Mitrus Leszek, Swoboda przemieszczania się pracowników po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej

Podczas negocjacji dotyczących przystąpienia Polski do Unii Europejskiej kwestia podejmowania zatrudnienia w państwach członkowskich przez obywateli polskich była bardzo drażliwym tematem. Ostatecznie w odniesieniu do krajów przystępujących nie wprowadzono pełnej swobody przemieszczania się pracowników. W traktacie akcesyjnym ustanowiony został okres przejściowy, po którego upływie obywatele polscy będą mogli wykonywać pracę w państwach członkowskich zgodnie z uregulowaniami prawa wspólnotowego. Niemniej problematyka swobody przemieszczania się pracowników zdecydowanie zyskała na aktualności w naszym kraju. W nieodległej perspektywie uregulowania prawa wspólnotowego umożliwią Polakom nieskrępowane podejmowanie zatrudnienia na terytorium całej Unii Europejskiej, a obywatele państw członkowskich bez przeszkód będą mogli świadczyć pracę w Polsce.

Niniejsza publikacja przedstawia problematykę swobody przemieszczania się pracowników w Unii Europejskiej. Szczególna uwaga poświęcona została problemom związanym z akcesją Polski do struktur europejskich. Opracowanie koncentruje się przede wszystkim na uregulowaniach wspólnotowego prawa pracy. W zdecydowanie mniejszym stopniu porusza problematykę ubezpieczeń społecznych, kwestie polityki migracyjnej czy zagadnienia związane z możliwościami prowadzenia działalności gospodarczej i świadczenia usług.

Książka została podzielona na trzy części. Część I dotyczy swobody przemieszczania się pracowników w ramach Unii Europejskiej. Przedstawione w niej zasady będą w pełni odnosiły się do obywateli polskich po upływie okresu przejściowego. Omówione zostały odpowiednie uregulowania pierwotnego i wtórnego prawa wspólnotowego oraz orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Prawo wspólnotowe jest bardzo dynamicznym porządkiem normatywnym. Z tego względu wskazana została jego dotychczasowa ewolucja i kierunki rozwoju w zakresie swobodnego przepływu osób.

Część II omawia polskie rozwiązania niezbędne do efektywnego wprowadzenia w życie swobody przemieszczania się pracowników. Znaczna część przedstawionych przepisów wchodzi w życie z chwilą akcesji Polski do Unii Europejskiej. Proces dostosowywania prawa polskiego do wspólnotowego nie został w pełni zakończony i trwa nadal.

Część III jest poświęcona zagadnieniom swobody przemieszczania się pracowników związanych z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Przeanalizowano w niej odpowiednie rozwiązania obowiązującego obecnie układu stowarzyszeniowego. Omówiono traktat akcesyjny, którego wejście w życie przewidywane jest dnia 1 maja 2004 r. Przedstawiono założenia i konstrukcję okresu przejściowego oraz możliwości podejmowania przez obecne państwa członkowskie działań zmierzających do ochrony krajowych rynków pracy. Szczególna uwaga została poświęcona tym uprawnieniom, które w świetle traktatu akcesyjnego będą przysługiwały pracownikom polskim i ich rodzinom już od chwili przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.

Jedna uwaga o charakterze technicznym: Traktat amsterdamski zmienił pierwotną numerację artykułów Traktatów o ustanowieniu odpowiednio Wspólnoty oraz Unii Europejskiej. W opracowaniu stosowana jest aktualna numeracja, a jedynie zasygnalizowane zostały wcześniejsze numery konkretnych przepisów.