategorii T, i zgodnie z pkt 12 poniżej badany silnika jest reprezentatywny dla takich zastosowań oraz spełnia kryteria dotyczące rodziny określone w pkt 14, 15 lub 16 poniżej, zakres zastosowania można rozszerzyć o silniki Diesla stosowane w maszynach jezdnych nieporuszających się po drogach i pojazdach kategorii T.
Nie zezwala się na rozszerzenie zakresu zastosowania dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń, który uzyskał homologację do stosowania w silnikach Diesla maszyn jezdnych nieporuszających się po drogach lub pojazdów kategorii T w celu uwzględnienia zastosowań w pojazdach drogowych w sposób opisanych w tym punkcie.
11. ZMIANY REFERENCYJNYCH POZIOMÓW EMISJI Z SILNIKA
11.1. Wszelkie zmiany parametrów pracy silnika, które mogą wpływać na referencyjne poziomy emisji z silnika, muszą mieścić się w granicach określonych przez producenta oryginalnego silnika (np. maksymalne dopuszczalne ciśnienie wsteczne spalin lub wartości dopuszczalne ustalone w odniesieniu do wpływu urządzeń zewnętrznych na układy elektryczne lub układy przetwarzania danych).
11.2. W przypadkach, w których konieczne jest zastosowanie dodatkowych środków w odniesieniu do części istotnych pod względem emisji lub części układów, np. wprowadzenie zmian w kontroli układu recyrkulacji spalin, w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania silnika i systemów wtórnej obróbki spalin z zamontowanym dodatkowym układem ograniczającym emisję zanieczyszczeń, wnioskodawca powinien dostarczyć szczegółowy opis zmiany konstrukcyjnej wraz z wyjaśnieniem, w jaki sposób taka zmiana wpływa na funkcjonowanie i skuteczność strategii kontroli emisji. Na poparcie swojego wniosku wnioskodawca musi przedstawić dodatkowe dane dotyczące badania, uzasadnienie techniczne i analizę techniczną lub wszelkie inne informacje uznane za niezbędne przez organ udzielający homologacji typu lub placówkę techniczną, dotyczące różnic między projektami zmienionymi i oryginalnymi.
11.3. Zmiany w układzie sterowania emisją producenta silnika oryginalnego są niedopuszczalne z wyjątkiem:
a) zmian dopuszczonych na podstawie pisemnej zgody producenta silnika oryginalnego; lub
b) zastąpienia istniejącego katalizatora utleniającego w silnikach Diesla w przypadku dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń klasy I, klasy IIA lub klasy IIB, jeżeli:
(i) spełnione są wymogi określone w pkt 8.4; oraz
(ii) zmodernizowany układ silnika spełnia co najmniej wymagania dotyczące wartości dopuszczalnych emisji dla etapu, dla którego silnik podstawowy otrzymał homologację w odniesieniu do każdej z pozostałych kontrolowanych substancji zanieczyszczających występujących na tym etapie;
c) zamontowania sond mierzących temperaturę lub ciśnienie przy wejściu do dodatkowego układu ograniczającego emisję NOx i w dozowniku.
11.4. Z zastrzeżeniem spełnienia wymogów określonych w pkt 11.1 niniejszego regulaminu, dozwolone są zmiany wprowadzone za pierwotnym systemem wtórnej obróbki spalin.
11.5. Dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń nie może wpływać na osiągi pokładowego układu diagnostycznego i układu kontroli NOx pierwotnego układu silnika.
12. WYBÓR POŁĄCZENIA BADANYCH SILNIKÓW I DODATKOWEGO UKŁADU OGRANICZAJĄCEGO EMISJĘ ZANIECZYSZCZEŃ
12.1. Badane silniki muszą należeć do rodziny silników odpowiadającej kolejnemu zakresowi zastosowania dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń. Należy zmierzyć poziomy emisji badanego silnika, które muszą odpowiadać wartościom dopuszczalnym określonym dla odpowiedniego etapu badania referencyjnego poziomu emisji.
12.2. Połączenie badanego silnika i dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń dla wybranego zakresu zastosowania musi spełniać następujące kryteria:
a) znamionowa moc wyjściowa silnika poddawanego ocenie zgodnie z procedurami określonymi odpowiednio w regulaminie nr 49 lub w regulaminie nr 96 musi wynosić 100-60 % mocy maksymalnej silnika macierzystego w danej rodzinie;
b) dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń połączony z wybranym badanym silnikiem musi osiągać najwyższą szybkość objętościową w zakresie zastosowania rodziny dodatkowych układów ograniczających emisję zanieczyszczeń;
c) minimalne stężenie objętościowe aktywnych katalitycznie materiałów w dodatkowym układzie ograniczającym emisję zanieczyszczeń musi być zgodne ze stężeniem określonym przez producenta dla danej rodziny dodatkowych układów ograniczających emisję zanieczyszczeń.
Jeżeli wymagania określone w lit. b) i c) wzajemnie się wykluczają, nadrzędne są wymagania określone w lit. b).
12.3. W przypadku dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń przeznaczonego do stosowania w silnikach, które uzyskały już homologację typu zgodnie z regulaminem nr 96, obowiązkowe jest przeprowadzenie badań na jednym badanym silniku, dla którego przeznaczony jest dodatkowy układ ograniczający emisję, dla każdej kategorii mocy.
12.4. Wartości emisji wybranego badanego silnika muszą być zgodne zarówno warunkach produkcji serii, jak i po modernizacji pod względem wszystkich wartości dopuszczalnych emisji zanieczyszczeń związanych z etapem lub normą, dla których silnik otrzymał pierwotnie homologację typu. Jeżeli pojazdy lub maszyny są wyposażone w pokładowe układy diagnostyczne, po zamontowaniu dodatkowy układ nie powinien mieć wpływu na funkcję monitorowania tych układów. Doposażenie nie powinno spowodować zakłóceń parametrów pracy elektronicznej jednostki sterującej silnika (jeżeli chodzi na przykład o kąt wyprzedzenia wtrysku, pomiar przepływu masowego powietrza, lub strategie ograniczenia emisji spalin). Niedozwolone jest modyfikowanie badanego silnika w sposób zmieniający pierwotne zachowanie w zakresie emisji (na przykład zmiana kąta wyprzedzenia wtrysku).
13. SPECYFIKACJE POMIARU EMISJI
13.1. Składniki gazowe i cząstki stałe emitowane przez silnik lub układ silnika połączony z dodatkowym układem ograniczającym emisję zanieczyszczeń należy mierzyć metodami opisanymi w mających zastosowanie załącznikach do regulaminu nr 49 i regulaminu nr 96.
13.2. Jeżeli do określenia emisji NO2 wykorzystuje się podgrzewany detektor chemiluminescencyjny zgodnie z pkt 8.4 niniejszego regulaminu, należy zastosować dwie równoległe komory pomiarowe w celu równoczesnego określenia emisji NOx i NO. Dopuszczalne jest równoległe stosowanie dwóch detektorów chemiluminescencyjnych, pod warunkiem że oba są zgodne z wymaganiami określonymi odpowiednio w regulaminie nr 49 lub w regulaminie nr 96 wykazanie zostanie, że różnica bezwzględnych sprawności konwerterów mieści się w granicach 3 %.
14. RODZINA DODATKOWYCH UKŁADÓW OGRANICZAJĄCYCH EMISJĘ CZĄSTEK STAŁYCH
14.1. Homologacja dodatkowego układu ograniczającego emisję cząstek stałych pozostanie ważna w odniesieniu do nominalnie podobnego systemu w innej konfiguracji lub innym zastosowaniu, pod warunkiem że system ten nie różni się od systemu poddanego badaniu pod względem następujących cech:
a) rodzaju mocowania elementu aktywnego (np. mocowanie samoprzylepne lub mechaniczne) oraz funkcjonowania;
b) zasady działania aktywnego elementu (przykładowo materiał metaliczny lub ceramiczny, filtracja przegrodowa lub separacja aerodynamiczna);
c) konstrukcji i charakterystyki filtra lub innego aktywnego materiału (na przykład, czy jest składa się z bibuły lub płytek, czy jest oplatany lub zwijany, jaka jest gęstość komórek, materiału lub materiału o nietkanej strukturze, porowatość i średnica porów w przegrodowym materiale filtracyjnym, liczba kieszeni, łopat lub kul w separatorze aerodynamicznym, chropowatość powierzchni części krytycznych, średnice przewodów, kul lub włókien);
d) minimalnego stężenia objętościowego aktywnych katalitycznie materiałów układu ograniczającego emisję cząstek stałych, w tym katalizatorów przed układem (jeżeli są zamontowane) (w g/m3);
e) maksymalnego stężenia objętościowego aktywnych katalitycznie materiałów układu ograniczającego emisję cząstek stałych, w tym katalizatorów przed układem (jeżeli są zamontowane) (w g/m3);
f) cech konstrukcyjnych pojemnika lub opakowania (na przykład przechowywanie lub mocowanie nośnika aktywnych elementów);
g) objętości każdego aktywnego składnika (np. katalizatora utleniającego dla silników Diesla, substratu filtra), która musi wynosić ± 40 % objętości układu poddanego badaniu;
h) rodzaju regeneracji (na przykład okresowa lub ciągła);
i) zasady regeneracji (np. katalityczna, termiczna lub elektrotermiczna) i strategii regeneracji (np. pasywna, aktywna, wymuszona);
j) metody i strategii kontroli w odniesieniu do wprowadzania dodatków lub odczynników (jeżeli są stosowane);
k) rodzaju dodatków lub odczynników (jeżeli są stosowane);
l) warunków montażu (różnica dla wprowadzenia układu między wylotem turbosprężarki (turbiny) a wlotem dodatkowego układu ograniczającego emisję cząstek stałych maksymalnie + 0,5 m);
m) rodzaju dowolnego aktywnego katalitycznie materiału;
n) obecności katalizatora utleniającego umieszczonego przed układem lub braku tego katalizatora;
o) badania przedmiotowego układu w połączeniu z innymi urządzeniami ograniczającymi zanieczyszczenia:
(i) zachowania takiej samej konfiguracji urządzeń w odniesieniu do danego dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń; oraz
(ii) podobieństwa pozostałych urządzeń ograniczających zanieczyszczenia pod względem konstrukcji i zasady działania do urządzeń wykorzystanych podczas badania.
14.2. Podczas badania dodatkowego układu ograniczającego emisję cząstek stałych na stanowisku do badań silnika dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń należy zamontować w taki sposób, aby odległość wlotu dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń od wylotu turbosprężarki (turbiny) lub płaszczyzny wylotowej kolektora wydechowego w przypadku braku zainstalowanej sprężarki wynosiła co najmniej 2 metry. Jeżeli wnioskodawca może wykazać, że w przypadku wszystkich kolejnych zastosowań dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń odległość ta będzie mniejsza niż minimalna odległość określona powyżej, istnieje możliwość odpowiedniego skrócenia rury stosowanej w komorze do badań. Zastosowanie izolacji lub innych metod utrzymania temperatury spalin jest dozwolone wyłącznie wówczas, gdy tego rodzaju izolacja lub inne metody zostaną zastosowane również przy późniejszym montażu dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń w pojeździe lub maszynie.
15. RODZINA DODATKOWYCH UKŁADÓW OGRANICZAJĄCYCH EMISJĘ NOx
15.1. Homologacja dodatkowego układu ograniczającego emisję NOx pozostanie ważna w odniesieniu do nominalnie podobnego systemu (w którym wykorzystuje się tę samą technologię ograniczania emisji NOx) w innej konfiguracji lub innym zastosowaniu, pod warunkiem że system ten nie różni się od systemu poddanego badaniu pod względem następujących cech:
a) wymiarów krytycznych elementów aktywnych układu (takich jak wielkość zaworów lub przewodów, lub objętość elementu katalitycznego, w tym każdego urządzenia mieszającego odczynniki), które powinny odpowiadać wymiarom układu poddanego badaniu, lub których wymiary nie powinny różnić się od wymiarów układu poddanego badaniu o wartość większą niż wartość, którą można uznać za nieistotną na podstawie odpowiednich badań lub wnikliwej analizy technicznej. Objętość aktywna na przykład elementu katalitycznego musi wynosić ± 40 % objętości aktywnej układu poddanego badaniu;
b) dowolnej zastosowanej metody regulacji temperatury (na przykład katalityczna, termiczna lub elektrotermiczna);
c) badania przedmiotowego układu w połączeniu z innymi urządzeniami ograniczającymi zanieczyszczenia:
(i) zachowania takiej samej konfiguracji urządzeń w odniesieniu do danego dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń; oraz
(ii) podobieństwa pozostałych urządzeń ograniczających zanieczyszczenia pod względem konstrukcji i zasady działania do urządzeń wykorzystanych podczas badania.
