Rozdział 8 - PRZEPISY KOŃCOWE - Dyrektywa 2019/944 w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz zmieniająca dyrektywę 2012/27/UE (wersja przekształcona)

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2019.158.125

Akt obowiązujący

Wersja od: 16 lipca 2024 r.

ROZDZIAŁ  VIII

PRZEPISY KOŃCOWE

Artykuł  65

Równe warunki działania

1. Środki, które państwa członkowskie mogą stosować zgodnie z niniejszą dyrektywą w celu zapewnienia równych warunków działania, muszą być zgodne z TFUE, w szczególności z jego art. 36, i z prawem Unii.

2. Środki, o których mowa w ust. 1, muszą być proporcjonalne, niedyskryminacyjne i przejrzyste. Środki te mogą być wprowadzane w życie dopiero po powiadomieniu Komisji i uzyskaniu jej zgody.

3. Komisja podejmuje działania w odniesieniu do powiadomienia, o którym mowa w ust. 2, w terminie dwóch miesięcy od jego otrzymania. Termin ten rozpoczyna bieg w dniu następującym po otrzymaniu pełnych informacji. W przypadku gdy Komisja nie podejmie działań w tym dwumiesięcznym terminie, uważa się, że nie zgłasza ona zastrzeżeń do zgłoszonych środków.

Artykuł  66

Odstępstwa

1. Państwa członkowskie, które są w stanie wykazać, że istnieją istotne problemy w działaniu ich małych systemów połączonych i małych systemów wydzielonych, mogą zwrócić się do Komisji o przyznanie odstępstwa od stosownych przepisów art. 7 i 8 oraz rozdziałów IV, V i VI.

O przyznanie odstępstwa od art. 4, 5 i 6 mogą się także zwrócić małe systemy wydzielone i Francja w stosunku do Korsyki.

Komisja informuje państwa członkowskie o takich wnioskach przed podjęciem takich decyzji, z uwzględnieniem zachowania poufności.

2. Przyznane przez Komisję odstępstwa, o których mowa w ust. 1, są ograniczone w czasie i objęte warunkami mającymi na celu zwiększenie konkurencji i integracji na rynku wewnętrznym oraz zapewnienie, aby odstępstwo nie utrudniało przechodzenia na energię odnawialną, większej elastyczności, magazynowania energii, elektromobilności i odpowiedzi odbioru.

W przypadku regionów najbardziej oddalonych w rozumieniu art. 349 TFUE, które nie mogą mieć połączeń wzajemnych z unijnymi rynkami energii elektrycznej, odstępstwo nie jest ograniczone w czasie i jest objęte warunkami mającymi zapewnić, aby odstępstwo nie utrudniało przechodzenia na energię odnawialną.

Decyzja o przyznaniu odstępstwa zostaje opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

3. Art. 43 nie ma zastosowania do Cypru, Luksemburga i Malty. Ponadto art. 6 i 35 nie mają zastosowania do Malty, a art. 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50 i 52 nie mają zastosowania do Cypru.

Do celów art. 43 ust. 1 lit. b) "przedsiębiorstwo prowadzące jakąkolwiek działalność w zakresie wytwarzania lub dostaw" nie obejmuje odbiorców końcowych prowadzących jakąkolwiek działalność w zakresie wytwarzania lub dostaw energii elektrycznej, bezpośrednio lub za pośrednictwem kontrolowanych przez siebie przedsiębiorstw, samodzielnie lub wspólnie, pod warunkiem że odbiorcy końcowi, wraz z ich udziałem w energii elektrycznej produkowanej przez kontrolowane przedsiębiorstwa, są średniorocznie konsumentami netto energii elektrycznej, i pod warunkiem że wartość ekonomiczna energii elektrycznej sprzedawanej przez nich stronom trzecim jest nieznacząca w stosunku do ich innej działalności gospodarczej.

4. Do dnia 1 stycznia 2025 r. lub do późniejszej daty określonej w decyzji zgodnie z ust. 1 niniejszego artykułu art. 5 nie ma zastosowania do Cypru i Korsyki.

5. Art. 4 nie ma zastosowania do Malty do dnia 5 lipca 2027 r. Okres ten może zostać przedłużony o kolejny dodatkowy okres nieprzekraczający ośmiu lat. Przedłużenie o kolejny dodatkowy okres następuje w drodze decyzji zgodnie z ust. 1.

6. 61  W drodze odstępstwa od art. 40 ust. 4 operatorzy systemów przesyłowych w Estonii, na Łotwie i Litwie mogą polegać na usługach bilansujących świadczonych przez krajowych dostawców magazynowania energii elektrycznej, przedsiębiorstwa powiązane z operatorami systemów przesyłowych oraz inne instalacje będące własnością operatorów systemów przesyłowych.

W drodze odstępstwa od art. 54 ust. 2 Estonia, Łotwa i Litwa mogą zezwolić swoim operatorom systemów przesyłowych i przedsiębiorstwom powiązanym z operatorami systemów przesyłowych na posiadanie, rozwijanie i eksploatację instalacji magazynowania energii oraz zarządzanie nimi bez przeprowadzania otwartej, przejrzystej i niedyskryminacyjnej procedury przetargowej oraz mogą zezwolić takim instalacjom magazynowania energii na zakup lub sprzedaż energii elektrycznej na rynkach bilansujących.

Odstępstwa, o których mowa w akapicie pierwszym i drugim, stosuje się do trzech lat po przystąpieniu Estonii, Łotwy i Litwy do obszaru synchronicznego Europy kontynentalnej. W przypadku gdy jest to konieczne do zachowania bezpieczeństwa dostaw, Komisja może przedłużyć początkowy trzyletni okres o maksymalnie pięć lat.

7. 62  W drodze odstępstwa od art. 40 ust. 4 i art. 54 ust. 2 Cypr może zezwolić swojemu operatorowi systemu przesyłowego na posiadanie, rozwijanie i eksploatację instalacji magazynowania energii oraz zarządzanie nimi bez przeprowadzania otwartej, przejrzystej i niedyskryminacyjnej procedury przetargowej.

Odstępstwo, o którym mowa w akapicie pierwszym, stosuje się, do czasu aż system przesyłowy na Cyprze nie zostanie połączony z systemami przesyłowymi innych państw członkowskich dzięki połączeniom wzajemnym.

Artykuł  66a  ⁶³

Dostęp do przystępnej cenowo energii podczas kryzysu związanego z cenami energii elektrycznej

1. Rada może działając na wniosek Komisji, w drodze decyzji wykonawczej, stwierdzić regionalny lub ogólnounijny kryzys związany z cenami energii elektrycznej, jeżeli spełnione są następujące warunki:

a) na hurtowych rynkach energii elektrycznej panują bardzo wysokie średnie ceny - co najmniej dwu i półkrotnie wyższe niż średnia cena z poprzednich pięciu lat i wynoszące co najmniej 180 EUR/MWh - które według przewidywań utrzymają się przez co najmniej sześć miesięcy przy obliczaniu średniej ceny z poprzednich pięciu lat nie uwzględnia się tych okresów, w których stwierdzono regionalny lub ogólnounijny kryzys związany z cenami energii elektrycznej;

b) występuje gwałtowny wzrost cen detalicznych energii elektrycznej wynoszący około 70 %, który według przewidywań utrzyma się przez co najmniej trzy miesiące.

2. Decyzja wykonawcza, o której mowa w ust. 1, określa jej okres ważności, który może trwać do jednego roku. Okres ten może zostać przedłużony zgodnie z procedurą określoną w ust. 8 na kolejne okresy nieprzekraczające jednego roku.

3. Stwierdzenie regionalnego lub ogólnounijnego kryzysu związanego z cenami energii elektrycznej na podstawie ust. 1 zapewnia równe warunki konkurencji i wymiany handlowej we wszystkich państwach członkowskich, których dotyczy decyzja wykonawcza, tak aby uniknąć nadmiernych zakłóceń na rynku wewnętrznym.

4. Jeżeli warunki określone w ust. 1 są spełnione, Komisja przedkłada wniosek o stwierdzeniu regionalnego lub ogólnounijnego kryzysu związanego z cenami energii elektrycznej, w którym określa proponowany okres ważności decyzji wykonawczej.

5. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, może zmienić wniosek Komisji przedłożony zgodnie z ust. 4 lub 8.

6. W przypadku gdy Rada przyjęła decyzję wykonawczą na podstawie ust. 1, państwa członkowskie mogą podczas trwania okresu ważności tej decyzji stosować tymczasowe ukierunkowane interwencje publiczne w zakresie ustalania cen za dostawy energii elektrycznej do małych przedsiębiorstw i średnich przedsiębiorstw. Takie interwencje publiczne:

a) ograniczają się do maksymalnie 70 % zużycia przez beneficjenta w tym samym okresie poprzedniego roku i podtrzymują zachętę do zmniejszenia zapotrzebowania;

b) spełniają warunki określone w art. 5 ust. 4 i 7;

c) w stosownych przypadkach spełniają warunki określone w ust. 7 niniejszego artykułu;

d) muszą być opracowane tak, aby minimalizować wszelką negatywną fragmentację rynku wewnętrznego.

7. W przypadku gdy Rada przyjęła decyzję wykonawczą na podstawie ust. 1 niniejszego artykułu, na zasadzie odstępstwa od art. 5 ust. 7 lit. c), państwa członkowskie mogą podczas trwania okresu ważności tej decyzji stosując ukierunkowane interwencje publiczne w zakresie ustalania cen za dostawy energii elektrycznej na podstawie art. 5 ust. 6 lub na podstawie ust. 6 niniejszego artykułu, wyjątkowo i tymczasowo ustalić cenę dostawy energii elektrycznej poniżej kosztów, pod warunkiem że spełnione są następujące warunki:

a) cena ustalona dla odbiorców będących gospodarstwami domowymi ma zastosowanie jedynie do maksymalnie 80 % mediany zużycia w sektorze gospodarstw domowych i podtrzymuje zachętę do zmniejszenia zapotrzebowania;

b) nie dochodzi do dyskryminacji żadnych dostawców;

c) dostawcy otrzymują rekompensatę za dostawy poniżej kosztów w sposób przejrzysty i niedyskryminacyjny;

d) wszyscy dostawcy kwalifikują się na tej samej podstawie do składania ofert dotyczących ceny dostawy energii elektrycznej poniżej kosztów;

e) proponowane środki nie zakłócają wewnętrznego rynku energii elektrycznej.

8. W odpowiednim czasie przed upływem okresu ważności określonego zgodnie z ust. 2 Komisja ocenia, czy warunki określone w ust. 1 są nadal spełnione. Jeżeli Komisja uzna, że warunki określone w ust. 1 są nadal spełnione, przedstawia Radzie wniosek w sprawie przedłużenia okresu ważności decyzji wykonawczej przyjętej zgodnie z ust. 1. W przypadku gdy Rada podejmie decyzję o przedłużeniu okresu ważności, przez taki przedłużony okres stosuje się ust. 6 i 7.

Komisja stale ocenia i monitoruje wpływ wszelkich środków przyjętych na podstawie niniejszego artykułu oraz regularnie publikuje wyniki takich ocen.

Artykuł  67

Wykonywanie przekazanych uprawnień

1. Powierzenie Komisji uprawnień do przyjmowania aktów delegowanych podlega warunkom określonym w niniejszym artykule.

2. Uprawnienia do przyjmowania aktów delegowanych, o których mowa w art. 61 ust. 5 i 63 ust. 9, powierza się Komisji na czas nieokreślony od dnia 4 lipca 2019 r.

3. Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 61 ust. 5 i 63 ust. 9, może zostać w dowolnym momencie odwołane przez Parlament Europejski lub przez Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja o odwołaniu staje się skuteczna następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w późniejszym terminie określonym w tej decyzji. Nie wpływa ona na ważność już obowiązujących aktów delegowanych.

4. Przed przyjęciem aktu delegowanego Komisja konsultuje się z ekspertami wyznaczonymi przez każde państwo członkowskie zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa.

5. Niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego Komisja przekazuje go równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

6. Akt delegowany przyjęty na podstawie art. 61 ust. 5 i 63 ust. 9 wchodzi w życie tylko wówczas, gdy ani Parlament Europejski, ani Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od przekazania tego aktu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, lub gdy, przed upływem tego terminu, zarówno Parlament Europejski, jak i Rada poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady.

Artykuł  68

Procedura komitetowa

1. Komisję wspomaga komitet. Komitet ten jest komitetem w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

2. W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 4 rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

Artykuł  69

Monitorowanie, przegląd i sprawozdania Komisji

1. Komisja monitoruje i dokonuje przeglądu wykonania niniejszej dyrektywy oraz przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z postępów jako załącznik do sprawozdania na temat stanu unii energetycznej, o którym mowa w art. 35 rozporządzenia (UE) 2018/1999.

2. 64  Do dnia 31 grudnia 2025 r. Komisja przeprowadzi przegląd wykonania niniejszej dyrektywy i przedłoży sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. W stosownych przypadkach Komisja przedstawi wniosek ustawodawczy wraz z tym sprawozdaniem lub po jego przedłożeniu.

W przeglądzie Komisji ocenia się w szczególności jakość usług oferowanych odbiorcom końcowym oraz to, czy odbiorcy, w szczególności odbiorcy wrażliwi i odbiorcy dotknięci ubóstwem energetycznym, są odpowiednio chronieni na podstawie niniejszej dyrektywy.

Artykuł  70

Zmiany w dyrektywie 2012/27/UE

W dyrektywie 2012/27/UE wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 9 wprowadza się następujące zmiany:

a) tytuł otrzymuje brzmienie:

"Pomiary zużycia gazu ziemnego";

b) 65  ust. 1 akapit pierwszy otrzymuje brzmienie:

"1. Państwa członkowskie zapewniają, aby na tyle, na ile jest to technicznie wykonalne, uzasadnione finansowo i proporcjonalne do potencjalnych oszczędności energii, odbiorcom końcowym gazu ziemnego zostały zapewnione, po konkurencyjnych cenach, indywidualne liczniki, które dokładnie oddają rzeczywiste zużycie energii przez odbiorcę końcowego i podają informacje o rzeczywistym czasie korzystania z energii.";

c) w ust. 2 wprowadza się następujące zmiany:

(i) wprowadzenie otrzymuje brzmienie:

"2. Jeżeli państwa członkowskie wdrażają inteligentne systemy pomiarowe i rozpowszechniają inteligentne liczniki gazu ziemnego zgodnie z dyrektywą 2009/73/WE, w zakresie, w jakim prowadzą one te działania:";

(ii) uchyla się lit. c) i d)";

2) w art. 10 wprowadza się następujące zmiany:

a) tytuł otrzymuje brzmienie:

"Informacje o rozliczeniach zużycia gazu ziemnego";

b) ust. 1 akapit pierwszy otrzymuje brzmienie:

"1. Jeżeli odbiorcy końcowi nie mają inteligentnych liczników, o których mowa w dyrektywie 2009/73/WE, państwa członkowskie zapewniają do 31 grudnia 2014 r., by informacje o rozliczeniach dotyczące gazu ziemnego były wiarygodne, dokładne oraz oparte na rzeczywistym zużyciu, zgodnie z załącznikiem VII pkt 1.1, jeżeli jest to technicznie możliwe i ekonomicznie uzasadnione.";

c) ust. 2 akapit pierwszy otrzymuje brzmienie:

"2. Liczniki zamontowane zgodnie z dyrektywą 2009/73/WE umożliwiają dostarczanie dokładnych informacji o rozliczeniach na podstawie rzeczywistego zużycia. Państwa członkowskie zapewniają odbiorcom końcowym możliwość łatwego dostępu do informacji uzupełniających dotyczących zużycia w przeszłości, pozwalających na szczegółową samokontrolę.";

3) w art. 11 tytuł otrzymuje brzmienie:

"Koszt dostępu do informacji o pomiarach i rozliczeniach zużycia gazu ziemnego";

4) w art. 13 wyrazy "art. 7-11" zastępuje się wyrazami "art. 7-11a";

5) w art. 15 wprowadza się następujące zmiany:

a) w ust. 5 wprowadza się następujące zmiany:

(i) uchyla się akapit pierwszy i drugi;

(ii) akapit trzeci otrzymuje brzmienie:

"Operatorzy systemów przesyłowych i operatorzy systemów dystrybucyjnych muszą spełniać wymogi określone w załączniku XII.";

b) uchyla się ust. 8;

6) w załączniku VII tytuł otrzymuje brzmienie:

"Minimalne wymogi dotyczące rozliczeń i informacji o rozliczeniach na podstawie rzeczywistego zużycia gazu ziemnego".

