Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Europejski Zielony Ład a zdrowie
Dz.U.UE.C.2024.1977
Akt nienormatywnyOpinia Europejskiego Komitetu Regionów - Europejski Zielony Ład a zdrowie
(C/2024/1977)
| Sprawozdawca: Juan Manuel MORENO BONILLA (ES/EPL), premier wspólnoty autonomicznej Andaluzji |
EUROPEJSKI KOMITET REGIONÓW
Uwagi wstępne: wpływ zmiany klimatu i degradacji środowiska na zdrowie ludzi
1. Podkreśla, że istnieją mocne dowody naukowe świadczące o wpływie, jaki na zdrowie społeczne, fizyczne i psychiczne obywatelek i obywateli europejskich wywierają zmieniające się typy temperatur i opadów, a także zmiany w różnorodności biologicznej i ekosystemach. Ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak susze, powodzie, burze tropikalne i cyklony, oraz zanieczyszczenia środowiska będą coraz częstsze i intensywniejsze, a to pociągnie za sobą zmiany w użytkowaniu gruntów.
2. Zmiana klimatu znacznie zwiększa presje i zagrożenia dla ekosystemów, zdrowia ludzkiego i gospodarki, zarówno w odniesieniu do jednostek, jak i w skali całej Europy. Zielony Ład jako podstawa musi sprostać licznym wyzwaniom, wykorzystać możliwości i osiągnąć ostateczny cel zielonej transformacji, jakim jest Europa neutralna dla klimatu.
3. Przypomina, że w deklaracji w sprawie klimatu i zdrowia przyjętej na 28. Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu w Dubaju (COP28) podkreślono wagę zajęcia się kwestią współoddziaływania między zmianą klimatu a zdrowiem oraz zawarto zobowiązanie do lepszego uwzględniania zagadnień zdrowotnych w procesach polityki klimatycznej i zagadnień klimatycznych w programach polityki zdrowotnej.
4. Uznaje pilną potrzebę zajęcia się wpływem zmiany klimatu i degradacji środowiska na zdrowie ludzi. Podkreśla kluczową rolę władz lokalnych i regionalnych we wdrażaniu ukierunkowanych środków, zwłaszcza w regionach słabiej rozwiniętych i w regionach najbardziej oddalonych, w celu zmniejszenia dysproporcji zdrowotnych we wdrażaniu działań na rzecz łagodzenia tego wpływu lub przystosowania się do niego, a także w celu zmniejszenia różnic w dostępie do opieki zdrowotnej, zapewnienia odporności systemów opieki zdrowotnej oraz dostępu do wody pitnej i odpowiedniego żywienia.
5. Zwraca uwagę na prognozy dotyczące wzrostu liczby dni, kiedy będą następować fale upałów, gdyż we wszystkich regionach jest ona co najmniej dwukrotnie wyższa, a w wielu z nich - drastycznie wzrasta. To zjawisko przyczynia się nie tylko do zgonów spowodowanych chorobami układu krążenia i układu oddechowego, lecz także do coraz częstszego występowania powszechnych schorzeń, takich jak wyczerpanie z powodu ciepła, nudności, zawroty głowy i osłabienie, które mogą prowadzić do udaru cieplnego i potencjalnej niewydolności narządów.
6. Apeluje o przyjęcie kompleksowych strategii mających na celu zwalczanie rozprzestrzeniania się chorób związanych ze zmianą klimatu, w tym chorób przenoszonych przez wektory i wodę. Podkreśla znaczenie przeprowadzenia odrębnych ocen dla poszczególnych regionów w celu rozwoju i organizacji ich systemów opieki zdrowotnej. Oceny te powinny dotyczyć konkretnych środków łagodzących i przystosowawczych dla tych regionów i ich ludności, które uwzględniałyby ich specyfikę. Te oceny powinny mieć także na celu minimalizowanie różnic w jakości opieki, zwłaszcza w regionach słabiej rozwiniętych i w regionach najbardziej oddalonych, aby zapewnić równy dostęp do usług opieki zdrowotnej.
7. Ostrzega, że stopniowy wzrost temperatur może mieć inne szkodliwe skutki, takie jak podnoszenie się poziomu mórz i oceanów, większe zasolenie warstw wodonośnych, wzrost częstości występowania wielu chorób przenoszonych przez wektory (dengi, choroby wywołanej wirusem zika bądź malarii) lub ich ognisk epidemicznych, a także chorób przenoszonych przez wodę (przecinkowiec). Dzieje się tak dlatego, że wzrost temperatur tworzy zarówno bardziej sprzyjające warunki klimatyczne do ich namnażania się, jak i przedłuża okres sprzyjający ich przenoszeniu się. Podkreśla, że narażenie żywności na coraz wyższe temperatury może ułatwić rozwój chorób przenoszonych przez żywność, takich jak salmoneloza, kryptosporidioza i kampylobakterioza.
8. Zwraca uwagę na liczne bezpośrednie i pośrednie skutki dla zdrowia ludzi ekstremalnych zdarzeń pogodowych, takich jak ulewne opady deszczu, wiatry i powodzie. Oprócz bezpośrednich obrażeń fizycznych i zgonów prowadzą one do utraty domów i majątku oraz do rozpadu wspólnot, wywierając znaczny wpływ na zdrowie psychiczne i dobrostan ludzi w postaci zespołu stresu pourazowego oraz zaburzeń lękowych i depresyjnych.
9. Uważa, że szczególnie niepokojące są zmiany we wzorcach opadów, pociągające za sobą dłuższe, częstsze i intensywniejsze epizody suszy, zwłaszcza w regionach południowej Europy. Te epizody zagrażają nie tylko zaopatrzeniu w wodę i gospodarowaniu zasobami wodnymi, ograniczając dostęp do wody pitnej (co utrudnia higienę i zwiększa ryzyko chorób przenoszonych przez wodę, takich jak biegunka i cholera), ale zagrażają również bezpieczeństwu żywnościowemu i żywieniowemu ze względu na wzrost cen lub niedobór niektórych rodzajów żywności. Mogą mieć też negatywne skutki pośrednie dla gospodarki i zatrudnienia, co odbije się w dużym stopniu na zdrowiu.
10. Przypomina, że stopniowy wzrost temperatur i malejąca ilość opadów wiążą się z większym ryzykiem pożarów, które prowadzą do dewastacji gleby, utraty różnorodności biologicznej i strat gospodarczych, a także rzutują na bezpieczeństwo ludzkie.
11. Wskazuje, że pogarszanie się jakości powietrza jest głównym czynnikiem ryzyka środowiskowego - w Europie następuje rocznie ponad 300 tys. przedwczesnych zgonów spowodowanych chorobami układu oddechowego i układu krążenia oraz częstszym występowaniem alergii oddechowych i związanych z nimi chorób. Niepokojące są również niedobory pożywienia i składników odżywczych spowodowane wysokim poziomem CO2, który wpływa na wartość odżywczą upraw rolnych.
12. W powiązaniu z poprzednim punktem zaznacza, że wskutek zmiany klimatu zmienia się okres kwitnienia wielu gatunków roślin, których pyłki są przenoszone przez wiatr, co powoduje częstsze występowanie epizodów alergicznych wśród ludności. Ma to negatywny wpływ na zdrowie ludzkie i oddziałuje na publiczne systemy opieki zdrowotnej, ponieważ wymaga większych zasobów.
13. Podkreśla druzgocący wpływ, jaki ekstremalne warunki klimatyczne, takie jak susze i pożary roślinności, wywierają na sektor rolniczy w całej Europie. Powoduje to dodatkowe obciążenia i presję na znajdujących się już w trudnej sytuacji rolników, którzy muszą radzić sobie z rosnącymi kosztami produkcji ze względu na wzrost kosztów środków produkcji, takich jak nawóz i woda. Nie należy lekceważyć wpływu tej sytuacji na ich zdrowie psychiczne.
14. W związku z tym wzywa Komisję Europejską do podjęcia działań w celu zapewnienia konkretnej pomocy regionom, których dotknęły poważne skutki wywierane przez zmianę klimatu na rolnictwo. Jest to potrzebne, ponieważ wspólna polityka rolna nie jest w stanie sprostać ogromnym wyzwaniom związanym ze zmianą klimatu ani złagodzić stresu odczuwanego przez rolników i zagrożenia dla ich zdrowia.
15. Ostrzega, że zanieczyszczenie rezerw wody wynikające zarówno z większej częstotliwości ekstremalnych zjawisk klimatycznych, jak i z zakwitów toksycznych glonów z powodu wzrostu temperatury wody grozi rozpowszechnieniem różnych chorób przenoszonych przez to środowisko, takich jak biegunka, cholera i czerwonka.
16. Zaznacza, że degradacja gleby prowadzi do niepokojącego ograniczenia usług ekosystemowych i - co za tym idzie - do wzrostu presji na pozostałe zdrowe gleby, w związku z czym istotne jest poczynienie postępów na drodze do zrównoważonego użytkowania gruntów w celu zagwarantowania bezpieczeństwa żywności oraz ochrony zdrowia obywateli.
17. Przypomina, że Europejska Agencja Środowiska uważa, iż różnego rodzaju zanieczyszczenie środowiska powoduje w Unii Europejskiej jeden na osiem zgonów rocznie, że 18 % chorób układu krążenia oraz 10 % nowotworów jest związanych z degradacją środowiska, a około 238 tys. przedwczesnych zgonów rocznie wynika z chronicznego narażenia na szkodliwe cząstki.
18. Dlatego też dostrzega pilną potrzebę dalszego inwestowania w badania naukowe, zapewnienia rozwoju narzędzi cyfrowych oraz zwiększenia inwestycji publicznych w krajowe systemy opieki zdrowotnej, aby móc zająć się skutkami tych zagrożeń dla zdrowia ludzi, a także poprzez przyjęcie i wdrożenie strategii i uregulowań przewidzianych w Zielonym Ładzie, co powinno wiązać się ze zwiększeniem roli władz lokalnych i regionalnych.
19. W związku z powyższym przypomina, że należy nasilić współpracę z państwami trzecimi w zakresie zdrowia i zmiany klimatu, w szczególności działania UE w sąsiednich krajach afrykańskich, i promować prace ośrodków badawczych specjalizujących się w kontrolowaniu, diagnozowaniu i badaniu znacznej liczby chorób tropikalnych, na które zapadalność w Europie wzrasta, oraz w zapobieganiu im.
Europejski Zielony Ład jako narzędzie reagowania na zagrożenia dla zdrowia ludzi
20. Uznaje znaczenie Europejskiego Zielonego Ładu w obliczu wyzwań wynikających ze wzajemnych powiązań między zmianą klimatu, zanieczyszczeniem i degradacją środowiska. Odnotowuje, że Europejski Zielony Ład zapewnia szerokie i ambitne ramy regulacyjne niezbędne dla osiągnięcia zrównoważonej i neutralnej dla klimatu Europy. Jest to zgodne z określonymi w Agendzie 2030 celami zrównoważonego rozwoju związanymi ze zdrowiem ludzi i ochroną środowiska. Zdrowa i odporna populacja może lepiej sprostać wyzwaniom i wykorzystać możliwości, które oferuje m.in. Zielony Ład.
21. Przypomina, że właściwe wdrożenie prawa o klimacie w społecznie i ekonomicznie wykonalny sposób ma zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia neutralności klimatycznej w Europie do 2050 r., aby złagodzić wiele szkodliwych skutków zdrowotnych wynikających ze wzrostu temperatur.
22. Podkreśla potrzebę poczynienia postępów w pracach nad pakietem "Gotowi na 55" mającym na celu redukcję bezpośrednich emisji CO2, co ograniczy występowanie chorób układu oddechowego i układu krążenia, wzrost temperatur oraz częstotliwość ekstremalnych zdarzeń pogodowych. Dlatego też pozytywnie ocenia takie inicjatywy, jak obniżenie emisyjności sektora budownictwa zgodnie z dyrektywą REPowerEU oraz sektora ciepłowniczego i chłodniczego zgodnie z przeglądem dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii; obniżenie ogólnego poziomu emisji zaproponowane w zmianie systemu handlu emisjami i wprowadzenie opłaty za emisję gazów cieplarnianych w przypadku importu niektórych produktów, zgodnie z mechanizmem dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2. Aprobuje też zaangażowanie w maksymalne zwiększenie potencjału sektora rolnego i leśnictwa w związku ze zmianą rozporządzenia w sprawie emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych w wyniku działalności związanej z użytkowaniem gruntów, zmianą użytkowania gruntów i leśnictwem.
