Rozporządzenie 2018/1727 w sprawie Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Wymiarów Sprawiedliwości w Sprawach Karnych (Eurojust) oraz zastąpienia i uchylenia decyzji Rady 2002/187/WSiSW
Dz.U.UE.L.2018.295.138
Akt obowiązującyROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2018/1727
z dnia 14 listopada 2018 r.
w sprawie Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Wymiarów Sprawiedliwości w Sprawach Karnych (Eurojust) oraz zastąpienia i uchylenia decyzji Rady 2002/187/WSiSW
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 85,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą 1 ,
(1) Eurojust został ustanowiony decyzją Rady 2002/187/WSiSW 2 jako organ Unii mający osobowość prawną, którego zadaniem jest stymulowanie i poprawa koordynacji i współpracy między właściwymi organami sądowymi państw członkowskich, szczególnie w odniesieniu do poważnej przestępczości zorganizowanej. Ramy prawne Eurojustu zmieniono decyzjami Rady 2003/659/WSiSW 3 i 2009/426/WSiSW 4 .
(2) Art. 85 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej ("TFUE") stanowi, że Eurojust działa na podstawie rozporządzenia przyjmowanego zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą. Artykuł ten wymaga także określenia warunków uczestnictwa Parlamentu Europejskiego i parlamentów narodowych w ocenie działalności Eurojustu.
(3) Artykuł 85 TFUE stanowi również, że zadaniem Eurojustu jest wspieranie oraz wzmacnianie koordynacji i współpracy między krajowymi organami śledczymi i organami ścigania w odniesieniu do poważnej przestępczości, która dotyka dwóch lub więcej państw członkowskich lub która wymaga wspólnego ścigania, w oparciu o operacje przeprowadzane i informacje dostarczane przez organy państw członkowskich i Agencję Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania (Europol).
(4) Celem niniejszego rozporządzenia jest zmiana i rozszerzenie przepisów decyzji 2002/187/WSiSW. Biorąc pod uwagę znaczną liczbę i istotny charakter zmian, które należy wprowadzić, decyzja 2009/426/WSiSW powinna przez wzgląd na jasność zostać zastąpiona w całości w odniesieniu do państw członkowskich związanych niniejszym rozporządzeniem.
(5) Ponieważ Prokuratura Europejska została utworzona w drodze wzmocnionej współpracy, rozporządzenie Rady (UE) 2017/1939 5 jest wiążące w całości dla państw członkowskich biorących udział we wzmocnionej współpracy i tylko w nich jest bezpośrednio stosowane. W związku z tym dla państw członkowskich, które nie uczestniczą w Prokuraturze Europejskiej, Eurojust pozostaje w pełni właściwy w sprawach dotyczących form poważnej przestępczości wymienionych w załączniku I do niniejszego rozporządzenia.
(6) Artykuł 4 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) przywołuje zasadę lojalnej współpracy, zgodnie z którą Unia i państwa członkowskie wzajemnie się szanują i udzielają sobie wzajemnego wsparcia w wykonywaniu zadań wynikających z TUE i TFUE.
(7) W celu ułatwienia współpracy między Eurojustem i Prokuraturą Europejską Eurojust powinien w razie konieczności rozpatrywać sprawy istotne dla Prokuratury Europejskiej.
(8) Mając na uwadze ustanowienie Prokuratury Europejskiej w drodze wzmocnionej współpracy, należy jasno określić podział właściwości między Prokuraturą Europejską a Eurojustem w odniesieniu do przestępstw mających wpływ na interesy finansowe Unii. Począwszy od dnia rozpoczęcia wykonywania obowiązków przez Prokuraturę Europejską Eurojust powinien być w stanie wykonywać swoją właściwość w sprawach dotyczących przestępstw, w przypadku których właściwa jest Prokuratura Europejska, jeżeli przestępstwa te dotyczą zarówno państw członkowskich, które uczestniczą we wzmocnionej współpracy w zakresie ustanowienia Prokuratury Europejskiej, jak i państw członkowskich, które w takiej współpracy nie uczestniczą. W takich przypadkach Eurojust powinien działać na wniosek nieuczestniczących państw członkowskich lub na wniosek Prokuratury Europejskiej. W każdym przypadku Eurojust powinien pozostać właściwy w sprawach dotyczących przestępstw mających wpływ na interesy finansowe Unii, które pozostają poza zakresem właściwości Prokuratury Europejskiej, lub gdy Prokuratura Europejska jest wprawdzie właściwa, lecz nie wykonuje swojej właściwości. Państwa członkowskie, które nie uczestniczą we wzmocnionej współpracy w zakresie ustanowienia Prokuratury Europejskiej, mogą nadal zwracać się do Eurojustu o wsparcie we wszystkich sprawach związanych z przestępstwami mającymi wpływ na interesy finansowe Unii. Prokuratura Europejska i Eurojust powinny rozwijać ścisłą współpracę operacyjną zgodnie z ich zakresami działania.
(9) Aby Eurojust mógł wypełniać swoją misję i rozwijać pełny potencjał w walce z poważną przestępczością transgraniczną, należy wzmocnić jego funkcje operacyjne poprzez zmniejszenie obciążeń administracyjnych przedstawicieli krajowych oraz rozszerzyć jego wymiar europejski poprzez udział Komisji w zarządzie i zwiększone uczestnictwo Parlamentu Europejskiego i parlamentów narodowych w ocenie jego działalności.
