Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu zabiegów i czynności polegających na pobraniu od pacjenta materiału biologicznego do badań laboratoryjnych oraz osób uprawnionych do ich wykonywania.
Lekarz.2023.11.24
Akt nieocenianySTANOWISKO Nr 72/23/P-IX
PREZYDIUM NACZELNEJ RADY LEKARSKIEJ
z dnia 24 listopada 2023 r.
w sprawie projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu zabiegów i czynności polegających na pobraniu od pacjenta materiału biologicznego do badań laboratoryjnych oraz osób uprawnionych do ich wykonywania
Projektowane rozporządzenie w zaproponowanym brzmieniu nadmiernie komplikuje kwestię posiadania uprawnień do wykonywania czynności polegających na pobieraniu od pacjenta materiału biologicznego do badań laboratoryjnych. Treść rozporządzenia może sugerować, że tylko osoby wymienione w tabeli, która stanowi załącznik do rozporządzenia, są uprawnione do wykonywania tych czynności, podczas gdy w rzeczywistości katalog osób uprawnionych do pobierania materiału do badań jest szerzy i obejmuje także lekarzy. Przyznaje to zresztą sam projektodawca, który w uzasadnieniu do rozporządzenia wskazuje, że projektowane przepisy nie regulują kwestii pobierania materiału do badań przez osoby wykonujące inne zawody medyczne, np. pielęgniarki, położne oraz inne osoby, które posiadają uprawnienia do pobierania materiału do badań na podstawie odrębnych przepisów. Jako przykład grupy zawodowej uprawnionej do pobierania materiału projektodawca wskazuje osoby wykonujące zawód pielęgniarki - posiadające to uprawnienie na mocy § 11
rozporządzenia z dnia 28 lutego 2017 r. Ministra Zdrowia w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego (Dz. U. poz. 497), z którego wynika, że pielęgniarka i położna może pobierać do celów diagnostycznych bez zlecenia lekarskiego każdy rodzaj materiału do badania, którego pobieranie wynika z uprawnień zawodowych nabytych w ramach kształcenia przeddyplomowego i podyplomowego. W ocenie samorządu lekarskiego uprawnionymi do pobierania materiału są niewątpliwie także lekarze. Z przepisów ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. z 2023 r. poz. 1516) jednoznacznie wynika, że każda osoba posiadająca uprawnienia do wykonywania zawodu lekarza, niezależnie od tego czy posiada specjalizację i jaką ma specjalizację, ma prawo do pobierania od pacjenta materiału biologicznego, w tym także powinna mieć prawo do wykonywania czynności polegających na pobraniu od pacjenta materiału biologicznego do badań laboratoryjnych. Ograniczenia ustawowego zakresu uprawnień zawodowych lekarza nie można wprowadzić na mocy rozporządzenia wydanego na podstawie ustawy o medycynie laboratoryjnej. Nie do zaakceptowania byłby np. wniosek, że po wejściu w życie opiniowanego rozporządzenia lekarz utraci uprawnienie do pobierania wymazu z nosa, nosogardła czy gardła czy uprawnienie do pobierania krwi.
Z brzmienia ustawy o medycynie laboratoryjnej oraz z treści uzasadnienia załączonego do projektu opiniowanego rozporządzenia wynika, że rozporządzenie powinno regulować jedynie zakres uprawnień do pobierania materiału do badań laboratoryjnych przez następujące osoby:
1) diagnostów laboratoryjnych;
2) lekarzy posiadających prawo wykonywania zawodu oraz specjalizację I lub II stopnia w dziedzinie analityki lub w dziedzinie mikrobiologii, lub w dziedzinie diagnostyki laboratoryjnej lub lekarzy posiadających specjalizację II stopnia w dziedzinie mikrobiologii i serologii, lub lekarzy posiadających tytuł specjalisty w dziedzinie diagnostyki laboratoryjnej lub w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej;
3) osoby, które posiadają tytuł zawodowy technika analityki medycznej;
4) osoby, które posiadają tytuł zawodowy licencjata uzyskany na kierunku analityka medyczna;
5) osoby, które ukończyły jednolite studia magisterskie lub studia pierwszego i drugiego stopnia w zakresie:
a) biologii, biologii medycznej, mikrobiologii lub mikrobiologii medycznej i uzyskały tytuł zawodowy magistra lub
b) biotechnologii lub biotechnologii medycznej i uzyskały tytuł zawodowy magistra lub magistra inżyniera.
Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej proponuje w związku z tym doprecyzowanie przepisów rozporządzenia, tak aby wynikało z niego jednoznacznie, że reguluje ono jedynie uprawnienie do wykonywania określonych zabiegów i czynności pobierania materiału do badań laboratoryjnych wymienionych w rozporządzeniu grup zawodowych i nie uszczupla ono uprawnień innych osób wykonujących zawody medyczne.
Samorząd lekarski proponuje, aby § 1 rozporządzenia otrzymał następujące
brzmienie: "§ 1 Rozporządzenie określa wykaz czynności i zabiegów polegających na pobraniu od pacjenta materiału biologicznego do badań laboratoryjnych, które mogą być wykonywane przez osoby wymienione w art. 4 oraz art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 15 września 2022 r. o medycynie laboratoryjnej (Dz.U. z 2023 r. poz. 2125).".
Dotychczasowy § 1 projektu rozporządzenia stanie się wówczas § 2.
Przy takim brzmieniu § 1 części normatywnej rozporządzenia jasne będzie, że nie odbiera ono żadnych uprawnień zawodowych innym grupom osób wykonujących zawody medyczne, w tym lekarzom.