Piaskowska Olga Maria, Interes prawny jako przesłanka wytoczenia powództwa przez organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej

Artykuł 189¹ k.p.c. został wprowadzony do Kodeksu postępowania cywilnego w związku z uregulowaniem przyjętym w art. 199a § 3 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. Przepis ten przyznaje legitymację czynną do wytoczenia powództwa o ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa organowi podatkowemu lub organowi kontroli skarbowej. Organami kontroli skarbowej są m.in. Minister Finansów, Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej oraz dyrektor urzędu kontroli skarbowej (art. 8 ustawy z 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej, tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 65 z późn. zm.). Organami podatkowymi natomiast są m.in. naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego, wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta, marszałek województwa, dyrektor izby skarbowej, dyrektor izby celnej, samorządowe kolegium odwoławcze lub minister finansów (art. 13 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.).

Przepis ten uważany jest w doktrynie za niepoprawny i budzący wątpliwości z uwagi na jego niewłaściwą redakcję (por. m.in. T. Ereciński [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz pod red. T. Erecińskiego, wydanie 4, Warszawa 2012, s. 921). Poza wątpliwościami podnoszonymi w doktrynie, przepis ten wzbudził wątpliwość w judykaturze. A mianowicie, kontrowersyjne jest bowiem odpowiednie stosowanie do tego przepisu art. 189 k.p.c. Problem ten sprowadza się de facto do pytania, czy organy wymienione w art. 189¹ k.p.c. muszą mieć interes prawny w wytoczeniu powództwa, o którym mowa w tym przepisie. Istnienie interesu prawnego jest przesłanką wytoczenia powództwa na podstawie art. 189 k.p.c. W art. 189¹ k.p.c. taka przesłanka nie została wprost wyartykułowana. Jak dotąd w judykaturze pojawiły się trzy stanowiska w tej kwestii.