Nowość Stefański Ryszard A., Prawo o ruchu drogowym. Komentarz
Prawo o ruchu drogowym. Komentarz
Wprowadzenie
Ustawa z 20.06.1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2023 r. poz. 1047 ze zm.) należy do aktów prawnych, które dotychczas były wielokrotnie nowelizowane, co jest praktyką zwłaszcza w odniesieniu do tej ustawy wyjątkowo naganną. Jest to akt prawny, którego adresatem są prawie wszyscy, z wyjątkiem małych dzieci, bowiem dotyczy on uczestników ruchu drogowego, niezależnie od ich kategorii. W ustawie są zawarte normy określające porządek w ruchu drogowym, zapewniające w ten sposób bezpieczeństwo jego uczestnikom.
Utrzymanie porządku i bezpieczeństwa w ruchu drogowym zależy w dużym stopniu od znajomości uregulowań prawnych; wiedza na temat norm prawnych obowiązujących w tym ruchu jest jednym z czynników zapewniających ich przestrzeganie. Aby uczestnicy ruchu mogli przyswoić sobie taką wiedzę, przepisy muszą być napisane w sposób jasny i przestępny, zrozumiały dla każdego. Wymóg ten jest niemożliwy całkowicie do osiągnięcia, bowiem przepisy muszą mieć charakter syntetyczny, obejmując swym zakresem jak najwięcej sytuacji.
Dla uzyskania wiedzy o normach prawnych dotyczących ruchu drogowego oraz podwyższenia jej poziomu istotną rolę spełniają publikacje w postaci komentarzy, objaśnień przepisów oraz opracowań poszczególnych zagadnień o charakterze przyczynkarskim. Nie są one liczne, a komentarze z reguły są niewielkiej objętości i w małym stopniu wyjaśniają wątpliwości rodzące się na tle niektórych przepisów.
Założeniem opracowania tego komentarza było wyjaśnienie wszystkich wątpliwości, jakie rodzą nie tylko przepisy Prawa o ruchu drogowym, ale także innych aktów prawnych. Obowiązki ciążące na uczestnikach ruchu, zwłaszcza kierujących pojazdami, są określone nie tylko w komentowanej ustawie, ale i w innych aktach prawnych, np. w ustawie o drogach publicznych oraz w przepisach licznych aktów wykonawczych wydanych na podstawie Prawa o ruchu drogowym. Ponadto, interpretując przepisy Prawa o ruchu drogowym, nie mogłem pominąć tych regulacji, dlatego też są one powoływane przy omawianiu poszczególnych instytucji prawnych. Ich pełna prezentacja była też podyktowana trudnościami w dostępie do niektórych aktów, np. do zarządzeń Komendanta Głównego Policji. Szerokie odwoływanie się do innych aktów prawnych ma i tę zaletę, że ułatwia zapoznanie się z nimi, bez potrzeby sięgania do nich.
Szczególny nacisk położyłem na dokonanie interpretacji przepisów określających zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym; od ich przestrzegania zależy poziom jego bezpieczeństwa. Komentarz do tych zasad jest najobszerniejszy. Niektórych przepisów nie opatrzyłem żadnym komentarzem, np. dotyczących centralnej ewidencji pojazdów (art. 80a–80d). Są one bowiem jasne i tak rozbudowane, że nie było potrzeby czegokolwiek wyjaśniać.
Część zmian przepisów wchodzi życie po wdrożeniu rozwiązań technicznych umożliwiających przekazywanie informacji do centralnej ewidencji pojazdów o określonych czynnościach. Informacje o tym ogłasza Minister Cyfryzacji w swoim dzienniku urzędowym oraz na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej w formie komunikatu określającego termin wdrożenia tych rozwiązań, w terminie co najmniej 3 miesięcy przed dniem wdrożenia rozwiązań technicznych określonych w tym komunikacie. Tych przepisów w zasadzie nie komentowałem. W opracowaniu uwzględniony został stan prawny na dzień 1.07.2024 r., pominięto zmiany, które wchodzą w życie po tym dniu.
Omawiając poszczególne przepisy, swoje argumenty wspierałem wypowiedziami Sądu Najwyższego i przedstawicieli nauki. Szczególne znaczenie mają orzeczenia Sądu Najwyższego, gdyż ze względu na zawartą w nich argumentację i autorytet tego organu, jego interpretacje są powszechnie przyjmowane przez sądy powszechne i inne organy. W celu lepszego zrozumienia wyjaśnień Sądu Najwyższego w licznych wypadkach cytuję też tezy orzeczeń in extenso. Wiele przepisów aktów prawnych już nieobowiązujących ma zbliżone brzmienie do aktualnych unormowań. Pozwoliło to na wykorzystanie wyjaśnień zawartych w judykaturze i literaturze dotyczących tych pierwszych także przy interpretacji obecnych przepisów.
Warszawa, dnia 24 lipca 2024 r.
Prof. dr hab. Ryszard A. Stefański
1.
Przepis ten określa w sposób ogólny zawartość Prawa o ruchu drogowym oraz zakres jego stosowania. Ustawa reguluje zasady ruchu na drogach publicznych, w strefach zamieszkania oraz w strefach ruchu, warunki dopuszczenia pojazdów do tego ruchu, a także działalność właściwych organów i podmiotów w tym zakresie, wymagania w stosunku do innych uczestników ruchu niż kierujący pojazdami oraz zasady kontroli ruchu drogowego. Wymagania w stosunku do kierujących pojazdami są określone w ustawie o kierujących pojazdami.
2.
Stosuje się je do kierujących pojazdami, w tym szynowymi, lub zespołami pojazdów, pieszych, osób prowadzących kolumnę pieszych, jadących wierzchem, pędzących zwierzęta pojedynczo lub w stadzie, osób przebywających w pojeździe lub na pojeździe znajdującym się na drodze, osób znajdujących się na drodze oraz korzystających z dróg w szczególny sposób (zakres podmiotowy); obowiązują one na drogach publicznych oraz w strefach zamieszkania, strefach...
Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX