Dybka Rafał, Gliwiński Kamil, Poreda Agnieszka, Zastaw rejestrowy i rejestr zastawów. Komentarz
Zastaw rejestrowy i rejestr zastawów. Komentarz
Wprowadzenie
Zastaw rejestrowy jest ograniczonym prawem rzeczowym, którego celem jest zabezpieczenie wierzytelności pieniężnych na rzeczach ruchomych i zbywalnych prawach majątkowych. Zastaw ten został wprowadzony do polskiego systemu prawnego ustawą z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz. U. Nr 149, poz. 703), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 1998 r. Niektóre rozwiązania przyjęte w ustawie były krytykowane przez przedstawicieli doktryny i praktyki, w szczególności ograniczenia podmiotowe po stronie wierzyciela (zastawnika) i brak możliwości ustanowienia zastawu rejestrowego dla zabezpieczenia więcej niż jednej wierzytelności. Nowelizacja ustawy z 2008 r. (dokonana ustawą z dnia 5 września 2008 r. o zmianie ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów oraz o zmianie innych ustaw, Dz. U. Nr 180, poz. 1113) w dużej mierze zmieniła ten stan rzeczy. Nowelizacja ta w zasadniczy sposób przebudowała instytucję zastawu rejestrowego. Przede wszystkim zniesiono ograniczenia podmiotowe po stronie wierzyciela (zastawnika) co do możliwości ustanowienia zastawu rejestrowego; jednoznacznie uregulowano formę umowy zastawniczej w sytuacji, gdy przedmiotem zastawu są prawa i wierzytelności; uproszczono zasady określenia zabezpieczonej wierzytelności. Znowelizowane przepisy zwiększyły też rolę administratora zastawu występującego po stronie wierzyciela (zastawnika), umożliwiły składanie wniosków do rejestru zastawów i uzyskiwanie z tego rejestru odpisów i zaświadczeń w formie elektronicznej oraz ograniczyły zakres sądowego badania wniosków o wpis zastawu do rejestru. Znowelizowana ustawa uregulowała także warunki umożliwiające ustanowienie zastawu rejestrowego, który będzie zabezpieczał nową wierzytelność, po wygaśnięciu wierzytelności pierwotnie nim zabezpieczonej.
Nie wszystkie rozwiązania wprowadzone nowelizacją ustawy zyskały aprobatę w doktrynie, a niektóre z nich stworzyły nowe wątpliwości interpretacyjne. Pozostały też kwestie, które były i nadal są sporne, jak chociażby możliwość obciążenia zastawem rejestrowym przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego jako całości. Niniejsze opracowanie ma jednak charakter praktyczny, dlatego dyskusje w doktrynie dotyczące kwestii budzących kontrowersje zostały przedstawione jedynie w niezbędnym zakresie. Celem autorów było bowiem wyjaśnienie przepisów komentowanej ustawy w sposób przystępny, tak aby ułatwić ich zrozumienie i stosowanie w praktyce. Twórcy komentarza opierali się przede wszystkim na opracowaniach nowszych, napisanych w ostatnich latach. Opracowania starsze zostały wykorzystane w zakresie, w jakim nie straciły na swojej aktualności. To samo dotyczy orzecznictwa sądów. Przepisy innych ustaw zostały powołane i wyjaśnione w zakresie niezbędnym dla prawidłowego zrozumienia i stosowania regulacji komentowanej ustawy.
Komentarz z uwagi na swój charakter adresowany jest przede wszystkim do praktyków, będzie również przydatny dla wszystkich osób zainteresowanych problematyką zastawu rejestrowego i rejestru zastawów.
Agnieszka Poreda
Warszawa, październik 2015 r.
I.Uwagi ogólne
Instytucja zastawu rejestrowego została wprowadzona do polskiego systemu prawnego ustawą z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 1998 r. Obecnie w prawie polskim występuje tylko jeden zastaw rejestrowy uregulowany wyżej powołaną ustawą (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 67, poz. 569 z późn. zm.). Zastaw rejestrowy zastąpił zastaw bankowy istniejący do chwili wejścia w życie powyższej ustawy. Zastaw bankowy nazywany był także bankowym zastawem rejestrowym, a źródłem jego regulacji był przepis art. 308 k.c. (w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 1998 r.) i dawny art. 30 ust. 2 i 3 prawa bankowego z 1989 r. Kwestię wygaśnięcia zastawów bankowych ustanowionych przed 1 stycznia 1998 r. oraz możliwości ich przekształcenia w zastaw rejestrowy uregulował art. 50 u.z.r.r.z.
II.Charakter i pojęcie zastawu rejestrowego
1.
Ustawa o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów w żadnym przepisie nie rozstrzyga o prawnym charakterze zastawu...
Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX