Ciszewski Jan, Obrót prawny z zagranicą w sprawach cywilnych i karnych
Obrót prawny z zagranicą w sprawach cywilnych i karnych
SŁOWO WSTĘPNE
1. Obecnie udostępniane wydanie niniejszej książki ma na celu ułatwienie dostępu do aktualnych informacji dotyczących współpracy prawnej z innymi państwami.
Wydawanie niniejszego zbioru jest kontynuowane od 1995 r.
2. Spośród zdarzeń, które miały miejsce po ukazaniu się poprzedniego wydania, podkreślenia wymaga rozpoczęcie stosowania szeregu aktów prawa europejskiego z zakresu prawa cywilnego. Wskazać należy zwłaszcza na następujące rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE):
nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie jurysdykcji prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego, które stosuje się od dnia 17 sierpnia 2015 r.;
nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (wersja przekształcona), które stosuje się od dnia 10 stycznia 2015 r.;
nr 606/2013 z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie wzajemnego uznawania środków ochrony w sprawach cywilnych, które stosuje się od dnia 11 stycznia 2015 r.;
nr 1215/848 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie postępowania upadłościowego (wersja przekształcona), które stosuje się do postępowań wszczętych po dniu 26 czerwca 2017 r.
3. Polska stała się stroną następujących wielostronnych umów międzynarodowych:
Konwencji o umowach dotyczących właściwości sądu, sporządzonej w Hadze dnia 30 czerwca 2005 r., która weszła w życie wobec Polski w dniu 1 października 2015 r.;
Konwencji o międzynarodowym dochodzeniu alimentów na rzecz dzieci i innych członków rodziny, sporządzonej w Hadze dnia 23 listopada 2007 r., która weszła w życie wobec Polski w dniu 1 sierpnia 2014 r.;
Protokołu o prawie właściwym dla zobowiązań alimentacyjnych, sporządzonego w Hadze dnia 23 listopada 2007 r., który wszedł w życie wobec Polski w dniu 1 sierpnia 2013 r.
4. W zakresie współpracy prawnej w sprawach karnych nastąpiło wdrożenie do prawa polskiego przepisów dyrektywy 2011/99/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie europejskiego nakazu ochrony.
W dniu 1 stycznia 2013 r. weszła w życie umowa między Unią Europejską a Islandią oraz Norwegią dotycząca stosowania niektórych przepisów konwencji z dnia 29 maja 2000 r. o pomocy prawnej w sprawach karnych między państwami członkowskimi Unii Europejskiej i Protokół z 2001 r.
Do dnia 22 maja 2017 r. państwa członkowskie, z wyłączeniem Irlandii i Danii, są zobowiązane do wdrożenia dyrektywy 2014/41/UE z dnia 3 kwietnia 2014 r. w sprawie europejskiego nakazu dochodzeniowego w sprawach karnych. Dyrektywa ta od dnia 22 maja 2017 r. zastąpi europejską Konwencję o pomocy prawnej w sprawach karnych, protokoły do niej oraz porozumienia zawarte na podstawie jej art. 26. Zastąpione zostaną także konwencja wykonawcza do układu z Schengen oraz konwencja o pomocy prawnej między państwami członkowskimi Unii Europejskiej wraz z protokołem.
5. Przypomnienia wymaga, że w zakresie współpracy prawnej w sprawach karnych między państwami członkowskimi Unii Europejskiej a Wielką Brytanią akty prawne wymienione w załączniku do decyzji Rady 2014/836/UE z dnia 27 listopada 2014 r. miały zastosowanie tylko do dnia 7 grudnia 2014 r. Dotyczy to art. 54–69 konwencji wykonawczej do układu z Schengen oraz następujących decyzji ramowych:
2002/584/WSiSW dotyczącej europejskiego nakazu aresztowania,
2005/214/WSiSW dotyczącej uznawania kar pieniężnych,
2006/783/WSiSW dotyczącej uznawania nakazów konfiskaty,
2008/909/WSiSW dotyczącej uznawania wyroków skazujących na karę pozbawienia wolności,
2009/829/WSiSW dotyczącej uznawania decyzji w sprawie środków nadzoru.
6. W latach 2014–2015 weszły także w życie wielostronne umowy dotyczące współpracy w sprawach karnych:
Protokół dodatkowy do Prawnokarnej konwencji o korupcji, sporządzony w Strasburgu dnia 15 maja 2003 r., który wszedł w życie wobec Polski w dniu 1 sierpnia 2014 r.;
Konwencja Rady Europy o cyberprzestępczości, sporządzona w Budapeszcie dnia 23 listopada 2001 r., i Protokół dodatkowy sporządzony w Strasburgu dnia 28 stycznia 2003 r., które weszły w życie wobec Polski w dniu 1 czerwca 2015 r.;
Konwencja Rady Europy o ochronie dzieci przed seksualnym wykorzystywaniem i niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych, sporządzona w Lanzarote dnia 25 października 2007 r., która weszła w życie wobec Polski w dniu 1 czerwca 2015 r.;
Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, sporządzona w Stambule dnia 11 maja 2011 r., która weszła w życie wobec Polski w dniu 1 sierpnia 2015 r.
Należy również zaznaczyć, że w dniu 17 września 2012 r. weszła w życie dwustronna umowa między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Marokańskim o przekazywaniu osób skazanych, podpisana w Rabacie dnia 30 czerwca 2008 r.
7. Zakres i układ tekstów oraz informacji zawartych w niniejszej publikacji jest wzorowany na wydaniu z 2012 r. Teksty i informacje zostały zaktualizowane i rozszerzone.
Przy opracowywaniu książki kierowano się dążeniem do uwzględnienia najistotniejszych materiałów dotyczących obrotu prawnego z zagranicą w sprawach cywilnych i karnych, tak aby mogła być ona swoistym przewodnikiem dla praktyków.
Jan Ciszewski
październik 2016 r.
1.ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI z dnia 28 stycznia 2002 r. w sprawie szczegółowych czynności sądów w sprawach z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego oraz karnego w stosunkach międzynarodowych
(tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 1657)
treść aktu prawnego
Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX