Witosz Aleksander Jerzy (red.), Prawo upadłościowe. Komentarz

Wejście w życie Prawa restrukturyzacyjnego z dniem 1.01.2016 r. pociągnęło za sobą głęboką nowelizację Prawa upadłościowego, które to zmiany legislacyjne otworzyły nowy rozdział w regulacji normatywnej zagadnień związanych z niewypłacalnością. We współczesnym świecie jest to dziedzina prawa o niezwykle ważnej roli w gospodarce, kluczowa zarówno dla wierzycieli, jak i dłużników; zarówno dla przedsiębiorców, jak i osób nieprowadzących działalności gospodarczej.

W nowej koncepcji ustawodawczej Prawo upadłościowe koncentruje się na funkcji windykacyjnej, a zasadniczym celem postępowania jest likwidacja majątku dłużnika w celu zaspokojenia wierzycieli, których zbiorowy interes ma znaczenie podstawowe. Należy przy tym podkreślić, że ustawodawca zadbał o odpowiednią elastyczność rozwiązań, wprowadzając do ustawy konstrukcję układu w upadłości. Pozwala ona na podjęcie działań restrukturyzacyjnych w celu naprawy sytuacji finansowej przedsiębiorstwa także po ogłoszeniu upadłości. Wyzwaniem dla praktyków staje się jednak rozbudowany system odesłań i zależności pomiędzy regulacjami Prawa upadłościowego i Prawa restrukturyzacyjnego. To także pole do działania dla komentatorów.

Jednocześnie Prawo upadłościowe po raz kolejny wzmacnia mechanizmy oddłużeniowe, które nie są już kierowane wyłącznie do osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, ale także do jednoosobowych przedsiębiorców. Celem tych zmian jest zapewnienie, by upadłość w sposób kompletny rozstrzygała o sytuacji niewypłacalnego dłużnika i umożliwiała każdej osobie fizycznej powrót do normalnego funkcjonowania. Niewątpliwym problemem jest rozstrzygnięcie pomiędzy mnożącymi się reżimami prawnymi, a podstawową obawą – pytanie o należytą ochronę interesów wierzycieli.

Pierwsze wydanie komentarza do istotnie zmienionej ustawy stawia wiele wyzwań przed komentatorami, a jednocześnie pozwala stworzyć publikację kompletną i wielowątkową. W zakresie legislacyjnych nowości (w tym układu w upadłości, przygotowanej likwidacji, planu spłaty wierzycieli dla jednoosobowych przedsiębiorców) prezentowane poglądy Autorów będą uczestniczyły w budowaniu nowej i właściwej praktyki postępowania upadłościowego. Jednocześnie dokonane zmiany legislacyjne wymagają analizy pod kątem możliwości zastosowania uprzednio ukształtowanej praktyki lub jej odpowiedniego dostosowania. Przy tym nawet tam, gdzie zmiany normatywne nie są głębokie, to przesunięcie optyki regulacji prawnej może wpłynąć na ustalenie właściwego kierunku wykładni. Komentarz identyfikuje te przypadki, w których uzasadnione jest czerpanie z rozwiązań dotychczasowych i dodatkowo pogłębia analizę tych zagadnień. Tam z kolei, gdzie jest to konieczne, Autorzy prezentują nową interpretację przepisów Prawa upadłościowego.

Komentarz do Prawa upadłościowego, będący kontynuacją doskonale ocenianego komentarza do Prawa upadłościowego i naprawczego, który doczekał się pięciu wydań w ciągu trzynastu lat obowiązywania ustawy, został napisany przez szerokie grono Autorów o różnych profilach zawodowych i naukowych. W efekcie wzmocniona została praktyczna strona poruszanych zagadnień, a konstrukcje teoretyczne są podnoszone w tych przypadkach, gdy mają istotne znaczenie dla stosowania prawa. Jednocześnie koncepcja ta pozwoliła na zaangażowanie w prace nad Komentarzem specjalistów w dziedzinach specyficznych, choć niezwykle istotnych w całokształcie regulacji Prawa upadłościowego, takich jak zwłaszcza rachunkowość. W jeszcze większym stopniu podnosi to merytoryczną wartość publikacji, która skierowana jest przede wszystkim do praktyków postępowań upadłościowych, bez względu na rolę, jaką odgrywają w tym procesie. Adresatami są także dłużnicy, na których barkach spoczywa – co do zasady – obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, a także wierzyciele, dla których upadłość stanowi ostatnią próbę odzyskania należności. Odrębną grupą osób zainteresowanych są osoby fizyczne, w tym nieprowadzące działalności gospodarczej, dla których celem podstawowym jest uzyskanie oddłużenia.

Autorami komentarza są: prof. dr hab. Halina Buk, kierownik Zakładu Rachunkowości Międzynarodowej Wydziału Finansów i Ubezpieczeń Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, kierownik Katedry Finansów i Rachunkowości Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, posiadająca certyfikat dyplomowanego księgowego; dr Dariusz Chrapoński, sędzia Sądu Okręgowego w Katowicach, wykładowca Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury w Krakowie; Witold Gewald, doradca restrukturyzacyjny, radca prawny; profesor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach dr hab. Wojciech Klyta, Katedra Prawa Cywilnego i Prawa Prywatnego Międzynarodowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego; Anetta Malmuk-Cieplak, sędzia Sądu Rejonowego Katowice-Wschód w Katowicach; Mirosław Mozdżeń, doradca restrukturyzacyjny, radca prawny; profesor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach dr hab. Andrzej Torbus, kierownik Katedry Postępowania Cywilnego na Wydziale Prawa i Administracji, radca prawny, mediator; profesor Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach dr hab. Aleksander Jerzy Witosz, kierownik Katedry Prawa i Ubezpieczeń na Wydziale Finansów i Ubezpieczeń, radca prawny.