Varga Władysław, Zwrot podatku niektórym podatnikom, wystawianie faktur, sposób ich przechowywania oraz lista towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług. Komentarz, wyd. II

Komentowane rozporządzenie kompleksowo reguluje kwestie związane przede wszystkim z fakturami VAT, dlatego w codziennej praktyce organów podatkowych, podatników oraz doradców podatkowych jest często nazywane „rozporządzeniem o fakturach” lub „rozporządzeniem fakturowym”. Poza zagadnieniami technicznymi związanymi z wystawianiem, przechowywaniem i rozliczaniem faktur rozporządzenie reguluje też kwestie zwrotu podatku VAT podatnikom dokonującym wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych środków transportu oraz zawiera listę towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku określone w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT . Te dwa ostatnie zagadnienia mają jednak znacznie mniejsze znaczenie praktyczne i dodatkowo są regulowane przez relatywnie niewielką część przepisów komentowanego rozporządzenia (§ 3, § 27 oraz załącznik), dlatego de lege ferenda należałoby postulować przesunięcie ich do oddzielnego rozporządzenia lub rozporządzeń. Pozwoliłoby to na uzyskanie większej przejrzystości przepisów i wyeliminowało problematyczną klasyfikację komentowanego rozporządzenia w niektórych zbiorach aktów prawnych (w tym elektronicznych), w których, przypuszczalnie ze względu na początek nazwy, figuruje ono pod mylącym hasłem „zwrot podatku” , podczas gdy sięga się do niego najczęściej ze względu na regulacje dotyczące faktur.

Komentowane rozporządzenie zastępuje wcześniej obowiązujące rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. Materia regulacji w porównaniu do wcześniejszego rozporządzenia nie uległa zasadniczym zmianom i można mieć pewne wątpliwości, czy nowa edycja rozporządzenia (wydanie nowego rozporządzenia zamiast zmieniania starego) była tak naprawdę konieczna. Wprawdzie pozwoliło to na pewne uporządkowanie i ujednolicenie dotychczasowego tekstu, kilkukrotnie już zmienianego, jednak skala tych porządkujących modyfikacji nie była szczególnie istotna. Jak wynika z uzasadnienia do komentowanego rozporządzenia , zmianą w stosunku do poprzedniego aktu wykonawczego jest zmiana o charakterze terminologicznym, polegająca na zastąpieniu pojęcia „Wspólnota Europejska” wyrazami „Unii Europejskiej” – z uwagi bowiem na wejście w życie traktatu z Lizbony nie stosuje się już nazwy Wspólnota Europejska, lecz Unia Europejska. Inne modyfikacje dotyczą zagadnień związanych z tzw. samonaliczeniem krajowym (domestic reverse charge), czyli dostaw towarów, dla których podatnikiem jest nabywca. Od dnia 1 kwietnia 2011 r. samonaliczenie krajowe stosowano do dostaw złomu, do handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych oraz do dostaw dokonywanych przez podatnika zagranicznego, niemającego w Polsce ani siedziby, ani stałego miejsca prowadzenia działalności. Konsekwencją tej zmiany była konieczność wyeliminowania pewnych odesłań w rozporządzeniu o fakturach (dokumentowanie dostaw rozliczanych w trybie samonaliczenia krajowego, obowiązek wystawiania faktur wewnętrznych itd.). Można powątpiewać, czy były to zmiany uzasadniające wydanie nowego rozporządzenia o fakturach.

Samo rozporządzenie o fakturach, zarówno w obecnej, jak i poprzedniej edycji, jest jednym z częściej analizowanych aktów wykonawczych do ustawy o VAT w praktyce. Zawarte w rozporządzeniu przepisy mają w dużej mierze techniczny charakter, ale dotyczą niezwykle istotnych kwestii. Elementy faktury VAT, samofakturowanie (self-billing), wystawianie faktur korygujących, sprzedaż o charakterze ciągłym a podatek VAT – wszystko są to sprawy będące przedmiotem wielu interpretacji organów podatkowych i wyroków sądów administracyjnych. Pogłębiona analiza tych wszystkich zagadnień, przedstawienie i jednocześnie próba wyjaśnienia związanych z nimi wątpliwości, teoretyczna i praktyczna weryfikacja znaczenia poszczególnych przepisów rozporządzenia, pozwalająca na ich prawidłową wykładnię i właściwe zastosowanie – to wszystko jest celem niniejszego komentarza.

Rozporządzenie o fakturach zostało gruntownie znowelizowane z dniem 1 stycznia 2013 r. Zmiany obejmowały szereg przepisów rozporządzenia i były związane przede wszystkim z koniecznością implementowania zmian wprowadzonych dyrektywą Rady 2010/45/UE z dnia 13 lipca 2010 r. zmieniającą dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w odniesieniu do przepisów dotyczących fakturowania (Dz. Urz. UE L 189 z 22.07.2010, s. 1) – dalej: druga dyrektywa fakturowa. Niniejsza wersja komentarza dotyczy zmienionych przepisów. W niektórych przypadkach, jedynie dla celów kompletności oraz nakreślenia tła, część uwag dotyczących historycznej wersji przepisów została zachowana, z wyraźną i precyzyjną informacją poprzedzającą, że chodzi w danym punkcie o brzmienie poprzednio obowiązujące.