Wystąpienie Krajowej Rady Kuratorów dotyczące kwestii budżetowych w 2021 roku.
Kurat.2020.8.10
Akt nieocenianyKRK 29/V/2020
Pan
MICHAŁ WÓJCIK SEKRETARZ STANU
w MINISTERSTWIE SPRAWIEDLIWOŚCI RP
Na zasadach określonych art. 46 ust. 1 pkt 4 ustawy o kuratorach sądowych (tj. Dz.U. z 2020 roku, poz. 167), Krajowa Rada Kuratorów zwraca się z uprzejmą prośbą o uwzględnienie w toku prac nad budżetem na 2021 rok i zwiększenie w budżecie wymiaru sprawiedliwości, w części 15- sądy powszechne, środków określonych na wynagrodzenia osobowe kuratorów zawodowych, z przeznaczeniem na:
Uzasadnienie
Uzasadnienie
Kuratorzy zawodowi są, obok urzędników, jedną z nielicznych grup w wymiarze sprawiedliwości, która na przestrzeni lat 2010- 2015, konsekwentnie ponosiła i odczuwała skutki zamrożenia płac w państwowej sferze budżetowej. Co prawda w latach 2016- 2019 wynagrodzenia tej grupy zawodowej wzrastały, jednak podwyżki te miały charakter niemal symboliczny, a ich wzrost procentowy był każdorazowo dwukrotnie niższy niż np. wzrost płac w grupie urzędników. W konsekwencji doprowadziło do drastycznego spadku wartości ich siły nabywczej.
Istotna podwyżka wynagrodzeń kuratorów zawodowych- średnio o 900 złotych brutto na etat od 1 stycznia 2020 roku, przewidziana została dopiero w porozumieniu zawartym 4 lipca 2019 roku pomiędzy Ministrem Sprawiedliwości- Prokuratorem Generalnym i związkami zawodowymi, którego warunki w części dotyczącej zawodowych kuratorów sądowych, zaaprobowane zostały również przez Przewodniczącego Krajowej Rady Kuratorów. Uregulowania zawarte tym porozumieniem nie zostały zresztą jeszcze w pełni wykonane z uwagi na trwający proces legislacyjny dotyczący projektu rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie wynagrodzeń kuratorów zawodowych i aplikantów kuratorskich (nr RD145 w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów w 2020 roku). Dopiero pełne przeprowadzenie podwyżki wynagrodzeń, na poziomie gwarantowanym wspomnianym porozumieniem, przynajmniej częściowo pozwoli przywrócić ich wartość nabywczą do poziomu sprzed wcześniej wspomnianego, długotrwałego zamrożenia płac w państwowej sferze budżetowej.
Dla utrzymania wynagrodzenia kuratorów zawodowych na poziomie adekwatnym do rangi zawodu, konieczne jest stosowanie mechanizmów zapobiegających pauperyzacji tej grupy zawodowej. Zostały one zresztą zapewnione ustawowo i opisane w art. 14 ust. Ib ustawy z dnia 27 lipca 2001 roku o kuratorach sądowych (tj. Dz.U. z 2020. poz. 167). Wystarczającym działaniem jest zatem konsekwentne ich stosowanie- planowanie i zabezpieczanie w budżecie środków z przeznaczeniem na waloryzację wynagrodzeń kuratorów zawodowych, co skutecznie zapobiegało będzie ich dewaluacji. Dostrzegamy zatem potrzebę zastosowania takiego instrumentu także w odniesieniu do budżetu na 2021 rok.
Ad b.
Ośrodki kuratorskie są placówkami, do których kierowane są osoby nieletnie w ramach wykonywania środka wychowawczego, przewidzianego art. 6 pkt 6 ustawy z dnia 28 października 1982 roku o postępowaniu w sprawach nieletnich (tj. Dz.U. z 2018, poz. 969). Personel ośrodków kuratorskich stanowią między innymi zawodowi kuratorzy sądowi, którzy powierzone im zadania wykonują niezależnie od standardowych czynności służbowych, wykonywanych w pełnym wymiarze.
Aktualnie obowiązujące przepisy nie pozwalają na przyznanie kuratorowi zawodowemu gratyfikacji finansowej za pracę w ośrodku kuratorskim w innej formie niż poprzez przyznanie dodatku specjalnego, co wynika wprost w przepisu § 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 grudnia 2002 roku w sprawie wynagrodzeń kuratorów zawodowych i aplikantów kuratorskich (tj. Dz.U. z 2020, poz. 145). Tymczasem, środki na wypłatę dodatku specjalnego muszą znajdować pokrycie w środkach posiadanych na wynagrodzenia osobowe kuratorów zawodowych. Nie zawsze będzie możliwe ich wygospodarowanie, szczególnie w mniejszych sądach rejonowych, z oszczędności powstałych np. wskutek długotrwałej absencji chorobowej czy urlopu macierzyńskiego. Istnieje zatem potrzeba ich dodatkowego zabezpieczenia w budżecie, co zresztą znalazło odzwierciedlenie w wystąpieniu z 23 stycznia 2020 roku, oznaczonym DNA-V1.5050.6.2020, skierowanym przez Departament Nadzoru Administracyjnego do prezesów sądów okręgowych, w którym ciężar odpowiedzialności za brak wystarczającej liczby środków na dodatki specjalne przeniesiony został, zresztą niezbyt trafnie, na kuratorów okręgowych. Tymczasem, informacje posiadane przez Krajową Radę Kuratorów wskazują, że choć kuratorzy okręgowi w planach budżetowych uwzględniają potrzebę zabezpieczenia tych środków, to nie znajduje to odzwierciedlenia w ostatecznym kształcie budżetu i wysokości uwzględnionych w nim sum.
Należy także stwierdzić, że ujawnia się swoisty brak spójności w oczekiwaniach dotyczących ośrodków kuratorskich. Z jednej strony wysokość środków budżetowych na ich funkcjonowanie jest niewystarczająca, a istniejący system wynagradzania wadliwy (w ocenie Krajowej Rady Kuratorów, remedium na niedoskonałości, ujawniające się w istniejącym systemie finansowania działalności ośrodków kuratorskich, stanowiłoby wyodrębnienie w budżecie odrębnej pozycji- funduszu celowego), z drugiej strony wyraźnie artykułowana jest potrzeba zwiększenia ich liczby i powoływania nowych placówek tego typu (vide pismo Podsekretarza Stanu w Ministerstwie z 9 sierpnia 2019 roku, oznaczone DNA-V1.5050.84.2019).
Dlatego też za priorytet uznać należy zapewnienia warunków do działania ośrodków kuratorskich już istniejących co nieodłącznie wiąże się z koniecznością zabezpieczenia środków budżetowych na ich funkcjonowanie, w tym w części dotyczącej sum budżetowych z przeznaczeniem na dodatki specjalne dla kuratorów zawodowych wykonujących tam dodatkową pracę.
Ad c.
Na przestrzeni ostatnich lat, szczególnie w 2019 i 2020, w budżecie zabezpieczane były dodatkowe środki z przeznaczeniem na awanse w grupie zawodowych kuratorów sądowych. Dzięki tak prowadzonej polityce Ministerstwa Sprawiedliwości, system uległ udrożnieniu i kolejka osób oczekujących na awans uległa znacznemu skróceniu, a także bardzo wyraźnie zmniejszyła się liczba osób oczekujących na awans od wielu lat (czasem dłużej niż dziesięciu). Działania Ministerstwa Sprawiedliwości w tym obszarze są pozytywnie oceniane przez Krajową Radę Kuratorów i ewidentnie, w sposób nie budzący wątpliwości zasługują na uznanie.
Dlatego Krajowa Rada Kuratorów postuluje o utrzymanie tego trendu i utrzymanie trendu, w którym każdorazowo w budżecie zabezpieczane są dodatkowe środki na zaspokojenie potrzeb awansowych w reprezentowanej przez nas grupie zawodowej. Działanie takie, przy jednoczesnym zapewnieniu możliwości dokonywania awansów zawodowych w ramach naturalnych ruchów kadrowych (wykorzystywaniu środków pozostających po przejściu na emeryturę kuratora zawodowego w stopniu kuratora specjalisty lub starszego kuratora zawodowego, przy jednoczesnym obsadzeniu wakującego etatu aplikantem kuratorskim), pozwoli na uzyskanie w pełni satysfakcjonującego efektu.
Do wiadomości:
Pani Anna Dalkowska- Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości.
Pan Artur Strumnik- Dyrektor Departamentu Budżetu i Efektywności Finansowej w Ministerstwie Sprawiedliwości.
Pan Krzysztof Rybka- Zastępca Dyrektora Departamentu Nadzoru Administracyjnego w Ministerstwie Sprawiedliwości.