Art. 17. - Odstępstwa - Dyrektywa 93/104/WE dotycząca niektórych aspektów organizacji czasu pracy

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.1993.307.18

Akt utracił moc

Wersja od: 1 sierpnia 2000 r.

Artykuł  17

Odstępstwa

1. Z jednoczesnym poszanowaniem ogólnych zasad ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników Państwa Członkowskie mogą odstąpić od stosowania art. 3, 4, 5, 6, 8 lub 16, kiedy ze względu na szczególne cechy charakterystyczne wykonywanej działalności, długość czasu pracy nie jest mierzona i/lub wcześniej określona, lub może być określona przez samych pracowników, a w szczególności w przypadku:

a) pracowników szczebla kierowniczego lub innych osób posiadających niezależne uprawnienia do podejmowania decyzji;

b) członka rodziny zatrudnionego w przedsiębiorstwie rodzinnym;

c) pracowników odprawiających ceremonie religijne w kościołach i wspólnotach religijnych.

2. Odstępstwa mogą być przyjęte w drodze przepisów ustawowych, wykonawczych lub administracyjnych albo w ramach układów zbiorowych pracy lub układów zawartych między partnerami społecznymi, pod warunkiem że zainteresowani pracownicy mają przyznane równoważne okresy wyrównawcze odnośnie do przerw w pracy lub w wyjątkowych przypadkach, w których niemożliwe jest z przyczyn obiektywnych, przyznanie takich równoważnych okresów wyrównawczych przerw w pracy oraz zainteresowani pracownicy mają przyznaną właściwą ochronę:

2.1. 7  z art. 3, 4, 5, 8 i 16:

a) w przypadku działalności, gdy miejsce pracy pracownika i jego miejsce zamieszkania są od siebie znacznie oddalone, łącznie z pracą na pełnym morzu, lub jeżeli różne miejsca pracy pracownika są od siebie oddalone;

b) w przypadku służby wartowniczej i ochronnej wymagającej stałej obecności charakteryzującej się potrzebą sprawowania ochrony mienia i osób, a w szczególności w odniesieniu do strażników, dozorców lub firm ochroniarskich;

c) w przypadku czynności charakteryzujących się tym, że ciągłość usługi lub produkcji musi być zagwarantowana, w szczególności w przypadkach:

i) usług związanych z przyjęciem, leczeniem i/lub służbą opieki zdrowotnej zapewnianą przez szpitale lub podobne zakłady, łącznie z działalnością lekarzy odbywających praktykę, domów opieki, jak również w więzieniach;

ii) pracowników nabrzeży okrętowych i lotnisk;

iii) prasy, radia, telewizji lub produkcji kinematograficznej, usług pocztowych i telekomunikacyjnych, pogotowia, służb pożarnictwa i służb obrony cywilnej;

iv) produkcji i przesyłania oraz dystrybucji gazu, wody i elektryczności, wywozu śmieci i obsługi urządzeń do spalania śmieci;

v) gałęzi produkcji, w których proces pracy nie może być przerwany z powodów technicznych;

vi) działalności naukowej i w zakresie rozwoju;

vii) rolnictwa;

viii) pracowników związanych z przewozem osób w środkach regularnego transportu miejskiego;

d) tam, gdzie istnieje przewidywalny wzrost działalności, szczególnie w:

i) rolnictwie;

ii) turystyce;

iii) usługach pocztowych;

e) w przypadku osób pracujących w transporcie kolejowym:

i) których praca nie może zostać przerwana;

ii) którzy godziny pracy spędzają na pokładzie pociągu; lub

iii) których praca jest powiązana z rozkładem jazdy i zapewnieniem nieprzerwanych i regularnych przewozów.

2.2. od art. 3, 4, 5, 8 i 16:

a) w okolicznościach wymienionych w art. 5 ust. 4 dyrektywy 89/391/EWG;

b) w razie wypadku lub bezpośredniego zagrożenia wystąpienia wypadku;

2.3. od art. 3 i 5:

a) w przypadku pracy w systemie zmianowym, kiedy pracownik zmienia zmianę i nie może skorzystać z dziennych i/lub cotygodniowych okresów przerw w pracy między zakończeniem jednej zmiany, a rozpoczęciem pracy w następnej;

b) w przypadku czynności obejmujących okresy pracy rozłożone w ciągu dnia, szczególnie w przypadku personelu sprzątającego.

2.4.  ⁸  z art. 6 i 16 ust. 2 w przypadku lekarzy odbywających staż:

a) w odniesieniu do art. 6 na okres przejściowy pięciu lat począwszy od dnia 1 sierpnia 2004 r.

i) Państwa Członkowskie mają dodatkowo do dwóch lat, jeżeli to konieczne, na wzięcie pod uwagę trudności w pogodzeniu postanowień dotyczących czasu pracy ze swoimi zadaniami w zakresie organizacji i zapewnienia usług zdrowotnych i opieki medycznej. Na co najmniej sześć miesięcy przed zakończeniem okresu przejściowego, zainteresowane Państwa Członkowskie informują Komisję, przedstawiając swoje uzasadnienie, tak, żeby po odpowiednich konsultacjach Komisja mogła wydać opinię w okresie trzech miesięcy po otrzymaniu tych informacji. Jeżeli Państwo Członkowskie nie zgadza się z opinią Komisji, uzasadnia ono swoją decyzję. Zawiadomienie i uzasadnienie Państwa Członkowskiego i opinia Komisji zostaną opublikowane w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich i przedstawione Parlamentowi Europejskiemu;

ii) Państwa Członkowskie mają dodatkowo okres do jednego roku, jeżeli to konieczne, na wzięcie pod uwagę szczególnych trudności w realizacji wyżej wymienionych zadań. Będą one postępować zgodnie z procedurą przedstawioną w i).

W kontekście okresu przejściowego:

iii) Państwa Członkowskie zapewniają, że w żadnym wypadku liczba godzin pracy w tygodniu nie przekroczy średnio 58 w ciągu pierwszych trzech lat okresu przejściowego, średnio 56 w następnych dwóch latach i 52 w pozostałym okresie;

iv) pracodawca odpowiednio wcześnie dokona konsultacji z przedstawicielami pracowników tak, aby osiągnąć porozumienie, jeżeli to możliwe, dotyczące uzgodnień przyjętych na czas okresu przejściowego. W granicach wskazanych w iii) takie porozumienie może zawierać:

– średnią liczbę tygodniowych godzin pracy w okresie przejściowym, i

– środki podjęte w celu zmniejszenia tygodniowych godzin pracy do poziomu średnio 48 godzin pod koniec okresu przejściowego;

b) w odniesieniu do art. 16 ust. 2, pod warunkiem, że okres odniesienia nie przekracza 12 miesięcy, w pierwszej części okresu przejściowego określonego w ust. a), iii) i w sześć miesięcy po jego zakończeniu.

3. Odstępstwa od art. 3, 4, 5, 8 i 16 mogą być dokonane w drodze układów zbiorowych pracy lub układów zawartych między partnerami społecznymi na szczeblu krajowym lub regionalnym bądź zgodnie z zasadami ustalonymi przez nich, w drodze układów zbiorowych pracy lub układów zawartych między partnerami społecznymi na niższym szczeblu.

Państwa Członkowskie, w których nie istnieje regulacja prawna umożliwiająca zawieranie układów zbiorowych pracy lub układów zawieranych przez partnerów społecznych na szczeblu krajowym lub regionalnym, w sprawach objętych niniejszą dyrektywą lub te Państwa Członkowskie, w których istnieją odpowiednie ramy prawne dla tych celów i w ich granicach, mogą zgodnie z ustawodawstwem krajowym i/lub praktyką krajową zezwolić na odstępstwa od art. 3, 4, 5, 8 i 16, w ramach układów zbiorowych pracy lub układów zawartych między partnerami społecznymi na właściwym szczeblu rokowań zbiorowych.

Odstępstwa, zgodnie z ust. 1 i 2, będą dozwolone pod warunkiem, że zainteresowani pracownicy otrzymają równoważne wyrównawcze okresy czasu przerw w pracy lub, w wyjątkowych przypadkach, kiedy z przyczyn obiektywnych niemożliwe jest zapewnienie takich okresów, zainteresowanym pracownikom będzie zapewniony odpowiedni poziom ochrony.

Państwa Członkowskie mogą ustanawiać zasady:

– dotyczące stosowania niniejszego ustępu przez partnerów społecznych;

– w celu rozszerzenia postanowień układów zbiorowych pracy lub układów zawartych, zgodnie z niniejszym ustępem, na innych pracowników, zgodnie z ustawodawstwem krajowym i/lub praktyką krajową.

4. Możliwość dokonania odstępstwa od art. 16 pkt 2 przewidziana w ust. 2 pkt 2.1. oraz 2.2. i w ust. 3 niniejszego artykułu nie może spowodować ustalenia okresu odniesienia, który jest dłuższy niż sześć miesięcy.

Państwa Członkowskie będą miały jednakże swobodę wyboru, pod warunkiem, że będą przestrzegać ogólnych zasad dotyczących bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników, by w układach zbiorowych lub układach zawartych między partnerami społecznymi zostały ustalone, z przyczyn obiektywnych lub technicznych albo powodów dotyczących organizacji pracy, okresy odniesienia, które w żadnym przypadku nie powinny przekraczać 12 miesięcy.

Przed upływem okresu siedmiu lat, o którym mowa w art. 18 ust. 1 lit. a), Rada, na podstawie wniosku Komisji, do którego dołączone jest sprawozdanie oceniające, ponownie zweryfikuje postanowienia niniejszego ustępu i zdecyduje o podjęciu dalszych kroków.

⁷ Art. 17 ust. 2.1 zmieniony przez art. 1 pkt 5 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2000/34/WE z dnia 22 czerwca 2000 r. (Dz.U.UE.L.00.195.41) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 sierpnia 2000 r.

⁸ Art. 17 ust. 2.4 dodany przez art. 1 pkt 6 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2000/34/WE z dnia 22 czerwca 2000 r. (Dz.U.UE.L.00.195.41) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 sierpnia 2000 r.