Baran Krzysztof W. (red.), Tomaszewska Monika (red.), Ustawa o czasie pracy kierowców. Komentarz

Unormowanie czasu pracy pozostaje nieustannie w polu zainteresowań zarówno ustawodawcy międzynarodowego, jak i krajowego. Regulacja warunków pracy kierowców nie jest podyktowana jedynie chęcią zwiększenia komfortu pracy tej grupy zawodowej. Priorytetem jest tu przede wszystkim zwiększenie stanu bezpieczeństwa transportu drogowego. Związek między dozwolonym czasem prowadzenia pojazdu przez kierowcę, obowiązkowymi przerwami a stanem bezpieczeństwa jest na tyle ścisły, że kwestia konieczności stałego monitorowania przepisów o czasie pracy kierowców pod kątem ich przestrzegania i osiągnięcia założonych celów nie wymaga szerszej argumentacji. Jedną z przełomowych zmian było unormowanie czasu pracy również w stosunku do kierowców niemających statusu pracownika, a wykonujących ten zawód jako przedsiębiorcy bądź osobiście we własnym imieniu na podstawie umów cywilnoprawnych. Głównym uzasadnieniem przyjętych rozwiązań jest przeciwdziałanie przemęczeniu kierowców wynikającemu z długotrwałego prowadzenia pojazdów i świadczenia usług przewozowych. Założono przy tym – i słusznie – że ochrona ta jest uniezależniona od podstawy zatrudnienia czy prawnego statusu kierowców.

Stała ocena efektywności stanu regulacji o czasie pracy zawsze pociąga za sobą wolę ich poprawy, a w konsekwencji również modyfikacji czy zmiany. Tak też stało się i tym razem za sprawą przyjętego na poziomie Unii Europejskiej tzw. pakietu mobilności, który wszedł w życie 2.02.2022 r. Wspomniany pakiet zasadniczo wpłynął na zwiększenie poziomu ochrony warunków pracy kierowców. W rezultacie warunki zatrudnienia kierowców w sposób zharmonizowany, gdyż zakładający jednolite minimalne warunki ochrony kierowców w każdym państwie członkowskim, ukształtowały następujące akty prawne: rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1054 z 15.07.2020 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 561/2006 w odniesieniu do minimalnych wymogów dotyczących maksymalnego dziennego i tygodniowego czasu prowadzenia pojazdu, minimalnych przerw oraz dziennego i tygodniowego okresu odpoczynku oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 165/2014 w odniesieniu do określania położenia za pomocą tachografów , a także dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1057 z 15.07.2020 r. ustanawiająca przepisy szczególne w odniesieniu do dyrektywy 96/71/WE i dyrektywy 2014/67/UE dotyczące delegowania kierowców w sektorze transportu drogowego oraz zmieniająca dyrektywę 2006/22/WE w odniesieniu do wymogów w zakresie egzekwowania przepisów oraz rozporządzenie (UE) nr 1024/2012 . Wymieniony pakiet aktów unijnych odnoszących się do sektora transportu drogowego wpłynął na konieczność dostosowania wielu krajowych ustaw, w tym ustawy o transporcie drogowym, a także ustawy o czasie pracy kierowców. Dlatego też liczba oraz zakres zmian stworzyły potrzebę uaktualnienia komentarza do ustawy o czasie pracy kierowców, wskazując równocześnie na zmienione w tym względzie, a obowiązujące powszechnie, przepisy unijne.

Prezentowany Komentarz ma w swych założeniach służyć jako uniwersalne źródło wiedzy na temat mechanizmów prawnych regulujących czas pracy kierowców. Zawiera on nie tylko wykładnię obowiązujących przepisów, ale również dorobek judykatury oraz nauki prawa pracy.

Komentarz jest pracą zbiorową, ale nie wspólną. Zamieszczone w nim zapatrywania merytoryczne są wyrazem indywidualnych poglądów poszczególnych autorów. W sposób autonomiczny, w ramach przyjętej koncepcji metodologicznej decydowali oni o sposobie przedstawienia poszczególnych instytucji prawnych dotyczących czasu pracy kierowców.

W swych założeniach Komentarz jest skierowany do szerokiego kręgu Czytelników. Mamy tu na myśli nie tylko prawników zajmujących się transportem drogowym, lecz także menedżerów transportu, funkcjonariuszy zajmujących się jego kontrolą oraz działaczy związkowych.

Gdańsk–Kraków, 2 maja 2023 r.

Monika Tomaszewska

Krzysztof W. Baran