(10) W związku z tym niniejsze rozporządzenie powinno określać warunki uczestnictwa parlamentów, przewidując modernizację struktury i uproszczenie obecnych ram prawnych Eurojustu, przy jednoczesnym zachowaniu tych elementów, które okazały się skuteczne w jego funkcjonowaniu.
(11) Należy jasno określić wchodzące w zakres właściwości Eurojustu formy poważnej przestępczości, która dotyka co najmniej dwóch państw członkowskich. Ponadto należy zdefiniować sprawy, które nie dotyczą co najmniej dwóch państw członkowskich, ale które wymagają wspólnego ścigania. Takie przypadki mogą obejmować postępowania przygotowawcze oraz wnoszenie i popieranie oskarżeń dotyczące tylko jednego państwa członkowskiego i państwa trzeciego, w przypadku gdy została zawarta umowa z państwem trzecim lub gdy może istnieć szczególna potrzeba zaangażowania się Eurojustu. Takie ściganie może również dotyczyć przypadków, które dotyczą jednego państwa członkowskiego i mają następstwa na poziomie Unii.
(12) W ramach wykonywania swoich funkcji operacyjnych w odniesieniu do konkretnych spraw karnych Eurojust powinien działać, na wniosek właściwych organów państw członkowskich lub z własnej inicjatywy, za pośrednictwem co najmniej jednego przedstawiciela krajowego albo jako kolegium. Działając z własnej inicjatywy, Eurojust może przyjąć bardziej proaktywną rolę w koordynowaniu spraw, na przykład przez wspieranie organów krajowych w prowadzonych przez nie postępowaniach przygotowawczych oraz wnoszonych i popieranych oskarżeniach. Może to obejmować angażowanie państw członkowskich, które mogły początkowo nie zostać włączone w daną sprawę, oraz odkrywanie powiązań między sprawami na podstawie informacji otrzymanych od Europolu, Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć finansowych (OLAF), Prokuratury Europejskiej i organów krajowych. Ponadto pozwala to Eurojustowi opracowywać w ramach jego prac strategicznych wytyczne, dokumenty strategiczne i analizy dotyczące prowadzonych przez niego spraw.
(13) Na wniosek właściwego organu danego państwa członkowskiego lub na wniosek Komisji Eurojust powinien także móc udzielać pomocy w postępowaniach przygotowawczych dotyczących tylko tego państwa członkowskiego, lecz mających następstwa na poziomie Unii. Takie postępowania przygotowawcze obejmują przykładowo sprawy, które dotyczą pracownika instytucji lub organu Unii. Obejmują one także sprawy, które dotyczą znacznej liczby państw członkowskich i mogłyby ewentualnie wymagać skoordynowanej reakcji na poziomie europejskim.
(14) Pisemne opinie Eurojustu nie są wiążące dla państw członkowskich, ale powinno się udzielić na nie odpowiedzi zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.
(15) W celu zapewnienia, że Eurojust może odpowiednio wspierać i koordynować transgraniczne postępowania przygotowawcze, konieczne jest zapewnienie wszystkim przedstawicielom krajowym niezbędnych uprawnień operacyjnych w odniesieniu do ich państw członkowskich i zgodnie z prawem tych państw członkowskich, by mogli w sposób bardziej spójny i efektywny współpracować między sobą oraz z organami krajowymi. Przedstawicielom krajowym należy przyznać takie uprawnienia, które umożliwią Eurojustowi właściwe realizowanie jego misji. Uprawnienia te powinny obejmować dostęp do istotnych informacji znajdujących się w krajowych rejestrach publicznych, bezpośrednie kontaktowanie się z właściwymi organami i wymianę informacji z nimi oraz udział we wspólnych zespołach dochodzeniowo-śledczych. Przedstawiciele krajowi mogą, zgodnie ze swoim prawem krajowym, zachować uprawnienia przysługujące im jako organom krajowym. W porozumieniu z właściwym organem krajowym lub w nagłych przypadkach przedstawiciele krajowi mogą również nakazywać podjęcie czynności dochodzeniowo-śledczych i zastosowanie przesyłek niejawnie nadzorowanych, a także wydawać i wykonywać wnioski o wzajemną pomoc prawną lub wnioski o wzajemne uznanie. Ponieważ uprawnienia te mają być wykonywane zgodnie z prawem krajowym, sądy państw członkowskich są właściwe do kontroli sądowej tych środków, zgodnie z wymogami i procedurami ustanowionymi w prawie krajowym.
(16) Konieczne jest zapewnienie Eurojustowi struktury administracyjnej i kierowniczej, która umożliwi mu skuteczniejszą realizację zadań, będzie zgodna z zasadami mającymi zastosowanie do agencji Unii oraz będzie w pełni zgodna z podstawowymi prawami i wolnościami, przy jednoczesnym zachowaniu specyfiki Eurojustu i zagwarantowaniu jego niezależności w wykonywaniu funkcji operacyjnych. W tym celu należy sprecyzować funkcje przedstawicieli krajowych, kolegium i dyrektora administracyjnego oraz ustanowić zarząd.