Artykuł  71

Transpozycja

1. Państwa członkowskie wprowadzają w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania art. 2-5, art. 6 ust. 2 i 3, art. 7 ust. 1, art. 8 ust. 2 lit. j) oraz l), art. 9 ust. 2, art. 10 ust. 2-12, art. 11-24, art. 26, 28 i 29, art. 31-34 i 36, art. 38 ust. 2, art. 40 i 42, art. 46 ust. 2 lit. d), art. 51 i 54, art. 57-59, art. 61-63, art. 70 pkt 1-3, pkt 5 lit. b) i pkt 6 oraz załączników I i II do dnia 31 grudnia 2020 r. Niezwłocznie przekazują one tekst tych przepisów Komisji.

Państwa członkowskie wprowadzają w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania:

a) art.70 pkt 5 lit. a) - do dnia 31 grudnia 2019 r.;

b) art.70 pkt 4 - do dnia 25 października 2020 r.

Przepisy przyjęte przez państwa członkowskie zawierają odniesienie do niniejszej dyrektywy lub odniesienie takie towarzyszy ich urzędowej publikacji. Przepisy te zawierają także wskazanie, że w istniejących przepisach ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odniesienia do dyrektywy uchylonej niniejszą dyrektywą odczytuje się jako odniesienia do niniejszej dyrektywy. Sposób dokonywania takiego odniesienia i formułowania takiego wskazania określany jest przez państwa członkowskie.

2. Państwa członkowskie przekazują Komisji teksty najważniejszych przepisów prawa krajowego w dziedzinie objętej niniejszą dyrektywą.

Artykuł  72

Uchylenie

Dyrektywa 2009/72/WE traci moc ze skutkiem od 1 stycznia 2021 r., bez uszczerbku dla zobowiązań państw członkowskich dotyczących terminów transpozycji do prawa krajowego i rozpoczęcia stosowania dyrektywy, określonych w załączniku III.

Odesłania do uchylonej dyrektywy odczytuje się jako odesłania do niniejszej dyrektywy zgodnie z tabelą korelacji zawartą w załączniku IV.

Artykuł  73

Wejście w życie

Niniejsza dyrektywa wchodzi w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Art. 6. ust. 1, art. 7 ust. 2-5, art. 8 ust. 1, ust. 2 lit. a) - i) oraz k), ust. 3 i 4, art. 9 ust. 1, 3, 4 i 5, art. 10 ust. 2-10, art. 25, 27, 30, 35, 37, art. 38 ust. 1, 3 i 4, art. 39, 41, 43, 44 i 45, art. 46 ust. 1, art. 46 ust. 2 lit. a), b) i c) oraz lit. e)-h), art. 46 ust. 3-6, art. 47-50, art. 52, 53, 55, 56, 60, 64 i 65 stosuje się od dnia 1 stycznia 2021 r.

Art. 70. pkt 1-3, pkt 5 lit. b) oraz pkt 6 stosuje się od dnia 1 stycznia 2021 r.

Art. 70. pkt 5 lit. a) stosuje się od dnia 1 stycznia 2020 r.

Art. 70. pkt 4 stosuje się od dnia 26 października 2020 r.

Artykuł  74

Adresaci

Niniejsza dyrektywa skierowana jest do państw członkowskich.

⁶¹ Art. 66 ust. 6 dodany przez art. 2 pkt 13 dyrektywy nr 2024/1711 z dnia 13 czerwca 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.1711) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 16 lipca 2024 r.

⁶² Art. 66 ust. 7 dodany przez art. 2 pkt 13 dyrektywy nr 2024/1711 z dnia 13 czerwca 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.1711) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 16 lipca 2024 r.

⁶³ Art. 66a dodany przez art. 2 pkt 14 dyrektywy nr 2024/1711 z dnia 13 czerwca 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.1711) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 16 lipca 2024 r.

⁶⁴ Art. 69 ust. 2 zmieniony przez art. 2 pkt 15 dyrektywy nr 2024/1711 z dnia 13 czerwca 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.1711) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 16 lipca 2024 r.

⁶⁵ Art. 70 pkt 1) lit. b) zmieniona przez sprostowanie z dnia 13 lipca 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.178.10).