Chomiczewski Witold (red.), Ochrona konsumencka przedsiębiorców

Celem ustawy z 11.07.2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych (Dz.U. poz. 1495) było, jak już sama jej nazwa wskazuje, stworzenie bardziej przyjaznych ram prawnych dla prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Niestety jednak nie wszystkie rozwiązania tej ustawy prowadzą do osiągnięcia tego celu. Na jej podstawie bowiem od 1.01.2021 r. do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla niej charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o CEIDG, stosowane będą przepisy dotyczące konsumenta zawarte w art. 385¹–385³ k.c., art. 566 i n. k.c. oraz w art. 27 i n. u.p.k. Osoby prowadzące indywidualną działalność gospodarczą w części zawieranych przez nie umów będą zatem objęte ochroną wynikającą z niedozwolonych postanowień umownych, rękojmi w „wariancie konsumenckim” oraz z prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa.

Wprowadzona zmiana nasuwa wiele wątpliwości natury prawnej. Przede wszystkim, nie jest oczywiste, czy w ogóle była potrzebna. Definicja konsumenta zawarta w art. 22¹ k.c. obejmuje bowiem także osobę, która dokonuje czynności prawnych w tzw. celu mieszanym, który nie jest bezpośrednio związany z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Dodatkowo, sformułowania użyte w nowych przepisach nie są jednoznaczne i niekoniecznie są dopasowane do siatki pojęciowej Kodeksu cywilnego. Te dwa elementy z pewnością nie ułatwiają stosowania nowych przepisów.

Konsekwencje rozszerzenia ochrony konsumenckiej, we wskazanym zakresie, na niektóre umowy zawierane przez przedsiębiorców jednoosobowych są daleko idące. Do dotychczasowego podziału podmiotów biorących udział w obrocie cywilnoprawnym na przedsiębiorcę i konsumenta, dodają kategorię pośrednią w postaci przedsiębiorcy jednoosobowego objętego w pewnych umowach częścią ochrony konsumenckiej. Powoduje to konieczność ustalania przez przedsiębiorców proponujących zawarcie umowy, z kim mają do czynienia. Do każdej z tych grup zastosowanie znajdą inne regulacje prawne. Biorąc pod uwagę zasygnalizowane wątpliwości prawne wywoływane przez omawianą w niniejszej publikacji nowelizację, nie będzie to zadanie proste. Z ową koniecznością rozróżnienia trzech grup klientów ściśle związana jest potrzeba dokonania przeglądu wszystkich wzorów umów, procedur reklamacyjnych, zasad obsługi klientów, wzorów oświadczenia o odstąpieniu od umowy stosowanych w sklepach internetowych i informacji przekazywanych do tej pory jedynie konsumentom w oparciu o ustawę z 30.05.2014 r. o prawach konsumenta (Dz.U. z 2020 r. poz. 287). Następnie konieczne jest wypracowanie nowych wzorców umownych, szablonów informacji i procedur stosowanych względem nowej grupy klientów.

Jest to złożone zadanie. Dlatego w niniejszej publikacji duży nacisk został położony na przystępne wyjaśnienie, kiedy należy stosować rozszerzenie uprawnień konsumenckich na niektórych przedsiębiorców jednoosobowych, a także wyjaśniono regulacje dotyczące niedozwolonych klauzul umownych, rękojmi w wariancie konsumenckim oraz odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa. Osobny rozdział został poświęcony problematyce intertemporalnej, czyli od kiedy należy stosować nowe zasady.

Celem książki jest ułatwienie Czytelnikom radzenia sobie z nowymi regulacjami.

To opracowanie nigdy nie trafiłoby do Państwa rąk, gdyby nie zaangażowanie wszystkich Autorów. Bardzo im dziękuję za wspólną pracę nad tą publikacją w niełatwym, z powodu pandemii COVID-19, czasie.

r.pr. Witold Chomiczewski LL.M.