Wiktor Krzysztof, Wiśniewski Radosław, Dopuszczalność orzekania współcześnie o podpadaniu nieruchomości pod działanie przepisów dekretu o reformie rolnej w trybie § 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 1 marca 1945 r. w sprawie wykonania dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej

Na podstawie art. 2 ust. 1 lit. e dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej, dalej: dekret, na jej cele przeznaczone zostały nieruchomości ziemskie stanowiące własność podmiotów prywatnych, jeżeli ich rozmiar łączny przekraczał 100 ha powierzchni ogólnej bądź 50 ha użytków rolnych, a na terenie województw poznańskiego, pomorskiego i śląskiego, jeśli ich rozmiar łączny przekraczał 100 ha powierzchni ogólnej. Nieruchomości te wraz z wejściem w życie dekretu (13 września 1944 r.) przeszły z mocy prawa na rzecz państwa.

Jedną z możliwości weryfikacji takiego przejęcia nieruchomości jest przeprowadzenie postępowania administracyjnego w trybie § 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 1 marca 1945 r. w sprawie wykonania dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej, dalej: rozporządzenie, celem stwierdzenia czy dana nieruchomość podpadała pod działanie art. 2 ust. 1 lit. e dekretu.

Z ugruntowanego poglądu o jednorazowym skutku art. 2 ust. 1 lit. e dekretu sądy zaczęły wywodzić odmienne tezy o mocy obowiązującej art. 2 ust. 1 lit. e dekretu oraz § 5 rozporządzenia. Poza tym sądy prezentowały różne stanowisko co do prawidłowości podstawy prawnej rozporządzenia. Przedstawiano także odmienne poglądy co do wpływu przepisów ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych oraz uporządkowaniu niektórych spraw związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego, dalej: ustawa z 1958 r., na zakres temporalny przepisów dekretu, który mógłby determinować ramy czasowe stosowania rozporządzenia.

W konsekwencji powstał rozdźwięk co do możliwości stosowania współcześnie § 5 rozporządzenia celem oceny zasadności przejścia nieruchomości na rzecz państwa na mocy art. 2 ust. 1 lit. e dekretu.