Kotowski Wojciech, Ustawa Prawo o ruchu drogowym. Komentarz
Ustawa Prawo o ruchu drogowym. Komentarz
WPROWADZENIE
System prawny odnoszący się do ruchu drogowego tworzą ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 98, poz. 602 z późn. zm.) oraz 70 delegacji (w tym 5 fakultatywnych) do wydania aktów wykonawczych w postaci rozporządzeń i zarządzeń właściwych ministrów.
Doświadczenia praktyki ustawodawczej dowodzą, że zmiany produkowane ostatnio w zastraszającym tempie mogą nie tylko dogonić, ale nawet przegonić zmianę danej regulacji prawnej. Przykładem jest ustawa - Prawo o ruchu drogowym, która funkcjonuje dopiero 4 lata, a już można odnotować dokonanie w niej ponad 400 zmian. Charakterystyczne jest jednak, że szereg zmian wprowadzono jeszcze przed wejściem w życie ustawy.
Ustawę - Prawo o ruchu drogowym uchwalono w dniu 20 czerwca 1997 r., a już 29 sierpnia 1997 r. - dyspozycją art. 13 ustawy o strażach gminnych (Dz. U. Nr 123, poz. 779), zmuszono niejako Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji do określenia w drodze rozporządzenia trybu i zasad uznawania pojazdów straży gminnej (miejskiej) za uprzywilejowane. Podstawę stanowi art. 131 p.r.d., udzielający Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji daleko idącej delegacji w kwestii przyznawania uprawnień do zatrzymywania pojazdów lub wykonywania niektórych czynności z zakresu kontroli ruchu drogowego przez funkcjonariuszy innych organów niż wymienione w ustawie (art. 129 i 134 p.r.d.). Okazuje się, że posunięcie to było głęboko przemyślane. Otóż koncepcja rozszerzenia mocą ustawy - Prawo o ruchu drogowym kompetencji straży gminnej nie odniosła spodziewanych rezultatów, zatem określony cel osiągnięto metodą okrężną, właśnie za pomocą wspomnianego art. 13 ustawy o strażach gminnych. Jednakże, aby wszystko było lege artis, mocą art. 36 cyt. ustawy przeprowadzono szybką nowelizację art. 131 ust. 1 pkt 2 p.r.d., rozszerzając jego zakres podmiotowy o strażników straży gminnych.
Brak zdecydowania ustawodawcy zaowocował kolejną nowelizacją. Mianowicie ustawą o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym z dnia 18 grudnia 1997 r. (Dz. U. Nr 160, poz. 1086) dokonano zmian w art. 144, 147, 149, 151 i 152. W ten sposób do 30 czerwca 1999 r. zachowały moc obowiązywania niektóre regulacje ustawy - Prawo o ruchu drogowym z dnia 1 lutego 1983 r. (Dz. U. z 1992 r. Nr 11, poz. 41 i Nr 26, poz. 114 oraz z 1995 r. Nr 104, poz. 515). Są to przepisy dotyczące: ewidencji pojazdów samochodowych, ciągników rolniczych, motorowerów i przyczep (art. 60 d.p.r.d.); wymogów stawianych kierującemu (art. 69 d.p.r.d.); kategorii prawa jazdy (art. 70 d.p.r.d.); wieku wymaganego do uzyskania prawa jazdy (art. 72 d.p.r.d.); sprawdzania kwalifikacji (art. 73 d.p.r.d.); ograniczeń w prawie jazdy (art. 74 d.p.r.d.); zakazu wydawania prawa jazdy (art. 75 d.p.r.d.); międzynarodowego prawa jazdy (art. 76 d.p.r.d.); pozwolenia na kierowanie tramwajem (art. 77 d.p.r.d.); karty motorowerowej, rowerowej i woźnicy (art. 78 d.p.r.d.); wydawania uprawnień do kierowania pojazdami (art. 79 d.p.r.d.); obowiązku zawiadamiania o zmianie mieszkania lub zgubieniu prawa jazdy (art. 80 d.p.r.d.); zezwolenia na kierowanie bez uprawnień (art. 81 d.p.r.d.); wymogów stawianych wykładowcy i instruktorowi (art. 82 d.p.r.d.). Równocześnie wydłużono do 18 miesięcy czas na wydanie przepisów wykonawczych. Zmieniono także terminy, wyznaczając równocześnie trzy etapy, wejścia w życie niektórych przepisów nowej - obowiązującej od 1 stycznia 1998 r. - ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 98, poz. 602). W ten sposób od 1 lipca 1998 r. zaczęły obowiązywać regulacje dotyczące: zakazu postoju na obszarze zabudowanym, pojazdu lub zespołu pojazdów o dmc przekraczającej 16 t lub długości przekraczającej 12 m, poza wyznaczonymi w tym celu parkingami (art. 49 ust. 2 pkt 5 p.r.d.); tworzenia centralnej ewidencji pojazdów oraz ich właścicieli i posiadaczy (art. 80 p.r.d.); ewidencji osób posiadających uprawnienia do kierowania pojazdami (art. 99 p.r.d.); sprawdzania kwalifikacji osoby ubiegającej się o kartę rowerową lub motorowerową przez nauczyciela wychowania komunikacyjnego, którego wyznacza dyrektor szkoły, lub przez policjanta posiadającego specjalistyczne przeszkolenie z zakresu ruchu drogowego (art. 109 ust. 4 p.r.d.). Dzień 1 stycznia 1999 r. uznano za najwłaściwszy dla przepisów dotyczących: przewożenia dziecka w foteliku ochronnym odpowiadającym właściwym warunkom technicznym, pojazdem samochodowym wyposażonym w pasy bezpieczeństwa, jeżeli ze względu na wagę i wzrost dziecka nie jest możliwe bezpośrednie wykorzystanie tych pasów (art. 39 ust. 3 p.r.d.), oraz badań technicznych, którym podlegają tramwaj i trolejbus (art. 85 p.r.d.). Trzeci etap stanowił dzień 1 lipca 1999 r., od którego obowiązują regulacje dotyczące: czasowej rejestracji (art. 74 ust. 2 pkt 2 lit. a p.r.d.); karty pojazdu wydawanej przez producenta lub importera i przekazywanej właścicielowi tego pojazdu (art. 77 p.r.d.); uprawnień do kierowania (art. 87 p.r.d.); kategorii prawa jazdy (art. 88 p.r.d.); warunków uzyskiwania prawa jazdy (art. 90 p.r.d.); zakazu wydawania prawa jazdy (art. 91 p.r.d.); ograniczeń zawartych w prawie jazdy (art. 92 p.r.d.); międzynarodowego prawa jazdy (art. 93 p.r.d.); krajowego prawa jazdy wydanego za granicą (art. 94 p.r.d.); pozwolenia na kierowanie tramwajem (art. 95 p.r.d.); prowadzenia pojazdów przez osoby, które nie ukończyły 18 lat (art. 96 p.r.d.); organu wydającego prawo jazdy (art. 97 p.r.d.); obowiązku zmiany danych kierowcy (art. 98 p.r.d.); delegacji ustawowej dla określenia wzorów dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami wraz z ich opisem, jak również czynności organów uprawnionych do ich wydawania (art. 100 p.r.d.); terminu ubiegania się o prawo jazdy (art. 101 p.r.d.); miejsca szkolenia (art. 102 p.r.d.); zezwolenia na prowadzenie szkolenia (art. 103 p.r.d.); cofnięcia zezwolenia na prowadzenie szkolenia (art. 104 p.r.d.); instruktorów (art. 105 p.r.d.); wpisu do ewidencji instruktorów (art. 106 p.r.d.); skreślenia z ewidencji instruktorów (art. 107 p.r.d.); nadzoru nad szkoleniem (art. 108 p.r.d.). Powyższa nowela do omawianej ustawy sprawiła m.in., iż przepis art. 89, dotyczący wymogu posiadania przez niektórych kierujących świadectwa kwalifikacji, zamiast obowiązywać - jak zaplanowano - od 1 lipca 1998 r., wszedł w życie 1 stycznia 1998 r. (pół roku wcześniej), o czym zainteresowani dowiedzieli się 29 grudnia 1997 r., a więc 2 dni przed terminem obowiązywania. Na marginesie warto wspomnieć, że zgodnie z intencją ustawodawcy niektóre zmiany zaczęły obowiązywać przed wejściem w życie przepisu, który został zmieniony.
W dniu 24 lipca 1998 r. do głosu doszedł art. 127 ustawy o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej - w związku z reformą ustrojową państwa (Dz. U. Nr 106, poz. 668), którym wprowadzono szereg zmian do ustawy - Prawo o ruchu drogowym, z mocą obowiązywania od 1 stycznia 1999 r. Nowela określiła zakres działania: zarządu województwa, marszałka województwa, rady powiatu i starosty. Zarząd województwa przejął kompetencje wojewody w zakresie: tworzenia wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego (w.o.r.d.) i sprawowania nad nim nadzoru (art. 116 ust. 1 i 3 p.r.d.); powoływania oraz odwoływania dyrektora w.o.r.d. oraz ustalania jego wynagrodzenia (art. 118 ust. 2 i 3 p.r.d.); nadania w.o.r.d. statutu (art. 120 ust. 1 p.r.d.). Marszałek województwa przejął od wojewody prawo wydania upoważnienia do przeprowadzenia kursu dokształcającego kierowców pojazdów przewożących materiały niebezpieczne (art. 89 ust. 5 p.r.d.). Rada powiatu przejęła od wojewody zadania w zakresie wprowadzania: zakazu pędzenia zwierząt na określonych drogach lub obszarach w określonym czasie (art. 37 ust. 5 p.r.d.), obowiązku wyposażania pojazdów zaprzęgowych w hamulec uruchamiany z miejsca zajmowanego przez kierującego (art. 67 ust. 2 p.r.d.). Staroście powierzono kompetencje, które posiadał kierownik rejonowego urzędu rządowej administracji ogólnej, w zakresie: rejestracji pojazdu (art. 73 ust. 1 i 2 p.r.d.); czasowej rejestracji pojazdu (art. 74 ust. 1 p.r.d.); dokonywania wpisów do dokumentów rejestracyjnych (art. 75 ust. 1 p.r.d.); wydawania karty pojazdu (art. 77 ust. 3 p.r.d.); dokonywania wpisów do karty pojazdu (art. 78 ust. 2 i 3 p.r.d.); kierowania pojazdu na dodatkowe badania techniczne (art. 81 ust. 8 pkt 1 p.r.d.); powoływania komisji do sprawdzania znajomości topografii terenu oraz wydawania za opłatą świadectwa kwalifikacji (art. 89 ust. 2 i 3 p.r.d.); wydawania za opłatą międzynarodowego prawa jazdy (art. 93 ust. 2 p.r.d.); wydawania za opłatą uprawnień do kierowania pojazdem (art. 97 ust. 1 p.r.d.); odbioru zawiadomień od kierowcy o konieczności dokonania zmian w prawie jazdy (art. 98 ust. 1 p.r.d.); wydawania lub cofania zezwolenia na prowadzenie szkolenia kandydatów na kierowców lub motorniczych (art. 102-104 p.r.d.); dokonywania wpisu do ewidencji lub skreślenia instruktorów (art. 106 ust. 1 i art. 107 ust. 1 p.r.d.); sprawowania nadzoru nad szkoleniem (art. 108 ust. 1 p.r.d.); wydawania upoważnienia do przeprowadzenia egzaminu dotyczącego prawa jazdy kat. T (art. 109 ust. 2 pkt 3 p.r.d.); kierowania kierowcy na kontrolne sprawdzenie jego kwalifikacji (art. 114 pkt 1 p.r.d.); kierowania na sprawdzenie stanu zdrowia kierowcy (art. 122 ust. 1 pkt 4 p.r.d.); przyjmowania prawa jazdy zatrzymanego przez Policję (art. 136 ust. 1 p.r.d.); przyjmowania zawiadomienia o wydaniu postanowienia o zatrzymaniu prawa jazdy (art. 137 ust. 2 p.r.d.); wydawania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy (art. 138 ust. 1 p.r.d.); wydawania decyzji o cofaniu i przywracaniu uprawnień do kierowania pojazdem (art. 140 ust. 1 i 2 p.r.d.). Z powyższych względów stracił rację bytu art. 144 p.r.d., który został skreślony. Do wymienionych czynności ustawodawca dołożył jeszcze staroście szereg zadań - dotychczas należących do kompetencji wojewody - z zakresu: przeprowadzania badań technicznych (art. 83 ust. 1 p.r.d.); nadzoru nad stacjami kontroli pojazdów (art. 84 ust. 1-4, 6 i 7 p.r.d.); współdziałania z jednostkami sprawującymi nadzór nad stacjami kontroli pojazdów (art. 86 ust. 2 pkt 7 p.r.d.); wydawania zezwoleń na prowadzenie kursu kwalifikacyjnego dla instruktorów (art. 105 ust. 2 pkt 4 p.r.d.); upoważniania do przeprowadzenia egzaminu dla motorniczego (art. 109 ust. 2 pkt 2 p.r.d.); powoływania komisji weryfikacyjnej dla egzaminatorów (art. 110 ust. 1 pkt 8 p.r.d.). Równocześnie, w myśl znowelizowanych zasad, wojewoda przejął od Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej nadzór, w szerokim tego słowa znaczeniu, nad badaniami psychologicznymi (art. 124 ust. 2 i 5 p.r.d.). Nowe kompetencje otrzymał minister właściwy ds. transportu, który, sprawując nadzór nad zarządzaniem ruchem na drogach publicznych, może nakazać zmianę organizacji ruchu ze względu na ważny interes ogólnospołeczny lub konieczność zapewnienia ruchu tranzytowego (art. 10 ust. 1a p.r.d.). Minister Transportu i Gospodarki Morskiej zarządza ruchem na drogach krajowych, jednakże może w drodze rozporządzenia przekazać ten zakres kompetencji marszałkowi województwa (art. 10 ust. 2 w zw. z ust. 1 p.r.d.). W przedmiotowym zakresie przyjęto system stopniowania kompetencji, ponieważ generalnie marszałek województwa zarządza ruchem na drogach wojewódzkich, starosta zaś - powiatowych i gminnych (art. 10 ust. 3 i 3a p.r.d.).
Drogami krajowymi, wojewódzkimi, powiatowymi i gminnymi są drogi publiczne określone w ustawie z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. Nr 14,poz. 60 z późn. zm.: Dz. U. z 1988 r. Nr 19, poz. 132; z 1989 r. Nr 35, poz. 192; z 1990 r. Nr 34, poz. 198; z 1991 r. Nr 75, poz. 332; z 1993 r. Nr 47, poz. 212; z 1994 r. Nr 127, poz. 627; z 1997 r. Nr 6, poz. 31, Nr 80, poz. 497, Nr 106, poz. 677, Nr 123, poz. 780; z 1998 r. Nr 106, poz. 668, Nr 162, poz. 1126; z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 51, poz. 607 i 608, tekst jedn. Dz. U. z 29 sierpnia 2000 r. Nr 71, poz. 838; zm. Dz. U. Nr 86, poz. 958; z 2001 r. Nr 125, poz. 1371). Pojęciem “droga krajowa” zastąpiono określenia “autostrady” i “drogi ekspresowe”, użyte w art. 10 ust. 1 i 2 p.r.d. Zrezygnowano z nazwy “naczelny dyrektor okręgu dróg publicznych” zastępując go zwrotem “zarządca drogi” (art. 61 ust. 12 pkt 1 p.r.d.). Z kolei ustalono, iż zezwolenie na wykorzystanie drogi w sposób szczególny wydaje nie - jak poprzednio - Minister Transportu i Gospodarki Morskiej lub wojewoda, lecz organ zarządzający ruchem na drodze, właściwy ze względu na miejsce rozpoczęcia imprezy, po zasięgnięciu opinii Komendanta Głównego Policji, w przypadku organizacji imprezy na drodze krajowej, lub właściwego terytorialnie wojewody, jeżeli impreza odbywa się na innych drogach (art. 65 ust. 2 w zw. z ust. 1 p.r.d.).
Trzecia zmiana dotyczyła ust. 3 art. 109 p.r.d., któremu - po dwukrotnej nowelizacji (Dz. U. z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 133, poz. 872) - nadano brzmienie: “Egzamin państwowy w zakresie wszystkich kategorii prawa jazdy, z wyjątkiem kategorii T, jest przeprowadzany w mieście wojewódzkim lub w zależności od potrzeb w mieście na prawach powiatu albo w mieście, które do dnia 31 grudnia 1998 r. było siedzibą wojewody”.
Następnie wprowadzono korektę art. 105 ust. 2 pkt 1 p.r.d., uznając, iż zgodnie z treścią wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 21 XII 1999 r., K. 22/99 (Dz. U. Nr 106, poz. 1216) “jest niezgodny z art. 2 Konstytucji RP, gdyż narusza zasadę zaufania obywatela do Państwa i stanowionego przezeń prawa”. Na mocy wspomnianego wyroku wymóg posiadania przez instruktora nauki jazdy średniego wykształcenia przestał obowiązywać.
Kolejna, piąta nowelizacja dokonana została ustawą z dnia 21 stycznia 2000 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem administracji publicznej. Ustawę nazwano “czyszczącą”, ponieważ wprowadziła zmiany do 57 ustaw. Zgodnie z treścią art. 42 ustawy “czyszczącej” do ustawy - Prawo o ruchu drogowym dodano art. 8a oraz znowelizowano art. 10, 61 ust. 12, art. 65, 77 ust. 3, art. 79, 98, 109 ust. 3, art. 116, 119 ust. 5, art. 140 ust. 1 pkt 4 i art. 150 (łącznie 30 zmian). Art. 8a jest przepisem kompetencyjnym, upoważniającym ministra właściwego ds. transportu do określenia w drodze rozporządzenia, przy współpracy z ministrem właściwym ds. wewnętrznych wzoru i szczegółowych zasad wydawania przez starostę, wymienionym w art. 8 ustawy, osobom niepełnosprawnym mającym trudności w poruszaniu się uprawnień do niestosowania się do znaków drogowych dotyczących zakazu ruchu lub postoju w zakresie określonym w § 33 ust. 2 rozporządzenia w sprawie znaków i sygnałów drogowych, wydanego na mocy dyspozycji art. 7 ust. 2 ustawy. Zgodnie z treścią rozporządzenia osoby niepełnosprawne, które kierują pojazdami, oraz kierujący przewożący osoby niepełnosprawne mające trudności w poruszaniu się mogą pod warunkiem zachowania szczególnej ostrożności, o której mowa w art. 3 ustawy w zw. z art. 2 pkt 22 ustawy, nie stosować się do znaków wyrażających zakaz: ruchu w obu kierunkach (B-1); wjazdu pojazdów silnikowych, z wyjątkiem motocykli jednośladowych (B-3); wjazdu autobusów (B-3a); wjazdu motocykli (B-4); wjazdu motorowerów (B-10); postoju (B-35); postoju w dni nieparzyste (B-37); postoju w dni parzyste (B-38); strefa ograniczonego postoju (B-39). Treścią art. 10 dokonano podziału kompetencji w zakresie nadzoru nad zarządzaniem ruchem oraz bezpośredniego zarządzania tym ruchem. W ten sposób ministrowi właściwemu ds. transportu powierzono nadzór nad zarządzaniem ruchem na drogach krajowych, a wojewodzie - na drogach wojewódzkich, powiatowych i gminnych oraz drogach publicznych położonych w miastach na prawach powiatu i w mieście stołecznym Warszawie. Wymienione organy mogą zarządzić zmianę organizacji ruchu, jeżeli jest ona podyktowana ważnym interesem ogólnospołecznym lub koniecznością zagwarantowania ruchu tranzytowego. Natomiast minister właściwy ds. transportu w porozumieniu z ministrem właściwym ds. wewnętrznych może, oczywiście w uzasadnionych przypadkach, wprowadzić stosowne ograniczenia lub zakaz ruchu określonych pojazdów. Obecnie kwestię tę reguluje rozporządzenie w sprawie okresowych ograniczeń oraz zakazu ruchu niektórych pojazdów na drogach. Natomiast zarządzanie ruchem powierzono na drogach: krajowych - Generalnemu Dyrektorowi Dróg Publicznych; wojewódzkich - marszałkowi województwa; powiatowych i gminnych - staroście, przy czym ruchem na drogach publicznych położonych w miastach na prawach powiatu i w mieście stołecznym Warszawie zarządza prezydent miasta, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych. Zadania w zakresie zarządzania ruchem przewidziane dla Generalnego Dyrektora Dróg Publicznych mogą być decyzją tego podmiotu powierzone marszałkowi województwa. Z kolei zarządzaniem ruchem na drogach położonych w strefie zamieszkania zajmują się podmioty zarządzające tymi drogami, przy czym nie dotyczy to dróg publicznych. Drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne wymienione w omawianym art. 10 ustawy są drogami publicznymi określonymi w ustawie o drogach publicznych. Warunki zarządzania ruchem na drogach zostały szczegółowo określone w rozporządzeniu Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach. W myśl zasad określonych art. 61 ust. 12 zezwolenie na przejazd pojazdu, którego masa, naciski osi lub wymiary przekraczają dopuszczalne normy, wydaje - po uzgodnieniu z właściwymi dla trasy przejazdu zarządcami drogi - w zależności od miejsca rozpoczęcia i zakończenia przejazdu starosta, prezydent miasta, marszałek województwa lub Generalny Dyrektor Dróg Publicznych albo upoważniona przez niego państwowa jednostka organizacyjna. Zmiana dokonana w treści art. 65 polegała na rezygnacji z opiniowania wykorzystania drogi w sposób szczególny przez Komendanta Głównego Policji i wojewodów. Dyrektywę tę zastąpiono obowiązkiem dokonania odpowiednich uzgodnień w zakresie sposobu i warunków przeprowadzenia imprezy między właściwym terytorialnie komendantem wojewódzkim Policji a zarządcą tej drogi. Art. 77 ust. 3 uzupełniono informacją, iż kartę pojazdu starosta wydaje “za opłatą”. Uzupełniono - przez dodanie w art. 79 ust. 1 punktów 4 i 5 - podstawę wyrejestrowania pojazdu o zniszczenie (kasację) pojazdu za granicą lub udokumentowanie trwałej i zupełnej utraty pojazdu. Ostatnia przyczyna zobowiązuje do wniesienia przez właściciela takiego pojazdu opłaty (ust. 1a) na rzecz gminy, z przeznaczeniem na realizację zadań wynikających z treści art. 3 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Wysokość tej opłaty, uwzględniającej ponoszone przez gminy koszty związane z usuwaniem “wraków”, określił w drodze rozporządzenia minister właściwy ds. transportu (ust. 3). Doprecyzowano treść art. 98 przez dodanie ust. 4 określającego warunki wydawania wtórników karty rowerowej i motorowerowej. Uściślono art. 116 wymogiem dokonywania przez zarząd województwa uzgodnienia z ministrem właściwym ds. transportu warunków utworzenia wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego, który uzyskał status samorządowej wojewódzkiej osoby prawnej. Zmianą dokonaną w ust. 5 art. 119 kompetencje wojewody w zakresie wyrażania zgody na zaciągnięcie kredytu przez wojewódzki ośrodek ruchu drogowego przekazano zarządowi województwa. Rozszerzono zakres podstaw do wydania decyzji o cofnięciu prawa jazdy (art. 140 ust. 1 pkt 4). Dotychczas przedmiotową decyzję podejmował starosta w razie niepoddania się sprawdzeniu kwalifikacji w trybie określonym w art. 114 pkt 1 ustawy. Obecnie podstawę stanowi ponadto niepoddanie się badaniu lekarskiemu w trybie art. 122 ust. 1 pkt 3 lub 4 ustawy i badaniu psychologicznemu w trybie przewidzianym w art. 124 ust. 1 pkt 5 ustawy. Art. 150 uzupełniono informacją, iż wymiana prawa jazdy jest dokonywana na koszt osoby uprawnionej. Konsekwencją tego zabiegu było zobowiązanie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej do uzupełnienia treści obowiązującego od 1 lipca 1999 r. rozporządzenia z dnia 13 maja 1999 r. w sprawie wymiany praw jazdy - określeniem opłat za ich wymianę. Zmiany objęte tą nowelizacją obowiązują od dnia 23 lutego 2000 r.
Ustawą z dnia 31 marca 2000 r. o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 43, poz. 483) dokonano zmian w treści art. 80, 99, 114 i 122 ustawy oraz dodano art. 80a-e, 100a-e, 114 ust. 2, art. 122 ust. 1a oraz art. 140a ustawy. Była to już szósta nowelizacja ustawy. Zgodnie z treścią art. 80a ustawy tworzy się centralną ewidencję pojazdów, którą prowadzi minister właściwy ds. administracji publicznej w systemie teleinformatycznym. Podmiot ten w rozumieniu ustawy jest administratorem danych i informacji zgromadzonych w ewidencji. Podstawowym celem ewidencji jest gromadzenie danych i informacji o pojazdach zarejestrowanych oraz o ich właścicielach lub niektórych posiadaczach. W ewidencji, na mocy art. 80b ustawy, gromadzi się dane o pojeździe i właścicielu oraz informacje o charakterze formalnym. Przewidziana w ewidencji baza danych i informacji jest wyjątkowo bogata i równocześnie kompleksowa. Zakres zawartych wiadomości wymaga rzetelności, precyzji i terminowości ich gromadzenia, a zatem przekazywanie danych i informacji może być dokonywane przez kompetentne podmioty w ściśle określonym zakresie. Z ewidencji nie usuwa się danych lub informacji o właścicielu lub posiadaczu pojazdu mimo ich zmiany, a o pojeździe nawet wówczas gdy został wyrejestrowany. Dane lub informacje zgromadzone w ewidencji udostępnia się (art. 80c ustawy): Policji, Żandarmerii Wojskowej, Straży Granicznej, Urzędowi Ochrony Państwa, Wojskowym Służbom Informacyjnym, sądom, prokuraturze, organom inspekcji celnej, Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu, starostom - pod warunkiem że są one niezbędne do realizacji ustawowych zadań. Dane lub informacje o pojazdach Sił Zbrojnych, jednostek wojskowych podporządkowanych Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji, Policji, Urzędu Ochrony Państwa i Straży Granicznej udostępnia się tym organom z pominięciem inspekcji celnej, Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego i starostów. Poza określoną procedurą urzędową dane i informacje zgromadzone w ewidencji udostępnia się także na wniosek właściciela lub posiadacza pojazdu powierzonego przez zagraniczną osobę fizyczną lub prawną, których one dotyczą, lub zainteresowanemu podmiotowi na jego pisemny i zarazem uzasadniony wniosek, pod warunkiem posiadania urządzeń umożliwiających odnotowanie w określonym systemie (kto, kiedy, w jakim celu oraz jakie dane lub informacje uzyskał), dysponowania zabezpieczeniami technicznymi i organizacyjnymi uniemożliwiającymi wykorzystanie danych lub informacji niezgodnie z celem ich uzyskania oraz gdy legitymują się właściwą specyfiką lub zakresem wykonywanych zadań albo prowadzonej działalności. Omawiane dane lub informacje mogą być udostępnione innym niż ww. podmiotom, w tym osobom fizycznym, osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym nie posiadającym osobowości prawnej, do celów komercyjnych, statystycznych lub badawczych na zasadach uzgodnionych przez strony, a równocześnie w sposób wykluczający możliwość identyfikacji osób lub pojazdów, jeżeli podmioty te wykażą uzasadniony interes. Udostępnianie danych lub informacji zgromadzonych w ewidencji (art. 80d ustawy) następuje nieodpłatnie lub odpłatnie. Przedmiotowe opłaty stanowią przychód środka specjalnego będącego w dyspozycji ministra właściwego ds. administracji publicznej i są przeznaczone na inwestycje związane z rozwojem i eksploatacją bazy technicznej ewidencji. Zgodnie z dyspozycją art. 100a ustawy tworzy się centralną ewidencję kierowców, celem gromadzenia danych o osobach posiadających uprawnienia do kierowania pojazdami silnikowymi lub tramwajami oraz którym je cofnięto. Ewidencją objęte są także osoby nie posiadające uprawnień, w stosunku do których orzeczono środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów. Ewidencja zawiera dane o kierowcach, o których mowa w art. 100b ustawy. Zgromadzone w ewidencji wiadomości dotyczące zastosowania środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów podlegają usunięciu z tej ewidencji, jeżeli skazanie uległo zatarciu. Informację o zatarciu przekazuje do ewidencji Biuro Informacyjne Krajowego Rejestru Karnego. Dane zgromadzone w ewidencji udostępnia się (art. 100c ustawy) na pisemny i zarazem umotywowany wniosek: Policji, Żandarmerii Wojskowej, Straży Granicznej, Urzędowi Ochrony Państwa, Wojskowym Służbom Informacyjnym, sądom, prokuraturze, starostom. Udostępnianie danych odbywa się nieodpłatnie lub odpłatnie według zasad określonych w art. 100d ustawy. Ustawodawca zobowiązał (art. 100e ustawy) ministra właściwego ds. administracji publicznej do określenia, na zasadzie porozumienia z ministrami właściwymi ds. wewnętrznych, transportu oraz finansów publicznych, w drodze rozporządzenia: sposobu prowadzenia ewidencji; warunków i sposobu współdziałania podmiotów, które przekazują dane lub informacje do ewidencji; rodzaju danych lub informacji zgromadzonych w ewidencji, które mogą być udostępnione poszczególnym podmiotom; wysokości opłat za udostępnienie danych lub informacji zgromadzonych w ewidencji oraz warunków i sposobu ich wnoszenia. Wymieniony minister w porozumieniu z ministrem właściwym ds. wewnętrznych oraz Ministrem Obrony Narodowej i równocześnie po zasięganiu opinii Szefa Urzędu Ochrony Państwa ma czuwać nad prawidłowym wyodrębnianiem w ewidencji zbioru danych i informacji o pojazdach Sił Zbrojnych, jednostek wojskowych podporządkowanych Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji, Policji, Urzędu Ochrony Państwa i Straży Granicznej. Wytwarzanie, przechowywanie, przetwarzanie lub przekazywanie danych i informacji o tych pojazdach może odbywać się z zachowaniem wymogów określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych.
Ustawa określiła zakaz powierzania w drodze porozumienia gminie następujących zadań i kompetencji: rejestracji pojazdu (art. 73 ust. 1 i 2 ustawy); czasowej rejestracji pojazdu (art. 74 ust. 1 ustawy); dokonywania wpisu zastrzeżenia do dowodu rejestracyjnego lub pozwolenia czasowego (art. 75 ustawy); wydawania karty dla pojazdu sprowadzonego z zagranicy i tam zarejestrowanego (art. 77 ust. 3 ustawy); dokonywania wpisu do karty pojazdu (art. 78 ust. 3 ustawy); powoływania komisji właściwej do sprawdzenia znajomości topografii (art. 89 ust. 2 ustawy); wydawania za opłatą świadectwa kwalifikacji (art. 89 ust. 3 ustawy); wydawania za opłatą międzynarodowego prawa jazdy (art. 93 ust. 2 ustawy); wydawania za opłatą dokumentu uprawniającego do kierowania pojazdem (art. 97 ust. 1 ustawy); podejmowania decyzji o kontrolnym sprawdzeniu kwalifikacji (art. 114 ust. 1 pkt 1 ustawy); podejmowania decyzji o badaniu lekarskim w razie zastrzeżeń co do stanu zdrowia kierowcy (art. 122 ust. 1 pkt 4 ustawy); wydawania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy (art. 138 ust. 1 ustawy); wydawania decyzji o cofnięciu lub przywróceniu uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym lub pozwolenia do kierowania tramwajem (art. 140 ust. 1-3 ustawy). Powyższe ograniczenia nie dotyczą powiatu warszawskiego.
Ewidencja pojazdów (samochodowych, ciągników rolniczych, motorowerów i przyczep, z wyjątkiem motocyklowych i specjalnych przeznaczonych do ciągnięcia przez ciągniki rolnicze lub pojazdy wolnobieżne), leżąca w kompetencjach wojewodów na mocy art. 60 ustawy z dnia 1 lutego 1983 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 1992 r. Nr 11, poz. 41 i Nr 26, poz. 114 oraz z 1995 r. Nr 104, poz. 515), prowadzona jest z zachowaniem przepisów o ochronie danych osobowych do 31 grudnia 2003 r. Przepis nie ma zastosowania do pojazdów: Sił Zbrojnych, Policji, Urzędu Ochrony Państwa i Straży Granicznej; zarejestrowanych za granicą, należących do przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych i misji specjalnych państw obcych oraz organizacji międzynarodowych, jak również ich personelu, korzystających z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych lub konsularnych na mocy ustaw, umów bądź powszechnie uznanych zwyczajów międzynarodowych lub na zasadzie wzajemności; powierzonych przez zagraniczną osobę prawną lub fizyczną podmiotowi polskiemu. Przepis ten wszedł w życie z dniem 25 maja 2000 r. Natomiast od dnia wejścia w życie znowelizowanej ustawy (9 czerwca 2000 r.) gromadzenie danych o pojeździe, jego właścicielu lub posiadaczu (art. 80b ust. 1) oraz ich udostępnianie i pobieranie odpowiednich opłat (art. 80c, 80d ust. 1 i art. 80e ust. 1) odbywa się według zasad w niej określonych.
Porozumienia dotyczące wykonywania zadań i kompetencji zawarte z gminami - z wyjątkiem porozumień odnoszących się do powiatu warszawskiego - utraciły moc z dniem 31 grudnia 2000 r.
W świetle rozważań dotyczących zastrzeżeń w kwestii zgodności art. 65 ust. 7 ustawy z art. 92 ust. 1 konstytucji, Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z 28 VI 2000 r., K. 34/99 (Dz. U. Nr 53, poz. 649), podzielił pogląd wyrażony we wniosku grupy posłów, że zaskarżone przez nich rozporządzenie w sprawie sposobu zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego podczas trwania imprez na drogach, warunków ich odbywania oraz trybu postępowania w tych sprawach (Dz. U. z 1999 r. Nr 59, poz. 631) wydane zostało bez należycie sformułowanego upoważnienia. Upoważnienie do jego wydania nie spełnia wymogów określonych w art. 92 ust. 1 konstytucji. W tym stanie rzeczy również samo rozporządzenie nie spełnia wymogów określonych w art. 92 ust. 1 konstytucji, a więc nie zostało wydane w celu wykonania ustawy. Należy dodać, że rozporządzenie normuje istotne sprawy z zakresu wolności zgromadzeń, które mogą być uregulowane tylko w ustawie, a ponadto normuje sprawy, które w ogóle nie zostały uregulowane w ustawie. Biorąc pod uwagę, że utrata mocy obowiązującej art. 65 ust. 7 ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 czerwca 1999 r. doprowadziłaby do powstania luki w prawie, Trybunał Konstytucyjny, aby umożliwić wprowadzenie stosownych zmian legislacyjnych, na podstawie art. 190 ust. 3 konstytucji ustalił, że art. 65 ust. 7 ustawy oraz zaskarżone rozporządzenie utracą moc obowiązującą z dniem 28 czerwca 2001 r.
W wyniku nowelizacji (siódmej) treści art. 53 ustawy od 30 marca 2001 r. katalog pojazdów uprzywilejowanych wzbogaciły pojazdy Biura Ochrony Rządu (ust. 1 pkt 8a). Zmianę wprowadzono art. 131 ustawy z dnia 16 marca 2001 r. o Biurze Ochrony Rządu (Dz. U. Nr 27, poz. 298, zm. Dz. U. Nr 106, poz. 1149).
Ustawodawca mimo dobrych chęci nie zdołał w wyznaczonym przez Trybunał Konstytucyjny czasie dokonać przedmiotowych zmian. Mówiąc o dobrych chęciach, myślę o projekcie zawartym w druku sejmowym nr 3034 z 5 czerwca 2001 r., zakładającym gruntowną nowelizację art. 65 p.r.d. przez określenie zadań organizatora imprezy na drodze publicznej, warunków wydawania zezwoleń na wykorzystanie drogi w sposób szczególny, przyczyn odmowy wydania zezwolenia, cofnięcia zezwolenia, terminu, w którym należy zawiadomić organizatora o treści decyzji, powodów przerwania imprezy, zakresu regulacji oraz wskazanie ustaw mających zastosowanie. Chodzi oczywiście o przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071), według których również toczy się postępowanie w sprawie wydania zezwolenia na organizację imprezy na drodze. Rezygnację z tego rodzaju zmiany można uznać za słuszną, ponieważ treść art. 65 ust. 1-6 p.r.d. (po utracie mocy prawnej ust. 7) jest nie tylko czytelna, ale nadto zgodna z prawem.
Nie licząc niedoszłej nowelizacji, kolejna (ósma) jest wynikiem zmian dokonanych w procedurze wykroczeniowej. Otóż treścią art. 5 § 9 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. - Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. Nr 106, poz. 1149) znowelizowano art. 136 i 137 p.r.d. Zmiana jest konsekwencją likwidacji kolegiów ds. wykroczeń i jest związana z przejęciem z dniem 17 października 2001 r. przez sądy spraw o wykroczenia.
Dwie kolejne zmiany (dziewiąta i dziesiąta) wprowadzono art. 66 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o gromadzeniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji kryminalnych (Dz. U. Nr 110, poz. 1189) i art. 12 ustawy z dnia 23 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty, ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego, ustawy - Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 111, poz. 1194). Pierwsza polegała na rozszerzeniu katalogu podmiotów uprawnionych do uzyskiwania danych zgromadzonych w centralnej ewidencji pojazdów o Szefa Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych (art. 80c ust. 1 pkt 11 p.r.d.). Druga wprowadziła zmianę w art. 97 ust. 2 p.r.d., upoważniającą do nieodpłatnego wydawania karty rowerowej lub motorowej dyrektora szkoły podstawowej, gimnazjum, szkoły ponadpodstawowej lub ponadgimnazjalnej.
Art. 63 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych (Dz. U. Nr 123, poz. 1353) znowelizował treść art. 6 ust. 1 pkt 2 i art. 129 ust. 4 p.r.d. (jedenasta). Chodzi o to, że prawo do kontroli ruchu drogowego i kierowania nim oraz wydawania poleceń uczestnikowi ruchu lub innej osobie znajdującej się na drodze ma poza Policją żołnierz Żandarmerii Wojskowej, o czym wskazane przepisy dotychczas milczały.
Uchwalenie przez Sejm w dniu 6 września 2001 r. (obowiązującej od 1 stycznia 2002 r.) ustawy o transporcie drogowym (Dz. U. Nr 125, poz. 1371) - mocą której powołano do życia Inspekcję Transportu Drogowego - o której mowa w art. 48-82 (obowiązującej od 1 listopada 2001 r.) uprawnioną do kontroli przestrzegania przepisów w zakresie transportu drogowego i niezarobkowego krajowego i międzynarodowego przewozu drogowego wykonywanego pojazdami samochodowymi o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t oraz konstrukcyjnie przeznaczonymi do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą - pociągnęło za sobą kolejną (dwunasta) nowelizację. W jej wyniku dodano art. 129a i 134a upoważniający inspektorów do kontroli kierujących pojazdami wykonującymi transport drogowy oraz wprowadzono korektę do art. 6, 80b, c, art. 100b-d i art. 139.
Długo oczekiwaną nowelę (trzynastą) Sejm uchwalił na posiedzeniu w dniu 6 września 2001 r. (Dz. U. Nr 129, poz. 1444). Warto przypomnieć, iż pierwsze czytanie projektu odbyło się 16 marca 2000 r. Wówczas prezydium Sejmu skierowało projekt do połączonych komisji, które powołały podkomisję nadzwyczajną, ta zaś po odbyciu 37 posiedzeń, w dniu 6 czerwca 2001 r. przedstawiła komisji sprawozdanie. Natomiast Komisje Transportu i Łączności oraz Administracji i Spraw Wewnętrznych na posiedzeniach w dniach 3, 5 i 6 lipca 2001 r. przyjęły sprawozdanie zawarte w druku sejmowym nr 3167. Projekt rządowy zawarty w druku sejmowym nr 1686 obejmował 5 artykułów, z których art. 1 składał się z propozycji 63 zmian. Natomiast tekst połączonych komisji wymienia 6 artykułów, z których art. 1 rozrósł się do 95 propozycji zmian. Zakres zmian jest konsekwencją poglądu strony rządowej oraz inicjatywy poselskiej, wzbogaconej licznymi wnioskami kierowanymi do komisji przez instytucje - wśród których nie zabrakło Instytutu Ekspertyz Sądowych im prof. dra Jana Sehna w Krakowie - organizacje, a nawet osoby prywatne zainteresowane kształtem nowelizowanej ustawy. Informacja Komisji o uwzględnieniu indywidualnych głosów jest wiarygodna, ponieważ niektóre z moich poglądów, odnoszących się do zasad ruchu drogowego, wyrażanych na łamach “Paragrafu na Drodze”, “Gazety Prawnej”, “Prawa i Życia” ujrzały światło dzienne w tekście ustawy. Głoszonym celem tej nowelizacji - podobnie zresztą jak wielu poprzednich - jest osiągnięcie wysokiego standardu bezpieczeństwa. Trzy lata temu ustawodawca wyrażał najwyższe zadowolenie z powodu nowoczesności ustawy, a teraz doszedł do wniosku, że ustawa ta zawiera błędy i sprzeczności merytoryczne, które w wielu przypadkach wręcz uniemożliwiają właściwą interpretację przepisów. Z tego powodu uznano, że najwyższy czas, aby dołożyć wszelkich starań w usunięciu istniejących błędów i wprowadzeniu poprawnych rozwiązań, w szczególności z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego. Słusznie zatem dokonano uściślenia zawartych w art. 2 p.r.d. definicji “drogi twardej” (pkt 2), “drogi dla rowerów” (pkt 5), “jezdni” (pkt 6), “przejścia dla pieszych” (pkt 11), “ustąpienia pierwszeństwa” (pkt 23) oraz dodano do “słowniczka” definicję “autobusu szkolnego” (pkt 41a), regulując równocześnie kwestię zachowania kierujących znajdujących się w pobliżu takiego autobusu, który przewozi zorganizowaną grupę dzieci (art. 18a p.r.d.). Z aprobatą należy odnieść się również do uściślenia treści art. 27 p.r.d. przez zobowiązanie do zachowania szczególnej ostrożności kierującego zbliżającego się do przejazdu dla rowerzystów. Niewątpliwie korzystny wpływ na poziom bezpieczeństwa będzie miała decyzja o wyprowadzeniu motorowerzystów na pobocze (art. 16 p.r.d.). Zważywszy na młody wiek tych uczestników ruchu (13 lat), ustawowe zobowiązanie ich w dotychczasowych przepisach (przed nowelizacją) do poruszania się jezdnią, nawet mimo drogi zaopatrzonej w pobocze, z natury rzeczy niepotrzebnie potęgowało zagrożenie bezpieczeństwa. Równocześnie wprowadzono szereg zmian mających na celu dostosowanie polskich regulacji prawnych do rozporządzeń i dyrektyw Rady EWG. Przykładem jest wprowadzenie obowiązku (art. 39 ust. 3 p.r.d.) przewożenia dzieci w wieku do 12 lat, które nie przekroczyły 150 cm wzrostu, w foteliku ochronnym lub innym urządzeniu odpowiadającym wadze i wzrostowi oraz właściwym warunkom technicznym (patrz dyrektywa Rady 91/671/EWG z dnia 16 grudnia 1991 r.). Ogółem dokonano blisko 300 zmian merytorycznych, redakcyjnych i kosmetycznych w 73 artykułach (na istniejące 152), przy czym dodano 37 artykułów (po nowelizacji 186) dotyczących: obowiązku kierującego zbliżającego się do miejsca postoju autobusu szkolnego (art. 18a) i obowiązku kierującego autobusem szkolnym (art. 57a), usuwania pojazdów pozostawionych na drodze bez tablic rejestracyjnych (art. 50a), nadawania cech identyfikacyjnych pojazdu (art. 66a), warunków produkcji, legalizacji i dystrybucji tablic rejestracyjnych oraz produkcji blankietów dowodów rejestracyjnych, pozwoleń czasowych, znaków legalizacyjnych, nalepek kontrolnych i kart pojazdów (art. 75a-d), rzeczoznawcy samochodowego (art. 79a), warunków i sposobu badania oryginalności pojazdu (art. 80f-j), delegacji (art. 84a), trybu wyboru producenta (art. 99a), szkolenia kandydatów na kierowców (art. 103a), obowiązków egzaminatora (art. 110a), wymagań w stosunku do kierowców wykonujących transport drogowy (art. 115a-e), obowiązków wojewody w zakresie sprawowania nadzoru nad badaniami psychologicznymi kandydatów na kierowców i kierowców (art. 124a-b), usuwania pojazdów na koszt właściciela (art. 130a) oraz działań na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego (art. 140b-l). Nowe brzmienie nadano 24 artykułom dotyczącym: osoby niepełnosprawnej (art. 8), ruchu pojazdów, których masa, naciski osi lub wymiary przekraczają dopuszczalne (art. 64), rejestracji pojazdu (art. 72), delegacji w sprawie rejestracji (art. 76), warunków wyrejestrowania pojazdu (art. 79), badań technicznych pojazdów (art. 83 i 84), pojazdów resortowych (art. 86), obowiązków posiadacza uprawnień do kierowania pojazdami (art. 98), delegacji w sprawie dokumentów uprawniających do kierowania pojazdami (art. 100), delegacji w sprawie ewidencji kierowców (art. 100e), szkolenia kandydatów na kierowców (art. 102-104, 106, 109, 111 i 115), badań lekarskich (art. 122 i 123), badań psychologicznych (art. 124 i 125), delegacji w sprawie kontroli ruchu drogowego (art. 131) oraz w sprawie karty pojazdu (art. 149). W konsekwencji skreślono art. 8a (delegacja w sprawie osoby niepełnosprawnej), art. 48 (usuwanie i blokowanie pojazdów) i art. 89 (świadectwa kwalifikacji). Ustawodawca dokonał również zmiany nazewnictwa dla ministrów. Otóż są teraz “ministrami właściwymi do spraw odpowiednio transportu, wewnętrznych, zdrowia, budżetu, instytucji finansowych oraz finansów publicznych, pracy, zagranicznych”. Wyrazy “Wojewoda Warszawski” zastąpiono wyrazami “wojewoda mazowiecki”.
Treścią art. 2 ustawy z dnia 18 września 2001 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych... (Dz. U. Nr 130, poz. 1452) znowelizowano art. 80c ust. 1 pkt 12.
Doświadczenia praktyki w zakresie tworzenia aktów wykonawczych do ustawy, a zwłaszcza niedotrzymywania ustawowych terminów ich wydania, spowodowały, iż przezornie przewidziano na redagowanie tych przepisów czas sięgający 24 miesięcy, licząc od dnia wejścia noweli w życie (1 stycznia 2002 r.). Zatem nowe akty wykonawcze stanowiące wypełnienie delegacji wynikających z treści art. 50a ust. 5, art. 66a ust. 5, art. 75c pkt 1 i 2, art. 77 ust. 4 pkt 4, art. 79a ust. 8, art. 80g ust. 3, art. 80j ust. 4, art. 100 ust. 2, art. 115c ust. 3, art. 115e ust. 2 i art. 130a ust. 11 powinny być wydane nie później niż do 31 grudnia 2003 r. Myślę, że tym razem termin zostanie dotrzymany, choć trudno wykluczyć kontynuację praktyki dokonywania częstych zmian. Termin ten jednak nie dotyczy aktów wykonawczych przewidzianych do ustawy przed ostatnią (wielką) nowelizacją.
Ustawa - Prawo o ruchu drogowym jest realizowana przez następujące akty wykonawcze w postaci rozporządzeń ministrów działających na mocy delegacji ustawowych:
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 4 maja 1999 r. w sprawie kierowania ruchem drogowym (Dz. U. Nr 48, poz. 481; zm. Dz. U. z 2000 r. Nr 97, poz. 1061), wydane na podstawie art. 6 ust. 4 pkt 1 i 2 ustawy w porozumieniu z Ministrem Transportu i Gospodarki Morskiej (obowiązuje od 13 czerwca 1999 r.; zm. od 1 stycznia 2001 r.).
Do podawania poleceń i sygnałów uczestnikom ruchu lub innej osobie znajdującej się na drodze uprawnione są następujące podmioty:
policjant,
żołnierz Żandarmerii Wojskowej i wojskowego organu porządkowego, zabezpieczający przemarsz lub przejazd kolumny wojskowej albo w razie akcji związanej z ratowaniem życia lub mienia,
funkcjonariusz Straży Granicznej w strefie nadgranicznej,
pracownik kolejowy na przejeździe kolejowym,
pracownik zarządu drogi lub inna osoba wykonująca roboty na drodze na zlecenie lub za zgodą zarządu drogi,
osoba nadzorująca bezpieczne przejście dzieci przez jezdnię, w wyznaczonym miejscu,
osoba odpowiedzialna za utrzymanie porządku podczas przemarszu procesji, pielgrzymki i konduktu pogrzebowego - jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ich bezpiecznego przemarszu,
pilot pojazdu (pojazdów) nienormatywnego, w stosunku do którego obowiązuje określony w odrębnych przepisach wymóg pilotowania, po wyjściu z pojazdu pilotującego - w związku z utrudnieniem ruchu drogowego wynikającym z przejazdu pojazdu nienormatywnego,
strażak Państwowej Straży Pożarnej - podczas wykonywania czynności związanych z prowadzeniem akcji ratowniczej,
umundurowany żołnierz Biura Ochrony Rządu - podczas wykonywania czynności związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa osób ochranianych,
kierujący autobusem przeznaczonym do przewozu dzieci do szkoły - podczas postoju związanego z wsiadaniem i wysiadaniem dzieci,
umundurowany i odpowiednio oznakowany pracownik nadzoru ruchu komunikacji miejskiej.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRÓW TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ ORAZ SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 21 czerwca 1999 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. Nr 58, poz. 622; zm. Dz. U. z 2000 r. Nr 72, poz. 850), wydane na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej (obowiązuje od 1 lipca 1999 r.; zm. od 1 września 2000 r.; § 1 pkt 4 - od 1 stycznia 2001 r.).
Nie ma wątpliwości, iż najważniejszym aktem wykonawczym do ustawy jest rozporządzenie w sprawie znaków i sygnałów drogowych, którym doprecyzowano niektóre zasady ruchu drogowego, wprowadzono szereg nowych znaków i sygnałów drogowych oraz dokonano istotnych zmian w zapisach określających ich znaczenie i zakres obowiązywania.
Wśród zmian warto wskazać zobowiązanie kierującego pojazdem do zmniejszania prędkości przed przejściem dla pieszych lub przejazdem dla rowerzystów do takiej, która zagwarantuje bezpieczeństwo pieszemu znajdującemu się na przejściu lub rowerzyście znajdującemu się na przejeździe (§ 47 ust. 4 rozp.). Z kolei kierującego zmieniającego pas ruchu na skrzyżowaniu oznaczonym znakiem “ruch okrężny” (C-12) zobowiązano do ustępowania pierwszeństwa pojazdowi poruszającemu się pasem, na który zamierza wjechać (§ 36 ust. 3 rozp.). Przepis ten obowiązuje od 1 października 1999 r.
Wprowadzając nowe znaki i sygnały drogowe, dla niektórych z nich zastosowano okres przejściowy umożliwiający całkowitą wymianę. W ten sposób do 31 grudnia 2005 r. tablica z białym tłem oraz czarnym obrzeżem i napisem określającym nazwę miejscowości lub taka sama tablica przekreślona ukośnie czerwoną linią mają takie samo znaczenie jak odpowiednio znaki D-42 lub D-43. We wskazanym czasie zachowują moc:
znak A-30 z tabliczką zawierającą symbol umieszczony na znaku A-31,
znak A-30 z tabliczką zawierającą symbol umieszczony na znaku A-32,
umieszczona przed przejazdem kolejowym tablica z białym tłem, zawierająca symbol czaszki i napis “Baczność! Nie dotykać przewodów”.
Wymieniony rodzaj oznakowania ma takie samo znaczenie jak odpowiednio znaki: A-31, A-32 lub G-2. Natomiast od 1 stycznia 2001 r.:
znaki B-35, B-36, B-37 i B-38 umieszczone na obszarze zabudowanym dotyczą również chodnika (pobocza), chyba że pod znakiem umieszczona jest tabliczka określająca w sposób odmienny ich znaczenie;
nie dopuszcza się stosowania znaków E-15a i E-15b o tle barwy czerwonej i napisie barwy białej do oznakowania dróg, których zarządcą jest organ samorządu terytorialnego;
utraciła ważność tabliczka z zieloną strzałką umieszczona pod sygnalizatorem S-1, która do 31 grudnia 2000 r. miała takie samo znaczenie jak sygnał świetlny w postaci zielonej strzałki nadawany przez sygnalizator S-2. Obecnie jedynie sygnalizator S-2, emitujący sygnał czerwony łącznie z sygnałem zielonym w kształcie strzałki, warunkowo umożliwia wjazd za ten sygnalizator. Jeżeli sygnał ten zezwala na skręcenie w lewo, to zezwala również na zawracanie z lewego pasa skrajnego, ale pod warunkiem że odcinek ten nie jest oznakowany znakiem B-23, a równocześnie ruch nie jest kierowany za pomocą sygnalizatora kierunkowego S-3. Realizacja manewru skręcenia lub zawrócenia jest możliwa pod warunkiem zatrzymania się przed sygnalizatorem i kontynuowania jazdy po upewnieniu się, że manewr nie utrudni ruchu innym uczestnikom ruchu. Można zatem powiedzieć, że sygnał czerwony podawany łącznie z zielonym w kształcie strzałki spełnia funkcję znaku “STOP” (B-20);
kierujący pojazdem, który wjechał na skrzyżowanie o ruchu kierowanym sygnalizacją świetlną, nie może go opuścić przy sygnale czerwonym nadawanym przez umieszczony za jezdnią sygnalizator S-1, nawet jeżeli nie utrudni ruchu pojazdów i pieszych, dla których ruch jest otwarty;
znak “ustąp pierwszeństwa” (A-7) ostrzega nie tylko o skrzyżowaniu z drogą posiadającą pierwszeństwo, ale również o torowisku pojazdów szynowych i innych miejscach przecinania się kierunków ruchu;
dokonano zmiany roli znaku D-44, który oznacza, że w wymienionej strefie zabroniony jest postój bez wniesienia opłaty. Obowiązek ten nie dotyczy osób lub jednostek, dla których została ustalona zerowa stawka opłaty, oraz postoju pojazdów komunikacji publicznej na wyznaczonych dla nich miejscach; natomiast znak D-45 informuje, że po jego minięciu kierujący właśnie opuścił tę strefę;
dopuszczono możliwość stosowania dla znaków E-9, E-10, E-11, E-12 i E-12a tła barwy białej wraz z obrzeżem, na którym napis i symbol jest brązowy.
Równocześnie wprowadzono dodatkową gwarancję bezpieczeństwa dla dzieci. Osoby nadzorujące bezpieczne przechodzenie dzieci przez jezdnię podają sygnał do zatrzymania pojazdu przez uniesienie w górę kwadratowej tarczy barwy żółtej ze znakiem “STOP” (B-20) oraz żółtym napisem i obrzeżem. Tablica taka - umieszczona w widocznym dla kierujących miejscu na autobusie przewożącym dzieci do szkoły, który zatrzymał się na jezdni lub przy jezdni w celu umożliwienia dzieciom wsiadania do niego lub wysiadania z niego - oznacza nakaz zatrzymania pojazdów poruszających się tą jezdnią. Tablicę tę umieszcza w widocznym miejscu osoba upoważniona do dawania uczestnikom ruchu sygnałów na podstawie odrębnych przepisów.
Nie ma nowego (obligatoryjnego) zarządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego, które powinno być wydane w porozumieniu z Ministrem SWiA (art. 7 ust. 3).
Powinno być wydane z mocą obowiązującą od 1 lipca 1999 r. W konsekwencji nie jest znana instrukcja do nowych znaków i sygnałów drogowych, które zostały wprowadzone rozporządzeniem wymienionym w poz. 2.
Nowe rozporządzenie ministra właściwego do spraw transportu określającego wzór karty parkingowej oraz wysokość opłat za jej wydanie powinno być wydane na podstawie art. 8 ust. 7 ustawy z mocą obowiązującą od 1 lipca 2002 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 29 czerwca 2000 r. w sprawie określenia wzoru i szczegółowych zasad wydawania przez starostę legitymacji potwierdzających uprawnienie do niestosowania się do niektórych znaków drogowych (Dz. U. Nr 65, poz. 781), wydane na podstawie art. 8a ustawy w porozumieniu z ministrem właściwym ds. wewnętrznych (obowiązuje od 24 sierpnia 2000 r. - opieszałość 183-dniowa). Legitymację, o której mowa w rozporządzeniu, wydaje starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy na podstawie zaświadczenia lekarskiego. Legitymacja zawiera: oznaczenie organu wystawiającego; nazwisko i imię objętego uprawnieniem, datę jego urodzenia i adres zamieszkania; pieczęć organu wystawiającego z jego podpisem i datą wydania; okres ważności legitymacji.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie okresowych ograniczeń oraz zakazu ruchu niektórych pojazdów na drogach (Dz. U. Nr 50, poz. 598), wydane na podstawie art. 10 ust. 11 ustawy w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji (obowiązuje od 29 czerwca 2000 r.) - fakultatywne.
Rozporządzenie wprowadziło ograniczenia ruchu na drogach samochodów ciężarowych i zespołów pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 12 ton (z wyłączeniem autobusów), w formie zakazu ich ruchu w godzinach od 1100 do 2300, okresach występowania uplastycznienia drogowych nawierzchni bitumicznych, wywołanego wysokimi temperaturami. Ograniczenia te, wprowadzone okresowo, obowiązują po podaniu do publicznej wiadomości w środkach masowego przekazu przez Generalnego Dyrektora Dróg Publicznych informacji o terminach ich rozpoczęcia i zakończenia oraz o obszarze, na którym zostały wprowadzone. Zakaz ruchu określonych wyżej pojazdów obowiązuje w ustawowo wolny od pracy dzień świąteczny w godzinach od 700 do 2200, a w wigilię tych świąt w godzinach od 1800 do 2200. Natomiast poza wymienionymi dniami od 1 lipca do 31 sierpnia (z wyjątkiem 15 sierpnia) powyższe ograniczenia wprowadzono w piątki od godziny 1800 do godziny 2200, w soboty od godziny 700 do godziny 1400. W niedziele ograniczenie wprowadzono od godziny 700 do godziny 2200, również w czerwcu i wrześniu; § 3 rozporządzenia enumeratywnie wymienił podmioty, których ograniczenia te nie dotyczą.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach (Dz. U. Nr 66, poz. 748), wydane na podstawie art. 10 ust. 12 ustawy w porozumieniu z Ministrami Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej (obowiązuje od 19 sierpnia 1999 r. - opieszałość 41-dniowa).
Zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu działania i czynności w zakresie wprowadzania oznakowania pionowego, poziomego, sygnalizacji świetlnej i dźwiękowej oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu, a także w zakresie organizacji ruchu na drogach dotyczące w szczególności: ustalania granic obszarów zabudowanych; ustalania granic stref zamieszkania; ustalania zakazów i nakazów ruchu określonych rodzajów pojazdów lub uczestników ruchu; wyznaczania miejsc i warunków postoju lub zatrzymania pojazdów komunikacji publicznej; wyznaczania miejsc i określenia sposobów oraz warunków parkowania pojazdów; wyznaczania przejść dla pieszych i ciągów pieszych; ustalania oznakowania drogowskazowego - podejmowane są na podstawie opracowanego przez inwestora lub zarząd drogi projektu organizacji ruchu lub zmian tej organizacji, zatwierdzonego przez właściwy organ zarządzający ruchem.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRÓW SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI ORAZ OBRONY NARODOWEJ z dnia 10 lutego 2000 r. w sprawie sposobu organizacji i oznakowania kolumn pojazdów jednostek podporządkowanych Ministrom Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej (Dz. U. Nr 34, poz. 399), wydane na podstawie art. 32 ust. 7 ustawy w porozumieniu z Ministrem Transportu i Gospodarki Morskiej (obowiązuje od 12 maja 2000 r. - opieszałość 316-dniowa).
Zgodnie z dyspozycją zawartą w treści rozporządzenia kolumna samochodów osobowych nie może przekraczać liczby 30, a innych pojazdów - 20. Ograniczenie to nie dotyczy kolumn, które zostały użyte w celu zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego. Pojazdy kierunkowy i zamykający kolumnę muszą być oznakowane specjalnymi tablicami w kształcie prostokąta barwy pomarańczowej (odblaskowej), z symbolami samochodów barwy czarnej i obramowaniem w tym samym kolorze.
Nowe rozporządzenie ministra właściwego do spraw wewnętrznych w sprawie szczegółowego trybu oraz jednostek i warunków ich współdziałania w zakresie usuwania pojazdów bez tablic rejestracyjnych lub których stan wskazuje na to, że nie są używane, oraz trybu postępowania w zakresie przejęcia pojazdu na własność gminy powinno być wydane na podstawie art. 50a ust. 5 ustawy do dnia 31 grudnia 2003 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 14 maja 1998 r. w sprawie okoliczności, w jakich używane są pojazdy uprzywilejowane w kolumnach (Dz. U. Nr 62, poz. 399), wydane na podstawie art. 53 ust. 4 ustawy (obowiązuje od 4 czerwca 1998 r.).
Kolumna pojazdów uprzywilejowanych, składająca się z jadących na początku i końcu pojazdów Sił Zbrojnych lub Policji, wysyłających jednocześnie sygnały błyskowe niebieskie i czerwone oraz dźwiękowe o zmiennym tonie, a także pojazdów nieoznakowanych i nie wysyłających żadnych sygnałów, może być wykorzystywana tylko w ściśle określonym celu, a mianowicie w związku z wykonywaniem czynności mających na celu dobro państwa, zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego lub zadań na rzecz obronności kraju.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 15 czerwca 1999 r. w sprawie przewozu drogowego materiałów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 57, poz. 608; zm. Dz. U. z 2001 r. Nr 14, poz. 141), wydane na podstawie art. 56 ust. 4 ustawy w porozumieniu z Ministrami Obrony Narodowej, Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa (obowiązuje od 1 lipca 1999 r.; zm. od 15 marca 2001 r.).
Nowe regulacje ukształtowano pod kątem gwarancji bezpieczeństwa przy przewozie materiału niebezpiecznego. Wymagały one określenia: materiału niebezpiecznego dopuszczonego do przewozu drogowego oraz zasady ich klasyfikacji; warunków i sposobu przewozu drogowego materiałów niebezpiecznych; dodatkowych wymagań dotyczących pojazdu przewożącego określone materiały niebezpieczne, jego wyposażenia i ładunku; wymagań odnoszących się do urządzeń technicznych służących do tego przewozu; dokumentów wymaganych przy przewozie materiałów niebezpiecznych, ich wzorów oraz trybu ich wydawania; szczegółowego sposobu oznakowania pojazdów przewożących materiały niebezpieczne po drogach publicznych.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 19 marca 1998 r. w sprawie warunków i trybu wydawania zezwoleń na przejazdy pojazdów nienormatywnych (Dz. U. Nr 40, poz. 232; zm. Dz. U. z 1999 r. Nr 49, poz. 496), wydane na podstawie art. 61 ust. 14 ustawy (obowiązuje od 5 kwietnia 1998 r.; zm. od 8 czerwca 1999 r.). Od 1 stycznia 2002 r. stanowi delegację do art. 64 ust. 6 ustawy.
Określono warunki i tryb wydawania zezwoleń: jednorazowych, wielokrotnych o limitowanej liczbie przejazdów lub bez limitowanej liczby przejazdów, a także specjalnych, na przejazdy pojazdów z ładunkiem lub bez ładunku, o wymiarach, masie całkowitej lub naciskach osi większych od dopuszczalnych, przewidzianych dla danej drogi w przepisach o ruchu drogowym, pod warunkiem wszakże przewożenia ładunków, które ze względu na swój charakter nie mogą być podzielone i przewożone innymi środkami transportu. Ograniczenie to z natury rzeczy nie dotyczy pojazdów, na które zostało wydane zezwolenie specjalne.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRÓW OBRONY NARODOWEJ ORAZ SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 15 czerwca 1999 r. w sprawie warunków poruszania się po drogach pojazdów specjalnych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji, Straży Granicznej oraz straży pożarnej biorących udział w akcjach ratowniczych (Dz. U. Nr 56, poz. 593; sprost. błędów Dz. U. Nr 96, poz. 1133), wydane na podstawie art. 64 pkt 1 ustawy (obowiązuje od 1 lipca 1999 r.). Od 1 stycznia 2002 r. stanowi delegację do art. 64 ust. 7 pkt 1 ustawy.
Określono przepisy mające zastosowanie do pojazdów specjalnych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji, Straży Granicznej oraz straży pożarnej biorących udział w akcjach ratowniczych, poruszających się na drogach publicznych oraz w strefach zamieszkania.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRÓW OBRONY NARODOWEJ, SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI ORAZ SPRAWIEDLIWOŚCI z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie warunków przewozu osób pojazdami Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji, Straży Granicznej, Służby Więziennej oraz straży pożarnej (Dz. U. Nr 64, poz. 734), wydane na podstawie art. 64 pkt 2 ustawy (obowiązuje od 2 sierpnia 1999 r. - opieszałość 32-dniowa). Od 1 stycznia 2002 r. stanowi delegację do art. 64 ust. 7 pkt 2 ustawy.
Żołnierze, pracownicy i funkcjonariusze Policji, Straży Granicznej, Służby Więziennej, straży pożarnej oraz inne osoby mogą być przewożeni pojazdami: Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji, Straży Granicznej, Służby Więziennej oraz straży pożarnej, przeznaczonymi do tego celu lub przystosowanymi samochodami ciężarowymi.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 21 czerwca 1999 r. w sprawie określenia sposobu zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego podczas trwania imprez na drogach, warunków ich odbywania oraz trybu postępowania w tych sprawach (Dz. U. Nr 59, poz. 631), wydane na podstawie art. 65 ust. 7 ustawy w porozumieniu z Ministrem Transportu i Gospodarki Morskiej (obowiązywało od 1 lipca 1999 r. - faktyczne ogłoszenie zaś nastąpiło 2 lipca 1999 r.). Utraciło moc z dniem 28 czerwca 2001 r., wyrokiem TK z dnia 28 VI 2000 r., K. 34/99, jako niezgodne z art. 92 Konstytucji RP (Dz. U. Nr 53, poz. 649).
Określono metody zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego podczas trwania imprez na drogach, które z natury rzeczy powodują utrudnienia, a tym samym niejako wymuszają konieczność korzystania z niej w sposób szczególny. Z treści regulacji wynikało, że warunkiem przeprowadzenia imprezy jest uprzednie uzyskanie od właściwych organów odpowiedniego zezwolenia. Sprecyzowano również obowiązki organizatora imprezy stricte odnoszące się do bezpieczeństwa oraz konsekwencje w przypadku ich naruszenia. Zawarto więc dyspozycje, które powinny znaleźć się w treści ustawy.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 1 kwietnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. Nr 44, poz. 432), wydane na podstawie art. 66 ust. 5 ustawy w porozumieniu z Ministrami Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej (obowiązuje od 30 maja 1999 r.).
Określono warunki techniczne oraz zakres wyposażenia pojazdów dopuszczonych do ruchu na drogach publicznych, które nie dotyczą: pojazdu specjalnego lub używanego do celów specjalnych Sił Zbrojnych i jednostek wojskowych podporządkowanych Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji, z wyjątkiem oznakowania określonego dla pojazdu uprzywilejowanego; pojazdu specjalnego lub używanego do celów specjalnych Urzędu Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Służby Więziennej i straży pożarnej, z wyjątkiem oznakowania określonego dla pojazdu uprzywilejowanego; pojazdu zabytkowego; tramwaju i trolejbusu, dla których warunki techniczne określają odrębne przepisy.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 17 września 1999 r. w sprawie warunków technicznych tramwajów i trolejbusów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. Nr 88, poz. 993), wydane na podstawie art. 66 ust. 5 ustawy w porozumieniu z Ministrami Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej (obowiązuje od 12 listopada 1999 r. - opieszałość 134-dniowa).
Rozporządzenie określiło warunki techniczne tramwajów i trolejbusów poruszających się po drogach publicznych, a zatem przepisy te nie dotyczą tramwajów poruszających się wyłącznie po torowiskach oddzielonych od dróg publicznych oraz trolejbusów poruszających się po drogach niepublicznych.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRÓW OBRONY NARODOWEJ ORAZ SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 6 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów specjalnych i używanych do celów specjalnych pojazdów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 71, poz. 799), wydane na podstawie art. 66 ust. 6 ustawy w porozumieniu z Ministrem Transportu i Gospodarki Morskiej (obowiązuje od 27 sierpnia 1999 r. - opieszałość 57-dniowa).
Rozporządzenie wymienia enumeratywnie nazwy pojazdów specjalnych i używanych do celów specjalnych Sił Zbrojnych. Pojazdem specjalnym Sił Zbrojnych jest: czołg, bojowy wóz opancerzony, wóz artyleryjski oraz kołowy lub gąsienicowy pojazd samochodowy wyposażony w broń pokładową; wóz specjalny sprzętu pancernego, kołowy lub gąsienicowy pojazd konstrukcyjnie przeznaczony do zabezpieczenia działań bojowych, do naziemnej obsługi statków powietrznych, do przewozu i dystrybucji materiałów pędnych oraz rakietowych materiałów napędowych, a także do wykonywania innych zadań logistycznych i specjalnych; przyczepa specjalna oraz ciągniony sprzęt artyleryjski przystosowany do łączenia z pojazdem samochodowym i stanowiący z nim jeden zespół pojazdów specjalnych. Pojazdem używanym do celów specjalnych Sił Zbrojnych jest natomiast samochód ciężarowy przystosowany w sposób szczególny do przewozu osób lub ładunków, którymi są: amunicja, środki pozoracji pola walki, środki minersko-zaporowe oraz obrony przeciwchemicznej; materiały eksploatacyjne oraz sprężone powietrze i gazy techniczne; niewybuchy lub niewypały; inne materiały niebezpieczne wymienione w rozporządzeniu Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 15 czerwca 1999 r. w sprawie przewozu drogowego materiałów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 57, poz. 608 z późn. zm.).
ROZPORZĄDZENIE MINISTRÓW SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI, OBRONY NARODOWEJ ORAZ SPRAWIEDLIWOŚCI z dnia 18 maja 2000 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów specjalnych i używanych do celów specjalnych Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Służby Więziennej i straży pożarnej (Dz. U. Nr 45, poz. 524), wydane na podstawie art. 66 ust. 7 ustawy w porozumieniu z Ministrem Transportu i Gospodarki Morskiej (obowiązuje od 17 czerwca 2000 r. - opieszałość 352-dniowa).
Rozporządzenie określa warunki techniczne pojazdów specjalizowanych i pojazdów specjalnego przeznaczenia. Pierwsze z nich to pojazdy konstrukcyjnie przystosowane na potrzeby Policji, UOP, Straży Granicznej, Służby Więziennej lub jednostek ochrony przeciwpożarowej przez adaptację pojazdu ogólnego przeznaczenia, a więc produkowanego seryjnie. Drugi rodzaj pojazdów ma specyficzną konstrukcję, wynikającą z jego przeznaczenia.
Nowe rozporządzenie ministra właściwego do spraw transportu w sprawie określenia szczegółowego sposobu oraz trybu nadawania i umieszczania cech identyfikacyjnych pojazdu:
zbudowanego przy wykorzystaniu nadwozia, podwozia lub ramy konstrukcji własnej, którego markę określa się jako “SAM”,
w którym dokonano wymiany silnika na silnik bez numeracji fabrycznej,
odzyskanego po kradzieży, w którym cecha identyfikacyjna uległa zatarciu lub sfałszowaniu,
nabytego na licytacji publicznej lub od podmiotu wykonującego orzeczenie o przepadku pojazdu na rzecz Skarbu Państwa, w którym cecha identyfikacyjna uległa zatarciu lub sfałszowaniu,
w którym cecha identyfikacyjna uległa zatarciu lub sfałszowaniu, a prawomocnym orzeczeniem sądu zostało ustalone prawo własności pojazdu,
w którym cecha identyfikacyjna uległa skorodowaniu lub została zniszczona podczas wypadku drogowego albo podczas naprawy, powinno być wydane na podstawie art. 66a ust. 5 ustawy do 31 grudnia 2003 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 7 października 1999 r. w sprawie homologacji pojazdów (Dz. U. Nr 91, poz. 1039; zm. Dz. U. z 2000 r. Nr 74, poz. 863; z 2001 r. Nr 26, poz. 295), wydane na podstawie art. 68 ust. 13 ustawy w porozumieniu z Ministrami Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej (obowiązuje od 18 listopada 1999 r.; zm. od 16 września 2000 r. - opieszałość 140-dniowa).
Rozporządzenie określa: warunki i tryb wydawania lub cofania świadectw homologacji danego typu pojazdu; zakres i sposób przeprowadzania badań homologacyjnych, kontroli zgodności produkcji lub montażu z warunkami homologacji; wzory dokumentów związanych z homologacją; jednostki upoważnione do przeprowadzania badań homologacyjnych i kontroli zgodności produkcji lub montażu z warunkami homologacji. Rozporządzenie dotyczy: pojazdu samochodowego, ciągnika rolniczego, motoroweru, trolejbusu, przyczepy, tramwaju oraz wyposażenia i części przeznaczonych do stosowania w tych pojazdach.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 1 kwietnia 1999 r. w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań pojazdów zabytkowych i pojazdów marki “SAM” co do zgodności z warunkami technicznymi, wzorów dokumentów związanych z tymi badaniami oraz jednostek upoważnionych do przeprowadzania tych badań (Dz. U. Nr 44, poz. 433), wydane na podstawie art. 68 ust. 14 (obowiązuje od 30 maja 1999 r.).
Warunkiem wykonania badania zgodności z warunkami technicznymi jest złożenie w jednostce do tego upoważnionej w przypadku pojazdu zabytkowego: uwierzytelnionej kopii decyzji o wpisaniu pojazdu jako dobra kultury do rejestru zabytków albo dokumentu potwierdzającego ujęcie pojazdu w centralnej ewidencji dóbr kultury; opisu technicznego pojazdu, którego wzór stanowi załącznik nr 1 do rozporządzenia. Jeżeli jednak chodzi o pojazd marki “SAM”, należy złożyć wniosek i opis techniczny pojazdu według wzorów określonych w rozporządzeniu.
Nowe rozporządzenie ministra właściwego do spraw transportu w sprawie warunków produkcji i dystrybucji tablic rejestracyjnych oraz znaków legalizacyjnych, prowadzenia ewidencji, a także trybu legalizacji tablic rejestracyjnych, ich warunków technicznych oraz wzoru znaku legalizacyjnego powinno być wydane na podstawie art. 75c pkt 1 i 2 ustawy do dnia 31 grudnia 2003 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 19 czerwca 1999 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów (Dz. U. Nr 59, poz. 632; zm. Dz. U. z 2000 r. Nr 25, poz. 305; z 2001 r. Nr 26, poz. 296), wydane na podstawie art. 72 ust. 3 i art. 76 ust. 1 pkt 1 ustawy w porozumieniu z Ministrami Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej (obowiązuje od 1 lipca 1999 r. - faktyczne ogłoszenie zaś nastąpiło 2 lipca 1999 r.; zm. od 7 kwietnia 2000 r. i od 13 kwietnia 2001 r.). W zakresie art. 72 ust. 3 ustawy delegacja nieaktualna od 1 stycznia 2002 r.
Przepisy regulują całokształt spraw związanych z rejestracją i oznaczaniem pojazdów, określając warunki i tryb rejestracji pojazdów, o których mowa w art. 71 ust. 1 ustawy, wzory dowodu rejestracyjnego i pozwolenia czasowego, tablic rejestracyjnych oraz innych tablic i oznaczeń, w które zaopatruje się pojazd, a także ich opis, dodatkowe dokumenty, na których podstawie rejestruje się pojazd, zwolnienia z obowiązku przedstawienia niektórych dokumentów, o których mowa w art. 72 ust. 1 ustawy.
W myśl zasad określonych w rozporządzeniu Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 31 marca 2000 r., zmieniającym rozporządzenie w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów (Dz. U. Nr 25, poz. 305), od 1 maja 2000 r. obowiązują nowe tablice rejestracyjne, które wydawane są przez organ rejestrujący wraz z dowodem rejestracyjnym i nalepką kontrolną. Głównymi elementami tablicy rejestracyjnej są, poza numerem rejestracyjnym, symbol polskiej flagi, litery “PL”, znak legalizacyjny oraz symbol pojazdu zabytkowego.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 14 kwietnia 2000 r. w sprawie wysokości opłat za wydanie dowodu rejestracyjnego, pozwolenia czasowego i tablic (tablicy) rejestracyjnych pojazdów (Dz. U. Nr 30, poz. 376; zm. Dz. U. z 2001 r. Nr 52, poz. 557), wydane na podstawie art. 76 ust. 1 pkt 2 (obowiązuje od 1 maja 2000 r.; zm. od 1 czerwca 2001 r.).
Rozporządzenie określiło m.in. odpłatność za wydanie tablic, w zależności od ich rodzaju (zwykłe, indywidualne) oraz przeznaczenia (rodzaj pojazdu).
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 14 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowych czynności organów związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach (Dz. U. Nr 4, poz. 37), wydane na podstawie art. 76 ust. 1 pkt 3 (obowiązuje od 25 marca 2001 r. - opieszałość 633-dniowa).
Rozporządzenie, a nie zarządzenie (jak to wynika z treści delegacji zawartej w art. 76 ust. 1 pkt 3 ustawy), określiło zasady tworzenia oraz zakres merytoryczny bazy danych gromadzonych w celu rejestracji pojazdów, a nadto: instrukcję w sprawie rejestracji pojazdów; wzór karty informacyjnej pojazdu; klasyfikację pojazdów, a w tym rodzaje i podrodzaje pojazdów, ich przeznaczenie ze względu na specjalizację (specjalnych, używanych do celów specjalnych i innych); strukturę danych gromadzonych w katalogu marek i typów pojazdów homologowanych oraz dopuszczonych do ruchu; instrukcję w sprawie czynności dotyczących sprawdzenia dokumentów, zawierającą wzory: zawiadomienia (potwierdzenia) rejestracji pojazdu, które może być wystawiane w formie wydruku z systemu informatycznego, wykazu dokumentów komunikacyjnych i tablic rejestracyjnych.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 24 sierpnia 1999 r. w sprawie rejestracji pojazdów Sił Zbrojnych (Dz. U. Nr 84, poz. 937), wydane na podstawie art. 76 ust. 2 ustawy w porozumieniu z Ministrami Transportu i Gospodarki Morskiej oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji (obowiązuje od 24 października 1999 r. - opieszałość 115-dniowa).
W myśl rozporządzenia rejestracji podlegają pojazdy samochodowe, w tym również kołowe lub gąsienicowe pojazdy specjalne Sił Zbrojnych, oraz jednoosiowe lub dwuosiowe przyczepy transportowe i specjalne. Nie podlegają rejestracji: pojazdy wolnobieżne lub pojazdy przeznaczone do transportu wewnętrznego, samojezdny sprzęt przeznaczony do prac przeładunkowych, samobieżny gąsienicowy sprzęt pływający, wózki boczne i przyczepy motocyklowe, przyczepy specjalne przeznaczone do ciągnięcia przez ciągniki rolnicze lub pojazdy wolnobieżne, sprzęt artyleryjski, kuchnia polowa, inny sprzęt, który nie jest zbudowany na podwoziu przyczepy lub na ramie.
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 listopada 2000 r. w sprawie rejestracji pojazdów jednostek wojskowych podporządkowanych ministrowi właściwemu ds. wewnętrznych, Policji, Urzędu Ochrony Państwa i Straży Granicznej (Dz. U. Nr 107, poz. 1143), wydane na podstawie art. 76 ust. 3 ustawy w porozumieniu z Ministrami Transportu i Gospodarki Morskiej, Obrony Narodowej oraz Szefem UOP (obowiązuje od 22 grudnia 2000 r. - opieszałość 540-dniowa).
Rozporządzenie określiło warunki i tryb rejestracji, wzory dowodu rejestracyjnego i tablic rejestracyjnych oraz jednostki organizacyjne w tych sprawach. Rejestracji podlegają pojazdy samochodowe, ciągniki rolnicze, motorowery i przyczepy (z wyjątkiem przyczep motocyklowych i specjalnych przystosowanych do ciągnięcia przez ciągniki rolnicze lub pojazdy wolnobieżne) określonych służb oraz pojazdy nie zarejestrowane, przyjęte do badań lub testowania.
Ustawa przewidziała swoistego rodzaju akt wykonawczy w postaci porozumienia (art. 76 ust. 4) ministra właściwego do spraw wewnętrznych, Ministra Obrony Narodowej, ministra właściwego do spraw transportu, Szefa Urzędu Ochrony Państwa oraz wojewody mazowieckiego, celem ustalenia szczegółowego trybu dystrybucji i wymagań dotyczących blankietów dowodów rejestracyjnych i nalepek kontrolnych, o których mowa w art. 73 ust. 3a ustawy, zasad rozliczeń między stronami porozumienia oraz trybu rejestracji niektórych pojazdów resortu spraw wewnętrznych, obrony narodowej i Urzędu Ochrony Państwa. Porozumienie powinno być zawarte w okresie 24 miesięcy od wejścia w życie ustawy nowelizującej.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 21 czerwca 1999 r. w sprawie warunków i trybu wydawania kart pojazdów, wzoru karty pojazdu i jej opisu (Dz. U. Nr 59, poz. 634), wydane na podstawie art. 77 ust. 4 pkt 1 ustawy w porozumieniu z Ministrami Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej (obowiązuje od 1 lipca 1999 r. - faktyczne ogłoszenie zaś nastąpiło 2 lipca 1999 r.).
Karta pojazdu, która jest dokumentem przypisanym do pojazdu, zawiera w szczególności: dane identyfikacyjne pojazdu, parametry techniczne pojazdu, dane identyfikacyjne właściciela pojazdu, dane potwierdzające rejestrację pojazdu.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 19 czerwca 1999 r. w sprawie wysokości opłat za wydanie karty pojazdu (Dz. U. Nr 57, poz. 612, zm. Dz. U. z 2001 r. Nr 52, poz. 558), wydane na podstawie art. 77 ust. 4 pkt 2 ustawy (obowiązuje od 1 lipca 1999 r., zm. od 1 czerwca 2001 r.).
Za wydanie karty pojazdu organy rejestrujące pobierają opłatę w wysokości 55 zł. Natomiast producent lub importer nowego pojazdu może pobrać opłatę w wysokości 33 zł.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 21 czerwca 1999 r. w sprawie dokumentów stanowiących podstawę wpisu danych do karty pojazdu oraz czynności jednostek zajmujących się dystrybucją, przechowywaniem i wydawaniem kart pojazdów (Dz. U. Nr 59, poz. 633), wydane na podstawie art. 77 ust. 4 pkt 3 ustawy (obowiązuje od 1 lipca 1999 r. - faktyczne ogłoszenie zaś nastąpiło 2 lipca 1999 r.).
Wpisu danych identyfikacyjnych właściciela pojazdu dokonuje się na podstawie dowodu własności pojazdu.
Nowe rozporządzenie ministra właściwego do spraw transportu w sprawie warunków dystrybucji kart pojazdów powinno być wydane na podstawie art. 77 ust. 4 pkt 4 ustawy do 31 grudnia 2003 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 1 grudnia 2000 r. w sprawie wysokości opłaty będącej warunkiem wyrejestrowania pojazdu w przypadku udokumentowanej trwałej i zupełnej utraty pojazdu (Dz. U. Nr 115, poz. 1211), wydane na podstawie art. 79 ust. 3 ustawy (obowiązuje od 5 stycznia 2001 r. - opieszałość 317-dniowa). Od 1 stycznia 2002 r. stanowi delegację do art. 79 ust. 6 ustawy.
Opłatę ustala się według wzoru: O = W x R + 10 x S, którego symbole oznaczają: O - łączna kwota opłaty będąca warunkiem wyrejestrowania pojazdu w przypadku udokumentowanej trwałej i zupełnej utraty pojazdu; W - współczynnik będący mnożnikiem opłaty za wydanie dowodu rejestracyjnego, uzależniony od rodzaju pojazdu (motorower - 1,5; motocykl i przyczepa - 2,0; ciągnik rolniczy i pojazd samochodowy o masie własnej poniżej 3,5 t - 4,0; pojazd samochodowy o masie własnej powyżej 3,5 t -6,0); R - równowartość opłaty pobieranej za wydanie dowodu rejestracyjnego pojazdu, określonej na podstawie odrębnych przepisów; S - stawka opłaty za umieszczenie pojazdu wycofanego z eksploatacji na składowisku odpadów, określona na podstawie odrębnych przepisów.
Nowe rozporządzenie ministra właściwego do spraw transportu w sprawie wysokości opłaty za wpis na listę rzeczoznawców oraz wzoru dokumentów z tym związanych powinno być wydane na podstawie art. 79a ust. 8 ustawy do 31 grudnia 2003 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 19 września 2001 r. w sprawie centralnej ewidencji pojazdów (Dz. U. Nr 106, poz. 1166), wydane na podstawie art. 80e ust. 1 ustawy w porozumieniu z ministrami właściwymi do spraw transportu i finansów publicznych (obowiązuje od 29 września 2001 r. - opieszałość 476 dni).
Rozporządzenie określiło sposób prowadzenia centralnej ewidencji pojazdów, warunki i sposób współdziałania podmiotów przekazujących dane i informacje do ewidencji, rodzaj danych i informacji, które mogą być przekazywane w szczególności Policji, Inspekcji Transportu Drogowego, Żandarmerii Wojskowej, Straży Granicznej, Urzędowi Ochrony Państwa, Wojskowym Służbom Informacyjnym, sądom, prokuraturze, organom inspekcji celnej, Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu i starostom, a także wysokość opłat za udostępnienie danych lub informacji zgromadzonych w ewidencji oraz warunki i sposób ich wnoszenia.
Brak zarządzenia ministra właściwego ds. administracji publicznej w sprawie sposobu wyodrębnienia z ewidencji zbioru danych i informacji o pojazdach Sił Zbrojnych, jednostek wojskowych podporządkowanych Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji, Policji, Urzędu Ochrony Państwa i Straży Granicznej, które powinno być wydane (obligatoryjnie), na podstawie art. 80e ust. 2 ustawy, w porozumieniu z ministrem właściwym ds. wewnętrznych oraz Ministrem Obrony Narodowej, po zasięgnięciu opinii Szefa Urzędu Ochrony Państwa, z mocą obowiązującą od 9 czerwca 2000 r.
Nowe rozporządzenie ministra właściwego do spraw wewnętrznych, określające rodzaje dokumentów dotyczących specjalistycznych badań technicznych pojazdu, powinno być wydane na podstawie art. 80g ust. 3 ustawy do 31 grudnia 2003 r.
Nowe rozporządzenie ministra właściwego do spraw wewnętrznych w sprawie świadectwa oryginalności pojazdu powinno być wydane na podstawie art. 80j ust. 4 ustawy w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw transportu najpóźniej do 31 grudnia 2003 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 7 września 1999 r. w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań technicznych pojazdów oraz wzorów dokumentów przy tym stosowanych (Dz. U. Nr 81, poz. 917), wydane na podstawie art. 81 ust. 10 ustawy (obowiązuje od 13 października 1999 r. - opieszałość 103-dniowa).
Rozporządzenie określa zakres i sposób przeprowadzania badań technicznych pojazdów samochodowych, przyczep (naczep), ciągników rolniczych i motorowerów oraz wzory dokumentów stosowanych przy tych badaniach. Badanie techniczne pojazdu polega na sprawdzeniu, czy pojazd odpowiada warunkom technicznym określonym w ustawie - Prawo o ruchu drogowym i rozporządzeniu Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 1 kwietnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. Nr 44, poz. 432).
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 7 września 1999 r. w sprawie szczegółowych wymagań w stosunku do stacji kontroli pojazdów (Dz. U. Nr 81, poz. 918; zm. Dz. U. z 2000 r. Nr 20, poz. 252), wydane na podstawie art. 84 ust. 9 pkt 1 ustawy (obowiązuje od 21 października 1999 r. - opieszałość 111-dniowa; zm. od 24 marca 2000 r.). Od 1 stycznia 2002 r. stanowi delegację do art. 84a ustawy.
Rozporządzenie określa szczegółowe wymagania w stosunku do stacji kontroli pojazdów przeprowadzających badania techniczne w wyznaczonym zakresie, wzory dokumentów związanych z uzyskaniem upoważnień do ich przeprowadzania oraz wzór upoważnienia.
Do przeprowadzania badań technicznych można upoważnić wyłącznie jednostkę, która spełnia wymagania techniczno-organizacyjne. Chodzi przede wszystkim o jej lokalizację w pomieszczeniu przelotowym zapewniającym jeden kierunek ruchu oraz wyposażenie w odpowiednie stanowisko kontrolne, ławy pomiarowe, kanał przeglądowy, sprzęt pomiarowo-kontrolny, zaplecze technologiczne w postaci oświetlenia, instalacji sprężonego powietrza, ciepłej wody, odpływu ścieków. Jednostka do badań musi mieć również zewnętrzne stanowisko do pomiarów akustycznych.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 7 września 1999 r. w sprawie szczegółowych wymagań w stosunku do diagnostów (Dz. U. Nr 81, poz. 919), wydane na podstawie art. 84 ust. 9 pkt 2 ustawy (obowiązuje od 21 października 1999 r. - opieszałość 111-dniowa). Od 1 stycznia 2002 r. stanowi delegację do art. 84a ustawy.
Rozporządzenie wyznaczyło program szkolenia, którego pomyślne ukończenie stanowi warunek uzyskania uprawnień do wykonywania badań technicznych pojazdów. Diagności uprawnieni do przeprowadzania badań technicznych w stacjach kontroli pojazdów o podstawowym zakresie badań powinni posiadać wyższe wykształcenie i rok praktyki w stacji obsługi pojazdów lub w zakładzie (warsztacie) naprawy pojazdów albo średnie wykształcenie techniczne o specjalności samochodowej i 3 lata praktyki w stacji obsługi pojazdów lub zakładzie (warsztacie) naprawy pojazdów. W sytuacji gdy wykształcenie techniczne obejmuje inną niż samochodowa specjalność, praktyka powinna być dwa razy dłuższa, a więc odpowiednio 2 i 6 lat. Diagnostami uprawnionymi do przeprowadzania badań okresowych lub dodatkowych mogą być osoby, które ukończyły z wynikiem pozytywnym odpowiednie szkolenie specjalistyczne.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 20 kwietnia 2000 r. w sprawie wysokości opłat za przeprowadzenie badań technicznych pojazdów (Dz. U. Nr 38, poz. 436), wydane na podstawie art. 84 ust. 9 pkt 3 ustawy (obowiązuje od 27 maja 2000 r.). Od 1 stycznia 2002 r. stanowi delegację do art. 84a ustawy.
Rozporządzenie określiło wysokość opłat za przeprowadzone badania techniczne pojazdów, obejmujące: okresowe badanie techniczne; ponowne sprawdzenie mechanizmów i zespołów w pojeździe, w którym stwierdzono usterki w trakcie badań technicznych; pierwsze badanie techniczne pojazdu zarejestrowanego po raz pierwszy za granicą (dotyczy również 1 sztuki pojazdu zwolnionego z badań homologacyjnych); dodatkowe badanie techniczne pojazdu skierowanego przez organ kontroli ruchu drogowego w razie uzasadnionego przypuszczenia, że zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego lub narusza wymagania ochrony środowiska; dodatkowe badanie techniczne pojazdu skierowanego przez starostę w razie uzasadnionego przypuszczenia, że zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego lub narusza wymagania ochrony środowiska; pozostałe dodatkowe badania techniczne pojazdu; sprawdzenie spełniania dodatkowych warunków technicznych dla niektórych pojazdów oraz pozostałe czynności przeprowadzane w stacjach kontroli pojazdów.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 20 sierpnia 1999 r. w sprawie zakresu, warunków, terminów i sposobu przeprowadzania badań technicznych tramwajów i trolejbusów oraz jednostek wykonujących te badania (Dz. U. Nr 88, poz. 992), wydane na podstawie art. 85 ust. 2 ustawy (obowiązuje od 12 listopada 1999 r. - opieszałość 134-dniowa).
Badania, o których mowa w rozporządzeniu, polegają na sprawdzeniu, czy stan tych pojazdów jest zgodny z przepisami określającymi warunki techniczne tramwajów i trolejbusów oraz ich niezbędnego wyposażenia.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRÓW SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI ORAZ OBRONY NARODOWEJ z dnia 5 września 2000 r. w sprawie badań technicznych pojazdów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. Nr 82, poz. 931), wydane na podstawie art. 86 ust. 2 ustawy w porozumieniu z Ministrem Transportu i Gospodarki Morskiej oraz Szefem UOP (obowiązuje od 19 października 2000 r. - opieszałość 476-dniowa.
Rozporządzenie określiło m.in. jednostki organizacyjne sprawujące nadzór nad stacjami kontroli pojazdów oraz wydające upoważnienia do przeprowadzania badań technicznych.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRÓW OBRONY NARODOWEJ ORAZ SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 11 czerwca 1999 r. w sprawie uprawnień do kierowania przez żołnierzy zasadniczej służby wojskowej pojazdami specjalnymi Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 56, poz. 592), wydane na podstawie art. 88 ust. 6 ustawy w porozumieniu z Ministrem Transportu i Gospodarki Morskiej (obowiązuje od 1 lipca 1999 r.) - fakultatywne (od 1 stycznia 2002 r. akt wykonawczy obligatoryjny).
W myśl dyspozycji zawartej w rozporządzeniu żołnierz zasadniczej służby wojskowej może kierować pojazdem specjalnym, jeżeli posiada prawo jazdy odpowiedniej kategorii oraz uzyskał świadectwo wojskowe. Świadectwo takie formatu A7 wykonane jest z zielonego kartonu zaopatrzonego w czerwony pasek.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 15 czerwca 1999 r. w sprawie kursów dokształcających kierowców pojazdów przewożących materiały niebezpieczne (Dz. U. Nr 57, poz. 609), wydane na podstawie art. 89 ust. 6 ustawy w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji (obowiązuje od 1 lipca 1999 r.). Z dniem 1 stycznia 2002 r. uchylone wskutek skreślenia art. 89 ustawy.
Konkretyzacja wymagań wobec kierujących pojazdami przewożącymi materiały niebezpieczne w postaci stałego i systematycznego dokształcania ich w formie kursów prowadzonych przez wyspecjalizowane jednostki miała na celu stworzenie w możliwie najwyższym stopniu gwarancji minimalizacji niebezpieczeństwa, jakie z natury rzeczy stanowi sama obecność na drodze takiego pojazdu.
Minister właściwy do spraw transportu może określić w drodze rozporządzenia (art. 94 ust. 4 ustawy) odmienne warunki wydawania praw jazdy obywatelom niektórych państw (fakultatywne).
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 13 czerwca 2001 r. w sprawie wzorów dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz. U. Nr 70, poz. 729, zm. Nr 83, poz. 899), wydane na podstawie art. 100 pkt 1 ustawy w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji (obowiązuje od 13 sierpnia 2001 r.).
Dokumentami tymi są: krajowe prawo jazdy, międzynarodowe prawo jazdy, pozwolenie na kierowanie tramwajem, karta rowerowa i motorowerowa oraz świadectwo kwalifikacji, według wzorów dostosowanych do standardów europejskich.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 19 czerwca 1999 r. w sprawie wydawania uprawnień do kierowania (Dz. U. Nr 58, poz. 621; zm. Dz. U. z 2000 r. Nr 15, poz. 201, z 2001 r. Nr 70, poz. 730, Nr 83, poz. 900), wydane na podstawie art. 100 pkt 2 w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji (obowiązuje od 1 lipca 1999 r.; zm. od 22 marca 2000 r. i od 13 sierpnia 2001 r.).
Określono szczegółowe czynności organów upoważnionych do wydawania uprawnień do kierowania pojazdami w postaci prawa jazdy, pozwolenia i świadectwa kwalifikacji oraz wzory stosowanych w tym celu dokumentów.
Nowe rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej w sprawie wzoru dokumentu stwierdzającego uprawnienie do kierowania pojazdem przez żołnierza zasadniczej służby wojskowej powinno być wydane na podstawie art. 100 ust. 2 ustawy do 31 grudnia 2003 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 3 sierpnia 2001 r. w sprawie centralnej ewidencji kierowców (Dz. U. Nr 92, poz. 1028), wydane na podstawie art. 100e ust. 1 ustawy w porozumieniu z ministrami właściwymi do spraw transportu i finansów publicznych (obowiązuje od 18 września 2001 r. - opieszałość 466 dni).
Rozporządzenie określiło sposób prowadzenia centralnej ewidencji kierowców, warunki i sposób współdziałania podmiotów przekazujących dane do ewidencji, rodzaj danych, które mogą być udostępniane w szczególności Policji, Inspekcji Transportu Drogowego, Żandarmerii Wojskowej, Straży Granicznej, Urzędowi Ochrony Państwa, Wojskowym Służbom Informacyjnym, sądom, prokuraturze i starostom, a także wysokość opłat za udostępnienie danych zgromadzonych w ewidencji oraz warunki i sposób ich wnoszenia.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 13 czerwca 2001 r. w sprawie szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez kierujących pojazdami, instruktorów i egzaminatorów (Dz. U. Nr 70, poz. 731, zm. Nr 83, poz. 901), wydane na podstawie art. 115 ust. 1 ustawy w porozumieniu z Ministrami Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej (obowiązuje od 8 lipca 2001 r., § 17 od 13 sierpnia 2001 r.).
Rozporządzenie określiło w sposób kompleksowy zasady szkolenia i egzaminowania kandydatów na kierowców oraz wymagania kwalifikacyjne postawione instruktorom i egzaminatorom.
W myśl nowych zasad egzamin teoretyczny realizowany jest przy użyciu komputerowego urządzenia egzaminacyjnego wraz z oprogramowaniem wskazanym przez Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej. Równocześnie wprowadzono system egzaminowania ustnego dla osób, które nie władają językiem polskim, jak również posiadających orzeczenie lekarskie z adnotacją o istnieniu dysfunkcji uniemożliwiającej przeprowadzenie egzaminu w formie pisemnej lub za pomocą wymienionego urządzenia komputerowego.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 24 stycznia 2000 r. w sprawie wysokości opłat i wynagrodzeń za sprawdzenie kwalifikacji oraz za wydanie dokumentów, określonych przepisami - Prawa o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 8, poz. 112; zm. Dz. U. Nr 53, poz. 646, z 2001 r. Nr 80, poz. 870), wydane na podstawie art. 115 ust. 2 ustawy (obowiązuje od 11 marca 2000 r.; zm. od 1 sierpnia 2000 r. i od 1 września 2001 r.).
Określono: wysokość opłat za sprawdzenie kwalifikacji kandydatów na instruktorów i instruktorów oraz wysokość wynagrodzenia członków komisji sprawdzających ich kwalifikacje, wysokość opłat za sprawdzenie kwalifikacji kandydatów na egzaminatorów i egzaminatorów oraz wysokość wynagrodzenia członków komisji sprawdzających ich kwalifikacje, wysokość opłat za sprawdzenie kwalifikacji kandydatów na kierowców i kierowców oraz kandydatów na motorniczych i motorniczych, wysokość stawek wynagrodzenia dla egzaminatorów zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia, wysokość opłat za wydanie prawa jazdy, świadectwa kwalifikacji, legitymacji instruktora i egzaminatora oraz pozwolenia na kierowanie tramwajem.
Nowe rozporządzenie ministra właściwego do spraw transportu w sprawie kursów dokształcających dla kierowców wykonujących transport drogowy powinno być wydane na podstawie art. 115c ust. 3 ustawy do 31 grudnia 2003 r.
Nowe rozporządzenie ministra właściwego do spraw transportu w sprawie warunków międzynarodowego przewozu materiałów niebezpiecznych powinno być wydane na podstawie art. 115e ust. 2 ustawy do 31 grudnia 2003 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 20 kwietnia 1998 r. w sprawie szczegółowych warunków gospodarki finansowej wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego oraz szczegółowych warunków ewidencji przychodów i kosztów związanych z działalnością ośrodka (Dz. U. Nr 53, poz. 341), wydane na podstawie art. 121 pkt 1 ustawy w porozumieniu z Ministrem Finansów (obowiązuje od 28 kwietnia 1998 r.).
Ustalono szczegółowe warunki gospodarki finansowej wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego, szczegółowe warunki ewidencji przychodów i kosztów związanych z egzaminowaniem i odrębnie dla każdej innej działalności ośrodka. W myśl dyspozycji zawartej w § 9 ust. 4 rozporządzenia ewidencję przychodów i kosztów prowadzi się, stosując wariant porównawczy rachunku zysków i strat, określony w załącznikach nr 4/1 i 4/2 do ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. Nr 121, poz. 591; zm. Dz. U. z 1997 r. Nr 32, poz. 183, Nr 43, poz. 272, Nr 88, poz. 554, Nr 118, poz. 754, Nr 139, poz. 933 i 934, Nr 140, poz. 939 i Nr 141, poz. 945).
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 19 grudnia 1997 r. w sprawie warunków wynagradzania egzaminatorów (Dz. U. Nr 160, poz. 1101; zm. Dz. U. z 1999 r. Nr 39, poz. 396), wydane na podstawie art. 121 pkt 2 ustawy w porozumieniu z Ministrem Pracy i Polityki Socjalnej (obowiązuje od 1 stycznia 1998 r.; zm. od 1 maja 1999 r.).
Wprowadzono odpowiednie zaszeregowanie stanowisk, stawki miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, dodatki do wynagrodzenia, zasady tworzenia funduszu nagród i funduszu na premie, zasady przyznawania i wypłacania nagrody jubileuszowej i odprawy w związku z przejściem na rentę inwalidzką lub emeryturę.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA I OPIEKI SPOŁECZNEJ z dnia 30 czerwca 1999 r. w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców (Dz. U. Nr 69, poz. 772), wydane na podstawie art. 123 ust. 1 ustawy w porozumieniu z Ministrami Transportu i Gospodarki Morskiej, Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej (obowiązuje od 28 sierpnia 1999 r. - opieszałość 58-dniowa). Od 1 stycznia 2002 r. stanowi delegację do art. 123 pkt 2 ustawy.
Rozporządzenie określa: warunki i tryb przeprowadzania badań lekarskich w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami u osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami silnikowymi lub tramwajami oraz osób kierujących tymi pojazdami, wydawania orzeczeń lekarskich stwierdzających brak lub istnienie przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami; odwoływania się od orzeczeń lekarskich, uzyskiwania uprawnień przez lekarzy przeprowadzających badania, kontroli wykonywania i dokumentowania badań oraz wydawanych orzeczeń lekarskich; dodatkowe kwalifikacje lekarzy przeprowadzających badania; sposób postępowania z dokumentacją związaną z badaniami oraz wzory stosownych dokumentów; maksymalne stawki opłat za badania.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 19 października 1999 r. w sprawie kierowania na badania lekarskie przeprowadzane w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami (Dz. U. Nr 88, poz. 994), wydane na podstawie art. 123 ust. 2 ustawy w porozumieniu z Ministrami Zdrowia i Opieki Społecznej, Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej (obowiązuje od 12 listopada 1999 r. - opieszałość 134-dniowa). Od 1 stycznia 2002 r. stanowi delegację do art. 123 pkt 1 ustawy.
