Finansowanie i funkcjonowanie Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji (2010/2072(INI)).
Dz.U.UE.C.2011.308E.30
Akt nienormatywnyP7_TA(2010)0303
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 7 września 2010 r. w sprawie finansowania i funkcjonowania Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji (2010/2072(INI))
(2011/C 308 E/05)
(Dz.U.UE C z dnia 20 października 2011 r.)
Parlament Europejski,
– uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 17 maja 2006 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami(1) (porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 17 maja 2006 r.), w szczególności jego pkt 28,
– uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 1927/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. ustanawiające Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji(2) (rozporządzenie ustanawiające EFG),
– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 546/2009 z dnia 18 czerwca 2009 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1927/2006 ustanawiające Europejski fundusz dostosowania do globalizacji(3),
– uwzględniając swoje rezolucje w sprawie wniosków dotyczących decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie uruchomienia Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji, zgodnie z pkt 28 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 17 maja 2006 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami, przyjęte od dnia 23 października 2007 r.(4),
– uwzględniając komunikaty Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady z dni 2 lipca 2008 r. (COM(2008)0421) i 28 lipca 2009 r. (COM(2009)0394) dotyczące działalności Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji w 2007 i 2008 r.,
– uwzględniając art. 48 regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Budżetowej oraz opinie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych i Komisji Gospodarczej i Monetarnej (A7-0236/2010),
A. mając na uwadze, że w celu łagodzenia negatywnego wpływu globalizacji na pracowników będących ofiarami zwolnień grupowych oraz aby okazać solidarność z nimi, Unia Europejska, wspierając ponowne znalezienie pracy przez tych pracowników, ustanowiła Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji (dalej zwany "EFG"), aby wspierać finansowo programy reintegracji z rynkiem pracy adresowane do konkretnych osób; mając na uwadze, że EFG dysponuje maksymalną kwotą 500 mln EUR rocznie, pochodzącą z marginesu dostępnego w ramach ogólnego pułapu wydatków z poprzedniego roku lub z anulowanych środków na zobowiązania z poprzednich dwóch lat, z wyłączeniem anulowanych środków na zobowiązania dotyczących działu 1b ram finansowych; mając na uwadze, że EFG utworzono jako elastyczny, specjalny instrument wsparcia, który miał szybciej i skuteczniej pomagać w reintegracji z rynkiem pracy pracowników zwolnionych w wyniku zmian w światowych kierunkach handlu,
B. mając na uwadze, że aby zareagować na wzrost bezrobocia spowodowany kryzysem ekonomicznym i gospodarczym oraz wyciągnąć wnioski z doświadczeń zdobytych w latach 2007 i 2008, Unia Europejska zmieniła zasady korzystania z EFG w czerwcu 2009 r.; mając na uwadze, że zmiany te dotyczyły wszystkich wniosków złożonych do dnia 31 grudnia 2011 r. i polegały na poszerzeniu zakresu stosowania EFG, złagodzeniu i doprecyzowaniu kryteriów interwencji, zwiększeniu stopy współfinansowania oraz przedłużeniu czasu wykorzystywania przez państwa członkowskie wkładu finansowego z funduszu,
C. mając na uwadze, że ocena środków uruchomionych z tytułu EFG między rokiem 2007 a końcem pierwszego semestru 2009 r. wykazuje skromne wykorzystanie przyznanych środków, ponieważ uruchomiono tylko 80 mln EUR, z dostępnej kwoty 1,5 mld EUR, dla 18 wniosków złożonych w imieniu 24 431 pracowników, przez 8 państw członkowskich, a pomoc dotyczyła bardzo ograniczonej liczby sektorów (zwłaszcza sektora tekstylnego i motoryzacyjnego); mając na uwadze, że o tych niedociągnięciach świadczą również różnice stwierdzone między poziomem pierwotnie przydzielonych kwot a kwotami ostatecznie wykorzystanymi, gdyż a posteriori zwrócono 24,8 mln EUR z tytułu 11 pierwszych przypadków, czyli 39,4 % uruchomionych kwot,
D. mając na uwadze, że nawet jeśli nie można jeszcze ocenić funkcjonowania EFG w kontekście zmienionego rozporządzenia, ponieważ wnioski przedstawione od maja 2009 r. oczekują na decyzję lub są w trakcie realizacji, już teraz stwierdzono wyraźne zwiększenie liczby wniosków o wsparcie z EFG, co potwierdza słuszność wprowadzonych zmian; mając na uwadze, że w okresie od maja 2009 r. do kwietnia 2010 r. liczba złożonych wniosków wzrosła z 18 do 46, wnioskowany wkład z 80 do 197 mln EUR, liczba krajów składających wnioski z 8 do 18, liczba pracowników, których należy objąć pomocą, prawie podwoiła się (36 712 dodatkowych pracowników), a sektory gospodarki, których dotyczą wnioski, są wyraźnie zróżnicowane,
E. mając na uwadze, że 9 państw członkowskich nie zwróciło się jeszcze o wsparcie do EFG, że uruchomione kwoty wciąż są o wiele niższe od maksymalnej rocznej dostępnej kwoty 500 mln EUR oraz że większość wniosków dotyczy regionów, w których PKB na mieszkańca przewyższa średnią Unii Europejskiej i gdzie stopa bezrobocia pozostaje umiarkowana; mając na uwadze, że można z tego wywnioskować, iż choć ulepszenia wprowadzone do pierwotnego rozporządzenia były ważne, są one niewielkie w porównaniu ze wzrostem liczby zwolnień grupowych odnotowanych w ostatnich latach,
F. mając na uwadze, że podniesienie stopy współfinansowania z 50 % do 65 % przy okazji przeglądu z czerwca 2009 r. po części tłumaczy wzrost liczby wniosków,
G. mając na uwadze, że niedostateczne wykorzystanie EFG w najbiedniejszych regionach UE związane jest ze zróżnicowanymi strategiami krajowymi lub z trudnościami napotykanymi przy konkretyzowaniu wniosków przed podjęciem decyzji na poziomie europejskim,
H. mając na uwadze, że pomimo wspólnego oświadczenia Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji z dnia 17 lipca 2008 r. apelującego o jak najszybsze i najskuteczniejsze wsparcie finansowe ze strony EFG, czas trwania procedury - od zwolnienia grupowego do momentu interwencji EFG wspierającej państwo członkowskie składające wniosek - wynosi około 12 do 17 miesięcy, i że ten długi okres częściowo tłumaczy różnicę między liczbą pracowników, w odniesieniu do których składa się wniosek o wsparcie z EFG, a liczbą pracowników uzyskujących wsparcie,
I. mając na uwadze, że projekt porozumienia międzyinstytucjonalnego między Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją o współpracy w sprawach budżetowych(5) tylko w niewielkim stopniu zmienia procedurę uruchamiania EFG, czyniąc procedurę rozmów trójstronnych fakultatywną, zgodnie z praktyką, mając na uwadze, że zmiana ta nie zaradzi powolnemu i trudnemu charakterowi procedury,
J. mając na uwadze, że według przygotowanego przez Komisję śródokresowego sprawozdania oceniającego funkcjonowanie porozumienia międzyinstytucjonalnego(6) konieczność podjęcia konkretnej decyzji przez dwa organy władzy budżetowej w celu uruchomienia EFG jest jednym z czynników spowalniających procedurę; mając na uwadze, że nie powinno to przeszkodzić w przyspieszeniu i uproszczeniu decyzji w sprawie uruchamiania EFG,
K. mając na uwadze, że nie dysponujemy jeszcze wiarygodnymi i spójnymi danymi dotyczącymi wdrażania EFG od jego zmiany po 2009 r. oraz będąc przekonanym, że należy wprowadzić obowiązki z zakresu przejrzystości i regularnej sprawozdawczości,
L. mając na uwadze, że wszystkie 27 decyzji podjętych między 2007 r. a kwietniem 2010 r. było pozytywnych i zgodnych, jeśli chodzi o kwoty, z propozycjami Komisji,
M. mając na uwadze, że globalizacja i wpływ kryzysu gospodarczego na zatrudnienie będą wciąż odczuwalne po 2013 r. oraz że w rezultacie możliwe jest, że liczba wniosków o wsparcie zwiększy się w kolejnych latach; mając na uwadze jednak, że celem funduszu nie jest zastąpienie brakującej innowacji,
1. uważa, że wartość dodana EFG jako instrumentu polityki społecznej Unii Europejskiej tkwi w widocznym, specyficznym, odpowiednio ukierunkowanym i doraźnym charakterze wsparcia finansowego, jakie zapewnia ten fundusz zindywidualizowanym programom przekwalifikowania zawodowego i reintegracji z rynkiem pracy pracowników będących ofiarami zwolnień grupowych w sektorach lub regionach borykających się z trudnościami ekonomicznymi i społecznymi;
2. jest zdania, że wzrost liczby wniosków o wsparcie ze strony EFG oraz utrudnienia w stosowaniu procedury uruchamiania środków i procedury wykonania wymagają szybkiego wprowadzenia zmian do przepisów proceduralnych i budżetowych; podkreśla, że Komisja powinna lepiej informować o EFG i zwiększyć jego widoczność w państwach członkowskich i wśród potencjalnych beneficjentów; wzywa zatem Komisję do przesunięcia przedstawienia swojej śródokresowej oceny na dzień 30 czerwca 2011 r. i do jednoczesnego przedstawienia wniosku w sprawie przeglądu rozporządzenia ustanawiającego EFG w celu zaradzenia najbardziej rażącym niedociągnięciom funduszu przed końcem obecnych wieloletnich ram finansowych;
3. wzywa Komisję, aby oceniła w swoim śródokresowym przeglądzie przyznane wkłady pod kątem poniższych aspektów ilościowych:
a) wskaźnik sukcesu osiągniętego w zakresie reintegracji oraz ocena podnoszenia kwalifikacji beneficjentów,
b) porównawcza analiza środków finansowanych w odpowiedzi na każdy wniosek o wsparcie z EFG i wyników w oparciu o reintegrację,
c) poszanowanie wymogu niedyskryminowania ze względu na sytuacje zwolnionych pracowników wynikające z ich umów oraz w odniesieniu do pracowników korzystających z prawa do swobodnego przemieszczania się w UE,
d) zasady konsultacji społecznych mające zastosowanie lub nie podczas przygotowywania wniosków i kontrola ich wcielania w życie,
e) wpływ EFG na sieć beneficjentów i na małe i średnie przedsiębiorstwa potencjalnie dotknięte planem zwolnień i których pracownicy mogliby skorzystać ze wsparcia z funduszu,
f) analiza konsekwencji różnych wniosków o wsparcie z EFG pod względem krajowej instytucji odpowiedzialnej za zarządzanie nimi,
g) wpływ wkładów z EFG z podziałem na grupy wiekowe w krajach członkowskich i w sektorach korzystających ze wsparcia;
4. wzywa Komisję do dokonania w przeglądzie śródokresowym oceny przyznanych wkładów z budżetowego punktu widzenia i do przedstawienia swoich ustaleń ze szczególnym uwzględnieniem:
a) powodów dużej rozbieżności między środkami, o jakie zwrócono się do EFG, a kwotami zwróconymi przez państwa członkowskie będące beneficjentami już po wykorzystaniu wsparcia,
b) w przypadkach, kiedy państwa członkowskie dokonały zwrotów: które finansowane programy i środki nie zostały zrealizowane,
c) powodów dużych rozbieżności między państwami członkowskimi w zakresie wsparcia zapewnionego na jednego pracownika w różnych wnioskach o wsparcie z EFG,
d) analizy koordynacji między różnymi programami finansowanymi przez UE (w tym wsparcia w ramach EFS), które były realizowane w tych samych regionach, w których rozpatrywane są wnioski o wsparcie z EFG i/lub gdzie zakończono ich rozpatrywanie,
e) analizy części całkowitego wsparcia, które Komisja przewidziała w związku z innymi środkami krajowymi bądź środkami dotyczącymi konkretnego przedsiębiorstwa;
5. uważa, że przy przeglądzie rozporządzenia należy uwzględnić wyniki oceny funkcjonowania EFG, jak również nabyte doświadczenie, a także włączyć do rozporządzenia środki pozwalające na znaczne skrócenie czasu trwania procedury uruchamiania funduszu;
6. wzywa Komisję, by zaproponowała dodanie do rozporządzenia ustanawiającego EFG przepisów zobowiązujących państwa członkowskie do wspierania udziału stowarzyszenia pracowników w fazie wdrażania rozporządzenia; wzywa Komisję do zorganizowania wymiany doświadczeń i najlepszych praktyk dotyczących udziału pracowników we wdrażaniu EFG, aby mogli oni skorzystać obecnie lub w przyszłości z doświadczeń zdobytych w przeszłości;
7. podkreśla, że czas niezbędny do uruchomienia EFG można by skrócić o połowę, jeśli opracuje się i przyjmie następujące środki:
a) państwa członkowskie powinny przygotowywać wnioski o uruchomienie EFG tuż po ogłoszeniu zamiaru zwolnienia grupowego, a nie dopiero jak ono nastąpi,
b) Komisja powinna poinformować państwa członkowskie, że mogą składać wnioski już w dniu spełnienia kryteriów interwencji,
c) należy udostępnić wszystkie środki zapewniające szybką i pogłębioną komunikację z państwami członkowskimi zaangażowanymi w ten proces,
d) składanie przez państwa członkowskie wniosków w ich języku i w jednym z języków roboczych instytucji europejskich umożliwiłyby działowi Komisji odpowiedzialnemu za ich ocenę bezzwłoczne zajęcie się nimi,
e) Komisja powinna dysponować niezbędnymi zasobami ludzkimi i technicznymi, z poszanowaniem zasad neutralności budżetowej, tak aby skutecznie i szybko rozpatrywać wnioski złożone przez państwa członkowskie,
f) Komisja powinna podejmować decyzje w sprawie uruchomienia EFG w przeciągu 3-4 miesięcy od otrzymania od państw członkowskich wniosków i wszystkich niezbędnych informacji; w przypadku gdy ocena wniosku miałaby zabrać więcej niż 4 miesiące, Komisja powinna jak najszybciej poinformować o tym PE oraz przedstawić mu przyczyny takiego opóźnienia;
8. zwraca się do Komisji o dostarczenie państwom członkowskich szeregu wytycznych w sprawie koncepcji i stosowania wniosków o finansowanie z EFG w celu przyspieszenia procedur składania wniosków i osiągnięcia między zainteresowanymi stronami szerokiego konsensu w sprawie strategii, jaką należy zastosować, i środków, jakie należy przyjąć, aby zapewnić skuteczne ponowne wejście pracowników na rynek pracy; wzywa państwa członkowskie do przyspieszenia procedury poprzez wstępne finansowanie środków, które powinno rozpoczynać się w dniu złożenia wniosku, tak aby wykorzystać maksymalnie okres stosowania EFG z korzyścią dla zainteresowanych pracowników;
9. przypomina państwom członkowskim, że z jednej strony są one zobowiązane do włączenia partnerów społecznych do procesu od początku przygotowywania wniosków zgodnie z art. 5 rozporządzenia ustanawiającego EFG, a z drugiej strony - do przestrzegania przepisów art. 9 tego rozporządzenia, który wymaga od państw członkowskich, aby dostarczyły informacji o finansowanych działaniach i upowszechniały je, kierując te informacje również do zainteresowanych pracowników, organów lokalnych i regionalnych i partnerów społecznych, a także aby dokonały standaryzacji procedur; wzywa państwa członkowskie do zapewnienia udziału rad zakładowych w procesie przed rozpoczęciem jakiegokolwiek programu, aby zagwarantować rzeczywisty udział partnerów społecznych w opracowywaniu planów restrukturyzacji odpowiadających potrzebom pracowników najemnych, a nie przedsiębiorstw;
10. zwraca się do państw członkowskich o utworzenie na szczeblu krajowym struktury komunikacyjnej i administracyjnej dla EFG w porozumieniu z wszystkimi zainteresowanymi stronami, a w szczególności z partnerami społecznymi, i o wymianę najlepszych praktyk na szczeblu europejskim, co umożliwi szybką i skuteczną interwencję EFG w przypadku masowych zwolnień;
11. przypomina, że rozporządzenie (WE) nr 1927/2006 pozwala krajom składać wspólne wnioski o udzielnie wsparcia z EFG, jeżeli pochodzący z danego regionu lub sektora pracownicy dotknięci zwolnieniami nie są skoncentrowani w tym samym państwie członkowskim;
12. uważa, że aby przyspieszyć i uprościć procedury, należy zapewnić skuteczniejszą koordynację działań Komisji i Parlamentu Europejskiego, tak aby można było skrócić ostateczny termin podejmowania decyzji bez uszczerbku dla oceny wniosków przez odpowiednie komisje PE, oraz że w związku z tym:
a) Komisja musi przy przedkładaniu wniosków należycie uwzględnić kalendarz PE, zarówno jeśli chodzi o posiedzenia komisji parlamentarnych, jak i sesje plenarne, tak aby przyspieszyć proces podejmowania decyzji,
b) Komisja musi informować PE w odpowiednim czasie o trudnościach i/lub blokadach napotkanych przy ocenie wniosków państw członkowskich,
c) Komisja Zatrudnienia i Spraw Socjalnych oraz Komisja Budżetowa dołożą wszelkich starań, aby decyzje podejmowane były na następnej sesji plenarnej po przyjęciu wniosku w komisji;
