Farengolm Joanna, Rozporządzenie Rady (WE) nr 44/2001 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych. Komentarz

Dnia 1 marca 2002 r. weszło w życie rozporządzenie Rady Unii Europejskiej (WE) nr 44/2001 z 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych , zastępujące obowiązującą dotychczas Konwencję brukselską z 1968 r., która nadal jednak obowiązuje w Danii. Konwencja o jurysdykcji i uznawaniu oraz wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych, zwana konwencją brukselską, została podpisana 27 września 1968 r. na posiedzeniu Rady Ministrów Wspólnot Europejskich i weszła w życie 1 lutego 1973 r. . W związku z rozszerzaniem Wspólnoty Europejskiej kolejne państwa członkowskie były zobowiązane także do przystępowania do Konwencji brukselskiej. Niestety, kraje Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), nie będąc członkami WE, nie mogły przystąpić do Konwencji brukselskiej, w związku z tym powstała Konwencja z Lugano z 16 września 1988 r., która została podpisana przez państwa należące do EFTA i EWG. Po akcesji Finlandii, Austrii i Szwecji do Unii Europejskiej w 1995 r. oraz przystąpieniu tych państw do Konwencji brukselskiej w 1996 r. Konwencja z Lugano straciła istotnie na znaczeniu. Odzyskała je następnie częściowo poprzez przystąpienie do niej Polski w 2000 r. Oprócz Polski Konwencji z Lugano nie przyjęło żadne z państw przystępujących w 2004 r. do Unii Europejskiej . Rozporządzenie Rady Unii Europejskiej (WE) nr 44/2001 powstało w wyniku chęci ujednolicenia europejskiego prawa procesowego.

Wraz z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, tj. 1 maja 2004 r., weszło w życie rozporządzenie Rady Unii Europejskiej (WE) nr 44/2001 z 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych. W Unii Europejskiej rozporządzenie to obowiązuje już od 1 marca 2002 r. Już sama nazwa rozporządzenia wskazuje, że jego przepisy stosuje się w sprawach o charakterze cywilnym lub handlowym, natomiast zgodnie z art. 1 i 32 rozporządzenia nie ma znaczenia rodzaj sądu ani też rodzaj obowiązującej w sprawie procedury, w szczególności bez znaczenia jest to, czy postępowanie ma sporny czy niesporny charakter . Poza uregulowaniami w sprawie uznawania i wykonywania orzeczeń wydanych w państwach członkowskich reguluje ono również jurysdykcję krajową w sprawach cywilnych i handlowych objętych jego zakresem zastosowania. Dwoista regulacja, dotycząca z jednej strony - jurysdykcji krajowej, z drugiej - uznania i wykonywania orzeczeń , powoduje, że rozporządzenie stanowi akt prawny o podwójnym charakterze . Rozporządzenie to obowiązuje bezpośrednio w państwach członkowskich i zasadniczo nie wymaga implementowania go do prawa krajowego . Zapisy rozporządzenia zastępują odpowiednie przepisy polskiego Kodeksu postępowania cywilnego (art. 1096 i n. k.p.c.) oraz umów międzynarodowych w dziedzinie jurysdykcji krajowej lub uznawania i wykonywania zagranicznych orzeczeń sądowych, w szczególności regulacje zawarte w Konwencji z Lugano .