Capiga Mirosław, Finanse banków

Funkcjonowanie banku wymaga podejmowania decyzji dotyczących wykorzystania posiadanych przez niego zasobów i osiągnięcia wyznaczonych celów strategicznych i operacyjnych. Decyzje te, odnoszące się zarówno do zasobów materialnych, jak i niematerialnych, mają wymiar finansowy, a o ich skuteczności świadczą wypracowane wyniki finansowe.

Podejmowanie i wdrażanie decyzji finansowych w banku odbywa się w szczególnych warunkach. Z jednej strony, to uwarunkowania zewnętrzne, przede wszystkim duża konkurencja międzybankowa. Z drugiej strony, bank to instytucja zaufania publicznego, co oznacza, że zasada samodzielności działania jest wprawdzie realizowana, ale jest to samodzielność ograniczona licznymi regulacjami nadzorczymi.

Celem niniejszej publikacji jest:

Realizacja powyższych celów znalazła odzwierciedlenie w strukturze książki, czyli jej podziale na trzy części.

Część pierwsza przedstawia specyfikę dwuszczeblowego systemu bankowego w Polsce. Rozważania Autorki skoncentrowały się na centralnych instytucjach, które mają szczególne znaczenie, zwłaszcza w aspekcie bezpieczeństwa, dla funkcjonowania każdego banku. Do takich instytucji należą bank centralny, czyli Narodowy Bank Polski, instytucja nadzoru bankowego, czyli Komisja Nadzoru Finansowego i system gwarantowania depozytów, czyli Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Zaprezentowano nie tylko specyfikę oddziaływania tych instytucji na funkcjonowanie banków w Polsce, co determinuje podejmowane przez banki decyzje finansowe, ale również wzajemną ich współpracę w ramach sieci bezpieczeństwa finansowego. Część pierwszą książki zamyka omówienie zasad funkcjonowania banków (uniwersalnych, spółdzielczych, hipotecznych i inwestycyjnych) będących podstawowym ogniwem dwuszczeblowego systemu bankowego.

Część druga książki to zarządzanie finansami banku. Autorka zidentyfikowała cel i zakres zarządzania finansami banku oraz metody i instrumenty finansowe wykorzystywane w zarządzaniu finansami.

Przedstawione zostały podstawowe źródła pozyskiwania zasobów finansowych banku oraz ich wykorzystanie, ze szczególnym uwzględnieniem ryzyka bankowego.

Ryzyko zostało omówione nie tylko jako cecha typowa dla każdej czynności bankowej, ale przede wszystkim jako uwarunkowanie jej realizacji. Ze względu na obszerność zagadnień związanych z zarządzaniem ryzykiem bankowym, rozważania skoncentrowano na tych rodzajach ryzyka bankowego, które są przedmiotem pomiaru i regulacji nadzorczych w ramach adekwatności kapitałowej. Relacje ryzyko-kapitał, które stanowią istotę adekwatności kapitałowej, zdominowały nie tylko zarządzanie finansami banku, ale szeroko rozumiane zarządzanie bankiem, dlatego podjęto próbę omówienia specyfiki najważniejszych i najbardziej charakterystycznych regulacji nadzorczych w tym zakresie.

Część trzecia książki to ocena skuteczności podejmowanych decyzji finansowych, którą najlepiej oddaje kondycja finansowa banku. Wymagało to omówienia założeń metodologicznych analizy sytuacji finansowej banku, zarówno od strony samego banku, jak i od strony centralnych instytucji bankowych. Przedstawiono zakres i kryteria oceny kondycji finansowej, jakie stosują banki w swoich sprawozdaniach finansowych oraz jakie stosują instytucje – omówione w części pierwszej – do identyfikacji ryzyka (Bankowy Fundusz Gwarancyjny), do oceny stabilności finansowej (Narodowy Bank Polski) i do oceny kondycji finansowej sektora bankowego (Komisja Nadzoru Finansowego). Pozwoliło to na porównanie zestawu instrumentów finansowych, a także wskaźników finansowych, wykorzystywanych do oceny kondycji finansowej banków w dwuszczeblowym systemie bankowym.

Zagadnienia związane z finansami banku zostały oparte na prezentacji literatury przedmiotu oraz omówieniu aktualnych regulacji nadzorczych dotyczących tego tematu, obejmujących regulacje unijne (dyrektywy) i regulacje wprowadzone przez Komisję Nadzoru Finansowego.

Bogaty zestaw przypisów pozwala Czytelnikowi dotrzeć do opracowań, które szczegółowo ujmują omawiane zagadnienia.

Książka ma charakter teoretyczno-praktyczny. Omawiane teoretyczne zasady funkcjonowania wybranych instrumentów finansowych i regulacje nadzorcze w tym zakresie zostały poparte przykładami z praktyki bankowej. Na przykładzie BRE Banku SA i ING Banku Śląskiego SA dokonano analizy porównawczej. Przykłady prezentowane w książce przedstawiają podejście obu banków do omawianych zagadnień, a tym samym umożliwiają porównanie, jak banki wdrażają w życie obowiązujące regulacje nadzorcze.

Książka przeznaczona jest dla szerokiego kręgu odbiorców. Podstawową grupę stanowią studenci różnych kierunków i specjalności studiów ekonomicznych, w szczególności zainteresowani pogłębieniem wiedzy z zakresu zarządzania finansami banku. Przedstawione zagadnienia mogą być wykorzystane na studiach podyplomowych i doktoranckich oraz powinny zainteresować pracowników banków i instytucji finansowych.

Stan prawny: styczeń 2011