13. uważa, że te natychmiastowe środki upraszczające i uelastyczniające procedurę uruchamiania EFG można by wprowadzić do rozporządzenia w trakcie jego przeglądu, jeśli doświadczenie zdobyte do tego czasu to uzasadni; jest zdania, że kroki te nie powinny w żaden sposób ograniczać lub zmniejszać uprawnień Parlamentu jako jednego z organów władzy budżetowej przy decydowaniu o uruchamianiu funduszu;
14. sądzi, że oprócz usprawnienia procedury, należy przedłużyć do końca obecnych wieloletnich ram finansowych odstępstwo wprowadzone w czerwcu 2009 r. w celu wspierania pracowników tracących pracę z powodu kryzysu gospodarczego i finansowego oraz utrzymać z tego względu stopę współfinansowania na poziomie 65 %, w związku z tym, że przyczyny uzasadniające ich wprowadzenie są wciąż aktualne;
15. odnotowuje włączenie po raz pierwszy do przygotowanego przez Komisję projektu budżetu na rok 2011 środków na płatności dla EFG i postrzega to jako ważny element w ogólnej refleksji nad zarządzaniem i widocznością tego funduszu; uważa jednak, że te środki na płatności mogą być niewystarczające na pokrycie kwot niezbędnych do realizacji EFG w 2011 r.; ponawia zatem żądanie, by nie finansować wniosków o wsparcie z EFG wyłącznie poprzez przesunięcia z pozycji budżetowych na EFS i wzywa Komisję do określenia i niezwłocznego wykorzystania w tym celu innych pozycji budżetowych;
16. podkreśla, że przyszłość EFG określona zostanie w ramach negocjacji dotyczących następnych wieloletnich ram finansowych; uważa, że można w tym celu przeanalizować kilka opcji; uważa, że należy zwrócić szczególną uwagę na rozpatrzenie opcji utworzenia niezależnego funduszu dysponującego własnymi środkami na zobowiązania i płatności oraz wzywa Komisję do przedstawienia wniosków w sprawie zapewnienia takiemu funduszowi niezbędnych środków; uważa, że wszelkie przyszłe reformy EFG powinny zachować jego elastyczność, która stanowi obecnie komparatywną przewagę w odniesieniu do funduszy strukturalnych UE;
17. podkreśla, że przekształcenie obecnych środków EFG w stały instrument wsparcia aktywnych działań na rzecz szukania pracy odzwierciedliłoby polityczną wolę utworzenia europejskiego filaru społecznego uzupełniającego politykę społeczną państw członkowskich i zdolnego odnowić europejskie podejście do szkolenia zawodowego; w tym kontekście wskazuje, że EFG powinien pozostać odrębny w swoich celach od EFS i europejskich programów kształcenia ustawicznego, ponieważ EFG skupia się na waloryzacji zdolności każdego wspieranego pracownika, a nie na zaspokajaniu potrzeb przedsiębiorstw lub świadczeniu usług horyzontalnych dla instytucji kształcenia;
18. wzywa państwa członkowskie korzystające z EFG do wytworzenia synergii między EFG, EFS i mikrofinansowaniem, tak aby znaleźć środki dostosowane do indywidualnych przypadków;
19. zachęca państwa członkowskie do korzystania z EFG, aby realizować cele europejskie, promować nowe umiejętności na nowych, trwałych, ekologicznych i wysokiej jakości stanowiskach pracy w danym regionie i wspierać ducha przedsiębiorczości i uczenie się przez całe życie, aby umożliwić pracownikom rozwój kariery osobistej oraz przyczynić się do wzrostu konkurencyjności UE w kontekście globalizacji;
20. zwraca się do Komisji, aby dokładniej informowała o wykorzystaniu EFG, znacznie wzbogacając swoje komunikaty roczne i przekazując regularnie Parlamentowi Europejskiemu informacje o wykorzystaniu przez państwa członkowskie wkładów finansowych;
21. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji.
______
(1) Dz.U. C 139 z 14.6.2006, s. 1.
(2) Dz.U. L 406 z 30.12.2006, s. 1.
(3) Dz.U. L 167 z 29.6.2009, s. 26.
(4) Teksty przyjęte z dnia 25.3.2010 (P7_TA(2010)0071 i P7_TA(2010)0070), 9.3.2010 (P7_TA(2010)0044, P7_TA(2010)0043 i P7_TA(2010)0042), 16.12.2009 (P7_TA(2009)0107), 25.11.2009 (P7_TA(2009)0087), 20.10.2009 (P7_TA(2009)0049), 15.9.2009 (Dz.U. C 224 E z 19.8.2010, s. 46), 5.5.2009 (Dz.U. C 212 E z 5.8.2010, s. 165), 18.11.2008 (Dz.U. C 16 E z 22.1.2010, s. 84), 21.10.2008 (Dz.U. C 15 E z 21.1.2010, s. 117), 10.4.2008 (Dz.U. C 247 E z 15.10.2009, s. 75), 12.12.2007 (Dz.U. C 323 E z 18.12.2008, s. 260) oraz 23.10.2007 (Dz.U. C 263 E z 16.10.2008, s. 155).
(5) COM(2010)0073 z 3.3.2010 r.
(6) COM(2010)0185 z 27.4.2010 r.