d) materiału substratu katalitycznego i mechanicznej konstrukcji substratu (np. powlekany monolit lub monolit wytłaczany, arkusze lub płytki), oraz jego kształt, powierzchnia przekroju poprzecznego oraz zagęszczenie wytworzonych w nim kanałów gazów spalinowych;
e) zastosowania tego samego materiału aktywnego katalitycznie, takiej samej powłoki, obciążenia i rozkładu katalizatora na substracie, co w układzie, na który udzielono homologacji typu, z zachowaniem uzasadnionych poziomów tolerancji w zakresie produkcji;
f) rodzaju odczynnika lub dodatku (jeżeli są stosowane);
g) zastosowanej strategii sterowania, w tym funkcji wdrażania tej strategii, takich jak okresy opóźnienia, dozowanie odczynnika, rozmieszczenie i charakterystyka czujników oraz stałe czasowe i właściwości przepływu w związku z zaworami. Jeżeli w różnych warunkach klimatycznych stosowane są różne odczynniki lub strategie, badaniu należy poddać strategię o najniższym całkowitym dozowaniu podczas badania;
h) miejsca i warunków wprowadzenia odczynnika. Warunek ten zostanie uznany za spełniony, jeżeli punkt wprowadzenia znajduje się przynajmniej w takiej samej odległości od punktu wlotu katalizatora jak układ badany, a metoda wprowadzenia odczynnika (np. z zastosowaniem powietrza lub bez) i każde urządzenie mieszające również są takie same.
15.2. Podczas badania dodatkowego układu ograniczającego emisję NOx w komorze do badań silnika dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń należy zamontować w taki sposób, aby odległość wlotu dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń od wylotu turbosprężarki (turbiny) lub płaszczyzny wylotowej kolektora wydechowego w przypadku braku zamontowanej sprężarki wynosiła co najmniej 2 metry. Jeżeli wnioskodawca może wykazać, że w przypadku wszystkich kolejnych zastosowań dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń odległość ta będzie mniejsza niż minimalna odległość określona powyżej, istnieje możliwość odpowiedniego skrócenia rury stosowanej w komorze do badań. Zastosowanie izolacji lub innych metod utrzymania temperatury spalin jest dozwolone wyłącznie wówczas, gdy tego rodzaju izolacja lub inne metody zostaną zastosowane również przy późniejszym montażu dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń w pojeździe lub maszynie.
16. RODZINA DODATKOWYCH UKŁADÓW OGRANICZAJĄCYCH EMISJĘ NOx I CZĄSTEK STAŁYCH
Homologacja dodatkowego układu ograniczającego emisję NOx i cząstek stałych pozostanie ważna w odniesieniu do nominalnie podobnego systemu w innej konfiguracji lub innym zastosowaniu, pod warunkiem że system ten nie różni się od systemu badanego pod względem następujących cech:
a) elementy ograniczające emisję cząstek stałych dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń spełniają wymagania określone w pkt 14 niniejszego regulaminu;
b) elementy ograniczające emisję NOx dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń spełniają wymagania określone w pkt 15 niniejszego regulaminu;
c) umiejscowienie względem siebie elementów ograniczających emisję cząstek stałych i NOx w danym dodatkowym układzie ograniczającym emisję zanieczyszczeń jest takie samo jak umiejscowienie tych elementów względem siebie w badanym układzie (np. dodatkowy układ ograniczający emisję cząstek stałych przed dodatkowym układem ograniczającym emisję NOx).
Układów, w których ograniczenie emisji cząstek stałych i NOx następuje z wykorzystaniem tego samego substratu, nie można uznać za należące do tej samej rodziny co układy, w których te dwie funkcje przebiegają z wykorzystaniem odrębnych podłoży.
17. PALIWO I JEDNOSTKOWE ZUŻYCIE PALIWA
17.1. Podczas badania dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń należy stosować dostępne na rynku paliwo reprezentatywne dla paliwa powszechnie wykorzystywanego w typie pojazdu lub maszyny, w których dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń będzie montowany.
17.2. Producent dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń może zwrócić się z wnioskiem do organu udzielającego homologacji typu o pozwolenie na przeprowadzenie badań dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń z wykorzystaniem paliwa wzorcowego zamiast paliwa rynkowego. Paliwem wzorcowym, które w takim przypadku należy zastosować, będzie odpowiednie paliwo określone w regulaminie nr 49 albo w regulaminie nr 96.
17.3. Jednostkowe zużycie paliwa w przypadku silnika wyposażonego w dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń podczas mających zastosowanie cykli badania (pkt 2.3 i 3.3 załącznika 5 do niniejszego regulaminu, pkt 2.3 i 3.3 załącznika 6 do niniejszego regulaminu) po modernizacji nie może być przekraczać średniego jednostkowego zużycia paliwa przed modernizacją o więcej niż 4 %.
18. DZIAŁANIE PODCZAS EKSPLOATACJI I ZAGROŻENIE BEZPIECZEŃSTWA
18.1. Dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń musi być skonstruowany w taki sposób, aby mógł być wykorzystywany do przewidzianych zastosowań po montażu wykonanym zgodnie z dołączoną instrukcją bez narażania operatorów lub osób postronnych na żadne bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa, ani spowodowane modyfikacją pojazdu lub maszyny lub jego charakterystyki eksploatacyjnej.
18.2. Dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń musi być skonstruowany w taki sposób, aby po zamontowaniu zgodnym z dołączoną instrukcją można go było wykorzystywać do przewidzianych zastosowań bez pogorszenia działania pojazdu lub maszyny podczas eksploatacji, chyba że
a) tego rodzaju pogorszenie działania nie powoduje zagrożenia bezpieczeństwa;
b) tego rodzaju pogorszenie działania nie powoduje zwiększenia zużycia paliwa w stopniu przekraczającym poziom określony w pkt 17 niniejszego regulaminu;
c) charakter i stopień pogorszenia działania wyraźnie wskazano w instrukcji i informacjach, które zostaną przekazane podmiotowi dokonującemu modernizacji oraz operatorowi i właścicielowi.
18.3. Aby zagwarantować właściwe spełnienie wymagań w zakresie montażu i informowania określonych w pkt 20 niniejszego regulaminu i w załączniku 11 do niniejszego regulaminu, producent dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń musi dokonać oceny ewentualnych zagrożeń bezpieczeństwa wynikających z montażu dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń w pojeździe lub maszynie. Przeprowadzając ocenę, jako poziom referencyjny producent musi przyjąć poziom bezpieczeństwa zapewniany przez pojazd lub maszynę po ich pierwszym wprowadzeniu do obrotu.
19. EMISJE HAŁASU
Wnioskodawca musi przedstawić dowody wskazujące, że doposażenie z polegające na montażu dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń zgodnie z dołączoną instrukcją montażu nie spowoduje zwiększenia emisji hałasu przez pojazd. Uznaje się, że do celów spełnienia tego wymogów wystarczające będzie przedstawienie dowodów, z których wynika, że dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń jest przeznaczony do montażu w pojeździe drogowym 7 wyłącznie jako element dodatkowy względem standardowego układu tłumika wyprodukowanego przez producenta oryginalnego sprzętu.
20. MONTAŻ DODATKOWEGO UKŁADU OGRANICZAJĄCEGO EMISJĘ ZANIECZYSZCZEŃ
20.1. Producent dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń musi dostarczyć pisemne wytyczne dotyczące montażu oraz instrukcję obsługi i instrukcję dotyczącą konserwacji zgodnie z wymogami określonymi w załączniku 11 do niniejszego regulaminu.
20.2. Producent dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń musi przede wszystkim zwrócić uwagę na wymóg określony w załączniku 11 do niniejszego regulaminu, zgodnie z którym wytyczne i instrukcja muszą:
a) być sporządzone w języku państwa, w którym sprzedawany jest dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń lub w którym układ ten ma być używany, zrozumiałym dla docelowych czytelników;
b) przypominać monterowi o jego ewentualnych obowiązkach prawnych;
c) informować użytkownika końcowego o wszelkich wymaganiach w zakresie właściwego użytkowania i utrzymania dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń, w tym, w razie potrzeby, o zużyciu ulegających zużyciu odczynników lub dodatków;
d) zawierać wszystkie wymagania lub ograniczenia dotyczące eksploatacji pojazdu lub maszyny, których przestrzeganie jest konieczne do celów zapewnienia bezpieczeństwa i prawidłowego działania dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń;
e) określać, czy którekolwiek odczynniki ulegające zużyciu muszą być uzupełniane przez operatora pojazdu lub maszyny między normalnymi przeglądami technicznymi, oraz wskazywać prawdopodobny stopień zużycia odczynnika;
f) określać rodzaj i jakość wszystkich zastosowanych odczynników lub dodatków ulegających zużyciu;
g) przypominać właścicielowi i operatorowi pojazdu lub maszyny, że jeżeli montaż dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń stanowi warunek użytkowania pojazdu lub maszyny w danym państwie lub na danym obszarze lub jeżeli montaż dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń uprawnia właściciela pojazdu lub maszyny do uzyskania środków zachęty lub przywilejów, brak utrzymania dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń w odpowiednim stanie technicznym (w tym brak zapewnienia odpowiedniego zapasu dowolnego odczynnika lub dodatku) może stanowić naruszenie umowy lub przestępstwo.
20.3. Producent dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń musi wykazać organowi udzielającemu homologacji typu istnienie odpowiednich procedur wyboru, szkolenia i monitorowania upoważnionych monterów dodatkowych układów ograniczających emisję zanieczyszczeń.
21. ZMIANA I ROZSZERZENIE HOMOLOGACJI DODATKOWEGO UKŁADU OGRANICZAJĄCEGO EMISJĘ ZANIECZYSZCZEŃ
21.1. Każda modyfikacja dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń, istotna z punktu widzenia niniejszego regulaminu, musi zostać zgłoszona organowi udzielającemu homologacji, który udzielił homologacji typu w odniesieniu do danego dodatkowego układ ograniczającego emisję zanieczyszczeń. Następnie organ udzielający homologacji typu oceni, czy dany dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń w dalszym ciągu spełnia wymogi kwalifikacji do stosownej rodziny dodatkowych układów ograniczających emisję zanieczyszczeń.
Na potrzeby tej oceny organ udzielający homologacji typu może zażądać kolejnego sprawozdania z badań od placówki technicznej upoważnionej do ich przeprowadzenia.
21.2. Jeżeli organ udzielający homologacji typu zatwierdzi daną modyfikację, w instrukcji montażu dotyczącej danego dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń należy uwzględnić odniesienie do oficjalnego powiadomienia o takim zatwierdzeniu.
21.3. Umawiające się Strony Porozumienia z 1958 r. stosujące niniejszy regulamin zostają powiadomione o potwierdzeniu lub odmowie udzielenia homologacji z wyszczególnieniem zmian, zgodnie z procedurą określoną w pkt 6 powyżej.
21.4. Udzielający rozszerzenia homologacji organ, który udzielił homologacji typu, musi przydzielić numer seryjny dla takiego rozszerzenia oraz poinformować o nim pozostałe Umawiające się Strony Porozumienia z 1958 r. stosujące niniejszy regulamin, korzystając z formularza zawiadomienia przedstawionego w załączniku 2 do niniejszego regulaminu.
22. ZGODNOŚĆ PRODUKCJI
22.1. Procedury zgodności produkcji muszą odpowiadać procedurom ustanowionymi w dodatku 2 do Porozumienia z 1958 r. (E/ECE/324 - E/ECE/TRANS/505/Rev.2).
22.2. Środki podjęte w celu zagwarantowania zgodności produkcji muszą spełniać wymagania zawarte w pkt 2 dodatku 2 do Porozumienia z 1958 r.
22.3. Wymogi szczególne
a) Kontrole przewidziane w pkt 2.2 dodatku 2 do Porozumienia z 1958 r. obejmują kontrole zgodności z kryteriami określonymi w pkt 7 i 8 niniejszego regulaminu.
b) Do celów stosowania pkt 2.4.4 dodatku 2 do Porozumienia z 1958 r. można przeprowadzać badania opisane w pkt 8.2, 8.3 i 8.4 niniejszego regulaminu.
22.4. Przed udzieleniem homologacji typu producenci muszą przedstawić następujące dane dotyczące zgodności produkcji na potrzeby wstępnej oceny:
a) wypełniony i podpisany formularz wniosku, zgodny ze wzorem przedstawionym przez organ udzielający homologacji typu;
b) opis żądanych informacji zgodnie z formularzem wniosku;
c) kopię certyfikatu ISO 9001:2000 lub innego równoważnego systemu jakości o odpowiednim zakresie.
22.5. Na podstawie tych informacji producenci, którzy posiadają poświadczony system jakości, mogą zostać dopuszczeni do procedury homologacji typu i otrzymają oświadczenie o ocenie wstępnej na podstawie oceny dokumentacji.
22.6. Jeżeli producent nie posiada poświadczonego systemu jakości, przeprowadzona zostaje ocena przedsiębiorstwa w oparciu o ISO 9001:2000, w tym ocena aspektów dotyczących zgodności produkcji.
