Strategia Narodowego Funduszu Zdrowia na lata 2019-2023.
Lekarz.2019.3.1
Akt nieocenianySTANOWISKO Nr 24/19/P-VIII
PREZYDIUM NACZELNEJ RADY LEKARSKIEJ
z dnia 1 marca 2019 r.
w sprawie Strategii Narodowego Funduszu Zdrowia na lata 2019-2023
Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej podziela stanowisko Narodowego Funduszu Zdrowia, że wprowadzenie nowej Strategii NFZ na lata 2019 - 2023 ma stanowić nowy impuls dla rozwoju NFZ. Wśród kluczowych wartości Strategii wymienia się otwartość na pacjenta, efektywność, innowacyjność i satysfakcję pracowników. Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej z zaniepokojeniem przyjmuje jednakże fakt, że wśród tych kluczowych wartości nowej Stategii pomija się aspekt personelu medycznego, w szczególności lekarzy, pielęgniarek i położnych oraz innych zawodów medycznych, których praca bezpośrednio oddziałuje na obszary strategiczne wskazywane w opracowaniu. Zdaniem Prezydium NRL uwzględnienie w dokumencie perspektywy personelu medycznego jest niewystarczające, biorąc pod uwagę to, że to na nim spoczywa ciężar zadań związanych z bezpieczeństwem i jakością leczenia, do których bezpośrednio ma odwoływać się Strategia NFZ na lata 2019 - 2023.
W powyższym aspekcie trudno również zgodzić się z zawartym we Wprowadzeniu do Strategii sformułowaniem, że jest ona "efektem współpracy Narodowego Funduszu Zdrowia z przedstawicielami wszystkich grup interesariuszy". Zdaniem Prezydium NRL, współpraca z Naczelną Radą Lekarską, jako podmiotem reprezentującym interesy środowiska lekarskiego, nie może być oceniona pozytywnie, zwłaszcza w kontekście bardzo krótkich terminów do zaopiniowania przesyłanych przez NFZ dokumentów. Należy podkreślić, że środowisko lekarskie jest aktywnym uczestnikiem debaty na temat kształtu systemu ochrony zdrowia w Polsce. Samorząd lekarski wychodzi z inicjatywami usprawniającymi finansowanie świadczeń, poprawiającymi ich dostępność i jakość. Od codziennej pracy lekarzy w bezpośrednim kontakcie z pacjentem zależy efekt kliniczny terapii, a także subiektywna ocena standardu obsługi przez pacjenta. To lekarze codziennie podejmują decyzje o skutkach ekonomicznych dla systemu. W ocenie Prezydium NRL powinno to znaleźć stosowne odzwierciedlenie w dokumentach strategicznych NFZ.
Uwarunkowania prawne:
Wskazuje się, że "do zakresu działania Funduszu należy również określenie jakości i dostępności oraz analiza kosztów świadczeń opieki opieki zdrowotnej w zakresie niezbędnym do zawierania umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej', nie zwraca się natomiast uwagi na fakt braku takiej analizy od lat. Ponadto analiza odnosić ma się jedynie do kosztów udzielanych świadczeń, a pomijany jest aspekt godziwego wynagrodzenia dla podmiotów, które tych świadczeń udzielają.
Przewiduje się, że "wśród słabych stron w perspektywie interesariusza należy wskazać: brak skutecznej komunikacji na linii NFZ - Pacjent i NFZ - Świadczeniodawca, nadmierną biurokrację, niski standard sal obsługi oraz nieefektywny proces zawierania umów, raportowania i sprawozdawczości, skutkujący m.in. nieefektywnym systemem kontroli". Wypunktowanie słabych stron, nie w kontekście problemu dla świadczeniodawców, ale w aspekcie problemów skutecznej kontroli budzi zastrzeżenia Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej.
Wskazuje się, że "NFZ ma możliwość wpływania na jakość obsługi pacjentów przez świadczeniodawców poprzez określenie standardów, które docelowo będą elementem systemu zawierania umów. Standardy te zostaną wypracowane we współpracy z różnymi grupami świadczeniodawców. Punktem wyjścia przy opracowaniu standardów będą badania zadowolenia pacjentów z obsługi u świadczeniodawców. W pierwszej kolejności takie badania będą dotyczyły obsługi w placówkach POZ'. W ocenie Prezydium NRL niepokojące jest przyjęcie, iż standardy będą budowane na podstawie opinii pacjentów a nie na podstawie wiedzy medycznej.
Wskazuje się, że "poprawie jakości świadczonych usług będzie sprzyjać publikacja analiz porównawczych wskaźników świadczących o jakości udzielanych świadczeń, np. wskaźnika zakażeń szpitalnych, przeżywalności, rehospitalizacji. Docelowo chcielibyśmy, aby poziom tych wskaźników znalazł swoje odzwierciedlenie w systemie premiowania świadczeniodawców. Równolegle będziemy pracować nad budową rejestrów medycznych służących analizie jakości leczenia. W pierwszych latach realizacji strategii, dzięki publikacji analiz porównawczych dotyczących paramentów jakościowych, będziemy starali się "wyzwolić" wśród świadczeniodawców potrzebę podnoszenia jakości świadczonych usług. Zmiana średniej wartości porównywanych wskaźników, na przestrzeni pięciu lat obowiązywania strategii, będzie podstawą oceny stopnia realizacji celu." W opisie wskazanego celu nie została przewidziana rzetelna, realna wycena świadczeń, uwzględniająca satysfakcjonujący dla świadczeniodawcy zysk.
Wskazuje się, że "skomplikowane przepisy oraz ich częsta zmiana, a także rosnące wymagania społeczne co do wysokiej jakości świadczenia usług zdrowotnych stanowią wyzwanie dla świadczeniodawców. Rolą świadczeniodawcy jest zatem nie tylko przestrzeganie standardów medycznych, ale również skuteczne i sprawne zarządzanie placówką służby zdrowia. Narodowy Fundusz Zdrowia, wychodząc z założenia, że mikroekonomiczna efektywność świadczeniodawców w znacznym stopniu wpływa na efektywność w skali makro oraz w odpowiedzi na potrzeby świadczeniodawców pragnie stać się platformą wymiany dobrych praktyk, konsultantem w zakresie narzędzi kontrolingowych, a także prekursorem nowoczesnych rozwiązań służących poprawie mikroekonomicznej efektywności placówek służby zdrowia. Mówiąc o wspieraniu świadczeniodawców w budowie mikroekonomicznej efektywności, mamy na myśli zarówno uproszczenie systemu sprawozdawczości poprzez wprowadzenie jednolitego pliku sprawozdawczego, jak i wspólne, ze świadczeniodawcami, wypracowanie standardów dobrego zarządzania, wykorzystując doświadczenia rynkowe. Docelowo myślimy o wdrożeniu systemu akredytacji efektywności i stopnia informatyzacji u świadczeniodawców. Podstawą zbierania informacji o dobrych praktykach będą m.in. analizy benchmarkingowe wskaźników świadczących o efektywności gospodarowania podmiotów świadczących usługi zdrowotne. Dobrych rozwiązań będziemy poszukiwać również na rynku innowacji." Wydaje się, że jedynym konkretnym rozwiązaniem korzystym dla świadczeniodawców jest uproszczenie sprawozdawczości. Pozostałe rozwiązania Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej odczytuje jako próbę narzucania rozwiązań marketingowych w celu uproszczenia "kontrolingu" dla celów statystycznych NFZ. W perspektywie może to prowadzić do wymuszenia na świadczeniodawcach specjalnych systemów akredytacyjnych typu ISO, co w odniesieniu do dużych jednostek może być do udźwignięcia organizacyjnie i finansowo, ale w wypadku małych podmiotów czy jednoosobowych praktyk może doprowadzić do ich wyeliminowania z procesu kontraktowania.
Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej zwraca uwagę na fakt że w strategii wielokrotnie pojawia się hasło "podniesienie jakości świadczeń", nigdzie zaś nie wspomina się, że za jakością musi iść również podniesienie poziomu finansowania. Utrzymanie stanu permanentnego niedoszacowania wartości świadczeń uniemożliwia wzrost ich jakości.
Prezydium NRL wnioskuje ponadto, żeby w przyszłości dokumenty określające strategię Narodowego Funduszu Zdrowia były przesyłane do Naczelnej Rady Lekarskiej z realnym terminem do ich zaopiniowania. Przesyłanie projektów z tak krótkim terminem do zaopiniowania pozbawia de facto Naczelną Radę Lekarską prawa do zajęcia rzetelnego stanowiska w sprawie.