Andrzejewski Adam i in., Własność intelektualna. Wybrane zagadnienia praktyczne

Prawo własności intelektualnej ciągle jest dziedziną prawa, którą zajmuje się w praktyce stosunkowo niewielka grupa osób. Każdego roku daje się jednak zauważyć rosnące zainteresowanie tym prawem. Niewątpliwie proces ten odzwierciedla w jakimś stopniu zachodzące w Polsce i na świecie przemiany gospodarcze, stanowiące rezultat wzrostu znaczenia wiedzy jako elementu decydującego dla rozwoju ekonomicznego. Wiedza przyjmuje zaś często postać wytworów intelektu, które pozostają pod ochroną prawa własności intelektualnej. Wzrost znaczenia prawa własności intelektualnej wiąże się również ze zmieniającymi się na rynku warunkami konkurencyjnymi. Dostrzega się rolę znaków towarowych, stanowiących jak dotąd niezastąpiony i dopuszczalny instrument kreowania przewagi konkurencyjnej. Mimo niewątpliwego praktycznego znaczenia prawa własności intelektualnej wydaje się, że ciągle poświęca się mu zbyt mało czasu w procesie kształcenia zarówno studentów, jak i absolwentów studiów prawniczych.

Autorzy niniejszej publikacji przyjęli, iż prawo własności intelektualnej to prawo, którego przedmiotem są dobra niematerialne chronione prawami podmiotowymi o charakterze bezwzględnym. Pojęciem tym obejmuje się tradycyjnie prawo własności przemysłowej oraz prawo autorskie, które regulowane są przez dwie odrębne ustawy. Jednakże zakres tego pojęcia nie jest określony normatywnie, co powoduje, że w bardzo szerokim ujęciu pojęciem tym obejmuje się prawa do wszystkich dóbr będących wytworem ludzkiego intelektu. Stąd też, wychodząc poza ramy ustawy - Prawo własności przemysłowej oraz ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, w publikacji odniesiono się również do prawa do baz danych, regulowanych ustawą o ochronie baz dawnych. Niniejsza publikacja nie odnosi się do wszystkich dóbr niematerialnych, które można zakwalifikować do dóbr chronionych prawem własności intelektualnej. Dokonany wybór opiera się na praktycznych doświadczeniach autorów, którzy z tymi właśnie dobrami mają najczęściej do czynienia w praktyce.

Niniejsza publikacja odpowiada potrzebom praktyki i kierowana jest do tych, którzy szukają podstawowych informacji o najistotniejszych zagadnieniach prawa własności intelektualnej, z jakimi w codziennej praktyce spotykają się prawnicy, niekoniecznie skupiający swe główne zainteresowania w obszarze prawa własności intelektualnej. Wybór zagadnień, jaki został dokonany w niniejszej publikacji, jest subiektywnym wyborem autorów i z pewnością nie pretenduje do miana wyczerpującego. Dokonując ich selekcji, autorzy kierowali się przede wszystkim praktyczną przydatnością mierzoną częstotliwością pojawiania się konkretnych zagadnień w pracy prawniczej. Celem autorów było również wskazanie najistotniejszych kwestii, na które powinni zwrócić uwagę prawnicy w swojej pracy, jeżeli mają do czynienia z przedmiotami chronionymi przez prawo własności intelektualnej.

Układ niniejszej publikacji został zdominowany przez zagadnienia związane zarówno z obrotem prawami własności intelektualnej, jak i z dochodzeniem roszczeń z tytułu ich naruszenia. Jednakże zrozumienie tych kwestii nie byłoby możliwe bez wcześniejszego wprowadzenia Czytelnika w krąg podstawowych pojęć związanych z prawami własności intelektualnej. Poświęcony został im pierwszy rozdział publikacji, w którym omówiono te dobra niematerialne, które najczęściej spotykane są w dzisiejszym obrocie gospodarczym. Przedstawiono również podstawowe wymogi, jakie dobra te muszą spełniać, aby mogły podlegać ochronie.

Rozdział drugi został poświęcony umowom, które najczęściej pojawiają się w obrocie. Z tego względu omówienie zostało ograniczone do umów przeniesienia praw własności intelektualnej oraz ich licencjonowania. Oczywiście nie wyczerpują one możliwych konstrukcji prawnych ani katalogu umów, jakie mogą występować na rynku. Autorzy starali się w tym rozdziale zwrócić przede wszystkim uwagę na podstawowe ograniczenia, wynikające z obowiązującego prawa, a dotyczące konstruowania tych stosunków umownych.

Rozdział trzeci poświęcono zagadnieniom procesowym. Postępowanie w sprawach o naruszenie praw własności intelektualnej, ze względu na specyfikę samego przedmiotu ochrony, cechuje się odmiennością w stosunku do innych postępowań w sprawach rozpoznawanych przez sądy cywilne. Z tego względu w opracowaniu położono nacisk właśnie na odmienności tych postępowań w stosunku do znanych wszystkim prawnikom zasad ogólnych.

W imieniu autorów, moich współpracowników z kancelarii DLA Piper oraz moim własnym pozwalam sobie wyrazić nadzieję, iż publikacja ta będzie przydatna dla wszystkich tych, którzy w praktyce zaczynają swoją przygodę z prawem własności intelektualnej.

Krystyna Szczepanowska-Kozłowska