Zmiana Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie ewaluacji jakości działalności naukowej (Dz.U. 2019 poz. 392) w zakresie oceny publikacji naukowych.

Akty korporacyjne

KAAUM.2020.12.9

Akt nieoceniany

Wersja od: 9 grudnia 2020 r.

UCHWAŁA Nr 15/2020

KONFERENCJI REKTORÓW AKADEMICKICH UCZELNI MEDYCZNYCH

z dnia 9 grudnia 2020 r.

w sprawie zmiany Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie ewaluacji jakości działalności naukowej (Dz.U. 2019 poz. 392) w zakresie oceny publikacji naukowych.

Na podstawie § 2 ust. 1 pkt 1 w związku z § 6 ust. 1 Regulaminu Działania Konferencji Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych

Konferencja Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych

uchwala co następuje:

§ 1. Konferencja Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych wnosi o zmianę Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie ewaluacji jakości działalności naukowej(Dz.U. 2019 poz. 392) w zakresie oceny publikacji naukowych, polegającej na:

a) konieczności wykazania w procesie ewaluacyjnym wszystkich publikacji własnych pracownika nauki (niezależnie od liczby zadeklarowanych przez niego dyscyplin i liczby jednostek, w których może wykazywać swoje prace), w celu zminimalizowania manipulacji listami autorów i listami publikacji; lub możliwości wykazania dodatkowo slotów z największą punktacją przez tych pracowników nauki, którzy wypełnili już przypadający na nich limit slotów, aby uniknąć swego rodzaju "karania" pracowników publikujących najaktywniej;

b) uwzględnieniu procentowego udziału slotu w sytuacji, gdy wypracowany przez pracownika nauki slot jest większy niż slot brakujący do wypełnienia przypadającego na niego limitu, aby uniknąć możliwości utraty slotu;

c) uwzględnieniu zróżnicowania prac opublikowanych w latach 2017-2018 oraz w latach 2019-2020, polegającego na przypisaniu im punktacji obowiązującej w poprzedniej i obecnej ocenie parametrycznej.

§ 2. Upoważnia się Przewodniczącego KRAUM do przekazania Uchwały Ministrowi Edukacji i Nauki.

§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Uzasadnienie

Wszystkie uczelnie w Polsce przygotowują się do przeprowadzenia ewaluacji jakości działalności naukowej, zgodnie z zapisami Rozporządzenia

Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 22 lutego 2098 r. Niestety, nowe reguły tego postępowania nie zapewniają proporcjonalnej oceny rzeczywistego dorobku naukowego jednostek naukowych, bowiem opierają się na założeniach niejasnych i nie mających oparcia w realnych efektach pracy naukowej.

Odnosząc się do obowiązujących obecnie zasad ewaluacji jakości działalności naukowej stwierdzamy, że złożoność tych zasad znacznie utrudnia ich zrozumienie przez pracowników nauki i sprawia, że odczuwają oni dyskomfort związany z koniecznością podejmowania działań sprzecznych. Z jednej strony są oni obligowani do stosowania klarownych kryteriów wymaganych np. przy awansowaniu lub ocenie okresowej pracowników i jednostek, zgodnie z którymi wszystkim współautorom danej publikacji zalicza się pełną punktację do niej przypisaną, a z drugiej do posługiwania się skomplikowanym, niejasnym i kontrowersyjnym systemem ewaluacji jakości działalności naukowej, wdrożonym na podstawie obecnie obowiązującej ustawy Prawo o Szkolnictwie Wyższym.

Ta niespójność kryteriów jest także przyczyną dezorientacji dotyczącej obiektywnej oceny danej publikacji, a tym samym całego dorobku naukowego. Nie wiadomo właściwie dlaczego na podstawie jednych kryteriów mają ocenę wysoką, a w oparciu o inne są niedoceniane? Nie ma również pewności, jakimi zasadami należy się kierować przy wyborze czasopism naukowych czy określaniu liczby współautorów, skoro w zależności od kryteriów oceny zasady te są zmienne, a czasami nawet się wykluczają?

