Grzegorczyk Tomasz (red.), Polski proces karny i materialne prawo karne w świetle nowelizacji z 2013 roku. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Januszowi Tylmanowi z okazji Jego 90. urodzin

Księga ta powstała z inicjatywy pracowników Katedry Postępowania Karnego i Kryminalistyki Uniwersytetu Łódzkiego dla uczczenia, przypadającej w czerwcu 2014 r., 90. rocznicy urodzin Profesora Janusza Tylmana, byłego wieloletniego Dyrektora Instytutu Prawa Karnego UŁ, a następnie Katedry Postępowania Karnego i Kryminalistyki, kierującego jednocześnie przez 24 lata Zakładem Postępowania Karnego tego Instytutu i Katedry, a przy tym nadal aktywnego na polu zarówno naukowym, jak i dydaktycznym.

Jego ostatnie publikacje pochodzą bowiem z lat 2011–2013. Wkrótce zaś ukaże się kolejne, dziewiąte, uaktualnione, wydanie znanego, ogólnopolskiego podręcznika do procedury karnej Jego współautorstwa, pt. Polskie postępowanie karne, a także opracowania przygotowywane przez Profesora do wielotomowego dzieła pt. System Prawa Karnego Procesowego, wydawanego, podobnie jak wskazany podręcznik, przez wydawnictwo LexisNexis, do którego przygotowuje On analizy dotyczące określonych zagadnień z zakresu m.in. problematyki środków zapobiegawczych i postępowania przygotowawczego. Nadal też, a więc już 63 rok, prowadzi Profesor zajęcia ze studentami (obecnie seminaria magisterskie), służąc przy tym również swą wiedzą młodszym pracownikom Katedry i aktywnie udzielając się w wydziałowych komisjach ds. ich – i nie tylko ich – przewodów habilitacyjnych, a do niedawna również w komisjach ds. przewodów doktorskich. Sam wypromował kilku doktorów, był recenzentem w kilkudziesięciu przewodach doktorskich i habilitacyjnych, a także w postępowaniach o nadanie tytułu profesora i doktora honoris causa; recenzję w postępowaniu w przedmiocie tytułu profesora sporządzał On ostatnio w 2013 r.

Przypomnieć też należy, że w latach 1987–1997 Profesor był członkiem Komisji ds. Reformy Prawa Karnego i kierował w niej Zespołem Prawa Karnego Procesowego, w którym z jego czynnym udziałem przygotowano projekt obecnego Kodeksu postępowania karnego, obowiązującego od 1998 r., z wieloma nowymi instytucjami zarówni gwarancyjnymi, jak i usprawniającymi proces karny. Jako współtwórca projektu tej kodyfikacji Profesor został uhonorowany medalem Lex Veritas Iustitia. Za swoją działalność naukową, dydaktyczną i organizacyjną w UŁ (Profesor był też prodziekanem i dziekanem naszego wydziału oraz prorektorem UŁ) odznaczono Go także m.in. Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Złotą Odznaką Uniwersytetu Łódzkiego, Medalem Universitatis Lodziensis Merentibus oraz Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

W październiku 2009 r. na Wydziale Prawa i Administracji UŁ miała miejsce uroczystość odnowienia Profesorowi doktoratu, a we wrześniu 2011 r. uczczono jubileusz sześćdziesięciolecia Jego pracy naukowej, wydając księgę ku Jego czci pt. Funkcje procesu karnego, w której swoje publikacje umieściło ponad 55 polskich przedstawicieli nauki procesu karnego i nauk pokrewnych. W trakcie tych uroczystości Profesor został też odznaczony przez Ministra Sprawiedliwości, przyznanym Mu przez Prezydenta RP, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

W przywołanej księdze jubileuszowej zaprezentowano dorobek naukowy Profesora i Jego wkład w rozwój kadry naukowej do 2011 r. Dorobek naukowy obejmował wówczas bez mała 180 publikacji, w tym ponad 150 artykułów naukowych (wydawanych także za granicą) oraz recenzji i sprawozdań naukowych, glos, opracowań badań i wypowiedzi naukowych, a także ponad 20 opracowań książkowych, począwszy od monografii pt. Zasada legalizmu w procesie karnym (Warszawa 1965) i podręcznika Postępowanie karne w zarysie (współautorstwo z M. Siewierskim i M. Olszewskim, Warszawa 1971 i 1974), poprzez opracowania pt. Funkcjonowanie czynności nie cierpiących zwłoki (Warszawa 1978), Funkcjonowanie czynności sprawdzających w postępowaniu karnym (Warszawa 1982) oraz Instytucja czynności sprawdzających w postępowaniu karnym (Warszawa 1984), po książki pt. Warunki dopuszczalności postępowania karnego (Przesłanki procesowe) (Warszawa 1998), Postępowanie przygotowawcze (Warszawa 1998) oraz Postępowanie przez sądem pierwszej instancji (Warszawa 1998) i wspominany już podręcznik Polskie postępowanie karne (współautorstwo z T. Grzegorczykiem, osiem wydań od 1998 do 2011 r.), a także ponad 200 ekspertyz prawnych sporządzonych dla Sejmu, Senatu, Ministerstwa Sprawiedliwości i innych organów państwowych. Dorobek ten jest jednak nadal poszerzany przez Profesora.