22.7. Należy zapewnić opis i przeprowadzić weryfikację przynajmniej następujących elementów normy ISO 9001:2000:
a) system zarządzania jakością;
b) obowiązki zarządu;
c) zarządzanie zasobami;
d) realizacja produktu;
e) pomiar, analiza i usprawnienia.
22.8. Na potwierdzenie posiadania odpowiednich środków i procedur do celów skutecznej kontroli zgodności produkcji, producent otrzymuje oświadczenie o zgodności za opłatą z tytułu publikacji certyfikatu.
22.9. Oświadczenie jest ważne przez wskazany okres.
22.10. Przed upływem ważności obu oświadczeń organ udzielający homologacji typu przeprowadzi audyt zgodności produkcji w ramach kontroli procesów w zakładzie producenta, aby sprawdzić skuteczność stosowanych kontroli zgodności produkcji.
22.11. Prowadząc nadzór w zakresie zgodności produkcji, organ udzielający homologacji typu musi uwzględnić nadzór prowadzony przez wykwalifikowane organy innych Umawiających się Stron Porozumienia z 1958 r.
23. SANKCJE Z TYTUŁU NIEZGODNOŚCI PRODUKCJI
23.1. Homologacja typu udzielona w odniesieniu do typu dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń na podstawie niniejszego regulaminu może zostać cofnięta w razie niespełnienia wymogów określonych w pkt 21 i 22 powyżej.
23.2. Jeżeli Umawiająca się Strona Porozumienia stosująca niniejszy regulamin postanowi o cofnięciu uprzednio przez siebie udzielonej homologacji, powinna niezwłocznie powiadomić o tym fakcie pozostałe Umawiające się Strony stosujące niniejszy regulamin za pomocą formularza zawiadomienia przedstawionego w załączniku 2 do niniejszego regulaminu.
24. OSTATECZNE ZANIECHANIE PRODUKCJI
Jeżeli posiadacz homologacji ostatecznie zaniecha produkcji typu dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń homologowanego zgodnie z niniejszym regulaminem, musi o tym poinformować organ udzielający homologacji typu, który udzielił homologacji typu. Po otrzymaniu stosownego zawiadomienia organ ten powinien poinformować o tym pozostałe Umawiające się Strony Porozumienia z 1958 r. stosujące niniejszy regulamin za pomocą formularza zawiadomienia przedstawionego w załączniku 2 do niniejszego regulaminu.
25. NAZWY I ADRESY UPOWAŻNIONYCH PLACÓWEK TECHNICZNYCH WYKONUJĄCYCH BADANIA HOMOLOGACYJNE ORAZ NAZWY I ADRESY ORGANÓW UDZIELAJĄCYCH HOMOLOGACJI TYPU
Umawiające się Strony Porozumienia stosujące niniejszy regulamin powinny przekazać sekretariatowi Organizacji Narodów Zjednoczonych nazwy i adresy upoważnionych placówek technicznych wykonujących badania homologacyjne oraz organów udzielających homologacji typu, którym mają być przesłane formularze poświadczające udzielenie, rozszerzenie, odmowę udzielenia lub cofnięcie homologacji typu wydane w innych państwach.
26. PRZEPISY PRZEJŚCIOWE
26.1. Począwszy od oficjalnej daty wejścia w życie serii poprawek 01 żadna z Umawiających się Stron stosujących niniejszy regulamin nie powinna odmówić udzielenia ani uznania homologacji typu na podstawie niniejszego regulaminu zmienionego serią poprawek 01.
26.2. Począwszy od oficjalnej daty wejścia w życie serii poprawek 01, Umawiające się Strony stosujące serię poprawek 01 do niniejszego regulaminu mogą odmówić udzielenia homologacji typu w przypadku dodatkowych układów ograniczających emisję zanieczyszczeń, które nie spełniają wymagań serii poprawek 01 do niniejszego regulaminu.
26.3. Umawiające się Strony stosujące niniejszy regulamin mogą nadal udzielać homologacji dla tych dodatkowych układów ograniczających emisję zanieczyszczeń, które są zgodne z każdym poprzednim poziomem niniejszego regulaminu, pod warunkiem że takie dodatkowe układy ograniczające emisję zanieczyszczeń są przeznaczone do stosowania przez Umawiające się Strony, które stosują odpowiednie wymagania w ich przepisach krajowych.
ZAŁĄCZNIK 5
BADANIE DODATKOWEGO UKŁADU OGRANICZAJĄCEGO EMISJĘ CZĄSTEK STAŁYCH (DODATKOWY UKŁAD OGRANICZAJĄCY EMISJĘ ZANIECZYSZCZEŃ KLASY I LUB II)
BADANIE DODATKOWEGO UKŁADU OGRANICZAJĄCEGO EMISJĘ CZĄSTEK STAŁYCH (DODATKOWY UKŁAD OGRANICZAJĄCY EMISJĘ ZANIECZYSZCZEŃ KLASY I LUB II)
1. WYKONANIE BADANIA AKUMULACJI GODZIN PRACY
Badanie akumulacji godzin pracy należy przeprowadzić zgodnie z wymogami określonymi w pkt 9 niniejszego regulaminu.
2. USTALENIE REFERENCYJNYCH POZIOMÓW EMISJI Z SILNIKA I JEDNOSTKOWEGO ZUŻYCIA PALIWA BEZ ZAMONTOWANEGO DODATKOWEGO UKŁADU OGRANICZAJĄCEGO EMISJĘ ZANIECZYSZCZEŃ
2.1. Referencyjne poziomy emisji z silnika ustala się, wykonując badanie emisji w układzie silnika bez zamontowanego dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń, zgodnie z wymogami określonymi w regulaminie nr 49 lub w regulaminie nr 96, odpowiednio do zastosowania i poziomu homologacji typu podstawowego silnika.
2.2. Aby umożliwić określenie sprawności w zakresie ograniczania emisji, emisje ustala się dodatkowo, wykonując badanie emisji zgodnie z wymogami określonymi w pkt 8.3 niniejszego regulaminu.
2.3. Jednostkowe zużycie paliwa (g/kWh) należy ustalić, wykonując badanie emisji określone w pkt 2.2 niniejszego załącznika.
3. OKREŚLANIE WIELKOŚCI EMISJI, ZUŻYCIA PALIWA I SPRAWNOŚCI W ZAKRESIE OGRANICZANIA EMISJI Z DODATKOWYM UKŁADEM OGRANICZAJĄCYM EMISJĘ ZANIECZYSZCZEŃ ZAINSTALOWANYM PO WYKONANIU BADANIA AKUMULACJI GODZIN PRACY
3.1. Wielkość emisji ustala się, wykonując badanie emisji zgodnie z wymogami określonymi w regulaminie nr 49 lub w regulaminie nr 96, odpowiednio do zamierzonego zastosowania i zamierzonego poziomu emisji kandydującego dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń z dodatkowym układem ograniczającym emisję zanieczyszczeń zamontowanym zgodnie z wymogami określonymi w niniejszym regulaminie.
3.2. Aby określić sprawność w zakresie ograniczania emisji, emisje ustala się dodatkowo, wykonując badanie emisji z dodatkowym układem ograniczającym emisję zanieczyszczeń zamontowanym zgodnie z wymogami określonymi w pkt 8.3 niniejszego regulaminu.
3.3. Jednostkowe zużycie paliwa (g/kWh) należy ustalić, wykonując badanie emisji określone w pkt 3.2 niniejszego załącznika.
4. OKREŚLENIE STRATEGII REGENERACJI DODATKOWEGO UKŁADU OGRANICZAJĄCEGO EMISJĘ CZĄSTEK STAŁYCH ORAZ CHARAKTERYSTYKI REGENERACJI
4.1. Strategię regeneracji dodatkowego układu ograniczającego emisję cząstek stałych (okresowa lub ciągła) oraz charakterystykę regeneracji ustala się na podstawie następującej procedury.
4.2. Aby ocenić wydajność regeneracyjną dodatkowego układu ograniczającego emisję cząstek stałych, należy przeprowadzić co najmniej 25 cykli badania. Zastosowany cykl badania powinien być właściwy dla etapu emisji lub normy emisji, której spełnienie przez pojazd lub maszynę ma umożliwić dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń.
Poziom emisji gazowych oraz masę cząstek stałych, a także liczbę cząstek stałych w stosownych przypadkach należy mierzyć co najmniej w trakcie każdego piątego cyklu badania. Przeprowadza się osobne badanie dodatkowego układu ograniczającego emisję cząstek stałych w zakresie każdej rodziny lub każdego zakresu zastosowania określonych w procedurze homologacji typu w odniesieniu do silnika, dla którego przeznaczony jest dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń. W związku z tym badanie układu przeprowadza się w odniesieniu do każdego obszaru zastosowania.
4.3. Uznaje się, że ciągłość procesu regeneracji dodatkowego układu ograniczającego emisję cząstek stałych została udowodniona, jeżeli odpowiednią zmienną stosowaną w ocenie można uznać za stałą w trakcie co najmniej 25 mających zastosowanie cykli badania. Do tego celu za odpowiednie zmienne stosowane w ocenie uznaje średni poziom emisji cząstek stałych oraz średnie ciśnienie wsteczne gazów spalinowych.
Jeżeli wnioskodawca ma zamiar wykorzystać jedną inną zmienną oceny lub ich większą liczbę, powinien przedstawić dobrze uzasadnioną argumentację techniczną organowi udzielającemu homologacji typu na poparcie swojego wniosku.
Jeżeli w ramach układu ciągłej regeneracji określonego powyżej możliwa jest również regeneracja aktywna, należy stosować kryteria oceny określone w pkt 4.6 niniejszego załącznika.
Wartości masowego natężenia emisji cząstek stałych oraz ciśnienia wstecznego gazów spalinowych uznaje się za stałe w rozumieniu niniejszego regulaminu, jeżeli współczynnik wariancji wynosi mniej niż 25 % w ciągu 25 cykli badania. Do celów tej oceny ciśnienie wsteczne gazów spalinowych mierzy się w sposób ciągły, natomiast emisje cząstek stałych mierzy się w trakcie każdego piątego cyklu badania.
Współczynnik wariancji (CoV) mierzy się w następujący sposób:
| Odchylenie standardowe X(n) | ||
| Współczynnik wariancji = | --------------------------------------- | |
| Średnia wartość X(n) |
Przy czym:
oraz:
Średnia wartość = (x1 + x2 + ...+ xn)/n
gdzie:
n = liczba zmierzonych wartości
x = odpowiednia pojedyncza zmierzona wartość
4.4. Badanie charakterystyki regeneracji dodatkowego układu ograniczającego emisję cząstek stałych
Badanie to przeprowadza się, obciążając układ cząstkami stałymi do osiągnięcia stałego ciśnienia wstecznego gazów spalinowych lub maksymalnie przez 100 godzin, jeżeli nie osiągnięto w tym czasie stałej wartości ciśnienia wstecznego. Wartość ciśnienia wstecznego gazów spalinowych uznaje się za stałą, jeżeli po upływie co najmniej 50 godzin ciśnienie wsteczne gazów spalinowych nie różni się o ponad + lub -4 mbar w okresie 30 min. Punkty pomiarowe cyklu, podczas którego dokonuje się obciążania układu, należy wybrać w taki sposób, by nie przekroczyć maksymalnej temperatury 180 °C we wlocie dodatkowego układu ograniczającego emisję cząstek stałych. Obciążania układu cząstkami stałymi dokonuje się w miarę możliwości przy uruchomionym badanym silniku, pracującym ze stałą prędkością wynoszącą 50-75 % jego prędkości znamionowej.
Po napełnieniu dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń cząstkami stałymi do osiągnięcia stałej wartości ciśnienia wstecznego lub maksymalnie po upływie 100 godzin pracy w celu napełnienia systemu, jak określono powyżej, regeneracja zostaje aktywowana. Można ją aktywować przykładowo, przechodząc na tryb zwiększonego obciążenia silnika, aby zwiększyć temperaturę spalin. Po zakończeniu regeneracji pomiarów gazów spalinowych należy dokonywać w trakcie co najmniej trzech iteracji odpowiedniego cyklu badania (tj. cykli ESC, cykli ETC, cykli WHSC, cykli WHTC, cykli NRSC lub cykli NRTC). Wartości zmierzonych zanieczyszczeń w gazach spalinowych nie powinny się różnić od zmierzonych wartości zanieczyszczeń w gazach spalinowych przed procedurą obciążania dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń o ponad 15 % w przypadku emisji gazowych lub o ponad 20 % w przypadku masy cząstek stałych lub liczby cząstek stałych.
Producent powinien potwierdzić na piśmie, że maksymalne temperatury występujące w trakcie procesu regeneracji nie spowodują uszkodzenia dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń lub znaczącego skrócenia jego okresu użytkowania.
Jako alternatywne rozwiązanie dla opisanej powyżej procedury obciążania producent może dostarczyć dodatkowy układ ograniczający emisję cząstek stałych już maksymalnie obciążony do celów badania regeneracji.
