Szpyrka Michalina, Omówienie do wyroku SN z dnia 22 czerwca 2018 r., II CSK 560/17

1. Prawomocny wyrok wojewódzkiego sądu administracyjnego, od którego nie wniesiono skargi kasacyjnej i nie jest też możliwe wystąpienie ze skargą o wznowienie postępowania w sprawie, w której został wydany, może być zaskarżony skargą o stwierdzenie jego niezgodności z prawem tylko w wyjątkowych przypadkach, a mianowicie wtedy, gdy jego niezgodność z prawem wynika z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela (art. {W wyroku w Internecie jest tu arg. – czy to oznacza argument?} z art. 285a § 1 p.p.s.a.). Tylko zatem pod tymi warunkami strona jest w stanie uzyskać prejudykat pozwalający jej skutecznie dochodzić odpowiedzialności odszkodowawczej za szkodę wyrządzoną prawomocnym wyrokiem wojewódzkiego sądu administracyjnego. Przesłanki, które uzasadniają stwierdzenie niezgodności z prawem takiego wyroku na potrzeby stworzenia wiążącego dla sądów powszechnych prejudykatu, nie są równoznaczne z oceną, że wyrok taki narusza prawo materialne czy procesowe, choćby w sposób poważny, rażący.

2. Założenie, że art. 417 § 1 k.c. dotyczy wszelkich orzeczeń organów wymiaru sprawiedliwości, do których nie znajduje zastosowania art. 417¹ § 2 k.c., powodowałoby konsekwencje niemożliwe do systemowego zaakceptowania. Nie sposób jest bowiem przyjąć, że odpowiedzialność odszkodowawcza Skarbu Państwa mogłaby dotyczyć prawomocnego wyroku wojewódzkiego sądu administracyjnego tylko wtedy, gdy wyrok ten naruszałby podstawowe zasady porządku prawnego lub konstytucyjne wolności albo prawa człowieka i obywatela, gdyż tylko w takim przypadku strona byłaby w stanie uzyskać prejudykat warunkujący skuteczne dochodzenie roszczeń odszkodowawczych dotyczących prawomocnego wyroku tego sądu, a gdy chodzi o nieprawomocny wyrok wojewódzkiego sądu administracyjnego, a zatem podlegający uchyleniu lub zmianie w toku instancji, to odpowiedzialność odszkodowawczą miałoby uzasadniać już samo tylko potwierdzenie wadliwości takiego orzeczenia widoczne na podstawie wyników kontroli instancyjnej, czy choćby nawet poważne naruszenie przepisów prawa przez jego wydanie, niemożliwe jednak do sklasyfikowania jako naruszenie podstawowych zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela.