Świerczyński Marek, Delikty internetowe w prawie prywatnym międzynarodowym

Monografie
Opublikowano: Zakamycze 2006
Rodzaj:  monografia
Autor monografii:

Delikty internetowe w prawie prywatnym międzynarodowym

Autor fragmentu:

Wprowadzenie

Komunikacja elektroniczna ułatwia nawiązywanie stosunków prawnych o charakterze międzynarodowym. Mimo niewątpliwych korzyści, jakie za sobą niesie, stanowi ona również zagrożenie dla dóbr chronionych przez prawo, których naruszenie stanowi źródło stosunków odszkodowawczych w sferze pozaumownej. Dotyczy to w szczególności Internetu - globalnej sieci komputerowej, która oferuje użytkownikom różnorodne środki umożliwiające wyrządzanie "na odległość" szkody czynami niedozwolonymi. W efekcie pojawia się konieczność rozważenia, jaki system prawny jest właściwy dla powstałych w ten sposób zobowiązań.

W zakresie odpowiedzialności deliktowej powszechnie przyjmuje się właściwość prawa państwa, w którym wystąpił czyn niedozwolony. Przykładem jest art. 31 § 1 p.p.m. Powstaje jednak pytanie: czy jest to rozwiązanie nadal aktualne w świetle nowoczesnych - oderwanych od przestrzeni - środków komunikacji, takich jak Internet? Jeśli nawet stwierdzimy, że miejsce deliktu wciąż pozostaje kryterium pozwalającym na wskazanie prawa właściwego, to czy nie należałoby dopuścić - przynajmniej w pewnych ramach - wyboru prawa przez strony, a także uwzględnić w szerszym zakresie wspólne prawo personalne stron? Jakie z kolei rozwiązanie przyjąć, gdy zobowiązanie pozostaje w ściślejszym związku z prawem jeszcze innego państwa?

Celem niniejszego opracowania jest ustalenie optymalnych rozwiązań kolizyjnoprawnych. W tym celu posłużono się metodą prawnoporównawczą. Autor oparł się nie tylko na obcych uregulowaniach prawa prywatnego międzynarodowego, lecz również na obcym piśmiennictwie i judykaturze. Ze względu na brak - jak do tej pory - jednolitego prawa kolizyjnego w dziedzinie zobowiązań z czynów niedozwolonych w zasięgu badań znalazły się krajowe uregulowania kolizyjne. Ze zrozumiałych względów wykorzystano też wyniki prac prowadzonych nad rozporządzeniem wspólnotowym o prawie właściwym dla zobowiązań pozaumownych (tzw. rozporządzenie Rzym II).

Ograniczenie przedmiotu rozważań do deliktów internetowych jest zabiegiem celowym i związane jest ze znaczeniem Internetu dla obrotu elektronicznego. Jednakże nie oznacza to konieczności sformułowania przepisów kolizyjnych dotyczących wyłącznie Internetu (byłoby to niezgodne z postulatem neutralności technologicznej). Skupienie się nad kwestiami dotyczącymi Internetu stanowi też istotne ułatwienie, nie ma bowiem potrzeby dokładnego objaśnienia tego pojęcia.

Poniżej zostanie przedstawiona konstrukcja niniejszej pracy.

Pierwszy rozdział poświęcony został zagadnieniom wstępnym z zakresu odpowiedzialności deliktowej w prawie prywatnym międzynarodowym, a także wyjaśnieniu używanej w pracy terminologii. W szczególności omówiono pojęcie deliktów internetowych oraz wskazano właściwości Internetu utrudniające stosowanie tradycyjnych reguł prawa prywatnego międzynarodowego. Przedstawiono też zachodzące współcześnie przemiany w międzynarodowym prawie prywatnym w zakresie czynów niedozwolonych, w możliwie szerokim zakresie uwzględniono zgłaszane w doktrynie postulaty dotyczące deliktów internetowych.

W rozdziale drugim zaproponowane zostały ogólne zasady wyznaczania prawa właściwego dla zobowiązań z deliktów internetowych. W tym celu przeprowadzono analizę łączników terytorialnych (przedmiotowych) i personalnych, a także łącznika subiektywnego. Pod koniec rozdziału przedstawiono propozycję kaskadowego modelu wyznaczania prawa właściwego.

Trzeci rozdział dotyczy problematyki powiązań kolizyjnych dla wybranych rodzajów deliktów internetowych, tj. deliktów prawnoautorskich, czynów nieuczciwej konkurencji, naruszeń dóbr osobistych, a także odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez oprogramowanie (produkty niematerialne).

Rozdział czwarty obejmuje zagadnienie wpływu zasady państwa pochodzenia, wynikającej z art. 3 dyrektywy o handlu elektronicznym, na wyznaczenie prawa właściwego dla zobowiązań związanych ze świadczeniem usług społeczeństwa informacyjnego.

Ostatnia część książki stanowi podsumowanie wcześniejszych rozważań.

Autor składa serdeczne podziękowania za opiekę naukową promotorowi Profesorowi dr. hab. Maksymilianowi Pazdanowi, a także recenzentom pracy - Profesor dr. hab. Marii Dragun-Gertner oraz Profesorowi dr. hab. Ryszardowi Markiewiczowi - za ich cenne, pełne życzliwości uwagi. Ukończenie pracy nie byłoby możliwie bez merytorycznej pomocy wielu osób, w szczególności Profesor dr. hab. Elżbiety Traple, mecenasa Xawerego Konarskiego, doktora Pawła Podreckiego oraz doktora Dariusza Szostka.

Autor fragmentu:

Rozdział1
Zagadnienia ogólne

1.Pojęcie deliktów internetowych

Niepoddający się łatwo kontroli Internet jest często wykorzystywany do popełniania czynów niedozwolonych, skutkujących odpowiedzialnością cywilnoprawną sprawcy (cyber-torts, cyberdélits). Ta globalna sieć komputerowa stwarza w szczególności zagrożenie dla sfery życia prywatnego jej użytkowników. Za pomocą środków komunikacji elektronicznej można bowiem w łatwy sposób uzyskać nieuprawniony dostęp do danych, przy zastosowaniu różnych metod, w tym socjotechnicznych.

Do najczęściej popełnianych w sieci deliktów zaliczyć należy naruszenia dóbr osobistych, czyny nieuczciwej konkurencji, naruszenia praw własności intelektualnej, szkody wyrządzane przez oprogramowanie lub w ramach świadczenia usług drogą elektroniczną, czyny pociągające za sobą odpowiedzialność karną, skutkujące także odpowiedzialnością cywilną sprawcy. Dodać należy, że każde wyliczenie może mieć jedynie charakter przykładowy.

Za delikty internetowe w rozumieniu niniejszej pracy uznaję czyny niedozwolone popełniane "na...

Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX