Ciepła Helena, Ignaczewski Jacek, Skibińska-Adamowicz Jadwiga, Komentarz do spraw rodzinnych
Komentarz do spraw rodzinnych
Słowo wstępne
Niniejsza publikacja zrywa z dotychczasowym kanonem komentowania abstrakcyjnych przepisów w oderwaniu od konkretnych spraw, w których znajdują one zastosowanie. O jakości prawa decyduje bowiem nie litera prawa, a skutki, jakie ono wywiera w procesie jego stosowania.
Konwencja komentowania spraw, a nie przepisów, umożliwia przedstawienie biegu postępowań sądowych w aspekcie materialnym i procesowym w wielopłaszczyznowym ujęciu. Komentarz zawiera więc omówienie obowiązujących przepisów i ich wpływu na bieg postępowania z perspektywy zabezpieczenia praw rodziny i dziecka oraz realizacji funkcji ochronnych sądownictwa opiekuńczego. Wnioski z tej analizy nie są zadowalające. W publikacji nie ograniczono się jednak do krytyki, lecz wskazano także na konkretne rozwiązania, których celem jest usunięcie dostrzeżonych nieprawidłowości.
Wydanie drugie to więcej komentarza, więcej spraw, a także więcej orzecznictwa, które dodatkowo wzbogacono o wypowiedzi Trybunału Konstytucyjnego, poświęcone rodzinie i jej szczególnej ochronie prawnej. Komentarz wzbogacono także o aneks, w którym zamieszczony jest m.in. rządowy projekt założeń fundamentalnych zmian w zakresie ochrony osób niepełnosprawnych, co ma bezpośredni związek z ratyfikowaniem przez Polskę Konwencji o ochronie osób niepełnosprawnych. Projekt wraz z wynikami konsultacji publicznych i opiniowania jest dostępny na stronach Rządowego Centrum Legislacji.
Komentarz polecam prawnikom zajmującym się prawem rodzinnym, studentom oraz aplikantom, ale przede wszystkim przedstawicielom doktryny prawa rodzinnego, aby nie ignorowali doświadczeń praktyki orzeczniczej i aby wnioski zawarte w niniejszej publikacji były przyczynkiem rzetelnych badań naukowych, opartych na swobodzie myśli, a nie na przyzwyczajeniu do tradycji prawa rodzinnego, jako przedsionka prawa cywilnego. Bez doktryny nie jest możliwe normatywne dopełnienie prawa rodzinnego!
Olsztyn, marzec 2014 r.
Jacek Ignaczewski
ROZDZIAŁ1Komentarz ogólny do spraw opiekuńczych na tle wykonywania władzy rodzicielskiej
1.Miejsce prawa rodzinnego w systemie prawa
W latach 60. ubiegłego stulecia byliśmy świadkami wielkiej debaty na temat separacji prawa rodzinnego od cywilnego. Łatwo spostrzec, że dyskusja przesądzająca o prawie rodzinnym jako części prawa cywilnego odbyła się dokładnie pół wieku temu. Sam upływ czasu sprawia, że warto wrócić ponownie do tematu. Dzisiejsze pojmowanie rodziny i praw dziecka jest diametralnie różne od tego sprzed półwiecza. Wystarczy wskazać na Konwencję z 20 listopada 1989 r. o prawach dziecka (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 ze zm.), by dostrzec, że w stosunkach rodzinnych mamy do czynienia z samodzielnym podmiotem. Powiedzenie dzisiaj, że „dzieci i ryby nie mają głosu”, jest zupełnie nie na miejscu, zdezaktualizowało się pod wpływem międzynarodowego prawodawstwa. Z dzisiejszej perspektywy upodmiotowienia dziecka w rodzinnych relacjach widać, jak wiele korzyści z tego wynika, oraz że warto podążać dalej w tym kierunku i usuwać wszelkie bariery, jakie stoją na drodze tego długofalowego procesu. Jedną z takich...
Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX