Pomoc państwa - Niemcy - Pomoc państwa SA.42393 (2016/C) (ex 2015/N) - Reforma programu wsparcia dla kogeneracji w Niemczech - Zaproszenie do zgłaszania uwag zgodnie z art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Dz.U.UE.C.2016.406.21
Akt nieocenianyPomoc państwa SA.42393 (2016/C) (ex 2015/N)
Reforma programu wsparcia dla kogeneracji w Niemczech
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
(2016/C 406/03)
(Dz.U.UE C z dnia 4 listopada 2016 r.)
Pismem z dnia 24 października 2016 r., zamieszczonym w autentycznej wersji językowej na stronach następujących po niniejszym streszczeniu, Komisja powiadomiła Niemcy o swojej decyzji w sprawie wszczęcia postępowania określonego w art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotyczącego wyżej wspomnianego środka pomocy.
Komisja postanowiła nie zgłaszać zastrzeżeń do niektórych innych środków pomocy, opisanych w piśmie następującym po niniejszym streszczeniu.
Zainteresowane strony mogą zgłaszać uwagi na temat środka pomocy, w odniesieniu do którego Komisja wszczyna postępowanie, w terminie jednego miesiąca od daty publikacji niniejszego streszczenia i następującego po nim pisma. Uwagi należy kierować do Kancelarii ds. Pomocy Państwa w Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji Komisji Europejskiej na następujący adres lub numer faksu:
European Commission
Directorate-General for Competition
State Aid Greffe
B-1049 Bruxelles/Brussel
Faks + 32 22961242
Otrzymane uwagi zostaną przekazane władzom niemieckim. Zainteresowane strony zgłaszające uwagi mogą wystąpić z odpowiednio uzasadnionym pisemnym wnioskiem o objęcie ich tożsamości klauzulą poufności.
PROCEDURA
W dniu 28 sierpnia 2015 r. władze niemieckie zgłosiły Komisji projekt ustawy o reformie skojarzonego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej (ustawa KWKG 2016). Ustawa ta została przyjęta w dniu 21 grudnia 2015 r. i weszła w życie w dniu 1 stycznia 2016 r.
Niemcy zgłosiły ten środek w celu uzyskania pewności prawnej. Według Niemiec środek ten nie jest finansowany z zasobów państwowych, ponieważ nie jest finansowany bezpośrednio z budżetu państwa, tylko z opłaty od zużycia energii elektrycznej, która jest pobierana przez operatorów sieci.
OPIS PRZEDMIOTOWEGO ŚRODKA
Zgłoszony niemiecki program wsparcia przewiduje wypłacanie wsparcia operatorom elektrociepłowni kogeneracyjnych, jak również wsparcia na budowę i rozbudowę lokalnych sieci ciepłowniczych/chłodniczych oraz budowę i modernizację urządzeń służących do magazynowania ciepła/zimna.
Finansowanie środka odbywa się za pośrednictwem opłaty za zużycie energii elektrycznej pobieranej przez operatorów sieci jako dodatek do opłat sieciowych ("opłata kogeneracyjna").
Kwota opłaty kogeneracyjnej obliczana jest corocznie przez operatorów systemu przesyłowego jako jednolita stawka za zużytą kWh (0,445 eurocenta/kWh w 2016 r.). Dla konsumentów o rocznym zużyciu wynoszącym ponad 1 GWh ("konsumenci kategorii B") w ustawie KWKG określono jednak maksymalną stawkę opłaty kogeneracyjnej w wysokości 0,04 eurocenta/kWh, zaś dla konsumentów prowadzących działalność w sektorze wytwórczym zużywających więcej niż 1 GWh i wykazujących koszty energii elektrycznej stanowiące ponad 4 % obrotu ("konsumenci kategorii C") w ustawie KWKG określono maksymalną stawkę opłaty kogeneracyjnej w wysokości 0,03 eurocenta/kWh.
OCENA
Poprzez ograniczenie opłaty kogeneracyjnej odpowiednio do 0,04 eurocenta/kWh i 0,03 eurocenta/kWh ustawa KWKG zmniejsza obciążenie, jakie przedsiębiorstwa kwalifikujące się do kategorii konsumentów B lub C musiałyby normalnie ponieść, gdyby tych ograniczeń nie było. Stanowi to korzyść, która ma ponadto charakter selektywny. Do kategorii C kwalifikuje się wyłącznie przemysł wytwórczy. Kategoria B może teoretycznie obejmować przedsiębiorstwa ze wszystkich sektorów, ale będzie faworyzowała raczej większe przedsiębiorstwa zużywające rocznie ponad 1 GWh, a nie przedsiębiorstwa mniejsze i będzie w każdym razie faworyzowała przedsiębiorstwa prowadzące działalność w sektorach, w których zużycie energii elektrycznej jest tradycyjnie duże.
Korzyść jest finansowana z zasobów państwowych. Komisja uważa, że opłata kogeneracyjna stanowi zasoby będące pod kontrolą państwa. Podobnie jak w przypadku, w którym w dniu 19 grudnia 2013 r. zapadł wyrok w sprawie Association Vent de Colère! 1 , państwo - w ramach przepisów dotyczących kogeneracji - stworzyło system, w którym koszty ponoszone przez operatorów sieci w związku ze wsparciem dla produkcji energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu oraz budowy instalacji do magazynowania i lokalnych sieci ciepłowniczych/chłodniczych są kompensowane w pełni opłatą kogeneracyjną nałożoną na konsumentów energii elektrycznej. Obniżki opłaty kogeneracyjnej są także finansowane z zasobów państwowych, ponieważ stanowią dodatkowe obciążenie dla państwa. Każde obniżenie opłaty kogeneracyjnej skutkuje w istocie zmniejszeniem kwot pobieranych od konsumentów, których to dotyczy (kategorie B i C); w związku z tym prowadzi to do utraty przychodów, które muszą zostać wówczas pokryte przez zwiększenie opłaty kogeneracyjnej pobieranej od innych konsumentów (tj. konsumentów kategorii A).
Obniżki opłaty kogeneracyjnej mogą zakłócać konkurencję między przedsiębiorstwami w ramach tego samego sektora, gdyż nie wszystkie przedsiębiorstwa kwalifikują się do ich otrzymania, i mogą one również wpływać na wymianę handlową między państwami członkowskimi i na konkurencję z przedsiębiorstwami w innych państwach członkowskich. W szczególności przedsiębiorstwa z sektorów, które mogą skorzystać z tych obniżek, takich jak sektor chemiczny, przemysł papierniczy, przemysł motoryzacyjny i sektor dostaw dla przemysłu motoryzacyjnego konkurują z przedsiębiorstwami mającymi siedzibę w innych państwach członkowskich.
Obniżki opłat kogeneracyjnych nie wchodzą w zakres Wytycznych w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i cele związane z energią na lata 2014-2020 2 ("wytyczne EEAG"). Wytyczne EEAG zawierają przepisy dotyczące pomocy w postaci ulg w finansowaniu wsparcia na rzecz energii ze źródeł odnawialnych, ale nie pomocy w postaci ulg w finansowaniu wsparcia na rzecz kogeneracji lub innych środków poprawy efektywności energetycznej. Komisja może jednak uznać środek pomocy za zgodny z rynkiem wewnętrznym bezpośrednio na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE, jeśli jest on konieczny i proporcjonalny, a pozytywne skutki dla osiągnięcia wspólnego interesu przewyższają negatywny wpływ na konkurencję i wymianę handlową.
W niniejszym przypadku można by argumentować, że obniżone opłaty kogeneracyjne przyczyniają się do osiągnięcia celu leżącego we wspólnym interesie, jeżeli z jednej strony samo wsparcie służy realizacji celu leżącego we wspólnym interesie i jest konieczne do osiągnięcia tego celu, a z drugiej strony obniżki są konieczne do zabezpieczenia finansowania środka służącego osiągnięciu tego celu leżącego we wspólnym interesie.
Komisja stwierdziła, że środki wsparcia finansowane z opłaty kogeneracyjnej (np. promowanie instalacji kogeneracyjnych, lokalnych sieci ciepłowniczych/chłodniczych i urządzeń do magazynowania ciepła/zimna) są zgodne z rynkiem wewnętrznym.
Można byłoby dalej argumentować, że słuszne jest finansowanie tych środków wsparcia za pomocą opłaty za zużycie, gdyż istnieje ścisły związek między środkami wsparcia a zużyciem energii, a poza tym opłata za zużycie jest stosunkowo stabilnym źródłem finansowania i nie narusza dyscypliny budżetowej. Ten ostatni element jest istotny w świetle unijnych celów w zakresie efektywności energetycznej. W tym względzie państwa członkowskie są zobowiązane do przeprowadzenia oceny swojego potencjału w zakresie realizacji środków na rzecz efektywności energetycznej, w tym instalacji kogeneracyjnych i lokalnych sieci ciepłowniczych, a także do wykorzystania stwierdzonego potencjału. Potrzeby dotyczące finansowania wykorzystania stwierdzonego potencjału mogą okazać się znaczące, co jeszcze bardziej może zwiększyć konieczność skorzystania przez państwa członkowskie z opłat za zużycie jako źródła finansowania.
W związku z tym obniżki można by uznać za odpowiedni instrument do osiągnięcia celu polegającego na promowaniu efektywności energetycznej, jeżeli dałoby się wykazać, że brak obniżek zagrażałby pobieraniu opłat kogeneracyjnych, a tym samym finansowaniu programu wsparcia, a ostatecznie programowi wsparcia jako takiemu. Zachodziłoby to jednak w każdym razie tylko wówczas, gdyby można było wykazać, że w przypadku braku obniżek wsparcie finansowane z opłaty byłoby zagrożone, gdyż płatność opłaty w pełnej wysokości skłaniałaby znaczącą liczbę przedsiębiorstw do przenoszenia siedziby lub prowadziłaby do ich bankructwa. Nawet jeśli obniżki okażą się konieczne, muszą one pozostawać proporcjonalne do celu i być ograniczone do niezbędnego minimum dla zapewnienia finansowania pomocy.
W tym względzie Niemcy przekazały niewiele informacji. Niemcy wskazały, że nie posiadają konkretnych danych na temat beneficjentów lub sektorów gospodarki, których może to dotyczyć. Zakładają jednak, że w wielu przypadkach beneficjentami będą przedsiębiorstwa, które kwalifikują się również do obniżonej opłaty pobieranej na podstawie ustawy o energii odnawialnej (ustawy EEG), ale nie uzasadniły tego twierdzenia. Kryteria kwalifikowalności w przypadku opłaty kogeneracyjnej wydają się faktycznie wykraczać poza kryteria kwalifikowalności w ramach ustawy EEG.
Ponadto Niemcy nie przedstawiły dowodu na to, że obniżki są ograniczone do niezbędnego minimum. W szczególności obniżki te wydają się być większe niż obniżki dozwolone na mocy ustawy EEG.
W związku z tym Komisja ma wątpliwości co do efektu zachęty i proporcjonalności pomocy. Ponieważ efektu zachęty i proporcjonalności pomocy jeszcze nie wykazano, Komisja wątpi na obecnym etapie, że zakłócenie konkurencji wynikające ze zwolnienia niektórych przedsiębiorstw z części ich normalnych kosztów operacyjnych jest ograniczone, a ogólny skutek środka będzie pozytywny.
Zgodnie z art. 16 rozporządzenia Rady (UE) 2015/1589 wszelka niezgodna z prawem pomoc może podlegać odzyskaniu od beneficjenta.
TEKST PISMA