4.5. Kryteria oceny w odniesieniu do dodatkowego układu ograniczającego emisję cząstek stałych z ciągłą regeneracją
Wynik badania dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń w zakresie dodatkowego układu ograniczającego emisję cząstek stałych uznaje się za zadowalający, jeżeli emisje cząstek stałych zmierzone w sposób określony w pkt 8 niniejszego regulaminu są zgodne z wymogami.
4.5.1. Zanieczyszczenia regulowane
Emisje zanieczyszczeń regulowanych określa się, wykonując pomiary bezpośrednio po badaniach w celu określenia charakterystyki regeneracji.
Emisje zanieczyszczeń regulowanych (CO, HC, cząstek stałych i NOx) w stanie początkowym oraz po modernizacji powinny mieścić się w granicach wartości dopuszczalnych w odniesieniu do etapu lub normy emisji, dla których silnik otrzymał pierwotnie homologację typu. Stosunek NO2 do NOx w stanie początkowym oraz po modernizacji należy zarejestrować i podać w sprawozdaniu z badań.
Masowe natężenie emisji NO2 i NOx należy określić w drodze jednoczesnego pomiaru zgodnie z pkt 13.2 niniejszego regulaminu.
4.6. Kryteria oceny w odniesieniu do dodatkowego układu ograniczającego emisję cząstek stałych z okresową regeneracją
Przepis ten ma zastosowanie wyłącznie do dodatkowych układów ograniczających emisję zanieczyszczeń, w których stosowana jest regeneracja aktywna.
Pomiarów emisji należy dokonywać podczas co najmniej trzech odpowiednich cykli badania z gorącym rozruchem (tj. trzech cykli z gorącym rozruchem ESC, cykli ETC, cykli WHSC, cykli WHTC, cykli NRSC lub cykli NRTC). Jeden z cykli objętych pomiarami powinien obejmować regenerację na ustabilizowanym dodatkowym układzie ograniczającym emisję zanieczyszczeń. Podczas pozostałych dwóch cykli objętych pomiarami regeneracja nie powinna występować. Jeżeli regeneracja trwa dłużej niż jeden cykl badania, należy przeprowadzać kolejne cykle badania do chwili zakończenia regeneracji.
Producent dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń musi złożyć oświadczenie w sprawie warunków, w jakich normalnie zachodzi proces regeneracji (obciążenie cząstkami stałymi, temperatura, ciśnienie wsteczne spalin lub inne istotne parametry). Producent powinien również podać częstotliwość regeneracji wyrażoną jako odsetek badań, podczas których zachodzi regeneracja. Organ udzielający homologacji typu powinien uzgodnić z producentem dokładną procedurę ustalania takiego odsetka na podstawie właściwej oceny technicznej. (Odnośny odsetek częstotliwości jest współczynnikiem F stosowanym w procedurze obliczania nominalnych emisji cząstek stałych, jak opisano poniżej).
Do celów badań regeneracji producent powinien dostarczyć dodatkowy układ ograniczający emisję cząstek stałych obciążony cząstkami stałymi. Opcjonalnie producent może przeprowadzać kolejne cykle badania określone w pkt 4.4 niniejszego załącznika do chwili obciążenia dodatkowego układu ograniczającego emisję cząstek stałych. Pomiar emisji nie jest wymagany w przypadku cykli mających na celu obciążenie dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń cząstkami stałymi.
Średnie emisje pomiędzy fazami regeneracji należy ustalić na podstawie średniej arytmetycznej kilku badań wykonanych w przybliżeniu w jednakowych odstępach pod względem liczby przeprowadzonych pomiędzy nimi cykli badania nieobjętych pomiarem. Podczas obliczania średniej arytmetycznej należy uwzględnić co najmniej jeden cykl badania przeprowadzony możliwie w jak najmniejszym odstępie czasu przed badaniem regeneracji i jeden cykl badania przeprowadzony bezpośrednio po badaniu regeneracji.
Podczas badania regeneracji należy zarejestrować wszystkie dane niezbędne do wykrycia regeneracji (emisje CO lub NOx, temperaturę przed i za dodatkowym układem ograniczającym emisję zanieczyszczeń, ciśnienie wsteczne spalin i wszelkie inne istotne parametry). Dopuszczalne jest przekroczenie mających zastosowanie wartości dopuszczalnych emisji podczas procesu regeneracji. Procedurę badania przedstawiono schematycznie na rysunku poniżej.
Schemat regeneracji okresowej
Wynik badania układu w zakresie dodatkowego układu ograniczającego emisję cząstek stałych okresowej regeneracji uznaje się za zadowalający, jeżeli nominalne emisje cząstek stałych obliczone z zastosowaniem określonej poniżej procedury mieszczą się w granicach określonych dla poziomu ograniczenia, w odniesieniu do którego wnioskodawca ubiega się o homologację dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń.
4.6.1. Zanieczyszczenia regulowane
Emisje zanieczyszczeń regulowanych (CO, HC, cząstek stałych i NOx) nie powinny przekraczać wartości dopuszczalnych określonych dla normy, w odniesieniu do której silnik otrzymał pierwotnie homologację typu, zarówno w stanie początkowym, jak i po modernizacji. Stosunek NO2 do NOx zarówno w stanie początkowym, jak i po modernizacji należy zarejestrować i podać w sprawozdaniu z badań.
Masowe natężenie emisji NO2 i NOx należy określić w drodze jednoczesnego pomiaru zgodnie z pkt 4.7.2 niniejszego załącznika i pkt 13 niniejszego regulaminu.
4.6.1.1. Ważone emisje cząstek stałych
Masę emisji cząstek stałych (g/kWh) w odniesieniu do układów okresowej regeneracji określa się w następujący sposób:
PM mass = PM massr × F + (1 - F) × PM masswor
gdzie:
F = częstotliwość regeneracji wyrażona jako ułamek liczby badań, podczas których zachodzi regeneracja [-]
PM masswor = średnia emisja jednostkowa z badania, w którym nie występuje regeneracja [g/kWh]
PM massr = średnia emisja jednostkowa z badania, w którym występuje regeneracja [g/kWh]
Na podstawie właściwej analizy technicznej producent może obliczyć mnożnikowy albo addytywny współczynnik dostosowania regeneracji k wyrażający średnie natężenie emisji w następujący sposób:
k r = PM mass/PM masswor (mnożnikowy współczynnik dostosowania)
lub
k r = PM mass/PM masswor (zwiększający współczynnik dostosowania)
lub
k Dr = PM mass - PM mass r (zmniejszający współczynnik dostosowania)
W przypadku wykorzystania do określenia emisji więcej niż dwóch pomiarów pomiędzy etapami regeneracji tego rodzaju kolejnych pomiarów należy dokonać w równych odstępach i obliczyć średnią arytmetyczną.
4.6.1.2. Ważone emisje gazowe
Emisję składników gazowych Mgas (g/kWh) w przypadku układów okresowej regeneracji określa się w następujący sposób:
Mgas = Mgasr × F + (1 - F) × Mgaswor
gdzie:
F = częstotliwość regeneracji wyrażona jako ułamek liczby badań, podczas których zachodzi regeneracja
Mgaswor = średnia emisja jednostkowa z badania, w którym nie występuje regeneracja [g/kWh]
Mgasr = średnia emisja jednostkowa z badania, w którym występuje regeneracja [g/kWh]
Na podstawie właściwej analizy technicznej producent może obliczyć mnożnikowy albo addytywny współczynnik dostosowania regeneracji k wyrażający średnie natężenie emisji w następujący sposób:
k r = Mgas/Mgaswor (mnożnikowy współczynnik dostosowania)
lub
k Ur = Mgas - Mgaswor (zwiększający współczynnik dostosowania)
lub
k Dr = Mgas - Mgas r (zmniejszający współczynnik dostosowania)
4.7. Określenie emisji NO2
Badanie należy przeprowadzić na badanym silniku wybranym na podstawie kryteriów określonych w pkt 12 niniejszego regulaminu.
4.7.1. Wybór dodatkowego układu ograniczającego emisję cząstek stałych w odniesieniu do określania emisji NO2.
Dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń wykorzystany do badania może się różnić od dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń wykorzystanego do celów pkt 4.5 niniejszego załącznika. Dodatkowy układ ograniczający emisję cząstek stałych, który ma zostać poddawany badaniu, musi być:
a) dodatkowym układem ograniczającym emisję cząstek stałych o największej objętości czynnej, a w przypadku zastosowania przed nim katalizatora utleniającego dla silników Diesla reaktorem katalitycznym o największej powierzchni czynnej; oraz
b) dodatkowym układem ograniczającym emisję cząstek stałych o maksymalnej zawartości platyny przy maksymalnej całkowitej zawartości katalitycznie aktywnego materiału ze zdefiniowanej rodziny dodatkowych układów ograniczających emisję zanieczyszczeń.
Dodatkowy układ ograniczający emisję cząstek stałych należy zamontować w taki sposób, by uzyskać największą odległość pomiędzy silnikiem a dodatkowym układem ograniczającym emisję cząstek stałych, określoną w zakresie zastosowania dodatkowego układu ograniczającego emisję cząstek stałych.
Dodatkowy układ ograniczający emisję cząstek stałych nie powinien być obciążony i nie powinien pracować dłużej niż 125 godzin.
4.7.2. Określenie emisji NO2
Należy przeprowadzić trzy kolejne cykle badania WHTC lub NRTC odpowiednio do zastosowania. Należy określić emisje we wszystkich trzech cyklach i dokonać ich uśrednienia. Jeżeli zakres wyników przekracza ± 15 % średniej, należy przeprowadzić dodatkowy cykl badania.
Obliczenia emisji NOx oraz NO2 należy dokonać w odniesieniu do silników Diesla stosowanych w pojazdach należących do kategorii M i N w pełnym cyklu WHTC.
W przypadku silników Diesla stosowanych w maszynach jezdnych nieporuszających się po drogach lub w pojazdach kategorii T o mocy zainstalowanej netto większej niż 18 kW, ale nie większej niż 560 kW, obliczeń emisji NOx oraz NO2 należy dokonać w pełnym cyklu NRTC.
5. CYKLE BADANIA
5.1. W przypadkach, w których homologacja silnika, w którym ma zostać zastosowany dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń, jest homologacją dla maszyn poruszających się po drogach (udzieloną zgodnie z regulaminem nr 49), cykl badania, który należy zastosować w celu homologacji dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń, powinien być cyklem badania związanym z etapem emisji określonym w regulaminie nr 49, w odniesieniu do którego wystąpiono o homologację dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń.
5.2. W przypadkach, w których silnik jest stosowany w maszynach poruszających się po drogach i posiada homologację wydaną zgodnie z wymogami określonymi w regulaminie nr 49, cykl badania, który należy zastosować w celu ustalenia referencyjnych poziomów emisji z silnika, powinien być cyklem badania związanym z etapem emisji określonym w regulaminie nr 49, w odniesieniu do którego silnik uzyskał homologację.
5.3. W przypadkach, w których silnik jest stosowany w maszynach poruszających się po drogach, lecz nie posiada homologacji wydanej zgodnie z wymogami określonymi w regulaminie nr 49, cykl badania, który należy zastosować w celu ustalenia referencyjnych poziomów emisji z silnika, powinien być cyklem badania związanym z etapem emisji określonym w regulaminie nr 49, w odniesieniu do którego wystąpiono o homologację dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń.
5.4. W przypadkach, w których homologacja silnika, w którym ma zostać zastosowany dodatkowy układ ograniczający emisję zanieczyszczeń, jest homologacją dla maszyn nieporuszających się po drogach (udzieloną zgodnie z regulaminem nr 96), cykl badania, który należy zastosować w celu homologacji dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń, powinien być cyklem badania związanym z etapem emisji określonym w regulaminie nr 96, w odniesieniu do którego wystąpiono o homologację dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń.
5.5. W przypadkach, w których silnik jest stosowany w maszynach nieporuszających się po drogach i posiada homologację wydaną zgodnie z wymogami określonymi w regulaminie nr 96, cykl badania, który należy zastosować w celu ustalenia referencyjnych poziomów emisji z silnika, powinien być cyklem badania związanym z etapem emisji określonym w regulaminie nr 96, w odniesieniu do którego silnik uzyskał homologację.
5.6. W przypadkach, w których silnik jest stosowany w maszynach nieporuszających się po drogach, lecz nie posiada homologacji wydanej zgodnie z wymogami określonymi w regulaminie nr 96, cykl badania, który należy zastosować w celu ustalenia referencyjnych poziomów emisji z silnika, powinien być cyklem badania związanym z etapem emisji określonym w regulaminie nr 96, w odniesieniu do którego wystąpiono o homologację dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń.
5.7. Do celów ustalenia sprawności dodatkowego układu ograniczającego emisję zanieczyszczeń oraz emisji NO2 właściwym cyklem badania jest cykl badania określony w pkt 8.3 niniejszego regulaminu.