Radecki Wojciech, Utrzymanie czystości i porządku w gminach. Komentarz

Obowiązująca od 1 stycznia 1997 r. ustawa z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst pierwotny Dz. U. Nr 132, poz. 622) była już ośmiokrotnie nowelizowana. Najszersza nowelizacja została dokonana ustawą z 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085). Mocą tej ustawy nadano zupełnie nową treść przepisom art. 5, 6 i 7, zmieniono art. 1, 2, 3, 4, 8, 9 i 10 oraz dodano nowe art. 6a i 6b. Jeśli zważyć, że spośród czternastu artykułów ustawy treść merytoryczną mają przepisy art. 1-10 (pozostałe to dwie zmiany w ustawach obowiązujących, jeden przepis przejściowy i jeden określający datę wejścia w życie), łatwo dostrzec, że nowelą z 27 lipca 2001 r. zostały zmienione wszystkie przepisy ustawy o czystości i porządku. Do tego należy dodać, że zasadniczo zmieniło się "otoczenie prawne" ustawy o czystości i porządku wraz z wejściem w życie uchwalonych w 2001 r. Prawa ochrony środowiska, Prawa wodnego, nowej ustawy o odpadach oraz ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Przedostatnia nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, dokonana ustawą z 19 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 2003 r. Nr 7, poz. 78), objęła cztery przepisy - art. 6, 7, 8 i 9 - ustawy z 13 września 1996 r., wprowadzając zmiany objętościowo niewielkie, ale treściowo fundamentalne. Od dnia wejścia w życie tej nowelizacji mamy do czynienia z nowym modelem postępowania z odpadami komunalnymi, nader istotnie różniącym się od poprzedniego.

W zaistniałej sytuacji prawnej okazuje się, że opublikowany przeze mnie w Wydawnictwie Towarzystwa Naukowego Prawa Ochrony Środowiska w 1997 roku Komentarz do ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach niemal całkowicie utracił aktualność.

Moje doświadczenia zarówno dydaktyczne, jak i eksperckie przekonują mnie, że problematyka utrzymania czystości i porządku w gminach jest niezwykle istotna zarówno dla gmin, jak i podmiotów zajmujących się odpadami komunalnymi. Jest to jednocześnie problematyka niezwykle złożona, tak z uwagi na związki z generalnymi regulacjami postępowania z odpadami w ogóle, jak i z uwagi na skomplikowane relacje między ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach a przepisami antymonopolowymi. Celowe okazało się przygotowanie nowego wydania komentarza, uwzględniającego zmiany stanu prawnego, a także doświadczenia praktyczne, jakich dostarczyło kilkuletnie już stosowanie przepisów ustawy o czystości i porządku, zwłaszcza zaś bogatego orzecznictwa Sądu Antymonopolowego.

Zdecydowałem się na utrzymanie układu komentarza zaproponowanego w 1997 r. w podziale na dwie części:

Następnie przytaczam w pełnym brzmieniu ustawę o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz dwa akty wykonawcze (ustawa nie przewiduje wydania innych aktów wykonawczych). Rezygnuję z zamieszczenia wyciągów z innych aktów prawnych, starając się, jeżeli jest to potrzebne, w tekście komentarza podawać niektóre ważniejsze przepisy in extenso.

Na końcu przedstawiam wykaz literatury, w którym umieszczam opracowania o charakterze ogólnym oraz te pozycje, które zostały napisane już na gruncie obowiązującej ustawy o czystości i porządku.