Król Tomasz, Programy Dobrowolnych Odejść

Otrzymane od dnia 1 stycznia 2014 r. odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z 26.06.1974 r. – Kodeks pracy są wolne od opodatkowania. Podstawą prawną jest art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. Warunkiem skorzystania ze zwolnienia jest to, aby odszkodowania albo zadośćuczynienia nie były objęte wyłączeniami zawartymi w tym przepisie. Korzystając z nowego zwolnienia wielu pracodawców wprowadziło (na podstawie np. regulaminów) Programy Dobrowolnych Odejść (PDO). Pracownik przystępujący do programu i odchodzący dobrowolnie z pracy otrzymuje odszkodowanie albo zadośćuczynienie (oprócz odprawy ustawowej). Często są to znaczne kwoty. Zdaniem pracowników są one zwolnione z opodatkowania, gdyż są zadośćuczynieniem albo odszkodowaniem za utratę źródła dochodu. Eksponowane tu jest subiektywne przekonanie pracownika, że odejście z pracy jest dla niego negatywnym stanem, który uzasadnia wypłatę rekompensaty i zwolnienie jej z opodatkowania podatkiem PIT. Organy podatkowe stawiają dodatkowy warunek, którego nie spełniają wypłaty z PDO – zadośćuczynienie albo odszkodowanie musi być takim świadczeniem w rozumieniu przepisów prawa cywilnego. Bez znaczenia jest subiektywne poczucie krzywdy pracownika. Oznacza to, że pracodawca musi wyrządzić szkodę (uszczerbek majątkowy) albo krzywdę (uszczerbek psychiczny) pracownikowi swoim bezprawnym działaniem. Fiskus podnosi, że zwolnienie pracownika zgodnie z przepisami prawa pracy nie wyrządza szkody ani krzywdy. Działanie takie nie jest bezprawne. Zwłaszcza, że często ma miejsce sytuacja rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron. Sądy administracyjne wydają sprzeczne wyroki w tym sporze.