Safjan Marek, Sobolewski Przemysław, Warciński Michał, Przedawnienie roszczeń deliktowych

Marek Safjan

Problematyka przedawnienia roszczeń deliktowych ma nie tylko doniosłe znaczenie dla uczestników obrotu prawnego, ale stanowi jednocześnie interesującą materię dla rozważań teoretycznych związanych z naturą instytucji przedawnienia, jej funkcją oraz koncepcją ujęcia normatywnego. Liczne wypowiedzi judykatury oraz doktryny potwierdzają taką ocenę.

Kodeksowa regulacja przedawnienia roszczeń deliktowych, zawarta w dotychczasowym ujęciu art. 442 k.c., od dawna budziła zasadnicze kontrowersje w orzecznictwie i w piśmiennictwie. W ich wyniku zarysowały się dwie konkurencyjne interpretacje tego przepisu, mające zwolenników zarówno wśród przedstawicieli nauki, jak i w orzecznictwie. Ta sytuacja, wyraźnie wskazująca na istnienie niejasnego stanu prawnego, wymagała interwencji ustawodawcy. Istotną rolę w zmianie dotychczasowej regulacji prawnej odegrał wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 września 2006 r., w którym stwierdzono niezgodność z Konstytucją RP art. 442 k.c., ale zarazem wskazano na zasady, jakimi powinien kierować się ustawodawca w ramach przyszłej nowelizacji kodeksu cywilnego.

Uchylenie art. 442 k.c. i wprowadzenie na jego miejsce art. 442¹ k.c., nie usunęło jednak wszystkich wątpliwości związanych z przedawnieniem roszczeń deliktowych. Wedle art. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. - o zmianie ustawy - Kodeks cywilny do roszczeń, które przedawniły się według art. 442 k.c. w dniu wejścia w życie art. 442¹ k.c. nie stosuje się nowego przepisu. Rozważania nauki i judykatury na tle art. 442 k.c. będą zatem jeszcze długo silnie oddziaływać na praktykę. W tym sensie aktualna pozostaje dyskusja na temat interpretacji uchylonego już przepisu.

Można mieć nadzieję, że niniejsza monografia spełni oczekiwania wszystkich zainteresowanych tą problematyką. Sprzyja temu jej interdyscyplinarny i kompleksowy charakter, poszerzenie analizy poza sferę zagadnień ściśle konstrukcyjnych i uwzględnienie problematyki konstytucyjnej oraz intertemporalnej. Wydaje się również, że opracowanie to będzie stanowić pomoc w poszukiwaniu odpowiedzi na wiele pytań, które staną przed praktyką obrotu prawnego.

Prof. dr hab. Marek Safjan