23. Uznaje znaczenie przyjęcia takich środków, jak zwiększenie dostępu do niezawodnego transportu publicznego, zwłaszcza na obszarach wiejskich, gdzie wiele osób nie ma wyboru i jest zależna od korzystania z pojazdów, czy też przegląd zwolnień z podatku paliw lotniczych i morskich, którego dokonano podczas reformy dyrektywy w sprawie opodatkowania energii.
24. Co się tyczy czystej energii, podkreśla znaczenie przeglądu wytycznych dotyczących transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T) oraz stworzenia wspólnych ram wspierających miasta w UE w przestawieniu się na bardziej zrównoważoną mobilność sprzyjającą wykorzystaniu energooszczędnych środków transportu, np. transportu publicznego oraz infrastruktury dla rowerzystów i pieszych, a także dostępnych i przystępnych cenowo pojazdów elektrycznych (na baterie, wodór itp.). Ma to na celu ograniczenie problemów zdrowotnych wynikających z zanieczyszczenia przez transport oraz wywołanie pozytywnych skutków zdrowotnych i społecznych dzięki rozwojowi aktywności fizycznej i zmniejszeniu nierówności w dostępie do towarów i usług.
25. Przypomina o znaczeniu planu przemysłowego Zielonego Ładu i aktu w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie dla promowania inwestycji w zieloną technologię, a także o znaczeniu Planu działania UE dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym. Ten ostatni wprowadza reformy regulacyjne w ramach strategii przemysłowej na rzecz czystej gospodarki o obiegu zamkniętym - mowa tu np. o rozporządzeniu w sprawie trwałych zanieczyszczeń, którego celem jest usunięcie zanieczyszczeń organicznych i chemikaliów ulegających trwałej i groźnej dla zdrowia ludzi bioakumulacji.
26. Wyraża żywe zainteresowanie działaniami na rzecz redukcji emisji pochodzących z transportu poprzez wdrożenie rozwiązań w ramach zrównoważonej i inteligentnej mobilności, do których należą wybór paliw alternatywnych; propagowanie transportu kolejowego i publicznego; aktywna mobilność; środki mające na celu przeniesienie transportu towarowego, w szczególności międzyregionalnego, z dróg na tory, czy też przegląd rozporządzenia w sprawie transeuropejskiej sieci transportowej.
27. Podkreśla wagę popularyzacji zrównoważonych praktyk rolniczych w ramach strategii "Od pola do stołu". Sprzyja ona rolnictwu ekologicznemu, które jest mniej zależne od syntetycznych pestycydów i nawozów. Dzięki temu żywność będzie zdrowsza i będzie zawierać mniej odpadów chemicznych, a więcej składników odżywczych.
28. Dostrzega znaczenie działań na rzecz zachowania i ochrony ekosystemów i różnorodności biologicznej w ramach strategii na rzecz bioróżnorodności 2030, a także na rzecz ochrony i odbudowy europejskich ekosystemów w ramach nowej strategii leśnej UE, w której przewiduje się cel polegający na zasadzeniu co najmniej 3 mld drzew do 2030 r. W związku z tym we wniosku dotyczącym rozporządzenia w sprawie odbudowy zasobów przyrodniczych dąży się do zapewnienia zdrowych lasów i terenów podmokłych oraz do ponownego podtapiania bagien, które pomagają w redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz innych zagrożeń dla zdrowia ludzi.
29. Podkreśla wagę środków wynikających z planu działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń, którego celem jest stworzenie nietoksycznego środowiska, w którym poziomy zanieczyszczenia powietrza, wody i gleby nie są już szkodliwe dla zdrowia i ekosystemów naturalnych. Dostrzega także znaczenie środków przewidzianych w strategii w zakresie chemikaliów na rzecz zrównoważoności, która zmierza do ochrony zdrowia i środowiska przed szkodliwymi chemikaliami.
30. Wskazuje, jak ważne jest badanie związanych ze zmianą klimatu modyfikacji okresów kwitnienia roślin i sporulacji grzybów wiatropylnych poprzez analizę i charakterystykę pyłków i zarodników zawieszonych, aby przewidzieć wystąpienie epizodów alergicznych wśród wrażliwych grup ludności i zabezpieczyć się przed nimi.
