Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego "Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w...

1.

Wnioski i zalecenia

1.1.

Podmioty finansowe przyczyniają się do przestawienia się gospodarki europejskiej na bardziej ekologiczny i odporny system o bardziej zamkniętym obiegu dzięki uwzględnieniu czynników ESG 1 :

1.2.

Cele zrównoważonego rozwoju 2 i porozumienie klimatyczne z Paryża są podstawowymi elementami filarów wspólnego rozwoju zrównoważonego, a plan działania Komisji Europejskiej na rzecz zrównoważonych finansów 3 przyczyni się do wzmocnienia tej nowej struktury.

1.3.

Punktem wyjścia jest stopniowe określenie na podstawie ścisłych dowodów naukowych, które działania są zrównoważone, przy użyciu przez cały cykl życia projektu metodologii oceny kosztów i korzyści, która służy do oceny skutków zewnętrznych w dziedzinie środowiskowej, społecznej i gospodarczej.

1.4.

Począwszy od aspektu E (kryteriów ESG), konieczne jest respektowanie zabezpieczeń socjalnych 4 uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym 5 , a także Europejskiego filaru praw socjalnych 6 . Zdaniem EKES-u zabezpieczenia powinny objąć również aspekt G i nie należy zapominać o dobrym zarządzaniu w kwestiach podatkowych (korporacyjnym i instytucjonalnym).

1.5.

EKES wyraża uznanie dla kształtu planu działania. Niniejsza opinia koncentruje się na działaniach związanych z przekierowaniem przepływu kapitału na zrównoważone inwestycje, w związku z czym wpływa znacząco na obowiązki powiernicze podmiotów rynków kapitałowych, których najsłabsze ogniwo - inwestor detaliczny - może dostosować świadome decyzje inwestycyjne w zależności od swych preferencji w zakresie zrównoważonego rozwoju. Zarówno nowe proponowane rozporządzenie, jak i przegląd dyrektywy nadają opracowywaniu planu działania rzetelność, spójność i skuteczność.

1.6.

Wiele osób wspomina o odpowiednim momencie, by uczynić z konieczności cnotę: wzmocnienie Europy wartości poprzez wzięcie zrównoważonego rozwoju w swoje ręce. W związku z tym EKES opowiada się stanowczo za opracowaniem ogólnoeuropejskich zrównoważonych produktów finansowych w oparciu o przekonanie, że przyczynią się do stworzenia bardziej zintegrowanej i lepszej Europy.

1.7.

EKES popiera propozycję Komisji w sprawie utworzenia platformy ds. zrównoważonych finansów składającej się z ekspertów reprezentujących zarówno sektor publiczny, jak i prywatny. EKES powinien również do niej należeć.

1.8.

Komitet podkreśla również potrzebę zapewnienia uczestnictwa społeczeństwa obywatelskiego i partnerów społecznych w całym procesie.

2.

Wprowadzenie

2.1.

Ramy ogólne: plan działania służący finansowaniu zrównoważonego rozwoju

2.1.1.

Na długiej drodze do dokończenia prac nad unią finansową przegląd śródokresowy unii rynków kapitałowych koncentrował się na wykorzystaniu oszczędności zgromadzonych w Europie za pomocą promowania zrównoważonych inwestycji prywatnych. W planie działania dotyczącym finansowania trwałego wzrostu gospodarczego opublikowanym przez Komisję w dniu 8 marca 2018 r. ustanowiono inteligentną i dokładną mapę drogową w celu spełnienia tego zobowiązania.

2.1.2.

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny z dużym zadowoleniem przyjął tę inicjatywę, której dziesięć działań stanowi spójną i dobrze powiązaną sekwencję do przyjęcia przed końcem 2019 r.

2.1.3.

Propozycja zmiany ram regulacyjnych będącą przedmiotem niniejszej opinii jest powiązana z funkcją powierniczą podmiotów finansowych.

2.1.4.

