Nowicki Marek Antoni, Chowdury i inni przeciwko Grecji - wyrok ETPC z dnia 30 marca 2017 r., Izba (Sekcja I), skarga nr 21884/15, [w:] M.A. Nowicki, Europejski Trybunał Praw Człowieka. Wybór orzeczeń 2016, LEX/el., 2017

1. Wykorzystywanie przez pracę stanowi aspekt handlu ludźmi. Inaczej mówiąc, stanowi jedną z form eksploatacji, objętą definicją handlu ludźmi, co potwierdza nierozerwalny związek między nim i pracą przymusową lub obowiązkową.

2. Jeśli pracodawca nadużywa władzy lub wykorzystuje bezbronność swoich pracowników, aby ich wykorzystać, ci nie świadczą pracy dobrowolnie. Uprzednia zgoda ofiary nie wystarcza, aby wykluczyć uznanie pracy za przymusową. Ocena, czy osoba oferuje swoją pracę dobrowolnie, zależy od faktów i wymaga zbadania sytuacji w świetle wszystkich istotnych okoliczności sprawy.

3. Śledztwo prowadzone w sferze eksploatacji ludzi – aby było skuteczne – powinno pozwolić zidentyfikować i ukarać osoby odpowiedzialne. W razie ustalenia, że pracodawca dopuścił się handlu ludźmi i pracy przymusowej, władze powinny z tego wyciągnąć – w granicach swoich kompetencji – wszystkie konsekwencje wynikające z odpowiednich przepisów karnych.