W myśl zasad określonych w rozporządzeniu kierujący uczestniczący w wypadku drogowym, w którym jest zabity lub ranny, zostaje skierowany przez komendanta powiatowego policji na badanie lekarskie. Natomiast w przypadku uzasadnionych zastrzeżeń co do stanu zdrowia kierującego, jest on skierowany na badania decyzją starosty.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 14 kwietnia 2000 r. w sprawie badań psychologicznych kierujących pojazdami oraz kandydatów na instruktorów i egzaminatorów (Dz. U. Nr 36, poz. 416), wydane na podstawie art. 125 ustawy w porozumieniu z Ministrami Zdrowia i Opieki Społecznej, Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej (obowiązuje od 23 maja 2000 r.; § 14 ust. 1 pkt 2 - od 30 czerwca 2005 r. - opieszałość 327-dniowa).
Rozporządzeniem określono m.in. warunki i tryb kierowania osób na badania psychologiczne, uzyskiwania i cofania uprawnień do przeprowadzania badań psychologicznych oraz uzyskiwania i cofania zezwoleń jednostkom przeprowadzającym te badania, a także odwoływania się od orzeczeń psychologicznych, kontroli przeprowadzania przedmiotowych badań oraz treści wydawanych orzeczeń.
Nie ma nowego rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie warunków i sposobu przeprowadzania badań na obecność w organizmie środków działających podobnie do alkoholu, które powinno być wydane (obligatoryjnie) na podstawie art. 127 ust. 4 ustawy, z mocą obowiązującą najpóźniej od 1 lipca 1999 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 14 stycznia 2000 r. w sprawie usuwania pojazdów i blokowania ich kół (Dz. U. Nr 5, poz. 64), wydane na podstawie art. 129 ust. 5 pkt 1, 2 i 4 ustawy w porozumieniu z Ministrem Transportu i Gospodarki Morskiej (obowiązuje od 12 lutego 2000 r. - opieszałość 226-dniowa). Od 1 stycznia 2002 r. może stać się delegacją do art. 130a ust. 11 lub być uchylone.
W rozporządzeniu określono tryb oraz jednostki i warunki ich współdziałania w zakresie usuwania pojazdów utrudniających prowadzenie akcji ratowniczych, blokowania kół pojazdów pozostawionych w miejscu, gdzie jest to zabronione, lecz nie zagraża bezpieczeństwu lub w inny sposób nie utrudnia ruchu, oraz zapewnienia sprawności ruchu, w szczególności przez nadzór nad parkowaniem pojazdów i usuwaniem ich na koszt właściciela.
W związku z dominującą w działaniach służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo ruchu drogowego asekuracyjną powściągliwością w usuwaniu pojazdów, występującą wskutek trudności w interpretacji zagrożenia, wyjaśniam, że chodzi o miejsca mające istotne znaczenie z punktu widzenia bezpieczeństwa. Pojazd zagraża bezpieczeństwu, jeżeli jest pozostawiony:
na przejściu dla pieszych, przejeździe dla rowerzystów, skrzyżowaniu, torowisku pojazdów szynowych oraz w odległości mniejszej niż 10 m przed tym przejściem, zwłaszcza szczególnie uczęszczanym przez dzieci, skrzyżowaniem i wymienionymi przejazdami;
w miejscu powodującym zasłonięcie znaku: A-7, B-20, A-10, A-16, A-17, B-1, B-2, B-25, B-26, B-31, B-36, C-17, D-40, D-42, G-1-4 lub sygnału S-1-6.
Z natury rzeczy nie jest to pełny, lecz jedynie przykładowy katalog czynów kwalifikujących pojazd do usunięcia.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie trybu oraz jednostek i warunków ich współdziałania w zakresie pilotowania pojazdów, których wymiary, masa lub nacisk osi przekraczają określone wielkości (Dz. U. Nr 107, poz. 677), wydane na podstawie art. 129 ust. 5 pkt 3 ustawy w porozumieniu z Ministrem Transportu i Gospodarki Morskiej (obowiązuje od 4 września 1998 r.).
Przejazd po drogach publicznych pojazdów nienormatywnych z natury rzeczy wprowadza realne utrudnienie ruchu oraz potencjalne zagrożenie jego bezpieczeństwa. Z tego względu Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji uregulował zasady pilotowania takich pojazdów, wyjaśniając równocześnie znaczenie następujących określeń: pojazd nienormatywny, pilot, pojazd pilotujący, pilotowanie, organizator transportu, zezwolenie na przejazd pojazdu nienormatywnego.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 2 kwietnia 1998 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego (Dz. U. Nr 52, poz. 329, sprost.: Dz. U. z 1998 r. Nr 80, poz. 523; zm. Dz. U. z 1999 r. Nr 49, poz. 491), wydane na podstawie art. 130 ust. 4 i art. 140 ust. 5 ustawy w porozumieniu z Ministrami Transportu i Gospodarki Morskiej oraz Sprawiedliwości (obowiązuje od 29 maja 1998 r.; zm. od 15 czerwca 1999 r.).
Zgodnie z dyspozycją art. 130 ustawy z 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 98, poz. 602 z późń. zm.) zobowiązano organy policji do prowadzenia ewidencji kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego. Ewidencji tej nadano charakter punktowy w postaci naliczania kierowcom odpowiedniej do wagi wykroczenia liczby punktów w skali od 1 do 10 (od 1 stycznia 2002 r. skala wynosi od 0 do 10 punktów).
Nowe rozporządzenie ministra właściwego do spraw wewnętrznych w sprawie warunków współdziałania z Policją i innymi uprawnionymi podmiotami w zakresie usuwania pojazdów, ich przechowywania, wydawania i przejmowania na rzecz Skarbu Państwa powinno być wydane na podstawie art. 130a ust. 11 ustawy do 31 grudnia 2003 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 25 maja 1999 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego (Dz. U. Nr 53, poz. 563), wydane na podstawie art. 131 ust. 1 ustawy w porozumieniu z Ministrami Transportu i Gospodarki Morskiej oraz Obrony Narodowej (obowiązuje od 1 lipca 1999 r.).
Uregulowano głównie kwestie, których ustawa szczegółowo nie określiła. Chodzi zwłaszcza o przepisy związane z postępowaniem podczas zatrzymywania pojazdów (sposób, warunki i możliwości podawania sygnałów, postępowanie po zatrzymaniu pojazdu). Warto zwrócić uwagę na przyjęty sposób zatrzymywania pojazdów przez policjantów jadących radiowozem. Chodzi o możliwość podawania kierującemu poleceń do zatrzymania pojazdu za pomocą urządzeń sygnalizacyjnych i świetlnych. Policjanci nie muszą wyprzedzać zatrzymywanego pojazdu, lecz mogą w tym celu zastosować urządzenia świetlne emitujące napisy. Zasada ta, jak również wymóg ustawiania radiowozu policyjnego za zatrzymanym pojazdem przyczynią się niewątpliwie do podniesienia poziomu bezpieczeństwa policjantów. W związku z przypadkami najechania na stojący radiowóz lub pojazd kontrolowany z powodu niedostrzeżenia go przez innych uczestników ruchu, na przeprowadzającym kontrolę policjancie ciąży obowiązek włączenia niebieskiego światła błyskowego, jeżeli pojazd do kontroli został zatrzymany w niedozwolonym miejscu. Odnotowane przypadki napadów na policjantów przeprowadzających kontrolę drogową wymusiły niejako określenie szczególnego trybu postępowania wobec kierującego i pasażerów w razie zatrzymania, w wyniku działań pościgowych, pojazdu w przypadku uzasadnionego podejrzenia, że pochodzi on z kradzieży bądź w pojeździe tym znajdują się osoby, które popełniły przestępstwo.
Przeciążanie pojazdów poruszających się po drogach publicznych jest główną przyczyną niszczenia ich nawierzchni oraz powstawania kolein zagrażających bezpieczeństwu. Dlatego też uzasadnione wydaje się uprawnienie policjanta do kierowania kontrolowanym pojazdem w określonych przypadkach. W szczególności chodzi o sprawdzanie skuteczności i równomierności działania hamulców, do czego służy urządzenie zwane “frenotestem”, w które są wyposażeni policjanci pogotowia wypadkowego, oraz o sprawdzanie masy i nacisków osi przy użyciu odpowiednich wag.
Realizując postanowienia art. 131 ust. 1 pkt 2 ustawy, przewidziano wykonanie niektórych czynności z zakresu kontroli ruchu drogowego przez funkcjonariuszy organów, których zadania określone właściwymi aktami prawnymi w pewnym zakresie są związane z przedmiotową problematyką. Tak więc za podstawę wykonywania niektórych czynności z zakresu kontroli ruchu drogowego uznano:
dla funkcjonariuszy Straży Granicznej: art. 11 ust. 1 pkt 4 i 5 oraz ust. 2, 2c i 3 w zw. z art. 1 ust. 2 pkt 4 i 5 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. Nr 78, poz. 462 z późn. zm.),
dla funkcjonariuszy celnych: § 3 pkt 2 i 8 oraz § 13 ust. 1, 2, 4 i 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 10 grudnia 1997 r. w sprawie sposobu i warunków wykonywania kontroli celnej (Dz. U. Nr 154, poz. 1007 z późn. zm.) w zw. z art. 3 § 1 pkt 5 ustawy z dnia 9 stycznia 1997 r. - Kodeks celny (Dz. U. Nr 23, poz. 117 z późn. zm.),
dla strażników leśnych: art. 47 ust. 2 pkt 1 i 3 w zw. z art. 45 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. Nr 101, poz. 444 z późn. zm.),
dla funkcjonariuszy Straży Parku: art. 18 ust. 2 pkt 1 i 3 w zw. z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 114, poz. 492 z późn. zm.),
dla pracowników zarządów dróg: art. 20 pkt 12 i 15 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. Nr 14, poz. 60 z późn. zm.),
dla strażników straży gminnych (miejskich): art. 11 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (Dz. U. Nr 123, poz. 779).
W myśl nowych zasad mogą oni wykonywać zadania związane z kontrolą ruchu drogowego dopiero po ukończeniu specjalistycznego szkolenia w tym zakresie, według określonego programu. Szkolenie to - zgodnie z supozycją - ma umożliwić uzyskanie wiedzy teoretycznej i nabycie umiejętności praktycznych niezbędnych do prawidłowego wykonywania czynności z zakresu kontroli ruchu drogowego.
Z obowiązku szkolenia i posiadania upoważnienia zwolnieni są funkcjonariusze Straży Granicznej, ponieważ w programie szkolenia podległych funkcjonariuszy przewidziano zagadnienia związane z przyznanym zakresem uprawnień do kontroli ruchu drogowego. Na uwagę zasługuje słuszność szerokiego zakresu uprawnień przewidzianego dla służb granicznych i celnych, wynikającego z konieczności zabezpieczenia przed wjazdem na jej terytorium pojazdów w złym stanie technicznym, kierowanych przez osoby nietrzeźwe lub pojazdów bez opłaconej obowiązkowej składki ubezpieczenia OC.
Rozszerzono uprawnienia w zakresie kontroli ruchu drogowego przez pracowników zarządów dróg o możliwość “sprawdzania stanu technicznego pojazdu, jego wyposażenia, masy i nacisków wywieranych przez osie pojazdu na nawierzchnię drogi oraz używania do tego celu przyrządów kontrolno-pomiarowych” oraz do kierowania kontrolowanym pojazdem w celu wjechania na wagę. Przepis ten umożliwi kontrolę pojazdów z ładunkami oraz samych pojazdów, które przekraczają dopuszczalne normy.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 14 maja 1998 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego i kierowania tym ruchem przez wojskowe organy porządkowe (Dz. U. Nr 63, poz. 411), wydane na podstawie art. 131 ust. 2 ustawy w porozumieniu z Ministrami Transportu i Gospodarki Morskiej oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji (obowiązuje od 10 czerwca 1998 r.).
W rozporządzeniu określono: organizację, warunki i sposób kontrolowania ruchu drogowego w stosunku do kierujących pojazdami Sił Zbrojnych oraz żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową kierujących innymi pojazdami, a także kierowania ruchem drogowym w związku z pilotowaniem kolumn wojskowych przez wojskowe organy porządkowe; warunki i tryb współdziałania Żandarmerii Wojskowej z Policją w sprawach prowadzenia ewidencji kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego.
Minister właściwy do spraw transportu w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej, ministrem właściwym do spraw wewnętrznych oraz Ministrem Sprawiedliwości może określić w drodze rozporządzenia (art. 149 ustawy) obowiązek uzyskania karty pojazdu (fakultatywne).
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 26 kwietnia 2000 r. w sprawie wymiany praw jazdy (Dz. U. Nr 39, poz. 459; zm. Dz. U. Nr 55, poz. 663, z 2001 r. Nr 70, poz. 732, Nr 83, poz. 902 i Nr 87, poz. 959), wydane na podstawie art. 150 ust. 2 ustawy (obowiązuje od 1 czerwca 2000 r.; zm. od 1 sierpnia 2000 r., od 1 października i od 1 września 2001 r.).
W rozporządzeniu określono nowe warunki i terminy wymiany prawa jazdy i innego dokumentu uprawniającego do kierowania pojazdami lub potwierdzającego dodatkowe kwalifikacje kierujących tymi pojazdami.
Znając metody pracy ustawodawczej, trudno uwierzyć, że kiedykolwiek doczekamy się urzeczywistnienia długoterminowych przemyśleń. Można więc przewidywać ciągły proces zmian.
1.
Ustawodawca, określając zakres regulacji, dokonał tradycyjnego podziału wszystkich dróg na drogi publiczne i niepubliczne. Do publicznych zaliczył drogi: krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne, z których uczestnicy ruchu drogowego i inne osoby mogą korzystać na równych prawach. Ulice znajdujące się w ciągu tych dróg należą do tej samej kategorii. Właścicielem dróg krajowych jest Skarb Państwa, natomiast wojewódzkich, powiatowych i gminnych terytorialnie właściwy samorząd. Do dróg krajowych zaliczamy:
autostrady i drogi ekspresowe oraz drogi leżące w ich ciągach do czasu wybudowania właściwej kategorii dróg,
drogi międzynarodowe,
drogi, które przez odpowiednie połączenie zapewniają spójność sieci dróg krajowych,
drogi dojazdowe do ogólnodostępnych przejść granicznych,
obwodnice dużych aglomeracji miejskich.
Nie ma wątpliwości, iż drogą krajową jest również każda droga, która ma istotne znaczenie obronne.
Natomiast drogi nie zaliczone do żadnej kategorii dróg...
Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX