Janowski Jacek, Podpis elektroniczny w obrocie prawnym
Podpis elektroniczny w obrocie prawnym
Wstęp
Podpisywanie się jest czynnością konwencjonalną, znaną i stosowaną od niepamiętnych czasów. Natomiast możliwość składania pism oraz zawierania umów za pomocą tanich środków szybkiego komunikowania się z całym światem przeobraża od kilkunastu już lat administrację i gospodarkę. Z tym zaś łączy się problem bezpieczeństwa załatwianych spraw i zawieranych transakcji. Niezbędne jest zapewnienie warunków do wiążącego stwierdzenia, że strona urzędowej korespondencji internetowej, albo zawieranej przez Internet umowy, jest rzeczywiście tą, za którą się podaje. Chodzi więc o sprawdzenie i potwierdzenie na odległość, czy osoba ta:
posiada wskazane przez siebie imię i nazwisko oraz ewentualnie (w miarę potrzeby) charakteryzuje się jeszcze innymi danymi osobowymi,
posiada deklarowaną przez siebie pełną zdolność do czynności prawnych (nadal żyje, jest pełnoletnia i nie jest ubezwłasnowolniona),
pełni, zgodnie ze składanym zapewnieniem, określone stanowisko oraz posiada deklarowane przez siebie upoważnienie do występowania w określonym charakterze.
Instytucjonalnie chronione zaufanie jest podstawowym i niezbędnym elementem niemal każdej czynności urzędowej w obrocie administracyjnoprawnym i większości czynności prawnych w obrocie cywilnoprawnym. Istnieje wiele sposobów wzbudzania i ochrony zaufania pomiędzy ludźmi, pozwalających na ustalenie tożsamości i statusu uczestników obrotu prawnego. Do sposobów tych należą chociażby:
formalne i techniczne wymagania odnoszące się do zawartości i struktury sporządzanych i wymienianych dokumentów,
mniej lub bardziej szczegółowe procedury postępowania identyfikacyjnego w konkretnych sprawach,
dysponowanie ustalonymi i następnie weryfikowanymi informacjami upoważniającymi, jak np. hasła dostępu,
posiadanie, wymaganych w danych sprawach, kwalifikacji technicznych, etycznych, prawnych czy merytorycznych.
Problem zaufania do reprezentanta, przedstawiciela, petenta, partnera, klienta czy kontrahenta jest dziś najpoważniejszą barierą rozwoju elektronicznej komunikacji na odległość, a w tym gospodarki i demokracji elektronicznej. Chodzi więc o ustalenie ponad wszelką wątpliwość, że korespondent komunikacji na odległość jest osobą, na którą wskazuje korespondencja, a komunikowana wiadomość jest tą, którą sam rzeczywiście sporządził lub zaakceptował. W tym celu konieczne jest prawne zabezpieczenie tworzenia się organizacyjnej i technicznej infrastruktury, umożliwiającej bezpieczne i niezawodne posługiwanie się nowoczesnymi środkami komunikacji oraz przetwarzania informacji dla potrzeb obrotu prawnego . Bezpieczeństwo i niezawodność technologicznie zaawansowanego obrotu prawnego zapewnia dziś tzw. infrastruktura podpisu elektronicznego.
Przeniesienie zaufania z tradycyjnego papierowego obrotu prawnego na czynności prawne dokonywane z wykorzystaniem nowoczesnych technologii telekomunikacyjnych polega na uwierzytelnieniu dokumentu sporządzonego w postaci elektronicznej. Dokonuje się to za pomocą różnorodnych metod składania i weryfikowania podpisu elektronicznego, a zwłaszcza opartych na technikach kryptograficznych i biometrycznych .
Sposobem zapewnienia bezpieczeństwa czynności formalnych dokonywanych elektronicznie oraz zawieranych w ten sposób transakcji jest przyjęcie unormowań prawnych:
ustalających wymagania techniczne urządzeń, aplikacji, nośników i procedur mechanizmu podpisu służącego do wiarygodnego, efektywnego i powszechnie dostępnego sygnowania dokumentów elektronicznych,
konstytuujących instytucję zaufanej trzeciej strony, zaświadczającej swoim autorytetem oraz swoimi kompetencjami o tożsamości i innych kwalifikacjach osoby posługującej się podpisem elektronicznym,
pozwalających na zastąpienie przy czynnościach urzędowych i prawnych tradycyjnych dokumentów sporządzanych w formie pisemnej i opatrywanych własnoręcznymi podpisami, dokumentami sporządzanymi w postaci elektronicznej i opatrywanymi podpisami elektronicznymi.
Prawne dopuszczenie podpisu elektronicznego konstytuuje nową płaszczyznę wymiany prawnej, określanej mianem elektronicznego obrotu prawnego. Ma ono umożliwić między innymi składanie pism i zawieranie umów na odległość, przy użyciu systemów informatycznych tworzenia, przechowywania, przetwarzania i przesyłania informacji.
RozdziałIPodpis i jego rodzaje
1.Pojęcie podpisu w ogólności
1.1.Wstępny opis podpisu
Za podpis można uznać każdy sposób jednoznacznego wskazania osoby składającej oświadczenie określonej treści lub potwierdzającej za jego pomocą zaistnienie okresowego stanu rzeczy. Sposobem tym może być dowolny symbol, dźwięk, znak czy kod pochodzący od osoby, na którą wskazuje, zapewniający stabilność poświadczanej nim treści. Podpis może być wytwarzany i potwierdzany dowolną techniką i metodą, ujawniany i udostępniany w dowolnej formie i postaci oraz nanoszony i utrwalany na dowolnym tworzywie i nośniku.
Tym, co konstytuuje podpis, jest fakt, iż identyfikuje on (określa) osobę, do której należy, która go złożyła i która się nim posługuje. Tym zaś, co go dodatkowo charakteryzuje, jest okoliczność, iż zabezpiecza on (stabilizuje) intelektualną zawartość poznawczą, z którą został związany. W stosunku do podpisującego jako taki stanowi podstawę domniemania znajomości sygnowanej nim treści oraz dowód akceptacji tej treści. Oznacza to zarazem zgodę podpisującego na ponoszenie konsekwencji,...
Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX