Internetowa baza tekstów prawnych OpenLEX

1.

Jak wspomniano w dokumencie "Strategia kosmiczna dla Europy", przestrzeń kosmiczna ma dla Europy duże znaczenie. Europa osiągnęła wiele sukcesów w dziedzinie technologii kosmicznej. Ma wyjątkowe zdolności w dziedzinie obserwacji Ziemi. Odniosła sukcesy w zakresie geopozycjonowania i misji badawczych. Technologie kosmiczne, dane i usługi związane z przestrzenią kosmiczną stały się niezbędne w codziennym życiu obywateli Unii i muszą być systematycznie rozwijane.

2.

Należy także podkreślić znaczenie strategiczne dla Europy działalności związanej z przestrzenią kosmiczną. Umacnia ona pozycję Europy jako silnego gracza światowego i stanowi atut w zakresie bezpieczeństwa i obrony. Polityka kosmiczna może przyczynić się do promowania zatrudnienia, wzrostu i inwestycji w Europie. Inwestycje w przestrzeń kosmiczną otwierają nowe możliwości w nauce i badaniach. W związku z tym KR zdecydowanie popiera wniosek Parlamentu Europejskiego 1 dotyczący opracowania kompleksowej strategii komunikacyjnej na temat korzyści płynących z technologii kosmicznych dla obywateli i przedsiębiorstw.

3.

Technologie kosmiczne, dane pozyskane w przestrzeni kosmicznej i usługi związane z przestrzenią kosmiczną mogą wesprzeć działania w wielu obszarach polityki unijnej oraz w ramach kluczowych priorytetów politycznych, obejmujących konkurencyjność naszej gospodarki, kwestie migracji, zmianę klimatu, jednolity rynek cyfrowy oraz zrównoważone gospodarowanie zasobami naturalnymi. Chodzi o znalezienie konkretnych możliwości.

4.

Europejski Komitet Regionów z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Unia Europejska i Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) połączyły siły na rzecz umacniania współpracy europejskiej w dziedzinie kosmosu poprzez podpisanie w dniu 26 października 2016 r. wspólnego oświadczenia UE-ESA w sprawie wspólnych wizji i celów. Agencja realizuje wprawdzie własne cele, jednak współpraca z państwami członkowskimi i instytucjami UE prowadzi do powstania synergii. Należy przyjąć z uznaniem fakt, że UE i agencji ESA udało się wypracować wspólne stanowisko w odniesieniu do długoterminowej wizji i celów 2 , co oznacza spójne ramy dla UE i ESA we wdrażaniu odpowiednich strategii. Przy współpracy należy za wszelką cenę unikać powielania działań lub szkodliwej konkurencji.

5.

Komitet Regionów z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Europejska Agencja Kosmiczna Europy i państw członkowskich ma ponad pięćdziesięcioletnie doświadczenie w dziedzinie budowania zdolności europejskich w zakresie rozwijania technologii i zastosowań kosmicznych we wszystkich obszarach działań w przestrzeni kosmicznej. Rolę tę należy utrzymać i nadal wzmacniać na rzecz rozwoju społeczno-gospodarczego w regionach, w tym w dziedzinie inteligentnej specjalizacji.

6.

KR jest przekonany, że strategia kosmiczna UE może w dłuższej perspektywie działać jedynie poprzez aktywne zaangażowanie wszystkich państw członkowskich i że tylko w ten sposób można zagwarantować powodzenie europejskiego sektora kosmicznego w generowaniu wzrostu i tworzeniu miejsc pracy. Można to osiągnąć za pomocą konkretnych i ukierunkowanych działań, ze szczególnym naciskiem na budowanie potencjału i zaangażowanie państw członkowskich, które dopiero zaczynają prowadzić politykę kosmiczną.

7.

Kształcenie inżynierów, techników i naukowców ma kluczowe znaczenie dla przemysłu europejskiego. Poprzez wzmocnienie europejskiego rynku pracy i rozwój infrastruktury do prób, testów i nowych zdolności obliczeniowych i analitycznych nowe centra kompetencji i doskonałości w edukacji oraz centra uczenia się przez całe życie przyczyniają się do stałego poszerzania wiedzy i umiejętności w obszarach związanych z przestrzenią kosmiczną i w dziedzinie nauk kosmicznych. To musi stać się podstawą europejskiej strategii kosmicznej.

8.

Zaangażowanie młodych ludzi, jak również ich entuzjazm i motywacja stanowią inwestycję w przyszłość Europy. Należy jeszcze więcej sił i środków inwestować w podnoszenie świadomości w tym zakresie oraz w tworzenie udanych inicjatyw, które pokażą rolę obywateli europejskich w opracowywaniu złożonych systemów (naziemnych, jak również przy rozwijaniu satelitów). Korzyści dla społeczeństwa z działalności związanej z przestrzenią kosmiczną są odczuwalne w wielu dziedzinach - poprzez technologie komunikacji, możliwość wymiany informacji w czasie rzeczywistym, stale funkcjonujące systemy nadzoru wysokiej rozdzielczości, szybkie reagowanie w razie klęsk żywiołowych, wsparcie dla rolnictwa, leśnictwa, rybołówstwa i sektorów gospodarki morskiej oraz wzmocnienie kontroli granic i bezpieczeństwa oraz w wielu innych zastosowaniach.

9.

Cały czas rośnie zapotrzebowanie na przystępne cenowo małe satelity do celów komunikacji i nadzoru. W odniesieniu do zastosowań i usług w zakresie obserwacji Ziemi następuje szybka poprawa możliwości technicznych małych satelitów i pojawiają się nowe zastosowania, zarówno w zakresie monitorowania gruntów rolnych i zarządzania nimi, jak również prognozy pogody, zwłaszcza poprzez postępy nowej technologii radarowej. W związku z tym UE powinna także poświęcić uwagę ciągłości programu Copernicus i systemu Galileo, aby na tym rynku nie utracić kontaktu z rozwojem na świecie.

10.

W wielu dyskusjach zwracano uwagę na potrzebę międzynarodowej współpracy na wysokim szczeblu 3 w dziedzinie gospodarki, społeczeństwa i dyplomacji, tak aby zagwarantować dostęp państw członkowskich UE do przestrzeni kosmicznej i bezpieczeństwo infrastruktury kosmicznej. Dotyczy to zarówno śmieci kosmicznych, jak i wolnych orbit, a także ustaleń dotyczących częstotliwości i zarządzania ruchem w przestrzeni kosmicznej. Kwestie związane z działalnością kosmiczną muszą być uregulowane przez międzynarodowe konwencje. Władze lokalne i regionalne są idealnymi pośrednikami między poszczególnymi społecznościami (grupami społecznymi, konsumentami, przedsiębiorcami i naukowcami).

11.

Powodzenie i trwałość europejskiego przemysłu kosmonautycznego zależy od wykorzystywania i przetwarzania dużych ilości informacji i dużej liczby ich źródeł, a także danych (dużych zbiorów danych). Innowacyjne rozwiązania, nowe procedury, większe bezpieczeństwo i lepszą ochronę przed atakami cybernetycznymi można zagwarantować jedynie poprzez zaoferowanie przedsiębiorstwom lepszego dostępu do danych i inspirującej współpracy z naukowcami, uniwersytetami i sektorem publicznym.

12.

W niniejszym dokumencie na temat europejskiej strategii kosmicznej uwzględniono i częściowo wykorzystano poprzednie opinie KR-u, w tym opinie "Ku strategii Unii Europejskiej w zakresie przestrzeni kosmicznej w służbie obywateli" i "Kosmiczna polityka przemysłowa UE", a także sprawozdanie dotyczące zdolności do działania w przestrzeni kosmicznej w odniesieniu do europejskiego bezpieczeństwa i obrony Komisji Spraw Zagranicznych PE, badanie w sprawie rozwoju rynku kosmicznego w Europie ("Space Market Uptake in Europe"), opublikowane w kwietniu 2016 r. zalecenia sieci NEREUS w sprawie rozszerzenia europejskiej strategii kosmicznej o wymiar regionalny ("Zalecenia w sprawie dodania regionalnego wymiaru do europejskiej strategii kosmicznej") oraz wskazówki Grupy Doradczej ds. Przestrzeni Kosmicznej (SAG) w ramach programu "Horyzont 2020" w zakresie badań naukowych i innowacji dla priorytetów programu prac na lata 2018-2020 ("Doradztwo w sprawie ewentualnych priorytetów badań i innowacji w programie prac na lata 2018- 2020").

13.

Strategia kosmiczna dla Europy stanowi konkretną odpowiedź na rozwój sytuacji na świecie w zakresie polityki kosmicznej. Wzrosła konkurencja, ponieważ dominuje paradygmat tzw. "New Space", koncepcji powstałej w Stanach Zjednoczonych w latach 80. XX w. wraz z pojawieniem się przedsiębiorstw dążących do eksploracji przestrzeni kosmicznej. Dzięki technologiom cyfrowym i cyfryzacji otwierają się nowe możliwości prowadzenia działalności gospodarczej, a wielkie przełomy technologiczne prowadzą do daleko idących zmian w tradycyjnych modelach działalności przemysłowej i biznesowej związanych z dostępem do przestrzeni kosmicznej i z jej wykorzystaniem.

14.

Ze względu na fakt, że sektor kosmiczny charakteryzuje się długimi cyklami rozwoju, współpraca wszystkich instytucji jest konieczna. Zwiększa to ryzyko rynkowe, ponieważ potencjał rynkowy w zakresie nowych zastosowań należy oceniać z dużym wyprzedzeniem, a dostosowanie zasobów nastręcza trudności. Z tego względu przedsiębiorcom pragnącym wejść do sektora kosmicznego może być trudno przyciągnąć inwestorów, jako że niezwykle trudno jest dopasować cykliczny rynek i istniejące zasoby do zmieniającego się popytu.

15.

UE i ESA powinny zacieśnić współpracę, by móc wspierać działania państw członkowskich w dziedzinie badań i rozwoju w zakresie polityki kosmicznej, wzmocnić wykorzystanie innowacyjnych programów zamówień publicznych oraz ożywić inwestycje prywatne i partnerstwa z przemysłem, a także pobudzać rozwój mini- i nanosatelitów.

16.

UE i ESA muszą opracować wspólne działania w zakresie informowania opinii publicznej oraz sporządzić plany dotyczące wykorzystania technologii, aby skutecznie wykorzystywać wyniki badań i rozwoju uzyskane w różnych dziedzinach. Globalne wyzwania wynikające ze wzrostu liczby ludności, zwiększonego zapotrzebowania na zasoby oraz zmiany klimatu wymagają informacji o naszej planecie, które można uzyskać jedynie dzięki rozwiązaniom kosmicznym.

17.

Komitet Regionów ustalił następujące szczegółowe priorytety:

18.

Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w strategii kosmicznej dla Europy uwzględniono znaczenie udziału regionów w jej wdrażaniu, zwłaszcza poprzez konkretne środki Komisji Europejskiej i Agencji Europejskiego GNSS, która jest odpowiedzialna za programy Galileo i EGNOS; widać to na przykładzie sieci Copernicus Relays i Copernicus Academy, które wspierają upowszechnianie wykorzystania danych teledetekcyjnych i ich zastosowań.

19.

Wymiar regionalny ma zasadnicze znaczenie w przybliżaniu użytkownikom korzyści z działalności związanej z przestrzenią kosmiczną, a tym samym umieszczeniu użytkowników w centrum europejskiej strategii kosmicznej. Władze lokalne i regionalne mają kompetencje i chęci do tego, by uczestniczyć we wdrażaniu europejskiej polityki kosmicznej, gdyż łączy się ona także w wielu regionach ze strategiami inteligentnej specjalizacji.

20.

Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że wiele regionów dołączyło się do sieci NEREUS (Sieć Regionów Europejskich Wykorzystujących Technologie Kosmiczne), co oznacza wzrost znaczenia problematyki kosmicznej dla regionalnych gospodarek. Celem sieci NEREUS jest wykorzystanie potencjału technologii kosmicznych dla dobra regionów europejskich w zakresie badań i rozwoju, jak również ich konkurencyjności gospodarczej, podkreślenie wymiaru regionalnego polityki przestrzeni kosmicznej na szczeblu politycznym oraz propagowanie podejścia oddolnego do europejskich działań związanych z przestrzenią kosmiczną. Należy podkreślić działania regionów, które dołączyły do tej sieci. Władze regionalne posiadają potencjał i doświadczenie w integrowaniu działań podmiotów z sektora biznesu, sektora nauki, instytucji publicznych i społeczeństwa obywatelskiego, co powinno zostać wykorzystane na rzecz budowy partnerstw realizujących działania w ramach strategii kosmicznej.

21.

Polityka kosmiczna UE wymaga jasnej wizji, w jaki sposób można przekonać społeczeństwo, gospodarkę i politykę Europy do potencjału kosmicznego. Polityka kosmiczna powinna także w innych regionalnych strategiach politycznych UE odgrywać bardziej widoczną rolę, polegającą między innymi na stwarzaniu możliwości w następujących dziedzinach: agenda miejska Unii Europejskiej i rozwiązania dotyczące inteligentnych miast, inteligentne zarządzanie energią, urbanistyka, rolnictwo, przeciwdziałanie zmianie klimatu itd.

22.

Władze regionalne realizujące swoje podstawowe zadania na rzecz stymulowania zarówno rozwoju nauki i technologii, jak i rozwoju społeczno-gospodarczego swoich jednostek terytorialnych, powinny być postrzegane jako koordynatorzy regionalnej polityki kosmicznej. Władze regionalne posiadają potencjał i doświadczenie w integrowaniu działań podmiotów z sektora biznesu, sektora nauki, instytucji publicznych i społeczeństwa obywatelskiego, co powinno zostać wykorzystane na rzecz budowy partnerstw realizujących działania w ramach strategii kosmicznej.

23.

Europejska Agencja Kosmiczna opracowała szereg projektów z udziałem regionów, w tym inicjatywę "European Space Education Resource Offices" (ESERO). Należy zmaksymalizować korzyści płynące z tych inicjatyw i zachęcać do ich dalszego rozwoju.

24.

Komisja powinna opracować działania wspierające, które będą koncentrować się na działalności związanej z regionalnymi klastrami, biurami łącznikowymi, agencjami, uczelniami i instytutami badawczymi, aby zachęcać do wprowadzenia produktów i usług związanych z przestrzenią kosmiczną we wszystkich branżach.

25.

Ponadto Komisja powinna w odniesieniu do kompetencji i wymagań organów publicznych określić kryteria oceny użyteczności publicznej usług związanych z przestrzenią kosmiczną, na podstawie których Komisja Europejska i organy krajowe mogłyby oceniać kwalifikowalność składanych przez potencjalnych użytkowników wniosków o wsparcie na wdrażanie usług i zastosowań.

26.

Komitet popiera opracowanie i wdrożenie kompleksowego i ambitnego europejskiego programu kosmicznego, opartego na dotychczasowych osiągnięciach i stanowiącego kontynuację i dalszy rozwój priorytetów, takich jak obserwacja środowiska, przeciwdziałanie zmianie klimatu, bezpieczeństwo, konkurencyjność i badanie przestrzeni kosmicznej.

27.

Oczekuje się, że użytkownicy, m.in. władze lokalne i regionalne oraz przedsiębiorstwa, będą nadal wymagać zachęt oraz wsparcia ze strony UE i państw członkowskich. Ze względu na innowacyjność sektora kosmicznego oraz jego znaczenie dla gospodarki Komitet wzywa do poszukiwania nowych rozwiązań w zakresie finansowania rozwijania i wykorzystywania zastosowań na dużą skalę przy uwzględnieniu funduszy strukturalnych i banków oraz współpracy z ESA. Mając na uwadze problemy z finansowaniem inwestycji w plany badań i rozwoju, warto wzmocnić możliwości finansowania projektów badawczych, realizowanych z udziałem jednostek naukowobadawczych oraz podmiotów gospodarczych.

28.

KR jest przekonany, że UE musi zapewnić finansowanie fazy operacyjnej programu Galileo (m.in. konserwację i odnowienie floty satelitów, zapewnienie integralności systemu, działania naziemne i dostęp do danych itp.). Tylko w ten sposób można w trwały sposób osiągnąć oczekiwane rezultaty ekonomiczne.

29.

Faza operacyjna programu Copernicus jest kluczowa dla przełomu gospodarczego w rozwoju nowych technologii, jednak do podołania kosztom rozpoczęcia działalności związanym z wykorzystaniem nowych technologii przez szereg użytkowników konieczne będzie również w przyszłości wsparcie finansowe.

30.

Komisja powinna zadbać o to, by w budżecie Unii w przyszłości zostało zagwarantowane długoterminowe finansowanie obsługi infrastruktury programu Copernicus, aby zapewnić zarówno stabilność finansowania, jak i jego przejrzystość i demokratyczną kontrolę.

31.

Należy jak najszybciej utworzyć ośrodki przetwarzania dużych zbiorów danych, w których będą wstępnie przetwarzane oraz przechowywane dane zebrane w ramach programu Copernicus. Zdolność do wykorzystywania danych historycznych również ma bardzo duże znaczenie dla opracowania nowych narzędzi w tej dziedzinie, podobnie jak zdolność do transmisji dużych ilości danych w odpowiednim czasie, by można było je wykorzystać.

32.

KR podkreśla znaczenie monitorowania przestrzeni kosmicznej i systemów nawigacji satelitarnej, takich jak Galileo i Copernicus, umożliwiających szybką reakcję na takie klęski żywiołowe, jak trzęsienia ziemi, pożary lasów, osuwiska i powodzie. Domaga się, aby zostało to należycie odzwierciedlone podczas rozwijania usług niższego szczebla dla władz lokalnych i regionalnych. Skuteczna strategia kosmiczna jest kluczowym elementem zrównoważonego i stabilnego rozwoju, jako że przyczynia się do ratowania życia i wspiera ochronę środowiska i własności.

33.

Aby wykorzystać dane z programów Copernicus i Galileo i na tej podstawie opracować nowe usługi, niezbędne są zmiany prawne, tak aby działo się to zgodnie z innymi środkami polityki regionalnej, rolnej, energetycznej i w zakresie środowiska, rolnictwa oraz monitorowania środowiska, w których wykorzystywane są dane gromadzone w przestrzeni kosmicznej. Trzeba zagwarantować, że dane uzyskane dzięki tym programom mogą być również wykorzystywane do sprawozdawczości na poziomie UE, a procedura ta w przypadkach, gdzie możliwe jest jej wykorzystanie, może być zastosowana zgodnie z prawem.

34.

Potencjał i usługi związane z polityką kosmiczną odgrywają istotną rolę w europejskim sektorze obronności i bezpieczeństwa, gdyż pozwalają na konsekwentne wdrażanie wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony i łączą politykę UE z takimi dziedzinami jak: działania zewnętrzne, zarządzanie granicami, bezpieczeństwo morskie, rolnictwo, środowisko, działania w dziedzinie klimatu, bezpieczeństwo energetyczne, zarządzanie klęskami żywiołowymi, pomoc humanitarna i transport. Należy wzmocnić strategiczne partnerstwo z innymi krajami prowadzącymi programy kosmiczne, aby zapewnić niezależność Europy w zakresie kluczowych technologii kosmicznych oraz w zakresie dostępu do przestrzeni kosmicznej.

35.

Wszystkie państwa członkowskie muszą mieć dostęp do usług opartych na technologiach kosmicznych oraz do nowych możliwości pobudzania gospodarki i poszerzania wiedzy. Trzeba zwiększać świadomość tego, jak sektor publiczny, m.in. na szczeblu regionalnym, mógłby w różnych dziedzinach skutecznie wykorzystywać zdobycze polityki kosmicznej. W ten sposób można by wspierać te regiony poprzez rozwijanie umiejętności, a także poprzez rozmaite mechanizmy finansowania.

36.

Technologie kosmiczne mogą być przydatne w sektorze publicznym, na przykład w zakresie codziennego monitorowania terytorium, oceny stanu zasobów naturalnych (wód słodkich, wód przybrzeżnych, jakości powietrza itp.) oraz lasów, jak również do oceny zasobów drewna, do zagospodarowywania gruntów rolnych, a także do sprawdzania systemu dotacji, we wczesnym wykrywaniu i zapobieganiu nielegalnym budowom, do korzystania z energii słonecznej i wiatrowej, w celu poprawy efektywności energetycznej budynków i w wielu innych przypadkach.

37.

Niezbędne są dalsze środki na rzecz podnoszenia świadomości europejskiego społeczeństwa na temat korzyści z działalności związanej z przestrzenią kosmiczną. Ponadto potrzebujemy lepiej wykształconych ekspertów i urzędników oraz inżynierów i naukowców, aby zapewnić społeczeństwu pożądaną wartość dodaną, a także zadbać o intensywniejszą współpracę z organizacjami publicznymi i prywatnymi oraz przedsiębiorstwami. Do najważniejszych priorytetów nowej polityki kosmicznej nastawionej na faktyczne potrzeby obywateli powinny należeć lokalne inicjatywy, wzajemna wymiana doświadczeń, synergie między różnymi obszarami funkcjonalnymi, a także informowanie i podnoszenie świadomości.

38.

Działalność związana z przestrzenią kosmiczną wymaga wyraźnego wsparcia i zainteresowania ze strony młodszych pokoleń. Ludzie z pokolenia milenijnego dorastali w świecie, w którym nowe zastosowania są oczywistością - i to nie tylko do celów zarobkowych, ale i do codziennego użytku. Ci ludzie wnoszą nowe pomysły i punkty widzenia i tę postawę należy propagować.

39.

Tymczasem nowa strategia kosmiczna dla Europy nie jest wystarczająco inspirująca dla nowego pokolenia. Przestrzeń kosmiczna powinna inspirować, motywować do działania oraz przyczyniać się do poprawy jakości życia ludzi. Dlatego w strategii tej należy przede wszystkim poruszyć kwestie wspierania edukacji i informowania opinii publicznej na temat działań i danych dotyczących polityki kosmicznej. Włączenie działalności związanej z przestrzenią kosmiczną do programów nauczania w szkołach, na uczelniach i w placówkach popularyzujących naukę (centra nauki) w ramach tzw. edukacji nieformalnej w znaczny sposób przyczyni się do wzbudzania w ludziach zainteresowania tą ważną dziedziną.

40.

KR wzywa Komisję, Parlament Europejski i Radę do dyskusji na temat tej strategii i jej wsparcia oraz do jej skutecznego wdrożenia w ścisłej współpracy z miastami i regionami, a także ze wszystkimi właściwymi zainteresowanymi stronami.

41.

Aby podkreślić znaczenie sektora kosmicznego na poziomie regionalnym i jak najlepiej wykorzystać szanse dla miast i regionów związane z wdrażaniem europejskiej polityki kosmicznej, w ramach Komisji Środowiska, Zmiany Klimatu i Energii KR-u zorganizowane zostaną specjalne spotkania dotyczące kwestii kosmicznych. Jest to niezbędne szczególnie w kontekście planowanego na 2017 r. przeglądu śródokresowego programu kosmicznego UE.

42.

Komitet mógłby także wnieść większy wkład w realizację i wdrażanie programu Copernicus na szczeblu lokalnym i regionalnym, jeśli uczestniczyłby jako stały członek w działaniach forum użytkowników programu Copernicus i mógłby tam wysłać swojego oficjalnego przedstawiciela. W ten sposób odpowiednio uzna się też rolę podmiotów lokalnych w korzystaniu z danych programu Copernicus.

43.

Aby wdrażanie europejskiej strategii kosmicznej się powiodło, trzeba wspierać partnerstwa między Komisją, państwami członkowskimi, agencją ESA i EUMETSAT oraz organami publicznymi, zainteresowanymi stronami, przemysłem, naukowcami i społecznościami użytkowników w innych dziedzinach. KR może być tu ważnym partnerem.

Sprawozdawca:	Andres Jaadla (EE/ALDE), radny miasta Rakvere
Dokument źródłowy:	Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów "Strategia kosmiczna dla Europy"
	COM(2016) 705 final

Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Strategia kosmiczna dla Europy.

Dz.U.UE.C.2018.54.66

Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Strategia kosmiczna dla Europy

	Karl-Heinz LAMBERTZ
	Przewodniczący
	Europejskiego Komitetu Regionów