Odnosi się to szczególnie do działania 7 planu działania, w którym uwzględnienie zrównoważonego rozwoju w portfelach inwestycyjnych i prawidłowego informowania w tym zakresie odpowiada działaniu 4 dotyczącemu doradztwa wobec inwestora detalicznego. Dotyczy to również częściowo działania 9, gdyż jest warunkiem sine qua non publikowania przez przedsiębiorstwa wysokiej jakości, ujednoliconych pozafinansowych informacji korporacyjnych.

2.1.5.

Jednocześnie w ramach pierwszej spójnej serii środków planu działania EKES wypowiada się o klasyfikacji (działanie 1) i punktach odniesienia dotyczących zrównoważonego rozwoju (działanie 5) 7 .

2.2.

Obowiązki inwestorów instytucjonalnych i podmiotów zarządzających aktywami w odniesieniu do zrównoważonego rozwoju

2.2.1.

Proponuje się rozporządzenie w sprawie uwzględnienia aspektów zrównoważonego rozwoju w procesie decyzyjnym i ujawniania informacji dotyczących zrównoważonych inwestycji i ryzyka dla zrównoważonego rozwoju, któremu to rozporządzeniu towarzyszą zmiana dyrektywy (UE) 2016/2341 w sprawie działalności instytucji pracowniczych programów emerytalnych oraz nadzoru nad takimi instytucjami (IORP), a także akty delegowane Komisji Europejskiej w celu spójnego dostosowania dyrektywy MiFID II i dyrektywy w sprawie dystrybucji ubezpieczeń, z udziałem organów nadzoru.

2.2.2.

Konieczne jest zadbanie o to, by podmioty zarządzające aktywami, inwestorzy instytucjonalni, dystrybutorzy ubezpieczeń i konsultanci inwestycyjni uwzględniali w swych decyzjach inwestycyjnych (działanie 7) i procesie doradztwa (działanie 4) czynniki z zakresu ochrony środowiska, polityki społecznej i ładu korporacyjnego w ramach swego obowiązku działania w najlepszym interesie inwestorów lub beneficjentów.

2.2.3.

Podmioty zarządzające aktywami i inwestorzy instytucjonalni powinni ujawniać, w jaki sposób ich inwestycje są zgodne z celami zrównoważonego rozwoju, i składać okresowo sprawozdania na temat wyników niefinansowych inwestycji za pomocą wskaźników oddziaływania ad hoc. Oznacza to większą przejrzystość wobec inwestorów detalicznych, którzy mogą podejmować odpowiednio świadome decyzje w oparciu o porównywalne produkty wolne od nieuczciwego zielonego PR i pseudospołecznego marketingu.

2.2.4.

Proponowane rozporządzenie będzie się stosować do podmiotów zarządzających aktywami 8 , inwestorów instytucjonalnych (zakładów ubezpieczeń uregulowanych przez Wypłacalność II i pracowniczych funduszy emerytalnych uregulowanych przez IORP II), dystrybutorów ubezpieczeń uregulowanych przez dyrektywę w sprawie dystrybucji ubezpieczeń, konsultantów inwestycyjnych i podmiotów zarządzających portfelem uregulowanych w dyrektywie MiFID II.

2.2.5.

Proponowane przepisy dotyczą wszystkich oferowanych produktów finansowych i usług (zarządzania portfelem i doradztwa w tym zakresie) świadczonych przez wspomniane wcześniej podmioty, niezależnie od tego, czy realizują bądź nie cele inwestowania w zrównoważony rozwój.

2.2.6.

Wskaźnik niskoemisyjności UE bądź wskaźnik pozytywnego oddziaływania na emisje dwutlenku węgla byłby punktem odniesienia wyłącznie dla tych produktów/usług, które zgodne są z celem niskich emisji dwutlenku węgla, podobnie do innych wskaźników stosowanych w odniesieniu do produktów/usług zgodnych z celami dotyczącymi wpływu na środowisko lub społeczeństwo.

2.2.7.

W ten sposób inwestorzy uwzględnią zabezpieczenie przed ryzykiem dla zrównoważonego rozwoju na etapie oceny wyników inwestycji długoterminowych i spełnią tzw. obowiązki powiernicze w najlepszym interesie inwestorów detalicznych/beneficjentów.

2.2.8.

Jednocześnie sektor finansowy będzie pełnić zasadniczą funkcję polegającą na dostosowaniu ryzyka zmiany klimatu, wyzwań z zakresu ochrony środowiska, polityki społecznej i ładu korporacyjnego, poprzez stopniowe przekierowanie przepływu kapitału prywatnego na zrównoważone inwestycje w drodze wybierania odpowiednich działań, projektów i przedsiębiorstw.

2.2.9.

UE natomiast wzmocni fundusze publiczne, by przyciągnąć więcej inwestycji prywatnych. Zwłaszcza w ramach poszerzonego i umocnionego Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS 2.0), który obowiązuje od 31 grudnia 2017 r., proponuje się dążenie do inwestycji przyjaznych dla klimatu w wysokości 40 %. Wskaźnik ten będzie rósł w wieloletnich ramach finansowych (WRF) na lata 2021-2027.

3.

Uwagi ogólne

3.1.

W procesie przestawienia się na bardziej zrównoważoną gospodarkę w większym stopniu sprzyjającą włączeniu społecznemu wyważone podejście do ryzyka z zakresu ochrony środowiska, polityki społecznej i ładu korporacyjnego, a także odpowiednie dostosowanie podmiotów systemu finansowego przyczynią się do systemowej stabilności finansowej.

3.2.

W ramach planu działania Komisji Europejskiej EKES zajął ogólnie stanowisko 9 w sprawie obowiązków powierniczych inwestorów instytucjonalnych i podmiotów zarządzających aktywami w dziedzinie zrównoważonego rozwoju.

3.3.

Bardziej konkretnie rzecz ujmując, EKES opowiada się za zastosowaniem do produktów finansowych związanych z emeryturami nowej klasyfikacji i punktów odniesienia, które będzie można powiązać z inwestycjami długoterminowymi EFIS 2.0 oraz przyszłym funduszem InvestEU przewidzianym w WRF na lata 2021-2027.

3.4.

Przyszłe ogólnoeuropejskie indywidualne produkty emerytalne (OIPE) będą mogły stać się wzorcowym produktem zrównoważonym, wziąwszy pod uwagę dużą wartość ustanowienia długoterminowego przepływu środków finansowych, który umożliwia równoczesne sprostanie różnym wyzwaniom społeczeństwa europejskiego, czyli w skrócie, zagwarantowanie przyszłego dobrostanu poszczególnych osób i finansowania solidnej i zrównoważonej infrastruktury. Zdaniem EKES-u byłby to domyślny wariant inwestycyjny, który powinien umożliwić oszczędzającym w ramach OIPE odzyskanie zainwestowanego kapitału, również za pomocą dodatkowego wsparcia instytucjonalnego ze strony Unii Europejskiej 10 .

3.5.

Oprócz dążenia do oszczędności wewnętrznych trzeba przyciągnąć do Europy więcej inwestycji. Wiele badań nie tylko pokazuje stymulujący efekt zrównoważonych inwestycji, lecz również podkreśla, że inwestorzy poszukują dostępu do większych rynków kapitałowych, gdyż na nich zazwyczaj uzyskują większy zwrot z inwestycji.

3.6.

Integracja rynku kapitałowego powinna również przewidywać reformy i zachęty wspierające indywidualne i zbiorowe ogólnoeuropejskie, zrównoważone plany emerytalne, z założeniem, że jednocześnie zapewniać będzie solidny publiczny system emerytur, z poszerzeniem obecnej bazy osób ubezpieczonych w systemach zabezpieczenia społecznego. Należy zachęcać publiczne systemy emerytalne do dokonywania zrównoważonych inwestycji ze swych funduszy rezerwowych, tam, gdzie one istnieją.

3.7.

EKES podkreślił, że w ramach swych zasadniczych zobowiązań prawnych podmioty pośrednictwa finansowego powinny aktywnie współpracować z klientami, aby dostarczać im jasnych informacji o potencjalnym ryzyku finansowym i korzyściach wynikających z uwzględnienia czynników z zakresu ochrony środowiska, polityki społecznej i ładu korporacyjnego. W przypadku inwestora indywidualnego należy sprawdzić, czy dokładnie zrozumiał on całość przekazanych informacji.

3.8.

Dlatego też EKES popiera również dostosowanie dyrektywy MiFID i dyrektywy w sprawie dystrybucji ubezpieczeń i jest zdania, że Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) powinien następnie włączyć postanowienia dotyczące preferencji w zakresie zrównoważonego rozwoju do wytycznych dotyczących oceny adekwatności. W szczególności i bez uszczerbku dla celów tych dyrektyw, aby zapewnić ochronę inwestorów, konieczne jest zbadanie, czy i w jaki sposób można włączyć preferencje inwestorów w zakresie zrównoważonego rozwoju do tego prawodawstwa, tak aby doradcy finansowi mogli wydawać właściwe zalecenia dotyczące produktów finansowych, które w jak największym stopniu uwzględniają preferencje klientów i są dla nich najbardziej odpowiednie.

3.9.

Podsumowując, EKES odnosi się pozytywnie do spójnego i równoczesnego przeglądu Europejskiego Systemu Nadzoru Finansowego w celu włączenia ryzyka znaczącego pod względem finansowym 11 do zadań nadzoru mikroostrożnościowego i uważa, że należy starannie rozważyć obecne wymogi kapitałowe i płynnościowe stosownie do tych nowych czynników.

3.10.

Wreszcie, EKES ponownie wyraża głębokie ubolewanie, iż nawet najbardziej zaawansowanym krajom nie udało się pokonać różnic w traktowaniu kobiet i mężczyzn. W tym względzie zrównoważone finanse oferują skuteczne rozwiązania: inwestycje pod kątem płci (gender-lens investing) 12 mogą obejmować finansowanie przedsiębiorstw będących własnością kobiet, przedsiębiorstw o długiej tradycji zatrudniania kobiet czy też przedsiębiorstw, które poprawiają życie kobiet i dziewcząt za pomocą swych produktów i usług.

3.11.

Ponadto według The Boston Consulting Group zarówno milenialsi, jak i kobiety starają się coraz bardziej dostosować swoje cele finansowe i inwestycyjne do swych wartości, nie zmniejszając jednak swych oczekiwań co do zwrotu. Innymi słowy, poza zwrotem finansowym poszukują dodatkowej wartości.

4.

Uwagi szczegółowe

4.1.

EKES uważa za stosowne, iż podstawą prawną rozporządzenia jest art. 114 TFUE, gdyż chodzi o utrzymanie równych szans między różnymi podmiotami finansowymi przy jednoczesnym zagwarantowaniu wysokiego poziomu ochrony konsumentów (inwestorzy detaliczni).

4.2.

Wniosek dotyczący rozporządzenia

4.2.1.

EKES popiera fakt, że za pomocą rozporządzenia dokonuje się harmonizacji przepisów, których muszą przestrzegać inwestorzy instytucjonalni i podmioty zarządzające aktywami w procesie inwestycji, uwzględniając czynniki zrównoważonego rozwoju i ryzyko w tym zakresie, a także wymogi dotyczące przejrzystości, które umożliwią obiektywne porównanie zrównoważonych produktów finansowych. Podkreśla również istotną rolę, jaką organy nadzoru będą odgrywać w nadzorowaniu wyznaczania norm technicznych w procesie opracowywania i ujawniania informacji, w związku z czym powinny móc korzystać ze specjalistycznego doradztwa technicznego.

4.2.2.

EKES z zadowoleniem przyjmuje wyczerpujące definicje zawarte w art. 2 i pozytywnie ocenia to, że obejmują one jednocześnie aspekty środowiskowe, społeczne i związane z ładem korporacyjnym, co przyczynia się do opracowania nowej klasyfikacji. Takie podejście widoczne jest w odniesieniu do lit. o): zrównoważone inwestycje powinny nie tylko opierać się na celach środowiskowych wspomnianych w ppkt (i), który odnosi się do art. 2 wniosku dotyczącego rozporządzenia określającego nową klasyfikację 13 , lecz również być zgodne z ppkt (ii) i (iii), które odnoszą się do wymiaru społecznego i zarządzania. Celem tych przepisów jest ułatwienie wywiązania się z obowiązku informowania tym podmiotom rynkowym, które już uwzględniają w swych portfelach inwestycyjnych czynniki z zakresu polityki społecznej i ładu korporacyjnego. EKES uważa, że powinny one być ściśle sformułowane, by stanowić zabezpieczenie zielonej taksonomii.

4.2.3.

EKES popiera to, by wszystkie podmioty publikowały na stronie internetowej kryteria uwzględnienia znaczących pod względem finansowym czynników zrównoważonego rozwoju 14 , obok ryzyka finansowego związanego z katalogiem ich produktów. Niemniej będzie to przydatne wyłącznie pod warunkiem że informacje będą jak najbardziej ustandaryzowane i równocześnie aktualizowane przez wszystkie podmioty łańcucha inwestycyjnego.

4.2.4.

Informacje przekazywane przed zawarciem umowy są niezwykle istotne i powinny być jasne, istotne, obiektywne i porównywalne. Ważne jest, by ujednolicić konkretne informacje dotyczące każdej rodziny produktów i jasno informować o wskaźnikach oddziaływania lub punktach odniesienia, w tym o metodologii obliczeń.

4.2.5.

Wreszcie EKES popiera przepisy dotyczące informowania inwestorów detalicznych o wpływie ich inwestycji. Jednocześnie zwraca się do Europejskiego Urzędu Nadzoru właściwego dla każdego przypadku, by ściśle monitorował przestrzeganie wymogów dotyczących regularności, aktualizacji i dostarczania obiektywnych informacji, zapewniając spójność ze strategiami marketingowymi związanymi z każdym produktem.

4.3.

Wniosek dotyczący zmiany dyrektywy (UE) 2016/2341

4.3.1.

EKES opowiada się za tym, by wszystkie akty delegowane mające na celu uwzględnienie czynników z zakresu ochrony środowiska, polityki społecznej i ładu korporacyjnego w dyrektywach wpływających na inwestorów instytucjonalnych i podmioty zarządzające aktywami wynikały z zasady ostrożnego inwestora i tym samym oferowały wiarygodne i pewne ramy polityki inwestycyjnej, które równoważyłyby warunki konkurencji między podmiotami i zapewniały wysoki poziom ochrony konsumenta.

4.3.2.

Dlatego też popiera przegląd tej dyrektywy, by tym samym dostosować ją do innych dyrektyw i funduszy, na które wpływa omawiane rozporządzenie.

4.4.

Akty delegowane (MiFID II i dyrektywa w sprawie dystrybucji ubezpieczeń)

4.4.1.

Dotyczą działania 4 zapisanego w planie działania i mają na celu dostosowanie do działania 7 w ramach łańcuchowego procesu zapewnienia spójności regulacyjnej. EKES popiera poprawki przewidziane w odniesieniu do wcześniejszych aktów delegowanych, by zagwarantować zadanie inwestorowi detalicznemu odpowiednich pytań odnośnie do preferencji dotyczących zrównoważonego rozwoju, które muszą być jasno uwzględnione w zaleceniach doradców finansowych.

4.5.

EKES popiera pierwsze kroki podejmowane przez Komisję odnośnie do mapy drogowej związanej z planem działania w celu finansowania zrównoważonego rozwoju i przedstawia następujące uwagi:

4.5.1.

Niezbędne jest korzystanie z doświadczeń i dowodów empirycznych, których dostarczają podmioty finansowe zajmujące się już bankowością dotyczącą wartości pozafinansowych, w związku z czym Komisja powinna dopilnować, by wkład praktyk rynkowych był uporządkowany i systematyczny, gdyż mają one kluczowe znaczenie dla prawidłowego kształtu nowej klasyfikacji.

4.5.2.

W ramach nowego procesu lepszego stanowienia prawa konieczne będzie zatem zapewnienie ściślejszych kontaktów między Komisją Europejską a głównymi zainteresowanymi stronami: spotkań osobistych lub wirtualnych, specjalistycznych warsztatów, nowych narzędzi itd. Wszystko to należy zapewnić, nie naruszając zadań powierzonych grupie technicznej ekspertów ds. zrównoważonych finansów i innym grupom ad hoc na mocy aktów delegowanych Komisji, a także obecnego przebiegu konsultacji, których zasięg jest wciąż niewielki.

4.5.3.

W ramach wysiłków zmierzających do dokończenia budowy unii rynków kapitałowych krytyczne znaczenie ma dążenie do powiązania środków publicznych i prywatnych poprzez stworzenie różnych dróg przekierowania przepływu kapitału i połączenie różnych źródeł w celu zrównoważonego współinwestowania (fundacje, stowarzyszenia, darczyńcy, crowdfunding udziałowy itp.) w oparciu o zasadę niedyskryminacji, wyeliminowanie barier transgranicznych i przeszkód administracyjnych zgodnie z przepisami państw członkowskich oraz harmonizację opodatkowania.

4.5.4.

Zdaniem EKES-u koszty włączenia zrównoważonego rozwoju do portfelów zarządzania aktywami są możliwe do pokrycia nawet dla mniejszych podmiotów, które mogą z łatwością sobie je zrekompensować, generując większe obroty dzięki swojemu prestiżowi.

4.5.5.

Działanie 9 planu działania dotyczące pełniejszego ujawniania informacji na temat rozwoju zrównoważonego powinno być środkiem ułatwiającym MŚP publikowanie wysokiej jakości informacji na temat tego aspektu i zwiększyć tym samym pozyskiwanie zrównoważonego finansowania.

4.5.6.

Największe obawy budzą środki na rzecz zgodności, które są na ogół bardzo technokratyczne i uciążliwe dla podmiotów dysponujących mniejszymi środkami. Organy nadzoru (szczególnie ESMA i EIOPA) powinny wymagać jedynie istotnych informacji i tym samym ułatwić wywiązanie się z zadania przekazywania danych i uzasadniania.

4.5.7.

Komitet popiera 12-miesięczny termin na wdrożenie ram prawnych, ponieważ w przypadku detalicznych produktów zbiorowego inwestowania i ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych (PRIIP) 15 wdrożenie zajęło tylko sześć miesięcy.

4.5.8.

Wreszcie EKES zastanawia się, czy w świetle doświadczeń wynikających z inicjatywy na rzecz lepszego stanowienia prawa 60 miesięcy jako ostateczny termin dokonania przeglądu wdrażania omawianego rozporządzenia nie jest zbyt długi.

Wniosek o konsultację	Rada Unii Europejskiej, 6.7.2018
	Parlament Europejski, 5.7.2018
Podstawa prawna	Art. 114 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
Sekcja odpowiedzialna	Sekcja ds. Unii Gospodarczej i Walutowej oraz Spójności Gospodarczej i Społecznej
Data przyjęcia przez sekcję	3.10.2018
Data przyjęcia na sesji plenarnej	17.10.2018
Sesja plenarna nr	538
Wynik głosowania	174/7/4
(za/przeciw/wstrzymało się)

Dz.U.UE.C.2019.62.97

Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego "Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ujawniania informacji dotyczących zrównoważonych inwestycji i ryzyka dla zrównoważonego rozwoju oraz w sprawie zmiany dyrektywy (UE) 2016/2341"

	Luca JAHIER
	Przewodniczący
	Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego