Konkluzje Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie w sprawie społecznego wymiaru zrównoważonej Europy dla młodzieży
Dz.U.UE.C.2023.185.21
Akt nienormatywnyKonkluzje Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie w sprawie społecznego wymiaru zrównoważonej Europy dla młodzieży
(2023/C 185/06)
PRZYPOMINAJĄC:
1. O tym, że określone w załączniku do strategii Unii Europejskiej na rzecz młodzieży europejskie cele młodzieżowe #3 i #10 - "Włączające społeczeństwa" i "Zrównoważona zielona Europa" - mają służyć "umożliwianiu i zapewnieniu włączenia społecznego wszystkich młodych ludzi" oraz "zbudowaniu społeczeństwa, w którym wszystkie młode osoby aktywnie działają na rzecz środowiska, są wyedukowane w tej dziedzinie i zdolne dokonywać zmian w swoim codziennym życiu" 1 .
2. O tym, że młodzi ludzie są znaczącymi inicjatorami 2 zmian i innowacji oraz kluczowymi partnerami we wdrażaniu Agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 oraz innych wielostronnych umów i instrumentów, w tym porozumienia klimatycznego z Paryża 3 i Europejskiego Zielonego Ładu 4 . Ponadto w Agendzie ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 wielokrotnie powtórzono zasadę, zgodnie z którą nikt nie zostanie pominięty 5 . W myśl Konwencji ONZ o prawach dziecka każde dziecko ma prawo do swobodnego wyrażania swoich poglądów we wszystkich sprawach go dotyczących 6 . Młodzi ludzie mają prawo do merytorycznego uczestnictwa w kształtowaniu, wdrażaniu, monitorowaniu i ocenianiu polityk, które wpływają na nich i na ogół społeczeństwa, oraz w działaniach następczych w odniesieniu do tych polityk 7 .
3. O uznaniu dialogu i odpowiedzialności międzypokoleniowej za jedną z podstaw rzetelnego kształtowania polityki 8 , dostrzeżeniu kluczowej roli młodych ludzi w działaniach na rzecz środowiska oraz wadze uwypuklenia postępów czynionych we wspieraniu merytorycznego zaangażowania młodzieży 9 .
4. O tym, że Europejski Rok Młodzieży 2022 10 dał impuls do wzmacniania pozycji młodych ludzi, w tym osób młodych o mniejszych szansach, i ich wspierania, tak by zdobywali odpowiednią wiedzę i kompetencje pozwalające im stać się aktywnymi i zaangażowanymi obywatelami i inicjatorami zmian. Podczas zorganizowanej w dniu 6 grudnia 2022 r. konferencji "Zajmij się przyszłością" zamykającej Europejski Rok Młodzieży decydenci polityczni i interesariu- sze zajmujący się młodzieżą potwierdzili swoje wspólne zobowiązanie do uwzględniania perspektywy młodzieżowej w kształtowaniu polityki i do zwiększenia udziału młodych ludzi w procesach kształtowania polityki. Zaapelowano również o położenie większego nacisku na profilaktykę zdrowia, zaradzenie problemom ze zdrowiem psychicznym i zjawisku samotności, a także zwiększenie uczestnictwa w zorganizowanych zajęciach sportowych.
ŚWIADOMI, ŻE:
5. Zajęcie się społecznym wymiarem zrównoważonego rozwoju 11 jest jednym z kluczowych aspektów wzmacniania pozycji słabszych grup społecznych. Kwestie zrównoważonego rozwoju mają charakter przekrojowy. Wykluczenie społecznoekonomiczne i wykluczenie demokratyczne idą ze sobą w parze, co wpływa na stopień, w jakim młodzi ludzie są w stanie angażować się w działania na rzecz zrównoważonego rozwoju. Osiągnięcie sprawiedliwego, zrównoważonego i inkluzywnego rozwoju za pomocą procesów demokratycznych musi uwzględniać wszystkie perspektywy i opinie, a drogą do tego są przestrzeganie zasad wolności słowa i wolności prasy oraz inkluzywne procesy na wszystkich szczeblach.
6. Grupa, którą definiujemy jako "młodzież", składa się z wielu tożsamości o różnych zdolnościach, potrzebach, dążeniach, zasobach i interesach, stojących przed różnymi wyzwaniami i możliwościami i pochodzących z różnych środowisk edukacyjnych, kulturowych, geograficznych, ekonomicznych i społecznych. Różnice te wpływają na interesy, możliwości i zdolność tych osób w zakresie angażowania się w działania na rzecz zrównoważonego rozwoju i na rzecz środowiska.
7. Czynniki takie jak różnice w gęstości zaludnienia i strukturze demograficznej, tj. różnice między obszarami miejskimi, wiejskimi i oddalonymi, peryferyjnymi, słabiej rozwiniętymi i najbardziej oddalonymi, wpływają również na istnienie i dostępność zrównoważonej infrastruktury dla młodych ludzi.
