Giaro Maciej, Zawarcie umowy w trybie aukcji internetowej

Znana od starożytności aukcja jest do dziś stosowana na rozmaitych rynkach. Wpływ, jaki technologie przedinternetowe wywarły na nią, był jednak raczej wyrywkowy. Nie zmieniły one zasadniczo jej charakteru jako postępowania między podmiotami obecnymi w określonym miejscu. Dopiero Internet wpłynął na aukcję na tyle całościowo, że pod koniec XX w. wykształciła się jej zupełnie nowa postać, która dzięki łatwej dostępności szybko się rozpowszechniła. Innowacyjność aukcji internetowej względem aukcji tradycyjnej, jak i jej popularność, a zarazem niedostateczne opracowanie w polskim piśmiennictwie prawniczym uzasadniają podjęcie szerszej analizy zawarcia umowy w tym trybie.

Pojęcie aukcji internetowej jest w praktyce niezwykle pojemne. Obejmuje się nim wszystkie procedury zawarcia umowy dostępne na tzw. internetowych platformach aukcyjnych typu eBay, Allegro. Przez pojęcie aukcji internetowej w ściślejszym sensie rozumie się jednak przede wszystkim procedury przebiegające na wspomnianych platformach według schematu licytacyjnego podnoszenia ceny. Tak rozumiana aukcja internetowa stanowi w gospodarce zjawisko na tyle wyodrębnione i złożone, by być samodzielnym przedmiotem rozważań prawnych. Ujęcie to odpowiada tendencji widocznej również w doktrynie obcej.

Niniejsza praca jest poświęcona aukcji internetowej w prawie polskim. Oparto się jednak przy tym w dużej mierze na dorobku germańskich systemów prawnych: niemieckim i szwajcarskim. Przemawiają za tym następujące względy: w zakresie prawa umów prawo polskie należy do germańskiego kierunku kontynentalnej tradycji prawnej; ustawowe uregulowanie aukcji jest zasługą tego właśnie kierunku; regulacje aukcji w prawie niemieckim, szwajcarskim i polskim są w zasadzie analogiczne; aukcja internetowa jest w sposób obszerny doktrynalnie opracowana w prawie niemieckim. Ze względu na zbieżność wspomnianych systemów tezy dotyczące prawa niemieckiego i szwajcarskiego dają się niejednokrotnie odnieść do prawa polskiego, zapewniając mu silną podbudowę w postaci bardziej ustabilizowanej tradycji.

Zwyczajowa geneza i rozwój pod nieobecność szczególnej regulacji ustawowej czynią z aukcji internetowej zjawisko interesujące pod względem prawnym. Opracowanie tego typu wciąż „żywej” instytucji nie może polegać na wyabstrahowanej analizie przepisów, lecz siłą rzeczy wymaga oparcia w praktyce. Ta właśnie perspektywa badawcza przyświeca prezentowanej pracy.

***

Niniejsza publikacja stanowi zmienioną wersję rozprawy doktorskiej obronionej w listopadzie 2012 r. w Instytucie Prawa Cywilnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.

Autor pragnie gorąco podziękować swojemu promotorowi jeszcze od czasów magisterium profesorowi Wojciechowi Kocotowi, a także recenzentom rozprawy doktorskiej profesorom Ryszardowi Szostakowi i Adamowi Brzozowskiemu za inspirujące uwagi, które nie pozostały bez wpływu na aktualną postać publikacji.