Ówczesnemu jubileuszowi Profesora towarzyszyła także, zorganizowana przez Katedrę Postępowania Karnego i Kryminalistyki UŁ, kilkudniowa Ogólnopolska Konferencja Naukowa Funkcje procesu karnego (z uwzględnieniem aspektu prawa karnego skarbowego i europejskiego), z aktywnym udziałem w niej samego Jubilata, w której uczestniczyło ponad 150 osób z wszystkich polskich uczelni, a której efektem było obszerne opracowanie pt. Z problematyki funkcji procesu karnego (Warszawa 2013), obejmujące 20 referatów wygłoszonych na tej konferencji, 45 wypowiedzi przedstawionych w ramach dyskusji oraz prawie 40 opracowań zgłoszonych na piśmie, wśród nich także tekst Profesora zatytułowany Dylematy przemian polskiego modelu procesu karnego.

Uwzględniając, trudny do przecenienia, wkład Profesora w rozwój polskiej nauki procesu karnego, prezentację rozwiązań polskich za granicą, rozwój młodej kadry naukowej oraz w kształtowanie wprowadzanych nowych rozwiązań prawnych w zakresie postępowania karnego, pracownicy Katedry Postępowania Karnego i Kryminalistyki UŁ postanowili uczcić, przypadający w czerwcu 2014 r., szczególny jubileusz Profesora Janusza Tylmana, jakim są Jego 90. urodziny, wydaniem tej Księgi, przez którą chcemy wyrazić głębokie uznanie i szacunek dla Jego osiągnięć oraz kontynuowanej aktywności zawodowej. Ze względu na uchwalenie 27 września 2013 r. obszernej nowelizacji Kodeksu postępowania karnego, której część przepisów już weszła w życie, a cała nowelizacja będzie obowiązywać od 1 lipca 2015 r., jak również uchwalenie w tymże 2013 r. kilku mniejszych, ale ważkich, nowelizacji – zdecydowano się na objęcie tą Księgą przede wszystkim opracowań związanych ze zmianami wprowadzanymi przez te nowele.

Zaproszono w związku z tym do współtworzenia Księgi także pracowników Katedr Prawa Karnego UŁ, mając na względzie zarówno fakt, że ongiś wszystkie sfery prawa karnego: procesowa, materialna i wykonawcza, objęte były na Wydziale Prawa UŁ działalnością naukową i dydaktyczną jednego Instytutu, którym kierował właśnie Profesor Janusz Tylman, jak i to, że nowelizacje z 2013 r., w tym nowelizacja z września tegoż roku, dotknęły także materialnego i wykonawczego prawa karnego oraz że obecnie Komisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego przygotowała już projekt nowelizacji Kodeksu karnego, zakładający nota bene także modyfikacje wykonawczego prawa karnego oraz procedury karnej, a który wkrótce ma być przekazany Sejmowi. Wyrazić w tym miejscu należy serdeczne podziękowanie Koleżankom i Kolegom z tych katedr za szerokie wsparcie tej inicjatywy.

Zwrócono się również z prośbą do kilkunastu wybitych, znanych, polskich procesualistów karnych, z różnych uczelni, w tym przyjaciół Profesora, o rozważenie złożenia do niniejszej Księgi swoich opracowań naukowych, dotyczących przyjętych przez te nowelizacje zmian w procedurze karnej. Życzliwa akceptacja przez Nich naszej idei wydania Księgi, wyrażona przez nadesłanie takich opracowań, uprawnia do złożenia Im serdecznych podziękowań.

Niech Jubileusz Profesora Janusza Tylmana, który stał się zaczynem do wydania tej Księgi, będzie też okazją, aby życzyć Profesorowi wielu jeszcze lat w zdrowiu, pomyślności i kontynuowania działalności naukowej.

Tomasz Grzegorczyk

Kierownik Katedry Postępowania Karnego i Kryminalistyki Uniwersytetu Łódzkiego