Mejka Anna, Odpowiedzialność odszkodowawcza za tzw. przyczyny rezerwowe

W orzecznictwie odznaczają się dwa przeciwstawne sobie poglądy co do tego, czy tzw. przyczyna rezerwowa (causa superveniens, przyczyna wyprzedzająca) powinna mieć wpływ na zakres odpowiedzialności odszkodowawczej sprawcy szkody. Zwolennicy stanowiska, które odmawia możliwości powiązania skutków szkody z przyczyną rezerwową, wskazują, że stosownie do art. 361 § 1 k.c. ustalając zakres szkody należy zważać jedynie na normalne następstwa zdarzenia odszkodowawczego, pozostające w bezpośrednim związku przyczynowo-skutkowym ze szkodą, będące przy tym zdarzeniami, które rzeczywiście wystąpiły. Tymczasem zdarzenia, które mogą być zakwalifikowane jako przyczyny rezerwowe, to zdarzenia jedynie hipotetyczne. Z kolei ta część judykatury, która dopuszcza wpływ przyczyny rezerwowej na zakres odpowiedzialności odszkodowawczej, odwołuje się do procesu ustalania wymiaru szkody, w polskim prawie cywilnym mającego charakter dyferencyjny. Metoda dyferencyjna szacowania wielkości szkody wymaga ustalenia sytuacji majątkowej, w której wierzyciel znajduje się po wystąpieniu szkody, a następnie porównania jej z tą, w której znajdowałby się, gdyby szkody mu nie wyrządzono. Przyczynie rezerwowej wpływu na kształt sytuacji majątkowej, w której wierzyciel znajduje się na datę ustalania wielkości poniesionej przez niego szkody, nie można zaś odmówić.