Krasuski Andrzej, Prawa i obowiązki abonentów usług telekomunikacyjnych

Efektem transformacji cyfrowej jest stale utrzymujący się wzrost zainteresowania usługami telekomunikacyjnym, które obecnie traktowane są jak usługi masowe. Od początku XXI wieku Internet oraz smartfon stały się wyznacznikiem transformacji cyfrowej, zważywszy na skalę korzystania z nich przez miliardy ludzi na świecie . Smartfon postrzegany jest obecnie jako platforma ogólnego przeznaczenia, umożliwiająca osiągnięcie indywidualnych lub zbiorowych celów działań .

Łączność stała się bowiem wszechobecnym elementem życia codziennego. Coraz częściej wykorzystuje się usługi, do których dostęp możliwy jest za pośrednictwem usług dostępu do Internetu . Według Raportu Prezesa UKE o stanie rynku telekomunikacyjnego w 2019 r. ponad 54,8% gospodarstw domowych w Polsce korzysta z Internetu stacjonarnego. Od kilku lat rośnie w Polsce liczba łączy o najwyższych przepustowościach. Z kolei penetracja usługami dostępu do Internetu mobilnego na 100 mieszkańców wyniosła 183,2%, biorąc pod uwagę wszystkie możliwe sposoby korzystania. Z dostępu dedykowanego za pomocą modemów, kart, kluczy 2G/3G/4G korzystało 21,1% ludności.

Duża skala korzystania z usług telekomunikacyjnych wymaga dostrzeżenia, że wśród odbiorców usług telekomunikacyjnych poziom znajomości ich praw i obowiązków, jako strony umowy o świadczenie publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych, jest różny. W szczególności dysproporcje w znajomości praw i obowiązków wyraźne są pomiędzy odbiorcami usług telekomunikacyjnych, będącymi osobami prawnymi a konsumentami.

Niniejsza publikacja ma na celu omówienie praw i obowiązków odbiorców usług telekomunikacyjnych w kontekście wybranych zagadnień dotyczących nawiązywania, zawierania, wykonywania i rozwiązywania umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych.

Publikacja została podzielona na szesnaście rozdziałów. W rozdziale I omówiona została umowa o świadczenie publicznie usług telekomunikacyjnych z punktu widzenia jej charakteru prawnego oraz cech charakterystycznych. Umowa ta reguluje stosunek zobowiązaniowy pomiędzy dostawcą usług telekomunikacyjnych a odbiorcą tych usług. Identyfikacja umowy o świadczenie publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych w obrocie prawnym jest istotna z punktu widzenia wyznaczenia praw i obowiązków stron tej umowy.

W rozdziale II omówiony został status prawny abonenta oraz pozostałych stron umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych. W ustawie – Prawo telekomunikacyjne ustawodawca zastosował różne terminy na określenie stron umowy o świadczenie tych usług, nadając terminom tym znaczenie normatywne.

Rozdział III dotyczy usługi telekomunikacyjnej jako przedmiotu umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych. W rozdziale tym przedstawiona została definicja usługi telekomunikacyjnej, jak również omówione zostały rodzaje usług świadczonych przez dostawców usług telekomunikacjach.

W rozdziale IV przedstawione zostały wymogi dotyczące formy, w jakiej może zostać zawarta umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych oraz w jakiej dostawca usług telekomunikacyjnych obowiązany jest zawrzeć taką umowę.

Rozdział V dotyczy oceny wiarygodności płatniczej abonenta. W rozdziale tym omówione zostały uprawnienia dostawcy usług telekomunikacyjnych do weryfikacji danych o potencjalnym kliencie, jak również o abonencie, który zamierza nabyć dodatkowe usługi od tego dostawcy.

Rozdział VI dotyczy omówienia treści umowy o świadczenie publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych, w tym minimalnych wymogów dotyczących treści umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych. W ramach omawiania minimalnych wymogów wskazane zostały prawa i obowiązki odbiorców usług telekomunikacyjnych.

Rozdział VII dotyczy okresów obowiązywania umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, w tym omówienia szczególnych wymogów dotyczących okresu obowiązywania tej umowy w zależności od statusu odbiorcy usług telekomunikacyjnych.

Rozdział VIII dotyczy prawnych mechanizmów w zakresie gwarantowania odbiorcom usług telekomunikacyjnych parametrów jakościowych świadczenia tych usług, jak również sposób mierzenia tych parametrów.

W rozdziale IX omówione zostały przykłady niewłaściwego wykorzystania usług telekomunikacyjnych. Rozdział ten ma na celu wskazanie na podstawie przykładów, jak – w ramach wynikających z umowy i przepisów prawa obowiązków – odbiorca usług telekomunikacyjnych nie powinien z tych usług korzystać.

Rozdział X dotyczy praw i obowiązków abonenta związanych ze zmianą umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych; zaś rozdział XI – z rozwiązaniem takiej umowy.

W rozdziale XII omówiona została sytuacja prawna abonentów jako odbiorców usług telekomunikacyjnych. W rozdziale tym uwzględnione zostały udogodnienia dla osób niepełnosprawnych w zakresie miejsca sprzedaży usług telekomunikacyjnych i obsługi klienta, wymogi dotyczące aparatów publicznych oraz innych urządzeń końcowych.

Rozdział XIII dotyczy rozstrzygania sporów, w tym polubownych sporów konsumenckich. W ramach tego rozdziału omówiony został przebieg postępowania polubownego.

W rozdziale XIV przedstawiona została rola Prezesa UKE w zakresie umów o świadczenie publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych. W ramach tego rozdziału omówione zostały uprawnienia Prezesa UKE wobec dostawców usług telekomunikacyjnych w związku ze świadczeniem usług telekomunikacyjnych, w tym m.in. uprawnienie do nakładania kar pieniężnych.

W rozdziale XV omówiona została tajemnica telekomunikacyjna. Przedstawiony został zakres tajemnicy telekomunikacyjnej oraz omówione zostały obowiązki informacyjne wobec odbiorcy usług telekomunikacyjnych, w związku z przetwarzaniem danych osobowych. Ponadto omówione zostały obowiązki związane z naruszaniem danych osobowych.

W rozdziale XVI omówione zostały zmiany do ustawy – Prawo telekomunikacyjne, wprowadzone na podstawie Tarczy3.0U, zgodnie z którymi, począwszy od 21.12.2020 r., abonent uprawniony będzie do zmiany dostawcy usługi dostępu do sieci Internet z zachowaniem ciągłości świadczenia usługi dostępu do sieci Internet.

Niniejsza publikacja uwzględnia stan prawny na dzień 1.12.2020 r.

Warszawa, grudzień 2020 r.

dr hab.Andrzej Krasuski