(17) Należy ustanowić przepisy w celu wyraźnego rozróżnienia wykonywanych przez kolegium funkcji operacyjnych i kierowniczych, co przyczyni się do ograniczenia do minimum obciążenia administracyjnego przedstawicieli krajowych, tak aby położyć nacisk na pracę operacyjną Eurojustu. Zadania kolegium w zakresie zarządzania powinny obejmować w szczególności przyjmowanie programów prac Eurojustu, budżetu, rocznego sprawozdania z działalności oraz uzgodnień roboczych z partnerami. Kolegium powinno wykonywać uprawnienia organu powołującego w odniesieniu do dyrektora administracyjnego. Ponadto kolegium powinno przyjąć regulamin wewnętrzny Eurojustu. Ponieważ regulamin ten może mieć wpływ na działanie wymiarów sprawiedliwości w państwach członkowskich, należy powierzyć Radzie uprawnienia wykonawcze do jego zatwierdzania.
(18) W celu usprawnienia zarządzania Eurojustem i procedur należy ustanowić zarząd, który będzie wspierać kolegium w jego funkcjach kierowniczych i umożliwiać sprawniejsze podejmowanie decyzji w kwestiach nieoperacyjnych i strategicznych.
(19) Komisja powinna być reprezentowana w kolegium podczas wykonywania przez kolegium funkcji kierowniczych. Aby zapewnić nieoperacyjny nadzór nad Eurojustem i strategiczne kierowanie tą agencją, przedstawiciel Komisji w kolegium powinien być także jej przedstawicielem w zarządzie.
(20) W celu zapewnienia skutecznego bieżącego zarządzania Eurojustem dyrektor administracyjny powinien być jego przedstawicielem prawnym i kierownikiem, odpowiadającym przed kolegium. Dyrektor administracyjny powinien przygotowywać i wdrażać decyzje kolegium i zarządu. Dyrektora administracyjnego powinno się powoływać w oparciu o osiągnięcia i udokumentowane umiejętności w zakresie administracji i zarządzania, a także odpowiednie kompetencje i doświadczenie.
(21) Kolegium powinno wybrać spośród przedstawicieli krajowych przewodniczącego i dwóch wiceprzewodniczących Eurojustu na czteroletnią kadencję. Gdy przedstawiciel krajowy zostaje wybrany na stanowisko przewodniczącego, dane państwo członkowskie powinno mieć możliwość oddelegowania do biura krajowego innej odpowiednio wykwalifikowanej osoby i złożenia wniosku o rekompensatę z budżetu Eurojustu.
(22) Osoby odpowiednio wykwalifikowane to osoby posiadające kwalifikacje i doświadczenie niezbędne do wykonywania zadań wymaganych do zapewnienia skutecznego działania biura krajowego. Osoby takie mogą mieć status zastępcy lub asystenta przedstawiciela krajowego wybranego na przewodniczącego lub mogą pełnić funkcję o charakterze bardziej administracyjnym lub technicznym. Każde państwo członkowskie powinno mieć możliwość decydowania o własnych wymogach w tym względzie.
(23) W regulaminie Eurojustu należy uregulować kwestie kworum i procedury głosowania. W wyjątkowych sytuacjach, w przypadku nieobecności przedstawiciela krajowego lub jego zastępcy, asystent danego przedstawiciela krajowego powinien być uprawniony do głosowania w kolegium, jeżeli asystent taki ma status funkcjonariusza wymiaru sprawiedliwości, tj. prokuratora, sędziego lub przedstawiciela organu sądowego.
(24) Ponieważ mechanizm rekompensaty wywołuje skutki dla budżetu, niniejsze rozporządzenie powinno powierzyć Radzie uprawnienia wykonawcze do określenia tego mechanizmu.
(25) W strukturach Eurojustu należy utworzyć dyżurny mechanizm koordynacyjny, by zapewnić większą skuteczność Eurojustu oraz możliwość interwencji Eurojustu w nagłych przypadkach przez całą dobę. Każde państwo członkowskie powinno zapewnić, aby jego przedstawiciele w ramach dyżurnego mechanizmu koordynacyjnego byli gotowi do działania przez całą dobę we wszystkie dni tygodnia.
(26) W państwach członkowskich powinny zostać utworzone krajowe systemy koordynacyjne Eurojustu, które będą koordynować działania krajowych korespondentów Eurojustu, krajowego korespondenta Eurojustu do spraw terroryzmu, każdego krajowego korespondenta do spraw kwestii związanych z właściwością Prokuratury Europejskiej, krajowego korespondenta Europejskiej Sieci Sądowej oraz maksymalnie trzech innych punktów kontaktowych, a także przedstawicieli sieci wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych oraz przedstawicieli sieci utworzonych decyzjami Rady 2002/494/WSiSW 6 , 2007/845/WSiSW 7 oraz 2008/852/WSiSW 8 . Państwa członkowskie mogą zadecydować, że co najmniej jedno z tych zadań jest wykonywane przez tego samego krajowego korespondenta.
(27) Do celów stymulowania i wzmacniania koordynacji i współpracy między krajowymi organami prowadzącymi postępowania przygotowawcze i organami właściwymi w zakresie wnoszenia i popierania oskarżeń niezwykle istotne jest, aby Eurojust otrzymywał od organów krajowych informacje niezbędne do wykonywania jego zadań. W tym celu właściwe organy krajowe powinny bez zbędnej zwłoki informować swoich przedstawicieli krajowych o utworzeniu wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych i osiąganych przez nie wynikach. Właściwe organy krajowe powinny również bez zbędnej zwłoki informować przedstawicieli krajowych o wchodzących w zakres właściwości Eurojustu sprawach, które dotyczą bezpośrednio co najmniej trzech państw członkowskich i w odniesieniu do których wnioski lub decyzje dotyczące współpracy wymiarów sprawiedliwości zostały przekazane do co najmniej dwóch państw członkowskich. W niektórych okolicznościach powinny one również informować przedstawicieli krajowych o konfliktach jurysdykcji, przesyłkach niejawnie nadzorowanych oraz powtarzających się trudnościach we współpracy wymiarów sprawiedliwości.
(28) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/680 9 zawiera zharmonizowane zasady ochrony i swobodnego przepływu danych osobowych przetwarzanych do celów zapobiegania przestępczości, prowadzenia postępowań przygotowawczych, wykrywania i ścigania czynów zabronionych i wykonywania kar, w tym do ochrony przed zagrożeniami dla bezpieczeństwa publicznego i zapobiegania takim zagrożeniom. Aby zapewnić identyczny stopień ochrony osób fizycznych w całej Unii za pomocą praw możliwych do wyegzekwowania na drodze prawnej oraz zapobiegać rozbieżnościom utrudniającym wymianę danych osobowych między Eurojustem i właściwymi organami w państwach członkowskich, przepisy dotyczące ochrony i swobodnego przepływu operacyjnych danych osobowych przetwarzanych przez Eurojust powinny być spójne z dyrektywą (UE) 2016/680.
(29) Przepisy ogólne odrębnego rozdziału rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 10 dotyczące przetwarzania operacyjnych danych osobowych powinny mieć zastosowanie z zastrzeżeniem przepisów szczegółowych dotyczących ochrony danych, zawartych w niniejszym rozporządzeniu. Te przepisy szczegółowe należy postrzegać jako lex specialis w stosunku do przepisów zawartych w rozdziale rozporządzenia (UE) 2018/1725 (lex specialis derogat legi generali). Aby zmniejszyć fragmentaryzację przepisów, szczegółowe przepisy dotyczące ochrony danych zawarte w niniejszym rozporządzeniu powinny być spójne z zasadami leżącymi u podstaw tego rozdziału rozporządzenia (UE) 2018/1725, a także z przepisami tego rozporządzenia odnoszącymi się do niezależnego nadzoru, środków ochrony prawnej, odpowiedzialności i sankcji.
(30) Ochrona praw i wolności osób, których dane dotyczą, wymaga wprowadzenia jasnego podziału odpowiedzialności za ochronę danych osobowych na mocy niniejszego rozporządzenia. Państwa członkowskie powinny być odpowiedzialne za prawidłowość i aktualizację danych przekazanych przez nie do Eurojustu i przetworzonych przez Eurojust w niezmienionej postaci oraz za zgodność z prawem takiego przekazania danych do Eurojustu. Eurojust powinien być odpowiedzialny za prawidłowość i aktualizację danych dostarczanych przez inne podmioty dostarczające danych lub danych pochodzących z własnych analiz lub gromadzonych przez Eurojust. Eurojust powinien zapewniać, by dane były przetwarzane rzetelnie i zgodnie z prawem oraz by były gromadzone i przetwarzane w konkretnym celu. Eurojust powinien również zapewniać, by dane były prawidłowe, odpowiednie, proporcjonalne w stosunku do celu, w jakim są przetwarzane, przechowywane przez czas nie dłuższy niż jest to niezbędne do tego celu, a także by były przetwarzane w sposób zapewniający odpowiednie bezpieczeństwo danych osobowych oraz poufność przetwarzania danych.
(31) Regulamin wewnętrzny Eurojustu powinien zawierać odpowiednie zabezpieczenia w odniesieniu do przechowywania operacyjnych danych osobowych do celów archiwalnych w interesie publicznym lub do celów statystycznych.
(32) Osoba, której dane dotyczą, powinna mieć możliwość skorzystania z prawa do dostępu, o którym mowa w rozporządzeniu (UE) 2018/1725, do swoich operacyjnych danych osobowych przetwarzanych przez Eurojust. Osoba, której dane dotyczą, może bezpłatnie składać w tej sprawie wnioski w rozsądnych odstępach czasu do Eurojustu lub do krajowego organu nadzorczego w wybranym przez siebie państwie członkowskim.
(33) Zawarte w niniejszym rozporządzeniu przepisy o ochronie danych mają zastosowanie z zastrzeżeniem obowiązujących przepisów dotyczących dopuszczalności danych osobowych w charakterze dowodów w postępowaniach przygotowawczych i postępowaniach sądowych w sprawach karnych.
(34) Wszelkie przetwarzanie danych osobowych przez Eurojust w zakresie jego właściwości w celu wykonywania spoczywających na nim zadań powinno być uważane za przetwarzanie operacyjnych danych osobowych.
(35) Ponieważ Eurojust przetwarza również dane administracyjne, niezwiązane z postępowaniami przygotowawczymi, przetwarzanie takich danych powinno podlegać przepisom ogólnym rozporządzenia (UE) 2018/1725.
(36) Jeżeli operacyjne dane osobowe są przekazywane lub dostarczane Eurojustowi przez państwo członkowskie, właściwy organ, przedstawiciel krajowy lub korespondent krajowy Eurojustu powinni mieć prawo żądania sprostowania lub usunięcia takich operacyjnych danych osobowych.
(37) Dla zachowanie zgodności z niniejszym rozporządzeniem, Eurojust lub upoważniony podmiot przetwarzający powinni prowadzić wykazy wszystkich kategorii czynności przetwarzania danych osobowych, za które są odpowiedzialni. Eurojust i każdy upoważniony podmiot przetwarzający powinni mieć obowiązek współpracy z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych ("EIOD") i udostępniania na jego żądanie takich wykazów w celu monitorowania tych operacji przetwarzania. Eurojust lub jego upoważniony podmiot przetwarzający dane osobowe w niezautomatyzowanych systemach przetwarzania powinni dysponować skutecznymi metodami, takimi jak ewidencja lub inne formy zapisu, pozwalającymi wykazać zgodność przetwarzania danych z prawem, monitorować własną działalność i zapewniać integralność i bezpieczeństwo danych.
