Sitniewski Piotr Marek, Wygaśnięcie mandatu radnego

Pomysł opracowania zagadnienia wygaśnięcia mandatu radnego w samorządzie terytorialnym w Polsce pojawił się na kanwie wątpliwości prawnych, jakie wywołały niektóre przepisy o charakterze antykorupcyjnym odnoszące się do funkcjonariuszy samorządowych. Wszyscy pamiętamy ten okres niepewności, jaki obejmował kilkuset samorządowców w całym kraju, gdy chodziło o wygaśnięcie ich mandatów wskutek uchybienia terminowi na złożenie oświadczenia o prowadzonej działalności gospodarczej przez małżonka. Polski Parlament poprzedniej kadencji, nie po raz pierwszy zresztą, uchwalił przepisy o charakterze antykorupcyjnym, które w swej szczegółowości nie do końca odpowiadały logice i celowi tych regulacji. Ewidentny błąd legislacyjny, jaki wkradł się w tekst ustawy, spowodował, że cel regulacji - zapobieganie korupcji - nagle został przysłonięty pilną potrzebą poszukiwania argumentacji dla uzasadnienia tezy przeciw wygaśnięciu mandatów wobec uchybienia określonemu prawnie obowiązkowi. Dopiero interwencja Trybunału Konstytucyjnego rozstrzygnęła ostatecznie o dalszym bycie prawnym mandatów. Ten przykład wskazuje, jak ważne jest, by wszelkie rozwiązania o charakterze antykorupcyjnym konstruować mądrze i z rozwagą, a nie jedynie wskutek nagle pojawiającej się woli politycznej niepoprzedzonej dogłębną analizą. Wobec tego typu zagrożeń ze strony „przypadkowej legislacji” podjąłem próbę zebrania w jednym miejscu i opisania wszystkich sytuacji, jakie mogą skutkować wygaśnięciem mandatu radnego. Założeniem moim było dokonanie oceny istniejących w tym zakresie przesłanek, by ich omówienie było pomocne wszystkim tym, którzy znaleźliby się w sytuacji graniczącej z potrzebą rezygnacji lub wygaśnięcia mandatu z mocy prawa. W pracy znajduje się szereg nawiązań zarówno do już istniejącego orzecznictwa, jak i opinii doktryny w przedmiotowej materii. Wyroki niepublikowane pochodzą ze strony www.nsa.gov.pl. Wszelkie rozważania zawarte w publikacji mają odniesienie wobec radnych rad gmin, jednak nie zmienia to faktu, że mają one w pełni zastosowanie również wobec radnych powiatów i sejmików wojewódzkich. Tylko wtedy gdy rozwiązania powiatowe i wojewódzkie charakteryzują się pewną odmiennością wobec szczebla gminnego, wyraźnie zostało to zaakcentowane w treści. We wszystkich pozostałych wypadkach rozważane treści należy odnosić do radnych trzech szczebli samorządowych, gminnych, powiatowych i wojewódzkich. Gorące słowa podziękowania kieruję do Pana Profesora Stanisława Prutisa, którego opinie i przekazane rady były niezwykle pomocne przy opracowywaniu szczególnie kontrowersyjnych zagadnień zawartych w tym opracowaniu. Z wdzięcznością przyjmę wszelkie sugestie i uwagi, zwłaszcza krytyczne, które przyczyniłyby się do poprawy i uzupełnienia tekstu.