Barłowski Michał i in., Transakcje przejęć i fuzji

Polski rynek wciąż jest atrakcyjny dla przejęć i fuzji, o czym świadczą liczne doniesienia prasowe o kolejnych zwieńczonych sukcesem transakcjach oraz prognozy co do ilości i wielkości możliwych transakcji na tym rynku. Jest to z pewnością wyzwanie dla prawników zajmujących się tym sektorem obrotu gospodarczego. Praktyka dostarcza bowiem wielu problemów prawnych, z których nie wszystkie znalazły jak dotąd odzwierciedlenie w orzecznictwie.

Na trudności w ocenie poszczególnych zagadnień oraz w prawidłowym sformułowaniu dokumentów transakcyjnych niemały wpływ ma udział zagranicznych podmiotów gospodarczych, nierzadko wywodzących się z grup kapitałowych mających swoje korzenie w systemach common law. Obecność tych podmiotów wymusza przyjmowanie stosowanych i akceptowanych przez nie rozwiązań, co skutkuje wprowadzaniem do polskiej praktyki prawniczej instrumentów prawnych zaczerpniętych z obcych systemów prawnych, nieopracowanych szerzej w polskiej doktrynie, zwłaszcza z punktu widzenia ich praktycznego zastosowania.

Niniejsza publikacja, przygotowana przez członków zespołu kancelarii Wardyński i Wspólnicy zajmujących się świadczeniem pomocy prawnej w zakresie szeroko pojętej problematyki fuzji i przejęć, stanowi próbę wypełnienia luki w tym zakresie.

Praca, w której skupiono się na praktycznym zastosowaniu poszczególnych instrumentów prawnych wykorzystywanych w transakcjach fuzji i przejęć, podzielona została na trzy główne części, których poszczególne rozdziały mogą służyć jako wskazówki do „mapy drogowej” każdej transakcji.

Część pierwsza poświęcona jest przygotowaniu transakcji, czyli ustaleniu zasad procedowania oraz podstawowych założeń transakcji. Nie mogło w niej zabraknąć charakterystyki listów intencyjnych, umów o zachowaniu poufności, jak również umów ramowych, często stosowanych w bardziej złożonych transakcjach. Znalazły się tu także rozważania dotyczące modeli badania stanu prawnego składników stanowiących przedmiot transakcji wraz z przykładowymi elementami tzw. checklisty do due diligence (analiz prawnych). Na koniec przeanalizowano zastosowanie umowy przedwstępnej oraz konieczność uzyskania wymaganych zgód administracyjnych, a także ewentualną konieczność zgłoszenia zamiaru koncentracji przedsiębiorców.

Część druga, składająca się z trzech głównych rozdziałów, obejmuje najistotniejsze zagadnienia konieczne do przeanalizowania w trakcie przygotowywania dokumentów transakcyjnych. Autorzy podają przykłady typowych klauzul umownych oraz analizują najistotniejsze i najczęściej spotykane uchybienia w procesie transakcji (nieprawidłowa reprezentacja stron umowy, brak wymaganych zgód korporacyjnych, niedozwolony wpływ na spełnienie się warunków zawieszających).

Dopełnieniem całości jest część trzecia, omawiająca czynności, o których trzeba pamiętać lub z którymi nierzadko trzeba się zmierzyć po podpisaniu dokumentów transakcyjnych i zamknięciu transakcji (w tym czynności podejmowane w związku z naruszeniem umów).

Oczywiście ramy niniejszego opracowania nie pozwoliły na analizę wszystkich aspektów każdej transakcji na rynku fuzji i przejęć. Niemniej jednak postarano się wskazać elementy najczęściej występujące.

Ponadto - ze względu na bardzo szeroki zakres omawianej problematyki - ograniczono się do przedstawienia transakcji związanych z nabywaniem praw udziałowych w spółkach kapitałowych. Poza zakresem opracowania pozostawiono zatem problematykę spółek osobowych oraz transakcje polegające na nabyciu przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, jak również transakcje na rynku regulowanym.

Chociaż nacisk został położony na praktyczny aspekt prezentowanych zagadnień, co wyrażało się zwłaszcza w przedstawianiu przykładowych rozwiązań stosowanych w poszczególnych dokumentach transakcyjnych, nie pominięto również analizy czysto teoretycznej, popartej - o ile to było uzasadnione - powołaniem się na najistotniejsze orzecznictwo oraz reprezentatywne poglądy doktryny.

Informacje zawarte w niniejszym opracowaniu wynikają z wieloletniego doświadczenia prawników zespołu fuzji i przejęć kancelarii Wardyński i Wspólnicy. Celem autorów nie było przy tym przedstawienie wszystkich możliwych rozwiązań, ale wskazanie przykładowych modeli, stosowanych w praktyce.

Dla ułatwienia korzystania z książki spis wykorzystanej literatury oraz orzecznictwa zamieszczono na końcu poszczególnych części opracowania. Ponadto zebrano objaśnienia niektórych wspomnianych w niniejszej publikacji pojęć używanych w praktyce przez prawników zajmujących się transakcjami fuzji i przejęć.

Książka ta jest pierwszą z serii publikacji zajmujących praktycznymi aspektami stosowania prawa; kolejna dotyczyć będzie procesów cywilnych i gospodarczych.

Autorzy wyrażają nadzieję, że niniejsze opracowanie okaże się pomocnym narzędziem przede wszystkim dla praktyków zajmujących się problematyką transakcji przejęć i fuzji.