Mozgawa Marek (red.), Stalking

W dniu 4.12.2017 r. w Lublinie odbyło się IX Lubelskie Seminarium Karnistyczne pt. „Stalking” zorganizowane przez Katedrę Prawa Karnego i Kryminologii WPiA UMCS w Lublinie. Niniejsze opracowanie przedstawia naukowe rezultaty tej konferencji.

W pierwszej sesji, której przewodniczyła prof. dr hab. Monika Płatek (UW), uczestnicy wysłuchali następujących referatów: dr Katarzyny Nazar (UMCS) – „Prawnokarna ocena nękania przed wejściem w życie art. 190a § 1 i 3 k.k.”, prof. dr. hab. Marka Mozgawy (UMCS) – „Analiza ustawowych znamion przestępstwa uporczywego nękania”, dr Patrycji Kozłowskiej-Kalisz (UMCS) – „Problematyka zbiegu przepisów w kontekście art. 190a § 1 i 3 k.k.” oraz sędziego SN Wiesława Kozielewicza – „Uporczywe nękanie w orzecznictwie Sądu Najwyższego”.

Sesji drugiej przewodniczył prof. dr hab. Marek Mozgawa, a referaty wygłosili: prof. dr hab. Jacek Sobczak (Uniwersytet SWPS w Warszawie) – „Nękanie w Internecie” (współautorką tekstu była dr Ksenia Kakareko – UW), dr hab. Aneta Michalska-Warias (UMCS) – „Przestępstwo stalkingu w prawie angielskim i amerykańskim”, dr hab. Marek Kulik, prof. nadzw. (UMCS) – „Przestępstwo nękania w wybranych państwach Europy kontynentalnej” oraz dr Mikołaj Seńko (Uniwersytet Lwowski) – „Zjawisko stalkingu i odpowiedzialność karna za stalking na Ukrainie”.

W trzeciej sesji, której przewodniczył sędzia SN Wiesław Kozielewicz, wygłoszone zostały następujące referaty: prof. dr hab. Małgorzaty Wąsek-Wiaderek (KUL) – „Obowiązki państwa w zakresie ochrony osoby przed istotnym naruszeniem prywatności w świetle art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i innych standardów Rady Europy”, prof. dr hab. Moniki Płatek (UW) – „Stalking – reforma prawa czy dogmatyczny (d)efekt genderowych uchybień zasadzie neutralności prawa”, dr hab. Magdaleny Budyn-Kulik (UMCS) – „Psychologiczne aspekty nękania”, mgr. Dominika Jędrka (UMCS) – „Nękanie w świetle badań empirycznych”.

W ostatniej, czwartej sesji, której przewodniczyła prof. dr hab. Katarzyna Dudka (UMCS), przedstawione zostały następujące wystąpienia: mł. insp. Arkadiusza Gila (KWP Lublin) – „Działania Policji w przypadkach nękania”, dr. Marka Marczewskiego (IWS Warszawa) – „Przestępstwo uporczywego nękania w świetle danych statystycznych”, dr Agnieszki Szczekali (UMCS) – „Cywilnoprawne aspekty stalkingu” oraz dr Aleksandry Nowosad (UMCS) – „Nękanie w literaturze i filmie”.

W publikacji zamieszczono także złożony po konferencji (jako głos w dyskusji) tekst dr. Szymona Tarapaty (UWr) i dr. Piotra Zakrzewskiego (UKSW) – „O normatywnych przesłankach tożsamości czynu zabronionego z art. 190a § 1 k.k. – kilka uwag na tle wyroku Sądu Najwyższego z 16.11.2015 r., V KK 329/15”.

W czasie dyskusji poruszono wiele wątków związanych z problematyką będącą przedmiotem obrad, wśród nich m.in. kwestie relacji przepisów art. 190a § 1 k.k. i art. 107 k.w. (złośliwe niepokojenie), rozumienie znamienia uporczywości, zagadnienie treści strony podmiotowej przestępstw wieloczynowych, gdzie czynność czasownikowa ma charakter wartościujący, takich jak znęcanie czy uporczywe nękanie, wątpliwości dotyczące skutku czynu zabronionego z art. 190a § 1 k.k., jak również kwestie procesowe dotyczące praktyki ścigania przestępstwa stalkingu.

W podsumowaniu konferencji podniesiono, że IX Lubelskie Seminarium Karnistyczne stworzyło okazję do bliższego przedstawienia niezwykle złożonej i wielopłaszczyznowej problematyki, jaką jest zjawisko uporczywego nękania. Zgodnie z przyjętą konwencją konferencji starano się przedstawić tytułowe zagadnienie w świetle różnych dyscyplin naukowych (bez ograniczania się jedynie do dogmatyki prawa karnego). Oczywiście, mam świadomość, że pełne i wyczerpujące przedstawienie całości zagadnień związanych ze zjawiskiem stalkingu na jednodniowej konferencji nie było możliwe, jednakże wolno chyba sądzić, że podjęta próba chociaż w pewnym stopniu przybliży Czytelnikom istotę analizowanego zjawiska i wskaże na szereg wątpliwości z nim związanych (a być może, niektóre z nich pomoże rozwiązać). Jak w przypadku każdego z poprzednich zbiorów pokonferencyjnych, również i w tym przypadku pozwolę sobie wyrazić nadzieję, że niniejsza publikacja spotka się z życzliwym przyjęciem przez Czytelników.

Prof. dr hab. Marek Mozgawa