Fik Piotr, Samorząd zawodowy niektórych przedsiębiorców. Komentarz
Samorząd zawodowy niektórych przedsiębiorców. Komentarz
Wprowadzenie
Organizacje samorządu gospodarczego w europejskich porządkach prawnych w głównej mierze należą do podmiotów wykonujących zadania administracji gospodarczej, co jest przejawem decentralizacji zadań państwa dotyczących sfery życia gospodarczego, charakteryzującej państwo zmierzające do spełnienia idei demokratycznego państwa prawnego o ustroju gospodarczym opartym zasadniczo na założeniach gospodarki rynkowej (K. Strzyczkowski, Prawo gospodarcze publiczne, Warszawa 2007, s. 129). W ogólnym zarysie należy stwierdzić, że samorząd polega na wykonywaniu części zadań należących do administracji publicznej przez organizacje obdarzone osobowością prawną, działające we własnym imieniu z mocy przyznanego im prawa, pod określonym ustawowo nadzorem państwa (B. Wasiutyński, Udział czynnika obywatelskiego w administracji państwowej, „Themis Polska” 1928/29, t. IV, s. 94).
Do elementów, które decydują o tym, czy mamy do czynienia z samorządem gospodarczym w sensie formalnym, można zaliczyć następujące kryteria:
wyodrębniona grupa społeczna, określona przez prawo, której członkowie powstają z mocy prawa,
wykonywanie zadań administracji państwowej w granicach określonych przez prawo, w sposób samodzielny, w formach określonych dla administracji państwowej,
własna organizacja, ustalona w przepisach prawa, o charakterze przedstawicielskim, pozostająca pod kontrolą tej grupy społecznej, która ją wybrała,
ukształtowanie samorządu na zasadzie decentralizacji oraz jego działanie na podstawie prawa i pozostawanie pod nadzorem organów państwowych,
wejście organów samorządu, niebędących organami administracji państwowej, w skład jednolitego aparatu administracyjnego państwa jako całości - administracji publicznej (T. Jędrzejewski, Samorząd gospodarczy a współczesne ustawodawstwo polskie, w: Spór o samorząd gospodarczy w Polsce, Poznań 2005, str. 82).
Organizacje samorządu gospodarczego w Polsce (np. zrzeszenia), mimo że bardzo rozdrobnione, spełniają istotne funkcje w życiu gospodarczym. Z jednej strony, reprezentowanie interesów przedsiębiorców przed organami władzy publicznej sprzyja tworzeniu lepszych warunków rozwoju biznesu. Z drugiej strony, uczestnictwo w tych organizacjach umożliwia zacieśnianie więzi pomiędzy samymi przedsiębiorstwami, co również wzmacnia pozycję firm i w konsekwencji wpływa na kształtowanie odpowiednio określonego ładu rynkowego. Oprócz tego organizacje te spełniają szereg innych ważnych zadań, jak np. prowadzenie sądownictwa polubownego czy wspieranie szkolnictwa zawodowego. Różnorodność i niejednolitość organizacji samorządu gospodarczego wynika przede wszystkim z dobrowolności członkostwa w tych strukturach. Obok licznych izb przemysłowo-handlowych, branżowych czy rzemieślniczych występują organizacje pracodawców, reprezentujące z reguły największe podmioty gospodarcze.
Należy wskazać, że najszersze podstawy prawne działalności samorządu gospodarczego w Polsce stworzyły akty prawne uchwalone po 1989 r. w ramach przebudowy ustroju gospodarczego w kierunku gospodarki rynkowej. Jedną z takich regulacji jest ustawa z 30 maja 1989 r. o samorządzie zawodowym niektórych przedsiębiorców (Dz. U. Nr 35, poz. 194 ze zm.; dalej: ustawa). Pomimo dwukrotnej nowelizacji ustawy (w 1997 oraz 2001 r.) należy wskazać, że większość przepisów obowiązuje w niezmienionym brzmieniu od dnia wejścia w życie aktu normatywnego, natomiast komentarz do poszczególnych przepisów opracowano na podstawie stanu prawnego obowiązującego na dzień 15 września 2012 r.
1.
W omawianym przepisie wskazany został zakres regulacji aktu, tj. zasady tworzenia i działania samorządów zawodowych powołanych na podstawie ustawy. Spotykamy się z ograniczeniem podmiotowym oraz przedmiotowym zakresu obowiązywania komentowanego aktu prawnego.
2.
W zakresie ograniczenia podmiotowego ustawa wyraźnie stanowi, że dotyczy osób - przedsiębiorców, nie definiując jednocześnie pojęcia „przedsiębiorca”. Tym samym należy odwołać się do definicji wskazanych w innych aktach prawnych. Jedną z nich jest pojęcie przedsiębiorcy przewidziane w art. 431 k.c. Zgodnie z tym przepisem przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 331 § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Drugą definicję przewiduje art. 4 ust. 1ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 ze zm.), który stwierdza, że przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba...
Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX