Czeszejko-Sochacki Wiktor, Ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. Komentarz

Crowdfunding to ciekawa alternatywa dla tradycyjnych źródeł pozyskiwania kapitału zewnętrznego, zwłaszcza teraz, gdy banki i inwestorzy niechętnie lokują pieniądze w ryzykowne projekty. Polega na zbieraniu pieniędzy na cele o charakterze prywatnym, artystycznym, społecznym czy biznesowym; inaczej mówiąc, jest to forma finansowania określonych projektów przez społeczność internetową. Polega na pozyskiwaniu środków finansowych na realizację projektu (projektów) od wielu inwestorów.

Ustawa z 7.07.2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom (Dz.U. z 2023 r. poz. 414 ze zm.) określa szczególne wymogi prowadzenia działalności w zakresie świadczenia usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych i wskazuje organizację i tryb wykonywania nadzoru nad dostawcami usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych. Przedmiotową ustawę stosuje się wyłącznie do usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych (nie stosuje się jej do konsumentów), czyli do crowdfundingu inwestycyjnego i dłużnego. Implementuje jednocześnie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1503 z 7.10.2020 r. w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych.

Ustawodawca unijny postanowił stworzyć jedno uniwersalne rozwiązanie, które ureguluje crowdfunding oraz działanie platform crowdfundingowych na poziomie całej UE, niektóre kwestie pozostawiając jednak w gestii regulacji poszczególnych państw. Rozporządzenie 2020/1503 obowiązuje w UE od 10.11.2021 r., dopiero jednak wejście w życie ustawy o finansowaniu społecznościowym zapewni jego stosowanie w Polsce.

Crowdfunding, czyli inaczej finansowanie społecznościowe, jest częścią transformacji rynków kapitałowych. Jest to coraz bardziej popularna forma pozyskiwania kapitału, przede wszystkim przez startupy, ale również przez małych i średnich przedsiębiorców. Jednakże nie jest to jedyna grupa, jest on bowiem udziałem inwestorów czy dostawców usług finansowania społecznościowego.

Finansującymi są członkowie społeczności wirtualnych, którzy w zamian za wsparcie otrzymują od pomysłodawców udziały w danym przedsięwzięciu (które są niedostępne dla pozostałych osób) bądź uzyskują pożyczki społecznościowe od nich na sztywno określonych zasadach, odpowiednio do nich dobranych.

Finansowanie społecznościowe co do zasady realizowane jest za pośrednictwem platformy crowdfundingowej, tj. rozwiązania cyfrowego udostępnianego w internecie otwartemu gronu odbiorców przez dostawcę usług finansowania społecznościowego, służącego do prowadzenia zbiórek crowdfundingowych.

Crowdfunding inwestycyjny (udziałowy) polega na tym, że finansujący w zamian za dokonaną wpłatę finansową otrzymują w ramach świadczenia wzajemnego odpowiednią liczbę jednostek uczestnictwa w przedsiębiorstwie (spółce) beneficjenta (np. udziałów czy akcji w kapitale zakładowym spółki beneficjenta). Finansujący stają się tym samym inwestorami i udziałowcami albo akcjonariuszami w przedsiębiorstwie beneficjenta.

Crowdfunding dłużny jest natomiast społecznościową pożyczką pieniędzy. Zakłada zwrot kapitału wraz z ustalonym z góry stałym oprocentowaniem. Udzielenie pożyczki lub objęcie obligacji związane jest z ustanowieniem określonych zabezpieczeń tak, aby w maksymalny sposób uprawdopodobnić zwrot kapitału w określonym czasie.