(38) Zarząd Eurojustu powinien wyznaczyć inspektora ochrony danych spośród członków dotychczasowego personelu. Osoba wyznaczona na stanowisko inspektora ochrony danych w Eurojuście powinna być po odbyciu specjalnego szkolenia z zakresu prawa ochrony danych oraz praktyki w zdobywaniu wiedzy fachowej w tej dziedzinie. Niezbędny poziom wiedzy fachowej należy ustalić w świetle prowadzonych operacji przetwarzania danych oraz ochrony, której wymagają dane osobowe przetwarzane przez Eurojust.
(39) EIOD jest odpowiedzialny za monitorowanie i zapewnienie pełnego stosowania przepisów niniejszego rozporządzenia odnoszących się do przetwarzania operacyjnych danych osobowych przez Eurojust. Należy przyznać EIOD uprawnienia pozwalające mu na skuteczne wykonywanie swych obowiązków. EIOD powinien mieć prawo konsultowania się z Eurojustem w związku ze złożonymi wnioskami, przekazywania spraw do Eurojustu w celu rozwiązania problemów wynikłych podczas przetwarzania przezeń operacyjnych danych osobowych, występowania z propozycjami poprawy ochrony osób, których dane dotyczą oraz nakazywania Eurojustowi przeprowadzania specjalnych czynności dotyczących przetwarzania operacyjnych danych osobowych. W rezultacie EIOD potrzebuje środków zapewniających wykonanie tych nakazów i ich egzekwowanie. EIOD powinien w związku z tym mieć uprawnienia do ostrzegania Eurojustu. Przez ostrzeżenie należy rozumieć ustne lub pisemne przypomnienie o obowiązku Eurojustu wykonania nakazów EIOD lub podporządkowania się propozycjom EIOD oraz przypomnienie dotyczące środków, jakie zostaną zastosowane w razie niepodporządkowania się lub odmowy ze strony Eurojustu.
(40) Obowiązki i uprawnienia EIOD, w tym uprawnienie do nakazania Eurojustowi sprostowania, ograniczenia przetwarzania lub usunięcia operacyjnych danych osobowych, które zostały przetworzone z naruszeniem przepisów niniejszego rozporządzenia dotyczących ochrony danych, nie powinny obejmować danych osobowych zawartych w krajowych aktach sprawy.
(41) W celu ułatwienia współpracy między EIOD a krajowymi organami nadzorczymi, lecz bez uszczerbku dla niezależności EIOD i jego odpowiedzialności za nadzór nad Eurojustem w zakresie ochrony danych, EIOD i krajowe organy nadzorcze powinny odbywać regularne spotkania w ramach Europejskiej Rady Ochrony Danych, zgodnie z przepisami w sprawie skoordynowanego nadzoru zawartymi w rozporządzeniu (UE) 2018/1725.
(42) Będąc pierwszym na terytorium Unii odbiorcą danych dostarczonych przez państwa trzecie lub organizacje międzynarodowe bądź uzyskanych od nich, Eurojust powinien być odpowiedzialny za prawidłowość tych danych. Eurojust powinien podjąć środki do możliwie najdogłębniejszego sprawdzania prawidłowości danych w momencie ich otrzymywania lub udostępniania innym organom.
(43) Eurojust powinien podlegać przepisom ogólnym dotyczącym odpowiedzialności umownej i pozaumownej, obowiązującym instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii.
(44) Eurojust powinien mieć możliwość wymiany odpowiednich danych osobowych i prowadzenia współpracy z innymi instytucjami, organami i jednostkami organizacyjnymi Unii w zakresie koniecznym do wykonywania jego lub ich zadań.
(45) Z myślą o zagwarantowaniu przestrzegania zasady celowości ważne jest zapewnienie, by Eurojust mógł przekazywać dane osobowe państwom trzecim i organizacjom międzynarodowym tylko wtedy, gdy jest to niezbędne do zapobiegania przestępczości objętej zadaniami Eurojustu i zwalczania jej. W tym celu należy zapewnić, by w przypadku przekazywania danych osobowych odbiorca zobowiązywał się do wykorzystywania tych danych lub ich dalszego przekazywania właściwemu organowi państwa trzeciego wyłącznie w celu, w jakim zostały pierwotnie przekazane. Dalsze przekazywanie danych powinno odbywać się w sposób zgodny z niniejszym rozporządzeniem.
(46) Wszystkie państwa członkowskie należą do Międzynarodowej Organizacji Policji Kryminalnej (Interpol). Aby wypełniać swoją misję, Interpol otrzymuje, przechowuje i przekazuje dane osobowe w celu wspierania właściwych organów w zapobieganiu przestępczości międzynarodowej i w jej zwalczaniu. W związku z tym należy wzmocnić współpracę między Unią a Interpolem poprzez promowanie sprawnej wymiany danych osobowych z jednoczesnym zapewnieniem poszanowania podstawowych praw i wolności w przypadku automatycznego przetwarzania danych osobowych. Gdy operacyjne dane osobowe są przekazywane przez Eurojust Interpolowi oraz państwom, które oddelegowały swoich przedstawicieli do Interpolu, zastosowanie powinno mieć niniejsze rozporządzenie, w szczególności przepisy o międzynarodowym przekazywaniu danych. Niniejsze rozporządzenie powinno być stosowane z zastrzeżeniem przepisów szczegółowych określonych we wspólnym stanowisku Rady 2005/69/WSiSW 11 i w decyzji Rady 2007/533/WSiSW 12 .
(47) W przypadku gdy Eurojust przekazuje operacyjne dane osobowe organowi państwa trzeciego lub organizacji międzynarodowej na mocy umowy międzynarodowej zawartej na podstawie art. 218 TFUE, w umowie takiej powinny zostać przewidziane odpowiednie zabezpieczenia w odniesieniu do ochrony prywatności oraz podstawowych praw i wolności osób fizycznych, aby zapewnić przestrzeganie mających zastosowanie przepisów dotyczących danych osobowych.
(48) Państwa członkowskie powinny zapewnić, by dane były przekazywane do państwa trzeciego lub organizacji międzynarodowej tylko wtedy, gdy jest to konieczne do zapobiegania przestępczości, prowadzenia postępowań przygotowawczych, wykrywania i ścigania czynów zabronionych i wykonywania kar, w tym do ochrony przed zagrożeniami dla bezpieczeństwa publicznego i zapobiegania takim zagrożeniom, oraz gdy administrator w państwie trzecim lub w organizacji międzynarodowej jest organem właściwym w rozumieniu niniejszego rozporządzenia. Przekazania powinien dokonywać wyłącznie Eurojust występujący jako administrator. Przekazanie takie może nastąpić w przypadkach, w których Komisja zdecydowała, że dane państwo trzecie lub organizacja międzynarodowa zapewniają odpowiedni stopień ochrony, gdy przewidziano odpowiednie zabezpieczenia lub gdy mają zastosowanie odstępstwa w szczególnych sytuacjach.
(49) Eurojust powinien mieć możliwość przekazywania danych osobowych organowi państwa trzeciego lub organizacji międzynarodowej na podstawie decyzji Komisji stwierdzającej, że dane państwo lub organizacja międzynarodowa zapewniają odpowiedni poziom ochrony danych (zwanej dalej "decyzją stwierdzającą odpowiedni poziom ochrony"), lub - w przypadku braku decyzji stwierdzającej odpowiedni stopień ochrony - na podstawie umowy międzynarodowej zawartej przez Unię zgodnie z art. 218 TFUE lub umowy o współpracy umożliwiającej wymianę danych osobowych, zawartej między Eurojustem a tym państwem trzecim przed datą rozpoczęcia stosowania niniejszego rozporządzenia.
(50) W przypadku gdy kolegium stwierdzi, że ze względów operacyjnych istnieje potrzeba współpracy z państwem trzecim lub organizacją międzynarodową, powinno mieć możliwość zaproponowania Radzie, by zwróciła uwagę Komisji na potrzebę wydania decyzji stwierdzającej odpowiedni poziom ochrony lub na potrzebę wydania zalecenia w sprawie otwarcia negocjacji dotyczących umowy międzynarodowej zgodnie z art. 218 TFUE.
(51) Przekazania nieprzeprowadzone na podstawie decyzji stwierdzającej odpowiedni poziom ochrony powinny być dopuszczalne jedynie wtedy, gdy w prawnie wiążącym akcie przewidziano odpowiednie zabezpieczenia zapewniające ochronę danych osobowych, lub gdy Eurojust ocenił wszystkie okoliczności towarzyszące przekazaniu danych i na podstawie tej oceny stwierdza, że istnieją odpowiednie zabezpieczenia w odniesieniu do ochrony danych osobowych. Takim prawnie wiążącym aktem może być przykładowo prawnie wiążąca umowa dwustronna, która została zawarta przez państwo członkowskie i wprowadzona przez nie do jego porządku prawnego, może być egzekwowana przez osoby, których dane dotyczą, oraz która zapewnia przestrzeganie wymogów ochrony danych oraz praw osób, których dane dotyczą, w tym prawa do skutecznych administracyjnych lub sądowych środków zaskarżenia. Oceniając wszystkie okoliczności towarzyszące przekazaniu danych, Eurojust powinien mieć możliwość uwzględnienia umów o współpracy zawartych przez Eurojust z państwami trzecimi, pozwalających na wymianę danych osobowych. Eurojust powinien też mieć możliwość uwzględnienia, czy przekazanie danych osobowych będzie podlegać obowiązkom zachowania poufności i zasadzie ograniczonego celu, tak aby dane nie były przetwarzane do celów innych niż te, w których zostały przekazane. Ponadto Eurojust powinien wziąć pod uwagę to, czy dane osobowe nie posłużą do zażądania, orzeczenia lub wykonania kary śmierci ani do innego rodzaju okrutnego lub nieludzkiego traktowania. O ile kryteria te mogłyby zostać uznane za odpowiednie zabezpieczenia umożliwiające przekazanie danych, to Eurojust powinien mieć możliwość zażądania dodatkowych zabezpieczeń.
(52) Jeżeli nie wydano decyzji stwierdzającej odpowiedni poziom ochrony lub nie ma odpowiednich zabezpieczeń, przekazanie lub określona kategoria przekazań może nastąpić tylko w szczególnych sytuacjach, gdy jest to konieczne do ochrony żywotnych interesów osoby, której dane dotyczą, lub innej osoby, bądź do zabezpieczenia uzasadnionych prawnie interesów osoby, której dane dotyczą, zgodnie z wymogami prawa państwa członkowskiego przekazującego dane osobowe; do zapobieżenia bezpośredniemu i poważnemu zagrożeniu dla bezpieczeństwa publicznego państwa członkowskiego lub państwa trzeciego; w indywidualnym przypadku do celów zapobiegania przestępczości, prowadzenia postępowań przygotowawczych, wykrywania i ścigania czynów zabronionych i wykonywania kary, w tym do ochrony przed zagrożeniami dla bezpieczeństwa publicznego i zapobiegania takim zagrożeniom; lub w indywidualnym przypadku do celów ustalenia, dochodzenia lub obrony roszczenia przed sądem. Wyjątki te należy interpretować wąsko i nie powinny one umożliwiać częstego, masowego i zorganizowanego przekazywania danych osobowych ani przekazywania danych na dużą skalę; powinny też być ograniczone do danych ściśle niezbędnych. Takie operacje przekazania powinny być udokumentowane, a dokumentacja ta powinna być udostępniana na wniosek EIOD w celu monitorowania zgodności przekazania z prawem.
(53) W wyjątkowych przypadkach Eurojust powinien mieć możliwość przedłużania terminów przechowywania operacyjnych danych osobowych na potrzeby realizacji swych celów, pod warunkiem przestrzegania zasady celowości mającej zastosowanie do przetwarzania danych osobowych w kontekście wszystkich swych działań. Decyzje takie powinny być podejmowane po dokładnym rozważeniu wszystkich interesów, w tym interesów osób, których dane dotyczą. Decyzja o jakimkolwiek przedłużeniu terminu przetwarzania danych osobowych po upływie terminu przedawnienia ścigania we wszystkich zainteresowanych państwach członkowskich powinna być podejmowana tylko w przypadkach, gdy istnieje szczególna potrzeba udzielenia wsparcia na podstawie niniejszego rozporządzenia.
(54) Eurojust powinien utrzymywać uprzywilejowane stosunki z Europejską Siecią Sądową, oparte na konsultacjach i komplementarności. Niniejsze rozporządzenie powinno pomóc doprecyzować role, jakie Eurojust i Europejska Sieć Sądownicza będą odgrywały w swoich wzajemnych stosunkach, a przy tym utrzymać swoisty charakter Europejskiej Sieci Sądowej.
(55) W zakresie, w jakim jest to konieczne do wykonywania zadań, Eurojust powinien prowadzić współpracę z innymi instytucjami, organami i jednostkami organizacyjnymi Unii, Prokuraturą Europejską, właściwymi organami państw trzecich, a także z organizacjami międzynarodowymi.
(56) Aby wzmocnić współpracę operacyjną między Eurojustem a Europolem, a zwłaszcza w celu ustanowienia powiązań między danymi już posiadanymi przez te agencje, Eurojust powinien zapewnić Europolowi dostęp - w oparciu o system trafieniowy (figuruje/nie figuruje) - do danych będących w posiadaniu Eurojustu. Eurojust i Europol powinny zapewnić dokonanie niezbędnych uzgodnień służących optymalizacji współpracy operacyjnej między nimi, z należytym uwzględnieniem ich zakresów działania oraz wszelkich ograniczeń ze strony państw członkowskich. Takie uzgodnienia robocze powinny zapewniać dostęp do wszelkich informacji, które zostały dostarczone Europolowi i możliwość ich wyszukiwania na potrzeby kontroli krzyżowej, zgodnie ze szczególnymi zabezpieczeniami oraz gwarancjami ochrony danych przewidzianymi w niniejszym rozporządzaniu. Jakikolwiek dostęp przez Europol do danych będących w posiadaniu Eurojustu powinien być ograniczony - za pomocą środków technicznych - do informacji objętych zakresami działania tych agencji Unii.
(57) Eurojust i Europol powinny informować się nawzajem o działaniach pociągających za sobą finansowanie wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych.
(58) Eurojust powinien mieć możliwość wymiany danych osobowych z instytucjami, organami i jednostkami organizacyjnymi Unii w zakresie niezbędnym do wykonywania jego zadań, przy zachowaniu pełnej ochrony prywatności oraz innych podstawowych praw i wolności.
(59) Eurojust powinien zacieśnić współpracę z właściwymi organami państw trzecich oraz z organizacjami międzynarodowymi na podstawie strategii opracowanej w porozumieniu z Komisją. W tym celu Eurojust powinien mieć możliwość oddelegowywania sędziów łącznikowych do państw trzecich, by mogli oni pełnić funkcje podobne do tych, które są pełnione przez sędziów łącznikowych oddelegowywanych przez państwa członkowskie na podstawie wspólnego działania Rady 96/277/WSiSW 13 .
(60) Eurojust powinien mieć możliwość koordynacji wykonywania wniosków państwa trzeciego o współpracę wymiarów sprawiedliwości, w przypadku gdy wnioski te wymagają wykonania w co najmniej dwóch państwach członkowskich w ramach tego samego postępowania przygotowawczego. Eurojust powinien podejmować się takiej koordynacji wyłącznie za zgodą zainteresowanego państwa członkowskiego.