31. Przypomina o znaczeniu przeglądu dyrektywy w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych, w którym obrano sobie za ambitny cel usunięcie składników odżywczych ze ścieków i ochronę przed mikrodrobinami plastiku i mikrozanieczyszczeniami, a także dyrektywy w sprawie jakości powietrza, która zmierza do ustanowienia bardziej rygorystycznych wartości dopuszczalnych i docelowych odnośnie do różnych zanieczyszczeń. Wzywa do pełnego i wiążącego dostosowania dyrektywy w sprawie jakości powietrza do przyjętych w 2021 r. wytycznych WHO na okres do 2035 r., aby chronić zdrowie obywateli i przyczynić się do osiągnięcia celu zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń.
32. Podkreśla wagę wniosków dotyczących rozporządzeń w sprawie produkcji i wprowadzania do obrotu roślinnego materiału rozmnożeniowego oraz leśnego materiału rozmnożeniowego, które zagwarantują większą odporność odmian na agrofagi i susze, a także umożliwią bardziej zrównoważoną produkcję rolno-spożywczą i ochronę różnorodności genetycznej upraw.
33. Popiera dostosowanie gospodarki leśnej do zmiany klimatu dzięki zarządzaniu większą liczbą lasów za pomocą rygorystycznych środków ochrony, przyjęciu bardziej rygorystycznych kryteriów zrównoważonego rozwoju odnośnie do produkcji i leśnego materiału rozmnożeniowego, a także dzięki przyjęciu środków mających na celu ochronę zagrożonych genetycznych zasobów leśnych. Należy wziąć pod uwagę różną specyfikę i warunki produkcji leśnej w państwach członkowskich. Uznaje znaczenie krajowych planów awaryjnych dla oceny ryzyka niedoboru materiału leśnego i jego możliwego wpływu na zdrowie ludzi, zwierząt i roślin bądź na środowisko. Ma to zapewnić wystarczającą ilość materiału leśnego do ponownego zalesienia obszarów, które ucierpiały z powodu ekstremalnych zdarzeń pogodowych i klęsk żywiołowych.
34. Przypomina, że poprawa stanu zdrowia gleby ma zasadnicze znaczenie dla zapobiegania katastrofom klimatycznym i zarządzania nimi, ponieważ zdrowe gleby umożliwiają składowanie dwutlenku węgla i zapewniają dobrze funkcjonujące ekosystemy lądowe, które są bardziej odporne na susze, powodzie, fale upałów i inne ekstremalne zdarzenia meteorologiczne. Dlatego też niezbędne jest poczynienie postępów na drodze do ochrony i zrównoważonego użytkowania gruntów zgodnie z pakietem dotyczącym zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych oraz Strategią UE na rzecz ochrony gleb 2030.
35. Podkreśla pilną potrzebę prowadzenia bieżących badań nad wpływem zmiany klimatu na zdrowie. Pochwala przekształcenie zrównoważonego rozwoju w przekrojowy filar wszystkich strategii politycznych UE i przypomina, że badania naukowe i innowacje umożliwią sprostanie wyzwaniom środowiskowym za pomocą rozwiązań technologicznych i naukowych. Dlatego też zwraca uwagę na program "Horyzont Europa", a w szczególności na klaster 1 dotyczący zdrowia, oraz na znaczenie ogólnego programu działań w zakresie środowiska (8. programu do 2030 r. - 8. EAP), który wzmacnia powiązania między polityką w dziedzinie środowiska, klimatu i zdrowia, dostosowując cele klimatyczne do ochrony zdrowia i dobrostanu ludzi.
36. Uważa, że we wszystkich wymienionych obszarach polityki i regulacjach ważne jest, aby zarówno ramy prawne, jak i działania były efektywne i skuteczne oraz zgodne z zasadą proporcjonalności i pomocniczości. Muszą one również uwzględniać uwarunkowania lokalne i regionalne w ramach szerszego podejścia do zrównoważonego rozwoju. Odsyła w związku z tym do swych licznych bardziej szczegółowych opinii na tematy takie jak: oczyszczanie wody, gospodarka leśna, użytkowanie gruntów, zdrowie gleby, efektywność energetyczna, mobilność itp.
37. Podkreśla potrzebę dalszego badania zagrożeń dla zdrowia związanych ze zmianą klimatu. W tym celu zwraca uwagę na zainicjowaną w lutym 2021 r. strategię UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu i na rolę platformy przystosowania się do zmiany klimatu (Climate-ADAPT), która jest specjalistycznym narzędziem informowania o skutkach zmiany klimatu, monitorowania tych skutków, ich analizowania oraz zapobiegania im. Odnotowuje także, że w ramach tej platformy powstało Europejskie Obserwatorium ds. Klimatu i Zdrowia, które jest pomocne zarówno dla obywateli, jak i dla prawodawców w dziedzinie klimatu.
38. Zaznacza, że przegląd systemu pomocy państwa wnosi wkład w realizację tych celów dzięki szczegółowym wytycznym i niedawnej reformie ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych.
Rola władz lokalnych i regionalnych w urzeczywistnianiu Europejskiego Zielonego Ładu
39. Dostrzega zasadniczą rolę władz lokalnych i regionalnych we wdrażaniu i opracowywaniu strategii politycznych i środków wynikających z Europejskiego Zielonego Ładu, a tym samym w łagodzeniu wpływu zmiany klimatu, zanieczyszczenia i degradacji środowiska na zdrowie ludzi. Przypomina zatem o kampanii Komitetu Regionów "Zielony Ład w terenie", która przybliżyła Zielony Ład obywatelom i przyznała władzom lokalnym i regionalnym centralne miejsce w strategii na rzecz przyspieszenia transformacji ekologicznej i energetycznej.
40. Uznaje związek między zmianą klimatu a związanymi ze zdrowiem czynnikami społecznymi i środowiskowymi oraz pogorszeniem zdrowia fizycznego, społecznego i psychicznego ludzi, co grozi pogłębieniem nierówności i niepokojów społecznych. Te wyzwania trzeba przekuć w szanse dla władz lokalnych i regionalnych w drodze sprawiedliwej transformacji z zastosowaniem podejścia uwzględniającego problematykę płci w taki sposób, by uniknąć nierówności powstających wskutek większego negatywnego oddziaływania na niektóre regiony lub grupy społecznoekonomiczne, nie pozostawiając na uboczu żadnego obywatela ani regionu.
41. Popiera zalecenia z badania "Healthier environment for healthier lives: impacts of the European Green Deal on human health" 1 skierowane do podmiotów politycznych na różnych szczeblach samorządów, gdyż w dziedzinach złożonej polityki, takich jak działania na rzecz klimatu i zdrowia, jasne określenie i podział zadań są niezbędne do zagwarantowania jak największej skuteczności.
42. Zaznacza, że ze względu na zakres swoich kompetencji władze lokalne i regionalne - jako organy administracji najlepiej znające wyzwania i potrzeby obywateli - zajmują pozycję strategiczną odpowiednią do tego, by dostosować i osadzić w kontekście politykę ochrony środowiska na szczeblu terytorialnym. Tym samym mogą zagwarantować zdrowie mieszkańców i się o nie zatroszczyć, przyjmując lokalne i regionalne plany łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej. Te plany przyczynią się do realizacji zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu w zakresie zarządzania źródłami zanieczyszczeń w miastach - takimi jak transport miejski - czy też do tworzenia zielonych i niebieskich przestrzeni chroniących siedliska przyrodnicze, zwłaszcza w krajobrazach miejskich.
43. Uważa, że przyjęcie strategii politycznych i przepisów sprzyjających zrównoważonej mobilności (wspieranie systemów wydajnego i bezpiecznego transportu publicznego, przeniesienie zwłaszcza międzyregionalnego transportu towarowego z dróg na tory lub promowanie przemieszczania się rowerem i pieszo, które przyczynią się do zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza i zwiększenia aktywności fizycznej) będzie służyć przekształceniu lokalnej i regionalnej tkanki produkcyjnej w nowoczesną, zasobooszczędną i konkurencyjną gospodarkę, promowaniu dobrego zdrowia i zapobieganiu chorobom, co ograniczy koszty opieki zdrowotnej.
44. Sądzi, że nawet jeśli władze lokalne i regionalne są odpowiedzialne za przedsięwzięcie znacznej części środków niezbędnych do ochrony środowiska i zdrowia, to istnieje wiele przeszkód w skutecznej realizacji tej polityki: brak finansowania, brak dokładnych i aktualnych informacji potrzebnych do podejmowania decyzji i do oceny procesów, a także konieczność zwiększenia zdolności instytucjonalnych i technicznych.
45. Jest zdania, że - ze względu na kluczową rolę organów administracji lokalnej i regionalnej w realizacji polityki UE - niezbędne jest ogólnie utrzymanie i wzmocnienie ich sprawności, kompetencji i finansowania oraz zapewnienie im większego wsparcia i zdolności do lepszego reagowania na związane ze zmianą klimatu zagrożenia dla społeczeństwa i środowiska. Należy przy tym zachęcać je do uproszczenia procedur administracyjnych koniecznych do wdrożenia tych środków.
46. Sądzi, że zasadnicze znaczenie ma zapewnienie władzom regionalnym i lokalnym silnego wsparcia i pomocy technicznej, przy jednoczesnym dążeniu do osiągnięcia spójności między projektami finansowanymi przez UE a polityką lokalną i regionalną, aby zmaksymalizować ich oddziaływanie. Realizacja działań i strategii politycznych w dziedzinie środowiska wymaga znacznych inwestycji w zrównoważoną infrastrukturę, czyste technologie i programy podnoszenia świadomości. Władze lokalne i regionalne często borykają się z ograniczeniami budżetu i są zależne od finansowania zewnętrznego. Zasadnicze znaczenie ma zapewnienie im sprawiedliwego dostępu do środków finansowych, tak aby mogły w pełni uczestniczyć w przechodzeniu na ekologiczny model.
47. Podkreśla, że w tym celu kluczowe jest wykorzystanie instrumentów finansowych europejskiej polityki spójności, które powinny móc przyczyniać się do realizacji działań przewidzianych w Zielonym Ładzie przez samorządy lokalne i regionalne. Przypomina w związku z tym, że należy podnieść poziom ambicji w ramach celów Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) nakierowanych na klimat i środowisko oraz że Europejski Fundusz Społeczny+ powinien odgrywać zasadniczą rolę w sprawiedliwej transformacji wynikającej z wdrożenia Zielonego Ładu.
48. Zaznacza, że problemy zdrowotne związane ze zmianą klimatu wymagają, by różne szczeble administracji (europejski, krajowy, regionalny i lokalny) oraz różne zainteresowane sektory ściśle ze sobą współpracowały przy podejmowaniu działań przewidzianych w Zielonym Ładzie, zwłaszcza w dziedzinie zdrowia, środowiska, planowania przestrzennego miast, energii i transportu. To pożądane podejście łączące kwestie zdrowia i jakości środowiska, które wpisuje się w "Jedno zdrowie", nie jest możliwe bez kontaktu z instytucjami zdrowia publicznego, organizacjami społeczeństwa obywatelskiego i innymi zainteresowanymi stronami.
50. Podkreśla znaczenie władz lokalnych i regionalnych w rozpowszechnianiu informacji publicznej i podnoszeniu świadomości wśród społeczności w UE. W związku z tym uważa, że istotne jest pogłębienie współpracy między władzami lokalnymi i regionalnymi poprzez utworzenie platform wymiany wiedzy i informacji, aby umożliwić ich współpracę z instytucjami akademickimi i naukowymi, gwarantując w ten sposób solidną bazę wiedzy, która umożliwi optymalizację procesu decyzyjnego i monitorowanie postępów na drodze do realizacji celów zdrowotnych i środowiskowych.
51. Wskazuje, że przykładem dobrej praktyki jest platforma zainteresowanych stron na rzecz eliminacji zanieczyszczeń, którą powołała Komisja we współpracy z Komitetem Regionów. Jej celem jest skupienie w jednym miejscu zainteresowanych stron i ekspertów reprezentujących różne obszary polityki, takie jak zdrowie, rolnictwo, badania naukowe i innowacje, transport, transformacja cyfrowa i środowisko, co pozwoli na maksymalizację synergii w zakresie dekarbonizacji i odbudowy po pandemii COVID-19.
52. Uważa, że bliskość władz lokalnych i regionalnych do obywateli europejskich predestynuje je do zwiększenia udziału obywateli we wszystkich tych inicjatywach, gwarantując szeroką akceptację i zaangażowanie z ich strony. Uważa w związku z tym, że podnoszenie świadomości ekologicznej poprzez kampanie edukacyjne i programy uświadamiające powinno być głównym zadaniem władz, zwłaszcza lokalnych i regionalnych.
Bruksela, dnia 31 stycznia 2024 r.