Ciszewski Jan, Obrót prawny z zagranicą w sprawach cywilnych i karnych
Obrót prawny z zagranicą w sprawach cywilnych i karnych
SŁOWO WSTĘPNE
1. Obecne wydanie niniejszej książki ma na celu ułatwienie dostępu do aktualnych informacji dotyczących współpracy prawnej z innymi państwami.
Wydawanie niniejszego zbioru jest kontynuowane od 1995 r.
2. Spośród zdarzeń, które miały miejsce po ukazaniu się poprzedniego wydania, informacji wymagają akty prawa europejskiego z zakresu prawa cywilnego. Wskazać należy na następujące rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE):
nr 655/2014 z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiające procedurę europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym w celu ułatwienia transgranicznego dochodzenia wierzytelności w sprawach cywilnych i handlowych, które stosuje się od dnia 18 stycznia 2017 r.;
nr 2019/1111 z dnia 25 czerwca 2019 r. w sprawie jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich i w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej oraz w sprawie uprowadzenia dziecka za granicę (wersja przekształcona). Rozporządzenie nr 2019/1111 ma zastosowanie wyłącznie do postępowań wszczętych nie wcześniej niż dnia 1 sierpnia 2022 r. (art. 100 ust. 1).
3. W zakresie współpracy w sprawach karnych wskazać należy, że decyzje ramowe Rady: 2003/577/WSiSW z dnia 22 lipca 2003 r. i 2008/978/WSiSW z dnia 18 grudnia 2008 r. zostały zastąpione przez Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2014/41/UE z dnia 3 kwietnia 2014 r. w sprawie europejskiego nakazu dochodzeniowego w sprawach karnych.
Utraciła moc także Konwencja ustanowiona przez Radę zgodnie z art. 34 Traktatu Unii Europejskiej o pomocy prawnej w sprawach karnych między Państwami Członkowskimi Unii Europejskiej.
4. W 2018 r. weszły w życie wobec Polski następujące akty prawa międzynarodowego:
Poprawka do konwencji Rady Europy o praniu, ujawnianiu, zajmowaniu i konfiskacie dochodów pochodzących z przestępstwa oraz finansowaniu terroryzmu, sporządzona w Warszawie dnia 16 maja 2005 r., przyjęta w Strasburgu dnia 22 października 2014 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 1328 i 1329);
Umowa z Brazylią o przekazywaniu osób skazanych, podpisana w Brasilii dnia 26 listopada 2012 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 1988 i 1989). W dniu 1 listopada 2019 r. weszła w życie Umowa między Unią Europejską a Republiką Islandii i Królestwem Norwegii w sprawie procedury przekazywania osób między państwami członkowskimi Unii Europejskiej a Islandią i Norwegią, sporządzona w Wiedniu dnia 28 czerwca 2006 r. (Dz.Urz. UE z 6.09.2019 r. L 230, s. 1). Obecnie udostępniane wydanie niniejszej książki ma na celu ułatwienie dostępu do aktualnych informacji dotyczących współpracy prawnej z innymi państwami.
5. Przypomnienia wymaga, że w zakresie współpracy prawnej w sprawach karnych między państwami członkowskimi Unii Europejskiej a Wielką Brytanią akty prawne wymienione w załączniku do decyzji Rady 2014/836/UE z dnia 27 listopada 2014 r. miały zastosowanie tylko do dnia 7 grudnia 2014 r. Dotyczy to art. 54–69 konwencji wykonawczej do układu z Schengen oraz następujących decyzji ramowych:
2002/584/WSiSW dotyczącej europejskiego nakazu aresztowania,
2005/214/WSiSW dotyczącej uznawania kar pieniężnych,
2006/783/WSiSW dotyczącej uznawania nakazów konfiskaty,
2008/909/WSiSW dotyczącej uznawania wyroków skazujących na karę pozbawienia wolności,
2009/829/WSiSW dotyczącej uznawania decyzji w sprawie środków nadzoru.
6. W zakresie prawa wewnętrznego podkreślenia wymaga wejście w życie następujących zmian:
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2019 r. – Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz.U. poz. 1141);
zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 czerwca 2019 r. w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej (Dz.Urz. MS z 2019 r. poz. 138 ze zm.);
art. 1116 k.p.c. został uchylony na mocy art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 lipca 2017 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r. poz. 1452). Na mocy art. 1 tej ustawy został dodany art. 51b ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych. Zgodnie z tym unormowaniem w razie wątpliwości co do istnienia przywileju lub immunitetu wynikającego z prawa międzynarodowego sąd może zwrócić się do ministra właściwego do spraw zagranicznych o informację;
art. 1143 k.p.c. został uchylony na mocy art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 12 lipca 2017 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych (...) (Dz.U. poz. 1452), która weszła w życie dnia 12 sierpnia 2017 r. W tym samym dniu wszedł w życie art. 51a Prawa o ustroju sądów powszechnych, który przejął w całości brzmienie dotychczasowego art. 1143 k.p.c. Istota zmiany, która nastąpiła, polega na tym, że dotychczas kwestia ta była objęta w całości unormowaniem Kodeksu postępowania cywilnego, a obecnie została przejęta przez Prawo o ustroju sądów powszechnych;
w dniu 22 sierpnia 2018 r. weszła w życie ustawa z dnia 26 stycznia 2018 r. o wykonywaniu niektórych czynności organu centralnego w sprawach rodzinnych z zakresu obrotu prawnego na podstawie prawa Unii Europejskiej i umów międzynarodowych (Dz.U. poz. 416).
7. Zaktualizowane zostały wzory pism, informacje dotyczące wybranych aktów prawa europejskiego z zakresu prawa cywilnego i karnego, ich załączników, wykazy organów oraz ich adresy. Rozbudowane zostały informacje dotyczące wzajemnych relacji pomiędzy prawem europejskim, prawem międzynarodowym (umowy dwustronne i wielostronne) a prawem wewnętrznym.
8. Zakres i układ tekstów oraz informacji zawartych w niniejszej publikacji jest wzorowany na wydaniu z 2017 r. Teksty i informacje zostały zaktualizowane i rozszerzone.
Przy opracowywaniu książki kierowano się dążeniem do uwzględnienia najistotniejszych materiałów dotyczących obrotu prawnego z zagranicą w sprawach cywilnych i karnych, tak aby mogła być ona swoistym przewodnikiem dla praktyków.
Jan Ciszewski
Warszawa, maj 2020 r.
1.Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 stycznia 2002 r. w sprawie szczegółowych czynności sądów w sprawach z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego oraz karnego w stosunkach międzynarodowych
(Dz.U. z 2014 r. poz. 1657; zm.: Dz.U. z 2019 r. poz. 2398)
treść aktu prawnego
Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX