Białoruś.
Dz.U.UE.C.2010.9E.28
Akt nienormatywnyP6_TA(2008)0470
Rezolucja Parlamentu Europejskiego zdnia 9października 2008 r. wsprawie sytuacji na Białorusi po wyborach parlamentarnych wdniu 28 września 2008 r.
(2010/C 9 E/04)
(Dz.U.UE C z dnia 15 stycznia 2010 r.)
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie sytuacji na Białorusi, szczególnie rezolucję z dnia 22 maja 2008 r.(1),
– uwzględniając oświadczenie Komisji z dnia 21 listopada 2006 r. o gotowości Unii Europejskiej do wznowienia stosunków z Białorusią i ludnością białoruską w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa,
– uwzględniając złożoną w imieniu UE deklarację prezydencji Rady w sprawie uwolnienia w dniu 26 sierpnia 2008 r. Siergieja Parsiukiewicza i Andreja Kima,
– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 15 i 16 września 2008 r. w sprawie Białorusi,
– u uwzględniając wstępne ustalenia misji obserwacji wyborów parlamentarnych na Białorusi prowadzonej przez OBWE z dnia 29 września 2008 r.,
– uwzględniając oświadczenie prezydencji Rady Unii Europejskiej w sprawie wyborów parlamentarnych na Białorusi, z dnia 30 września 2008 r.,
– uwzględniając art. 103 ust. 4 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że po uwolnieniu przez władze białoruskie w dniach od 16 do 20 sierpnia 2008 r. więźniów politycznych Alaksandra Kazulina, Siergieja Parsiukiewicza i Andreja Kima na Białorusi nie są obecnie przetrzymywani żadni uznani przez społeczność międzynarodową więźniowie polityczni,
B. mając na uwadze, że UE postrzega uwolnienie więźniów politycznych jako ważny krok na drodze do przyjęcia przez Białoruś podstawowych wartości demokratycznych, poszanowania praw człowieka i praworządności, i że było ono jednym z warunków przeglądu środków restrykcyjnych stosowanych obecnie wobec niektórych przywódców politycznych na Białorusi oraz stopniowego przywracania stosunków z Białorusią,
C. mając na uwadze, że w dniu 10 lipca 2008 r. prezydent Alaksandr Łukaszenka wezwał publicznie do przeprowadzenia otwartych i demokratycznych wyborów, a następnie powtórzył to wezwanie w wystąpieniu telewizyjnym w dniu 29 sierpnia 2008 r., obiecując, że wybory będą bezprecedensowo uczciwe,
D. mając na uwadze, że UE dostrzegała w demokratycznym przeprowadzeniu wyborów parlamentarnych zaplanowanych na 28 września 2008 r. oraz w ich pluralistycznym aspekcie kolejną szansę dla Białorusi na wykazanie się poszanowaniem dla wartości demokratycznych i europejskich standardów,
E. mając w związku z tym na uwadze, że UE z zadowoleniem przyjęła wysłanie obserwatorów OBWE/ Urzędu na rzecz demokratycznych instytucji i praw człowieka (ODIHR), podkreśliła, jak ważne jest zagwarantowanie tym obserwatorom rzeczywistego dostępu do wszystkich etapów procesu wyborczego, z liczeniem głosów włącznie, a w szczególności podkreśliła znaczenie zagwarantowania praw opozycji, zarówno w odniesieniu do prawa do kandydowania, jak i dostępu do komisji nadzorujących wybory oraz do mediów,
F. mając na uwadze, że w przypadku bezproblemowego przebiegu wyborów UE była gotowa przystąpić do przeglądu restrykcyjnych środków skierowanych przeciwko białoruskim przywódcom oraz podjąć pozytywne i konkretne działania na rzecz stopniowego wznowienia stosunków z Białorusią,
G. mając na uwadze zlekceważenie skierowanego do rządu wezwania Zjednoczonych Sił Demokratycznych Białorusi do zaangażowania się w otwarty dialog na temat procesu wyborczego; mając na uwadze, że kandydaci opozycji zgłaszali obawy co do uczciwości procesu, nie mając zaufania do procesu głosowania oraz spodziewanego sposobu liczenia głosów,
H. mając na uwadze, że misja obserwacji wyborów OBWE stwierdziła we wstępnych konkluzjach, że mimo niewielkiej poprawy wybory z 28 września 2008 r., które odbyły się w ściśle kontrolowanym środowisku po prawie niewidocznej kampanii wyborczej i które charakteryzował brak przejrzystości w liczeniu głosów oraz sumowaniu wyników z poszczególnych punktów wyborczych, w ostatecznym rozrachunku dalekie były od uznanych na forum międzynarodowym standardów demokratycznych,
I. mając na uwadze, że opozycja, która nie zdobyła ani jednego ze 110 mandatów, uznała wybory za farsę, wyrażając obawy, że zakończył się "flirt" prezydenta Łukaszenki z demokracją, oraz apelując do UE i USA o nieuznawanie wyników wyborów,
J. mając na uwadze, że przewodnicząca białoruskiej Centralnej Komisji Wyborczej Lidia Jarmoszyna oświadczyła, że wybory były "wolne i uczciwe",
K. mając na uwadze, że około 800 zwolenników opozycji protestowało w Mińsku późnym wieczorem w dniu wyborów,
1. wyraża zadowolenie z powodu uwolnienia więźniów politycznych Alaksandra Kazulina, Siergieja Parsiukiewicza oraz Andreja Kima; niemniej jednak nadal oczekuje, że będą oni korzystać ze wszystkich praw obywatelskich przysługujących wszystkim obywatelom Białorusi na mocy konstytucji Republiki Białorusi;
2. ubolewa, że nie doszło do znaczącego postępu w demokratycznym rozwoju Białorusi, na co liczyła UE, a co byłoby w interesie ludności Białorusi, i że mimo niewielkiej poprawy wybory parlamentarne, które odbyły się na Białorusi w dniu 28 września 2008 r., ostatecznie nie spełniły międzynarodowych norm;
3. uważa, że demokratyczny mandat parlamentu wybranego na Białorusi budzi wątpliwości;
4. jest zaniepokojony faktem, że manifestacja zorganizowana przez opozycję w Mińsku w dniu 28 września 2008 r. została uznana przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych za poważne naruszenie porządku publicznego, jest także zaniepokojony informacjami, że w Prokuraturze Generalnej zostanie złożone doniesienie o manifestacji wraz z wnioskiem o dokonanie oceny prawnej; wzywa władze białoruskie do poszanowania praw podstawowych, do których zgodnie z białoruską konstytucją należy wolność zgromadzeń i wolność słowa;
5. podkreśla, że chociaż UE przyjęła do wiadomości niedawne uwolnienie kilku działaczy opozycji demokratycznej i miała nadzieję na lepszą organizację wyborów, to uporczywa niemożność przeprowadzenia wolnych i sprawiedliwych wyborów dodatkowo pogorszy sytuację Białorusi i będzie nadal będzie poważną przeszkodą w stosunkach między Białorusią a Unią Europejską;
6. wzywa rząd Białorusi do potwierdzenia oświadczeń o gotowości do poprawy współpracy z UE oraz do stworzenia lepszych warunków dla podjęcia dyskusji między UE a Białorusią;
7. w tym kontekście wzywa rząd Białorusi do poczynienia kroków w celu przeprowadzenia w przyszłości prawdziwie demokratycznych wyborów zgodnie z międzynarodowymi standardami demokratycznymi poprzez wprowadzenie zmian do ordynacji wyborczej i praktyki, m.in.:
a) danie wszystkim kandydatom sprawiedliwych warunków i możliwości przeprowadzenia prawdziwej kampanii wyborczej,
b) zagwarantowanie, że wszystkie partie uczestniczące w wyborach mają przedstawicieli w komisjach wyborczych wszystkich szczebli, zwłaszcza w okręgowych komisjach wyborczych,
c) zadbanie, by przeprowadzenie głosowania wykluczało wszelkie wątpliwości co do możliwości oszustwa,
d) zniesienie procedury wczesnego głosowania lub przynajmniej zagwarantowanie, że oddane wcześniej głosy podlegają odrębnej procedurze niż przewidziana dla zwykłego głosowania oraz że wyniki wczesnego głosowania są rejestrowane osobno w protokołach elektronicznych;
8. wzywa rząd białoruski do poszanowania praw człowieka poprzez:
a) wprowadzenie niezbędnych zmian do białoruskiego kodeksu karnego polegających na zniesieniu art. 193, 367, 368, 369-1, z których część, zwłaszcza art. 193, jest kwestionowana przez Amnesty International i często wykorzystywana jako środek represji,
b) zaniechanie grożenia ściganiem karnym, w tym za uchylanie się od służby wojskowej na Białorusi, przeciwko studentom relegowanym z uczelni za postawę obywatelską i zmuszonym kontynuować studia za granicą,
c) likwidację wszelkich barier uniemożliwiających właściwą rejestrację organizacji pozarządowych na Białorusi,
d) lepsze traktowanie i poszanowanie mniejszości narodowych, w tym uznanie prawomocnie wybranego zarządu Związku Polaków na Białorusi pod przewodnictwem Andżeliki Borys, a także kultury, kościołów, system edukacji oraz dziedzictwa historycznego i materialnego, w celu zakończenia dobrowolnej izolacji kraju od reszty Europy oraz w celu znacznej poprawy stosunków między UE a Białorusią;
9. przypomina, że w dniu 21 listopada 2006 r. Unia Europejska wydała oświadczenie o gotowości do odnowienia stosunków z Białorusią i ludnością białoruską w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa, gdy tylko rząd białoruski wykaże poszanowanie dla wartości demokratycznych i praw podstawowych ludności białoruskiej;
10. wzywa Radę i Komisję do kontynuowania dialogu z Białorusią i do opracowania polityki wobec tego kraju, opartej o ściśle pozytywną zasadę warunkowości i stosującej podejście stopniowych zmian, zawierającej punkty odniesienia, harmonogramy i klauzulę przeglądu oraz wyposażonej w odpowiednie zasoby finansowe;
11. wzywa Radę i Komisję do rozważenia selektywnego przeglądu i możliwego zawieszenia obecnych środków restrykcyjnych, co przyniosłoby korzyści zwykłym obywatelom i przyczyniło się do rozwoju wolnego społeczeństwa;
12. wzywa Radę i Komisję, aby nie znosiły zakazu wydawania wiz osobom bezpośrednio zamieszanym w naruszanie norm demokratycznych wyborów i praw człowieka; wzywa do rozważenia częściowego, sześciomiesięcznego zawieszenia tej sankcji w odniesieniu do pozostałych urzędników, pod warunkiem że w tym okresie surowa ustawa w sprawie masowych środków przekazu, przyjęta pod koniec czerwca 2008 r., zostanie znowelizowana, zanim nastąpi jej pełne wdrożenie;
13. wzywa Radę i Komisję do podjęcia dalszych kroków w celu ułatwienia i liberalizacji procedur wizowych mających zastosowanie do obywateli Białorusi, gdyż takie działania mają zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia głównego celu polityki UE wobec Białorusi, jakim jest ułatwienie i zwiększenie kontaktów między ludźmi oraz demokratyzacja państwa; wzywa je, aby w związku z powyższym rozważyły możliwość zmniejszenia opłat wizowych dla obywateli Białorusi wjeżdżających na obszar Schengen, co jest jedynym sposobem uniknięcia pogłębienia izolacji Białorusi i jej obywateli; wzywa władze białoruskie do zaprzestania praktyki wydawania wiz wyjazdowych obywatelom, zwłaszcza dzieciom i studentom;
14. wzywa Radę i Komisję do rozważenia selektywnego zastosowania do Białorusi instrumentu europejskiej polityki sąsiedztwa i partnerstwa(2), a w szczególności europejskiego instrumentu na rzecz praw człowieka i demokracji(3) poprzez zwiększenie wsparcia dla społeczeństwa obywatelskiego na Białorusi, a zwłaszcza do zwiększenia pomocy finansowej dla niezależnych mediów, organizacji pozarządowych oraz studentów białoruskich studiujących za granicą; przychylnie odnosi się do wsparcia finansowego udzielonego przez Komisję białoruskiemu Europejskiemu Uniwersytetowi Humanistycznemu w Wilnie (Litwa); wzywa Radę i Komisję o zwrócenie się do białoruskiego rządu, by dając wyraz dobrej woli i sygnał pozytywnych zmian, zezwoliły Europejskiemu Uniwersytetowi Humanistycznemu na uchodźctwie na legalny powrót na Białoruś i na ponowne ukonstytuowanie się w warunkach odpowiednich dla jego przyszłego rozwoju w Mińsku; wzywa Radę i Komisję do przyznania wsparcia finansowego niezależnej białoruskiej stacji telewizyjnej Belsat;
15. wzywa Radę i Komisję do rozważenia środków mających na celu poprawę klimatu dla przedsiębiorczości, handlu, inwestycji, infrastruktury energetycznej i transportowej oraz współpracy transgranicznej między UE a Białorusią, a także przyczynienie się w tym kontekście do dobrobytu i zamożności obywateli Białorusi oraz do ich zdolności do komunikowania się i swobodnego podróżowania do UE;
16. ubolewa nad decyzjami władz Białorusi z ostatnich latach o wielokrotnym odmówieniu wydania wiz wjazdowych posłom do Parlamentu Europejskiego i parlamentarzystom krajowym; apeluje do władz białoruskich, aby nie czyniły dalszych trudności i umożliwiły Delegacji Parlamentu Europejskiego do spraw stosunków z Białorusią wizytę w tym kraju;
17. z zadowoleniem przyjmuje wykazywaną przez naród białoruski wolę ochrony niezależności kraju i nienaruszalności terytorialnej;
18. z zadowoleniem przyjmuje dotychczasowe podejście władz białoruskich, by pomimo ogromnej presji nie uznawać jednostronnie ogłoszonej niezależności Południowej Osetii i Abchazji;
19. potępia fakt, że Białoruś jako ostatnie państwo w Europie dopuszcza karę śmierci, co jest sprzeczne z europejskimi wartościami;
20. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, parlamentom i rządom państw członkowskich, Sekretarzowi Generalnemu ONZ, zgromadzeniom parlamentarnym OBWE i Rady Europy, sekretariatowi Wspólnoty Niepodległych Państw oraz parlamentowi i rządowi Białorusi.
______
(1) Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0239.
(2) Dz.U. L 310 z 9.11.2006, s. 1.
(3) Dz.U. L 386 z 29.12.2006, s. 1.