(61) W celu zagwarantowania pełnej autonomii i niezależności Eurojustu należy mu przyznać autonomiczny budżet, wystarczający do prawidłowego wykonywania jego pracy, którego dochody pochodzą zasadniczo z wkładu z budżetu Unii, poza kosztami wynagrodzeń i poborów przedstawicieli krajowych, zastępców i asystentów, ponoszonymi przez ich państwa członkowskie. Procedura budżetowa Unii powinna mieć zastosowanie w zakresie dotyczącym wkładu Unii oraz innych dotacji pochodzących z ogólnego budżetu Unii. Kontrolę sprawozdań finansowych powinien przeprowadzać Trybunał Obrachunkowy, a decyzję o ich zatwierdzeniu powinna podejmować Komisja Kontroli Budżetowej Parlamentu Europejskiego.
(62) W celu zwiększenia przejrzystości działań Eurojustu i wzmocnienia demokratycznego nadzoru nad tą agencją konieczne jest zapewnienie, zgodnie z art. 85 ust. 1 TFUE, mechanizmu wspólnej oceny działalności Eurojustu przez Parlament Europejski i parlamenty narodowe. Ocena powinna mieć miejsce w ramach międzyparlamentarnego posiedzenia komisji w pomieszczeniach Parlamentu Europejskiego w Brukseli, z udziałem członków właściwych komisji Parlamentu Europejskiego i parlamentów narodowych. Międzyparlamentarne posiedzenie komisji powinno się odbywać z pełnym poszanowaniem niezależności Eurojustu w odniesieniu do działań podejmowanych w konkretnych sprawach operacyjnych oraz w odniesieniu do obowiązku zachowania dyskrecji i poufności.
(63) Należy regularnie przeprowadzać ocenę stosowania niniejszego rozporządzenia.
(64) Działania Eurojustu powinny być przejrzyste zgodnie z art. 15 ust. 3 TFUE. Kolegium powinno przyjąć przepisy szczegółowe dotyczące sposobu zapewniania prawa do publicznego dostępu do dokumentów. Żaden z przepisów niniejszego rozporządzenia nie ma na celu ograniczenia prawa do publicznego dostępu do dokumentów, w zakresie w jakim jest ono zagwarantowane w Unii i w państwach członkowskich, w szczególności na mocy art. 42 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej "Kartą"). Przepisy ogólne w zakresie przejrzystości, które mają zastosowanie do agencji Unii, powinny również mieć zastosowanie do Eurojustu w sposób w żadnym razie nie naruszając obowiązku zachowania poufności w jego działalności operacyjnej. W dochodzeniach administracyjnych prowadzonych przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich powinno się przestrzegać obowiązku zachowania poufności obowiązującego Eurojust.
(65) Z myślą o zwiększeniu przejrzystości Eurojustu względem obywateli Unii i poprawie jego rozliczalności Eurojust powinien publikować na swojej stronie internetowej wykaz członków zarządu oraz w stosownych przypadkach podsumowania wyników posiedzeń zarządu, z poszanowaniem wymogów dotyczących ochrony danych.
(66) Do Eurojustu powinno mieć zastosowanie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 14 .
(67) Do Eurojustu powinno mieć zastosowanie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 15 .
(68) Niezbędne przepisy dotyczące obiektów dla Eurojustu w państwie członkowskim, w którym ma on siedzibę - tj. w Niderlandach - a także szczególne przepisy mające zastosowanie do wszystkich pracowników Eurojustu i członków ich rodzin powinny zostać określone w umowie w sprawie siedziby. Przyjmujące państwo członkowskie powinno zapewnić najlepsze możliwe warunki w celu zagwarantowania funkcjonowania Eurojustu, w tym wielojęzyczne szkolnictwo o nastawieniu europejskim i odpowiednie połączenia transportowe, aby był on atrakcyjnym miejscem zatrudnienia dla wysoko wykwalifikowanych pracowników z jak największego obszaru geograficznego.
(69) Eurojust ustanowiony na mocy niniejszego rozporządzenia powinien być następcą prawnym Eurojustu ustanowionego na mocy decyzji 2002/187/WSiSW w odniesieniu do wszystkich zawartych przez niego umów, w tym umów o pracę, zaciągniętych zobowiązań i nabytego mienia. Umowy międzynarodowe zawarte przez Eurojust ustanowiony na mocy tą decyzją powinny dalej obowiązywać.
(70) Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, mianowicie stworzenie jednostki odpowiedzialnej za wspieranie i wzmacnianie koordynacji i współpracy między organami sądowymi państw członkowskich w odniesieniu do poważnej przestępczości, która dotyka co najmniej dwóch państw członkowskich lub która wymaga wspólnego ścigania, nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na zakres i skutki działań, możliwe jest jego lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 TUE. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.
(71) Zgodnie z art. 1, 2 i art. 4a ust. 1 Protokołu nr 21 w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, załączonego do TUE i do TFUE oraz z zastrzeżeniem art. 4 tego protokołu, wspomniane państwa członkowskie nie uczestniczą w przyjęciu niniejszego rozporządzenia i nie są nim związane, ani go nie stosują.
(72) Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu nr 22 w sprawie stanowiska Danii, załączonego do TUE i do TFUE, Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszego rozporządzenia i nie jest nim związana ani go nie stosuje.
(73) Zgodnie z art. 28 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 45/2001 16 skonsultowano się z EIOD, który wydał opinię w dniu 5 marca 2014 r.
(74) Niniejsze rozporządzenie nie narusza podstawowych praw i gwarancji oraz przestrzega zasad uznanych w szczególności w Karcie,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
| W imieniu Parlamentu Europejskiego | W imieniu Rady |
| A. TAJANI | K. EDTSTADLER |
| Przewodniczący | Przewodniczący |