Kolejną kwestią budzącą nasze zaniepokojenie jest przeniesienie przez uczelnie zasad nowego systemu ewaluacji na postępowanie związane z oceną okresową własnych pracowników nauki, co miałoby ich zachęcać do optymalizacji pracy naukowej pod kątem "zapełniania slotów". Prowadzi to do podziału punktacji przypisanej publikacjom na autorów deklarujących poszczególne dyscypliny i oznacza, że im większa jest liczba współautorów danej pracy, tym mniejsza punktacja zaliczana każdemu z nich do bilansu stanowiącego podstawę oceny okresowej. Zniechęca to do angażowania większej liczby współautorów, co w przypadku publikacji z zakresu szeroko pojętej medycyny i biologii medycznej, w realizacji których niezbędny jest udział wielu fachowców reprezentujących różne specjalizacje może być zjawiskiem niepożądanym, a nawet szkodliwym. Może również prowadzić do nieetycznego eliminowania z publikacji części rzeczywistych współautorów, ponieważ "ich punkty" zostaną rozdzielone wśród pozostałych. Z drugiej strony, może dochodzić do dopisywania do listy współautorów (na zasadzie "wzajemnej przysługi") naukowców reprezentujących inne specjalności lub inne uczelnie, aby sztucznie zwiększyć sumaryczną liczbę punktów otrzymywanych za tę samą publikację. Wszystko to niesie ze sobą ryzyko zachowań skupiających się na działaniach arytmetycznych, związanych z doborem odpowiedniej liczby autorów z dyscyplin(y) oraz jednostki(tek) w sposób "najkorzystniejszy slotowo" i zgodny z obowiązującymi limitami, ale sprzeczny z etyką i etosem naukowca.

Połączenie zasady podziału punktów za publikacje wśród współautorów z zasadą ograniczającą liczbę punktów przyznanych danemu pracownikowi zaliczonemu do liczby N do 4 slotów sprawia, że najefektywniej publikujący pracownicy uczelni narażają ją de facto na stratę dużej liczby punktów "slotowych". Po przekroczeniu przez takiego aktywnego naukowca indywidualnego limitu 4 slotów, w kolejnych publikacjach nadal absorbuje on proporcjonalną część wspólnej punktacji, ale punkty te nie są już przypisywane uczelni i - jako takie - po prostu przepadają. Od tego momentu jego działalność staje się dla uczelni "slotowo szkodliwa". Gdyby usunął on swoje współautorstwo z kolejnych publikacji, "jego punkty" trafiłyby do mniej aktywnych autorów (nie przekraczających limitu 4 slotów) i zostałyby przypisane uczelni. Liczba punktów traconych przez uczelnię w wyniku "nadaktywności" niektórych naukowców może znacznie przekraczać liczbę odpowiadającą 4 slotom przez nich zapełnianym co oznacza, że sumarycznym efektem ich pracy jest strata uczelni netto. W obecnym systemie, chcąc optymalizować ewaluację opartą na slotach, uczelnia powinna zatem zakazywać swoim pracownikom przekraczania limitu 4 slotów, co niewątpliwie ma znamiona działań nieracjonalnych, a wręcz absurdalnych.

W kontekście nowych zapisów zawartych w rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie ewaluacji jakości działalności naukowej z dnia 22 lutego 2019 r. (Dz.U. poz. 392) z późn. zm. oraz nowej ustawy Prawo o Szkolnictwie Wyższym zwracamy szczególną uwagę na uczelnie medyczne, które nie mogą być traktowane na "równi" z uczelniami humanistycznymi, czy technicznymi. Specyfika uczelni medycznej wynika z faktu, iż kształci kadrę medyczną, w rękach której znajdzie się w przyszłości zdrowie i życie ludzkie. Musi to zatem być kształcenie na najwyższym poziomie. Kadra naukowa musi też publikować i to nie podlega negocjacjom, ale należy tak usprawnić ocenę dorobku naukowego, aby była ona efektywna i kompatybilna z rozwojem osobistym pracowników naukowych.