Pomoc państwa - Republika Słowacka - Pomoc państwa C 12/08 (ex NN 74/07) - Domniemana niezgodna z prawem pomoc państwa: Umowa między bratysławskim portem lotniczym a Ryanair - Zaproszenie do przedkładania uwag zgodnie z art. 88 ust. 2 Traktatu WE.
Dz.U.UE.C.2008.173.9
Akt nienormatywnyPomoc państwa C 12/08 (ex NN 74/07) - Domniemana niezgodna z prawem pomoc państwa: Umowa między bratysławskim portem lotniczym a Ryanair
Zaproszenie do przedkładania uwag zgodnie z art. 88 ust. 2 Traktatu WE (Tekst mający znaczenie dla EOG)
(2008/C 173/07)
(Dz.U.UE C z dnia 8 lipca 2008 r.)
Pismem z dnia 11 marca 2008 r. odtworzonym w języku oryginału na stronach następujących po niniejszym streszczeniu, Komisja zawiadomiła Republikę Słowacką o swojej decyzji o wszczęciu postępowania określonego w art. 88 ust. 2 Traktatu WE, dotyczącej wyżej wymienionej pomocy państwa/środków.
Zainteresowane strony mogą zgłaszać uwagi na temat pomocy państwa, względem której Komisja wszczyna postępowanie, w ciągu jednego miesiąca od daty publikacji niniejszego streszczenia i towarzyszącego mu pisma, kierując je na następujący adres:
European Commission
Directorate-General for Energy and Transport
Directorate A - General Affairs and Resources
Unit A2: Internal Market and Competition
Rue de Mot 28
B-1040 Brussels
Faks: (32-2) 296 41 04
Uwagi te zostaną przekazane Republice Słowackiej. Zainteresowana strona przedkładająca uwagi może wystąpić z pisemnym, odpowiednio umotywowanym wnioskiem o traktowanie jej danych jako poufnych.
TEKST STRESZCZENIA
PROCEDURA
W grudniu 2006 r. Komisja otrzymała skargę zarzucającą niezgodną z prawem pomoc państwa udzieloną przez Republikę Słowacką irlandzkiej linii lotniczej Ryanair.
OPIS POMOCY
Przedmiot skargi
Według informacji przedłożonych przez wnoszącego skargę i przedstawionych przez środki masowego przekazu(1), bratysławski port lotniczy udzielił linii lotniczej Ryanair na podstawie wyżej wymienionej umowy obniżki opłat lotniskowych dla nowych planowych i istniejących miejsc docelowych. Umowa została zawarta w grudniu 2005 r. i obowiązuje do 2016 r.
Bratysławski port lotniczy jest głównym międzynarodowym portem lotniczym Republiki Słowackiej. W 2006 r. port lotniczy obsłużył 1.937.642 pasażerów. Jest on prowadzony przez spółkę akcyjną Letisko M. R. Štefánika - Airport Bratislava, a.s. (zwaną dalej "BTS" lub "portem lotniczym"). Udziałowcami BTS są: Ministerstwo Transportu, Poczty i Telekomunikacji Republiki Słowackiej (34 %) oraz Krajowy Fundusz Własności Republiki Słowackiej (zwany dalej "funduszem") (66 %).
Obniżki opłat lotniczych, których dotyczy zarzut
Według informacji podanych przez wnoszącego skargę i opublikowanych w środkach przekazu(2), Port lotniczy świadczy linii lotniczej Ryanair wszystkie usługi portu lotniczego w ramach jednej "pakietowej" ceny. Cena ta rzekomo zawiera usługi obsługi samolotów i inne związane z nimi usługi, usługi pasażerskie, usługi związane z obsługą ramp, kontrolę ładunków, operacje łączności i obsługi lotu, usługi pomocnicze oraz usługi w zakresie terminali i infrastruktury, za które Ryanair musi wnosić "opłatę za usługę".
Kwota opłaty za usługę rzekomo różni się w zależności od tego, czy linia lotnicza obsługuje nowe planowe miejsce docelowe, czy istniejące miejsce docelowe. Według informacji będących w posiadaniu Komisji, określając nowe planowe miejsce docelowe umowa odnosi się do portu lotniczego, a nie do miasta. Całkowite kwoty obniżek rzekomo udzielonych linii Ryanair w stosunku do opłat wynikających z AIP w ciągu pierwszego roku obowiązywania umowy wynoszą:
– [...] EUR na lot (tj. obniżka o 48 %) dla nowych planowych miejsc docelowych, oraz
– [...] EUR na lot (tj. obniżka o 31 %) dla istniejących miejsc docelowych.
Obniżka ta nie uwzględnia korzyści wynikających z włączenia opłaty parkingowej do uzgodnionej opłaty za usługę. Ewentualne wprowadzenie w przyszłości nowych opłat, których Ryanair nie musiałby wnosić, dalej powiększyłoby różnicę między obniżoną taryfą a taryfą AIP. Obniżka ta nie uwzględnia korzyści wynikających z opłaty parkingowej zawartej w uzgodnionej opłacie za usługę. Ewentualne wprowadzenie w przyszłości nowych opłat, których Ryanair nie musiałby wnosić, dalej powiększyłoby różnicę między obniżoną taryfą a taryfą AIP.
Spostrzeżenia słowackich władz
Słowackie władze przyznają, że istnieje umowa między portem lotniczym a Ryanair. Jednakże odmawiają podania Komisji warunków umowy. Słowackie władze twierdzą, że BTS, jako operator portu lotniczego, działa podobnie, jak każde inne przedsiębiorstwo na rynku, tj. ustala opłaty za usługi świadczone przewoźnikom lotniczym w porcie lotniczym dla każdego przewoźnika indywidualnie, na podstawie negocjacji, tzn. za pomocą umowy pomiędzy stronami i zgodnie ze swoją polityką handlową. Ministerstwo nie spodziewa się, aby umowa miała jakikolwiek wpływ na działania innych przewoźników lotniczych w porcie lotniczym.
Słowackie władze twierdzą, iż AIP opublikowane przez służby ruchu lotniczego Republiki Słowackiej nie stanowi w tym kontekście ogólnie obowiązującego ustawodawstwa, a zatem nie obowiązuje BTS i może dostarczać jedynie zaleceń.
OCENA ŚRODKA
Środki państwa
Komisja zauważa, iż:
– fundusz, jako główny udziałowiec BTS, został utworzony na podstawie ustawy Rady Krajowej Republiki Słowackiej. Rada Krajowa Republiki Słowackiej zatwierdza budżet funduszu.
Prezes, Wiceprezes oraz siedmiu członków Prezydium (głównego organu funduszu) wyznaczani są na wniosek rządu Republiki Słowackiej lub Komitetu Rady Krajowej Republiki Słowackiej przez Radę Krajową Republiki Słowackiej. Członkowie Rady Nadzorczej funduszu również są wybierani przez Radę Krajową Republiki Słowackiej(3),
– jak zaznaczono w jego statucie, istnieje "wzajemna współpraca między funduszem, Ministerstwem, założycielami i rządem w odniesieniu do działalności funduszu dotyczącej finansowania przedsiębiorstw w ramach dotacji na prywatyzację, jak również innej działalności"(4),
– w dniu 22 października 2007 r. udziałowcy BTS, na wniosek Ministerstwa Transportu, Poczty i Telekomunikacji Republiki Słowackiej, wyznaczyli nowego Prezesa Zarządu BTS. W informacji prasowej opublikowanej na internetowych stronach portu lotniczego podano, że(5): "Celem takich zmian jest zasadniczo zwiększenie mocy decyzyjnej głównych udziałowców - Ministerstwa Transportu, Poczty i Telekomunikacji Republiki Słowackiej, jak również oddzielenie działań związanych z normalną obsługą portu lotniczego i zarządzaniem procesami rozwoju",
– w odniesieniu do obsługi portu lotniczego działania te odgrywają podstawową rolę w kilku dziedzinach polityki: polityce transportu, regionalnej lub krajowej polityce rozwoju gospodarczego oraz polityce planowania miast i wsi. Władze publiczne generalnie nie są "nieobecne", gdy dyrektor portu lotniczego podejmuje decyzje, które mają wpływ na długofalowy rozwój takiej infrastruktury.
W świetle powyższych okoliczności Komisja nie może na tym etapie wykluczyć, że decyzję dotyczącą zawarcia umowy można przypisać władzom publicznym i że stanowi ona środki państwa.
Selektywna korzyść gospodarcza
Komisja musi ocenić, czy podczas zawierania umowy port lotniczy kierował się perspektywami rentowności. Komisja zauważa, iż:
– wydaje się, że umowa została zawarta w trakcie procesu prywatyzacji portu lotniczego, a dokładniej przypuszczalnie w ostatnim dniu składania ofert przetargowych. Oferenci, którzy wygrali przetarg powiadomili środki masowego przekazu, że nie zostali poinformowani o umowie(2). Dlatego, gdy przygotowywali swoje oferty dla prywatyzacji nie uwzględnili w swoich modelach gospodarczych zobowiązań wynikających z umowy. W związku z tym można wyciągnąć wniosek, że gdyby warunki umowy były korzystne dla portu lotniczego, dawałyby uzasadnienie dla wyższych cen w prywatyzacji,
– poza tym, system rabatów przypuszczalnie nie jest uzależniony od wytworzenia dodatkowej liczby pasażerów,
– ponadto, w dorocznym sprawozdaniu za 2006 r. opublikowanym na internetowych stronach portu lotniczego podano, że: "Kierownictwo przedsiębiorstwa w okresie przed zawarciem umowy na sprzedaż akcji nie próbowało rozwiązać na dłuższą metę poważnych skutków umów zawartych z przewoźnikami lotniczymi (ze SkyEurope) i zawarło nowe umowy (z Ryanair) bez analizy usług lub bez ich analizy z punktu widzenia konkurencji(6)",
– poza tym, słowackie środki masowego przekazu doniosły, że Ryanair wyraził bardzo negatywny pogląd na temat prywatyzacji portu lotniczego(7). Niektóre środki masowego przekazu rzekomo doszukały się związku między tym negatywnym nastawieniem Ryanairu do prywatyzacji a jego umową z portem lotniczym. Wydaje się to wskazywać, że zawarcie umowy było możliwe jedynie z portem lotniczym będącym własnością państwa i nie byłoby możliwe, gdyby port lotniczy był własnością prywatną.
W związku z tym Komisja wyraża wątpliwość, czy zachowaniem BTS kierowały perspektywy rentowności. Zatem nie można wykluczyć, że zawarcie umowy dostarczyło Ryanairowi korzyści, jakiej nie uzyskałby w normalnych warunkach rynkowych.
Wpływ na wymianę handlową i konkurencję między państwami członkowskimi
W niniejszym przypadku rynek świadczenia usług portu lotniczego jest otwarty, a zatem przedmiotowy środek ma potencjalny wpływ na konkurencję i wymianę handlową między państwami członkowskimi.
Wniosek
W związku z powyższym oraz z uwagi na to, że słowackie władze nie dostarczyły Komisji warunków umowy ani szczegółów na temat okoliczności jej zawarcia, na podstawie informacji będących w jej dyspozycji Komisja uważa, iż Ryanair skorzystał z pomocy państwa w formie obniżek opłat lotniskowych, z której nie skorzystałby w normalnych warunkach rynkowych.
Zatem, jeżeli słowackie władze nie dostarczą ekonomicznego uzasadnienia umowy lub jakichkolwiek innych informacji, które wykluczyłyby istnienie takiej pomocy dla Ryanairu, Komisja musi ocenić środek pomocy, aby ustalić jego zgodność ze wspólnym rynkiem.
ZGODNOŚĆ ŚRODKA POMOCY ZE WSPÓLNYM RYNKIEM
Komisja uważa, iż art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu oraz komunikat Komisji w sprawie finansowania portów lotniczych i pomocy państwa na rozpoczęcie działalności dla przedsiębiorstw lotniczych oferujących przeloty z regionalnych portów lotniczych (zwany danej "wytycznymi z 2005 r.")(8) stanowią podstawę prawną dla oceny zgodności przedmiotowego środka pomocy. Wytyczne z 2005 r. dotyczące lotnictwa podają szereg warunków (w swoim pkt 79), które muszą być spełnione, aby tego rodzaju pomoc na rozpoczęcie działalności mogła być uznana za zgodną ze wspólnym rynkiem. W niniejszym przypadku Komisja ma wątpliwości w odniesieniu do poniższych punktów, zwłaszcza iż nie dysponuje informacjami dotyczącymi warunków umowy:
– wydaje się, że preferencyjne opłaty lotniskowe odnoszą się przypuszczalnie do nowego portu lotniczego, a nie do nowego miejsca docelowego. Słowackie władze są zobowiązane do dostarczenia informacji dotyczących tras uważanych za "nowe miejsce docelowe". Są one również zobowiązane do dostarczenia wykazu tras prowadzących do/z Bratysławy obsługiwanych przez inne linie lotnicze,