8. Pandemia COVID-19, kryzys energetyczny wywołany wojną napastniczą Federacji Rosyjskiej przeciwko Ukrainie oraz kryzys klimatyczny uwidoczniły nierówności w naszych społeczeństwach, ponieważ kryzysy te w różny sposób dotknęły grupy młodych ludzi, a niektóre grupy odczuły je w nieproporcjonalny sposób. Nierówny dostęp do praw człowieka dla młodych ludzi o mniejszych szansach, np. dostęp do edukacji i opieki zdrowotnej, stał się podczas tych kryzysów jeszcze bardziej widoczny. Warunki wstępne, takie jak zdrowie psychiczne i fizyczne, warunki życia i warunki mieszkaniowe, dostęp do uczenia się formalnego, pozaformalnego i nieformalnego, możliwości zatrudnienia i zajęcia rekreacyjne, mają kluczowe znaczenie dla odporności młodych ludzi i ich możliwości zrównoważonego życia.
9. Demokracja i prawa człowieka są nierozerwalnie związane ze zrównoważonym rozwojem, ponieważ zmiana klimatu ma nieproporcjonalny wpływ na grupy zmarginalizowane znajdujące się w trudnej sytuacji. Osoby o najmniejszych zasobach mają największe trudności z dostosowaniem się do zmian związanych z klimatem 12 , dlatego w przypadku osób zagrożonych ubóstwem wyższe jest prawdopodobieństwo, że będą dotknięte problemami związanymi z zanieczyszczeniami i środowiskiem 13 . Ponadto negatywne skutki zmiany klimatu mogą wpływać na młodych ludzi, których praca, życie i zaangażowanie w tradycje kulturowe są w różnoraki sposób uzależnione od zasobów naturalnych, tak że może to zagrażać ich zdolności do kierowania własnym życiem 14 .
UWAŻAJĄ, ŻE:
10. Wszyscy młodzi ludzie powinni mieć dobre warunki życia, perspektywy zatrudnienia, zdolność do kierowania własnym życiem oraz wpływania na kształtowanie polityki i rozwój społeczeństwa. Młodzi ludzie są jednym z atutów naszych społeczeństw, a także podmiotami praw jednostki i podmiotami kształtującymi zmianę 15 .
11. Wiedza, perspektywy i doświadczenia młodych ludzi przyczyniają się do bardziej przemyślanych decyzji politycznych i stanowią cenne zasoby w procesie demokratycznym. Polityka młodzieżowa powinna przyjąć podejście dwutorowe polegające na rozwijaniu i formułowaniu inicjatyw bezpośrednio z młodymi ludźmi, na ich rzecz i za ich pośrednictwem - w drodze aktywnego i merytorycznego uczestnictwa młodych ludzi - oraz na uwzględnianiu polityki młodzieżowej we wszystkich obszarach polityki.
12. Unijna polityka młodzieżowa, w tym unijny dialog młodzieżowy, powinna przyczyniać się do tworzenia społeczeństwa dla wszystkich obecnych i przyszłych pokoleń, w którym omawiane i rozwiązywane są najpoważniejsze wyzwania związane z kwestiami społecznymi, takie jak ubóstwo, samotność niewynikająca z wyboru 16 , zdrowie psychiczne, zrównoważony rozwój i zmiana klimatu, bez powodowania przy tym pogarszania sytuacji na świecie.
13. Zwiększenie włączenia społecznego wszystkich młodych ludzi jest konieczne, aby promować zrozumienie wzajemnie powiązanych globalnych wyzwań, przed którymi stoi świat, oraz wspierać młodych ludzi w zdobywaniu wiedzy, umiejętności i kompetencji potrzebnych do bardziej zrównoważonego życia oraz do wnoszenia wkładu - zarówno indywidualnie, jak i zbiorowo - w bardziej zrównoważone społeczeństwo. Pomocne w tym celu mogą być unijne programy na rzecz młodzieży - Erasmus+ i Europejski Korpus Solidarności, a także inne unijne i krajowe programy i działania dotyczące wolontariatu lub działalności obywatelskiej, o ile takie istnieją, oraz inicjatywy na rzecz aktywności obywatelskiej.
14. Wszyscy młodzi ludzie powinni mieć dostęp do opartych na dowodach, zweryfikowanych informacji i danych, formułowanych w sposób przyjazny dla młodzieży i w wielu językach, co ma zapewnić wszystkim młodym ludziom możliwość przyswajania informacji oraz rozwijania zrównoważonych zachowań i własnej roli jako inicjatorów zmian i świadomych obywateli.
PODKREŚLAJĄ, ŻE:
15. Ze względu na globalny charakter wyzwań, takich jak pandemia COVID-19, zmiana klimatu i utrata różnorodności biologicznej, konieczna jest jak najszersza współpraca na wszystkich szczeblach zapewniająca merytoryczne i skuteczne uczestnictwo młodzieży.
16. Niezbędne jest dalsze angażowanie młodych ludzi w polityki zrównoważonego rozwoju na wszystkich szczeblach, by wykorzystać potencjał i kreatywność tych osób, zważywszy że inwestowanie w młodych ludzi to silny impuls dla zrównoważonej przyszłości. Prowadzenie dialogu na temat kwestii etycznych i społecznych związanych ze zrównoważonym rozwojem, zarówno wśród młodych ludzi, jak i między różnymi pokoleniami w społeczeństwie, na przykład w drodze dialogu międzypokoleniowego, ma zasadnicze znaczenie dla budzenia nadziei oraz budowania zrozumienia i poszanowania różnych perspektyw i realiów.
17. Wielu młodych ludzi w Europie rozumie kwestie zrównoważoności i środowiska i mobilizuje się w związku ze swoimi obawami dotyczącymi tych kwestii. Są również młodzi ludzie, którzy nie angażują się w kwestie społeczne. Poziom mobilizacji i zaangażowania wśród młodych osób nie jest jednakowy i zależy od różnorodnych czynników, takich jak np. dostęp do informacji, wykształcenie, status społecznoekonomiczny czy miejsce zamieszkania. Różne grupy młodych ludzi potrzebują innego rodzaju zachęt i wsparcia, by uczestniczyć w rozwoju społeczeństwa. Niezbędne jest zatem przyjęcie całościowego podejścia i opracowanie inkluzywnych i partycypacyjnych działań w takich kwestiach jak zrównoważony rozwój, prawa człowieka, równość płci, równość szans, sprawiedliwość społeczna i zmiana klimatu.
18. Organizacje młodzieżowe, praca z młodzieżą oraz inne działania z zakresu uczenia się pozaformalnego i nieformalnego są ważne dla zapewnienia informacji i wsparcia młodym ludziom znajdującym się poza strukturami formalnymi; często stanowią one uzupełnienie usług świadczonych przez organy publiczne na wszystkich szczeblach.
ODNOTOWUJĄ:
19. Przesłanie uczestników konferencji UE na temat młodzieży z marca 2023 r. o tym, jak ważne jest zapewnianie młodym ludziom wiarygodnych, dostępnych i przyjaznych użytkownikom informacji oraz dostępu do formalnej i pozafor- malnej edukacji o zrównoważoności i zmianie klimatu. Odnotowują również przesłanie o tym, jak ważne jest stosowanie międzypokoleniowych i interdyscyplinarnych podejść, by wzmacniać pozycję młodych ludzi poprzez dostarczanie im niezbędnych informacji, wiedzy i narzędzi pokazujących sposoby angażowania się w zrównoważone i inkluzywne praktyki.
ZWRACAJĄ SIĘ DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH, BY NA ODPOWIEDNICH SZCZEBLACH:
20. Zapewniały dostępne, trwałe i wielopoziomowe struktury zarządzania 17 oraz oferowały możliwości organizacjom młodzieżowym i młodym ludziom, w tym niedostatecznie reprezentowanym grupom młodych ludzi, zgodnie z istniejącymi sprawdzonymi praktykami, np. kodeksem dobrych praktyk Rady Europy w zakresie udziału społeczeństwa obywatelskiego w procesie decyzyjnym 18 , aby umożliwić merytoryczne zaangażowanie i zapewnić dostępne mechanizmy służące do przekazywania informacji zwrotnych i przeprowadzania oceny takich procesów.
21. Promowały w sposób pozaformalny możliwości edukacyjne dla osób pracujących z młodzieżą pozwalające rozwijać wiedzę, umiejętności i kompetencje niezbędne do tego, by osoby te w swoich praktykach poruszały kwestie włączenia społecznego i zrównoważonego rozwoju.
22. Zachęcały do rozwijania możliwości szkolenia i uczenia się zawodowego dla edukatorów 19 , w tym osób pracujących z młodzieżą, by usprawnić informowanie, edukowanie i wzmacnianie pozycji wszystkich młodych ludzi w zakresie zrównoważonego rozwoju, dzięki czemu młodzi ludzie mogliby dokonywać świadomych i zrównoważonych wyborów w codziennym życiu i mogliby być angażowani w procesy decyzyjne.
23. Nadały priorytet zdrowiu psychicznemu i dobrostanowi młodych ludzi zwłaszcza poprzez uznanie problemów ze zdrowiem psychicznym za jedną z najważniejszych kwestii zdrowotnych będących przedmiotem troski młodych ludzi 20 , poprzez wzmocnienie opartej na wiedzy promocji zdrowia psychicznego, kompetencji w zakresie zdrowia psychicznego i działań profilaktycznych w różnych środowiskach za pośrednictwem podejść międzysektorowych oraz poprzez promowanie i rozwijanie sprawiedliwego dostępu do wysokiej jakości usług zdrowotnych, które są zintegrowane, bezpieczne i skoncentrowane na ludziach, w celu poprawy zdrowia, dobrostanu i jakości życia młodych ludzi, a przez to w celu zwiększenia siły i odporności całego społeczeństwa.
24. Rozważyły zastosowanie perspektywy młodzieżowej opartej na prawach 21 względem polityk na rzecz zrównoważonej infrastruktury, zwłaszcza w odniesieniu do przystępnych cenowo i dostępnych środków transportu publicznego i mieszkań, aby zapewnić wszystkim młodym ludziom zrównoważone i ekologiczne opcje.
ZWRACAJĄ SIĘ DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH I KOMISJI EUROPEJSKIEJ, BY PRZESTRZEGAJĄC ZASADY POMOCNICZOŚCI, W SWOICH OBSZARACH KOMPETENCJI I NA ODPOWIEDNICH SZCZEBLACH:
25. Uwzględniły wyniki
9. cyklu unijnego dialogu młodzieżowego przy opracowywaniu i wdrażaniu przyszłych polityk związanych z włączeniem społecznym i zrównoważonym rozwojem.
26. Zapewniły wszystkim młodym ludziom dostęp do przysługujących im praw, zgodnie z międzynarodowymi deklaracjami i konwencjami, poprzez uwzględnienie perspektywy młodzieżowej opartej na prawach przy opracowywaniu, wdrażaniu, monitorowaniu i ocenie, na wszystkich szczeblach, środków, które mają wpływ na młodych ludzi. Ważne jest zadbanie o to, by decydenci mieli niezbędne kompetencje i dostęp do odpowiednich narzędzi do kreowania inklu- zywnych i partycypacyjnych procesów decyzyjnych.
27. Nadal wspierały badania i analizy, z wykorzystaniem istniejących narzędzi, takich jak Youth Wiki 22 , oraz gromadziły zdezagregowane dane na temat tego, w jaki sposób wykluczenie społeczne i zmiana klimatu wiążą się ze zdrowiem psychicznym, dobrostanem i warunkami życia młodych ludzi, mając na uwadze ewentualną potrzebę wprowadzenia nowych wskaźników i mechanizmów monitorowania służących do pomiaru oddziaływania wykluczenia społecznego i zmiany klimatu.
28. Poprawiły dostępność różnych mechanizmów uczestnictwa, takich jak rady młodzieżowe, wysłuchania młodzieży i konferencje partycypacyjne, w tym unijnego dialogu młodzieżowego, a także narzędzi cyfrowych służących uczestnictwu, a przy tym dbały o to, by mechanizmy te kładły nacisk na obawy różnych grup młodych ludzi w społeczeństwie, w tym niereprezentowanych i niedostatecznie reprezentowanych, wiążące się z uczestnictwem w takich mechanizmach i odgrywaniem w nich wiodącej roli.
29. W pełni wykorzystywały potencjał programu Erasmus+, Europejskiego Korpusu Solidarności i EFS+, w tym w stosownych przypadkach inicjatywy ALMA (mierz wysoko, ucz się, osiągaj biegłość, realizuj cele), do tworzenia możliwości dotyczących bardziej sprzyjających włączeniu społecznemu i zrównoważonych projektów i działań w zakresie mobilności, w tym mobilności hybrydowej, dla wszystkich młodych ludzi. Szczególny nacisk należy położyć na uczestnictwo osób młodych o mniejszych szansach.
ZWRACAJĄ SIĘ DO KOMISJI EUROPEJSKIEJ, BY ZGODNIE Z ZASADĄ POMOCNICZOŚCI:
30. Zapewniła długofalowe działania informacyjne na szczeblu europejskim, w tym za pośrednictwem Europejskiego Portalu Młodzieżowego i innych odpowiednich narzędzi informacyjnych, w sposób przyjazny dla młodzieży, inkluzywny, wielojęzyczny i dostępny, odnoszące się do polityk i programów UE związanych ze zrównoważonym rozwojem i zmianą klimatu, a także z procesami partycypacyjnymi w instytucjach europejskich.
31. Ułatwiała działania w zakresie partnerskiego uczenia się o zrównoważoności i włączeniu społecznym.
32. Nadal promowała i wspierała podejście międzysektorowe i synergie z innymi inicjatywami, takimi jak koalicja na rzecz edukacji dla klimatu, zalecenie Rady w sprawie uczenia się na rzecz transformacji ekologicznej i zrównoważonego rozwoju 23 oraz nowy europejski Bauhaus.