Borkowski Grzegorz, Uchwała NSA z dnia 29 października 2007 r., I FPS 3/07

Jest kilka istotnych powodów, dla których przedstawiony poniżej wyrok zasługuje na baczną uwagę aktualnych i przyszłych (nawet nieświadomych tego statusu) podatników podatku od towarów i usług.

1. To pierwsze orzeczenie w składzie powiększonym (7 sędziów NSA) dotyczące pisemnej interpretacji prawa podatkowego (art. 14a i następne ustawy - Ordynacja podatkowa w brzmieniu sprzed 01.07.2007 r.). Powszechnie krytykowana z różnych punktów widzenia instytucja "interpretacji" w tym przypadku spełnia pokładane w niej nadzieje. Wyrażony w wyroku pogląd prawny, wprawdzie dla wielu znawców przedmiotu - głównie wywodzących się z organów podatkowych - kontrowersyjny, powinien jednak zapobiec próbom opodatkowywania czynności związanych ze zbyciem majątku prywatnego, jednak wykorzystywanego poza zakresem prowadzonej działalności gospodarczej. Mimo, że - z formalnego punktu widzenia - wyrok wiąże inne składy orzekające tylko w tej sprawie, w której został wydany, jednak autorytet "siódemki" sprawia, że takie same rozstrzygnięcia zapadną w innych sprawach w podobnych stanach faktycznych.

2. Lektura wyroku prowadzi do niewesołej refleksji. Przedmiotem interpretacji była bowiem podstawowa kwestia, czy osoba, dokonująca określonej czynności prawnej staje się z tego tytułu podatnikiem VAT. Wydawać by się mogło, że powinno to w sposób oczywisty (i to dla podatnika, a nie tylko organu podatkowego czy sądu administracyjnego) wynikać z treści przepisu i to rangi ustawowej. O ile można jeszcze zrozumieć różnicę poglądów, jaka zarysowała się w sprawie pomiędzy występującym o interpretację podatnikiem, a udzielającymi odpowiedzi na wniosek organami podatkowymi, o tyle nie do przyjęcia w demokratycznym państwie prawnym jest możliwość tak przeciwstawnego, jak w niniejszej sprawie, odczytania treści normy prawnej przez składy orzekające w obu instancjach. Przyczyna tego stanu rzeczy ma wyłącznie "legislacyjny" charakter, jako że obydwa poglądy dadzą się wywieść z treści przepisu przy zastosowaniu przyjętych w orzecznictwie metod wykładni. Jest to wyraźny sygnał dla ustawodawcy (sąd dał temu wyraz w uzasadnieniu wyroku), że nie zachował w tym przypadku wymogów, które określa się mianem "przyzwoitej legislacji".

3. Podkreślić wreszcie należy pozytywny wpływ orzecznictwa ETS i prawa wspólnotowego w ogólności, na proces interpretacji prawa krajowego. Na treści wyroku zaważyły dyspozycje VI Dyrektywy, na które bezskutecznie zwracał uwagę sam podatnik w postępowaniu administracyjnym i przed sądem I instancji. Z pewnością wyrok składu poszerzonego wywoła komentarze zarówno przedstawicieli nauki jak i praktyków. Łamy "Glosy" stoją dla nich otworem.