– wydaje się, że obniżki udzielone linii Ryanair dla istniejących miejsc docelowych pozostają obowiązujące przez okres dziesięciu lat (który odpowiada okresowi trwania umowy). Dla nowych planowych miejsc docelowych przewidziano zwiększanie opłaty lotniskowej każdego roku, tak aby w ciągu sześciu lat osiągnąć poziom opłaty lotniskowej dla istniejących miejsc docelowych. Słowackie władze nie dostarczyły informacji dotyczących rentowności tras lotniczych,
– nie jest jasne, czy obniżka opłat lotniczych, której dotyczy zarzut, wiąże się z rekompensatą dodatkowych kosztów związanych z otwarciem nowych tras. Ponadto wydaje się, że obniżki mają zastosowanie również do istniejących miejsc docelowych,
– nie wydaje się, aby pomoc, której dotyczy zarzut, była zgodna z maksymalnymi wartościami procentowymi i maksymalnym czasem trwania pomocy określonymi w ust. 79 lit. f),
– wydaje się, że żadnym innym przewoźnikom lotniczym nie zaproponowano skorzystania z takich samych opłat, ani nie poinformowano ich o procesie zawierania umowy,
– pomimo tego, iż słowackie władze twierdzą, że w czasie zawierania umowy przedsiębiorstwo prowadzące port lotniczy zachowywało się jak inwestor rynkowy, nie dostarczyły Komisji planu operacyjnego wykazującego rentowność przedmiotowych tras Słowackie władze nie przedstawiły jakiejkolwiek analizy wykazującej wpływ nowych tras na konkurujące trasy,
– komisja nie ma dowodów na to, że informacje o rzekomej pomocy państwa przewidzianej dla tras prowadzących do/z bratysławskiego portu lotniczego są publicznie dostępne. Wydaje się, że otrzymujący pomoc został wybrany bez zastosowania jakiejkolwiek procedury otwartej. Komisja nie posiada informacji o jakimkolwiek mechanizmie sankcji.
W rezultacie, Komisja wyraża wątpliwość, czy warunki zgodności określone w wytycznych z 2005 r. zostały w niniejszym przypadku spełnione.
WNIOSEK
W świetle przeprowadzonej powyżej oceny zgodności Komisja ma wątpliwości co do tego, czy środek pomocy państwa może być uznany za zgodny ze wspólnym rynkiem na mocy art. 87 ust. 3 lit. c) Traktatu. Zatem Komisja postanowiła wszcząć postępowanie ustanowione w art. 88 ust. 2 Traktatu, zgodnie z art. 6 rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999.
W świetle powyższych okoliczności i zgodnie z art. 10 rozporządzenia (WE) nr 659/1999 Komisja nakazuje Republice Słowackiej przedłożenie w ciągu jednego miesiąca od otrzymania niniejszego pisma wszystkich dokumentów, informacji i danych potrzebnych do oceny pomocy/środka, a w szczególności warunków umowy, jaką bratysławski port lotniczy zawarł z przewoźnikiem lotniczym Ryanair. W przeciwnym wypadku Komisja przyjmie decyzję na podstawie informacji będących w jej posiadaniu. Żąda ona, aby władze Republiki Słowackiej niezwłocznie przekazały kopię niniejszego pisma potencjalnemu beneficjentowi pomocy.
Komisja pragnie przypomnieć Republice Słowackiej, że art. 88 ust. 3 Traktatu WE ma skutek zawieszający i chciałaby zwrócić jej uwagę na art. 14 rozporządzenia (WE) nr 659/1999, który stanowi, że cała pomoc przyznana niezgodnie z prawem może zostać odzyskana od jej beneficjenta.
Komisja ostrzega Republikę Słowacką, że powiadomi zainteresowane strony poprzez opublikowanie niniejszego pisma oraz jego istotnego streszczenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Powiadomi ona również zainteresowane strony w krajach EFTA, które są sygnatariuszami Porozumienia EOG, poprzez publikację ogłoszenia w Suplemencie EOG do Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej i powiadomi Urząd Nadzoru EFTA wysyłając kopię niniejszego pisma. Wszystkie te zainteresowane strony zostaną zaproszone do przedłożenia uwag w ciągu jednego miesiąca od daty takiej publikacji.
TEKST PISMA
Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX
Grafiki zostały zamieszczone wyłącznie w Internecie. Obejrzenie grafik podczas pracy z programem Lex wymaga dostępu do Internetu.
..................................................
______
(1) ETREND z 31.3.2006,
http://relax.etrend.sk/65787/cestovanie/ryanair-si-poistil-bratislavu; Pravda.sk.
(2) http://relax.etrend.sk/65787/cestovanie/ryanair-si-poistil-bratislavu
(3) http://www.natfund.gov.sk/english/index.html
(4) Ustawa92/1991,ust 27pkt4
(5) http://www.airportbratislava.sk/63/44.html
(6) http://www.airportbratislava.sk/files/docs/VS%20BTS%202006.pdf
(8) Dz.U.C 312 z 9.12.2005, str.1.